İçeriğe atla

Fransız Kuzey Afrikası

19. yüzyılda Kuzey Afrika

Fransız Kuzey Afrikası (Fransızca: Afrique du Nord française), Kuzeybatı Afrika'da (Mağrip) Fransa'nın yönetiminde kalan bölgelere verilen addı. Fransız Cezayiri, Fas ve Tunus'u kapsıyordu. Kendi başlarına Fransız kolonileri ve idari birimlerin federasyonları olarak var olan Fransız Batı Afrikası ve Fransız Ekvator Afrikası'nın aksine, Fransız Kuzey Afrikası hiçbir zaman ayrı olarak yönetilen üç bölgeye atıfta bulunmak için bir kolaylık teriminden başka bir şey değildi.[1]

19. yüzyılda, 16. yüzyıldan beri bölgeyi gevşek bir şekilde kontrol eden Osmanlı İmparatorluğu'nun gerilemesi, bölgeyi diğer güçlere karşı savunmasız bıraktı. 1830'da Fransız birlikleri Cezayir'i ele geçirdi ve 1848'den 1962'deki bağımsızlığa kadar Fransa, Akdeniz Cezayir'ini Metropoliten Fransa'nın ayrılmaz bir parçası olarak gördü.[2] Etkilerini Cezayir'in ötesine genişletmek isteyen Fransızlar, doğuda ve batıda protektoralar kurdular. Tunus'taki Fransız himayesi, askeri bir işgalin ardından 1881'de[3] ve Fas'taki Fransız himayesi ise 1912'de kuruldu. Bu, Fas örneğinde olduğu gibi 1955'e ve Tunus'un tam bağımsızlığını kazandığı 1956'ya kadar sürdü.

Fransız Kuzey Afrikası, Temmuz 1962'de Cezayir bağımsızlık referandumunu mümkün kılan Mart 1962'deki Évian Anlaşmaları'ndan kısa bir süre sonra sona erdi.[4]

Kaynakça

  1. ^ Hoisington, William A. Jr. (1991). "The Mediterranean Committee and French North Africa, 1935–1940". The Historian. 53 (2). s. 255. 
  2. ^ J. D. Fage, Roland Anthony Oliver, The Cambridge History of Africa, vol. 6 (1985), p. 159
  3. ^ William E. Watson, Tricolor and Crescent: France and the Islamic World (2003), p. 28
  4. ^ Serge Berstein, The Republic of de Gaulle 1958-1969 (1993), p. 54

Konuyla ilgili yayınlar

  • Edwards, Albert, Sketches of French North Africa (2009)
  • Gottmann, Jean, Economic problems of French North Africa (1943)*Liebesny, Herbert J., The Government of French North Africa (1943)
  • Thomas, Martin, French Empire Between the Wars (2005)
  • Wallerstein, Immanuel M., Africa: The Politics of Independence and Unity (1961)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cezayir</span> Kuzey Afrikada bulunan bir ülke

Cezayir, resmî adıyla Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti, Kuzey Afrika'da bir ülkedir. 2,381,741 kilometre karelik yüzölçümü ile Afrika'nın yüzölçümü olarak en büyük ülkesi olan Cezayir, dünyanın onuncu, Arap Dünyası ve Afrika Birliği içerisinde ise en büyük ülkedir. Aynı zamanda, 44 milyonluk nüfusuyla da Afrika'nın en kalabalık sekizinci ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Mağrip</span> Kuzey Afrikada coğrafi bölge; Arap dünyasının batı yarısı

Mağrip, Arap dünyasının batı kısmıdır. Bölge, Cezayir, Libya, Moritanya, Fas ve Tunus dahil olmak üzere Batı ve Orta Kuzey Afrika'yı kapsar. Mağrip ayrıca Batı Sahra'nın tartışmalı bölgesini de içerir. 2018 itibarıyla bölgenin nüfusu 100 milyondan fazlaydı.

<span class="mw-page-title-main">Fransız sömürge imparatorluğu</span> 17. asırdan 20. asıra kadar sürdüğü düşünülen Fransa sömürgesi altındaki Afrika bölgeleri

Fransız sömürge imparatorluğu, 19. ve 20. yüzyılda Britanya İmparatorluğu'nun ardından Dünya'nın en büyük ikinci sömürge imparatorluğuydu. İmparatorluğunun yüzölçümü, anavatan ile birlikte 1900 ile 1939 yılları arasında 13.500.000 km²ye ulaştı. Bu büyüklük toplam karasal alanının %10'u idi. İlk Fransız sömürge imparatorluğu, zirvesinde (1680), 10.000.000 km²'nin üzerine yayıldı, o zamanlar dünyanın sadece İspanyol İmparatorluğu'nun arkasındaki en büyük ikinci imparatorluğu. Fransız Sömürge İmparatorluğu'nun toplam alanı, birinci ve ikinci Fransız sömürge imparatorluklarının bir araya gelmesiyle, dünyanın en büyük ikinci olan 24.000.000 km²'ye ulaştı.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir Bağımsızlık Savaşı</span>

Cezayir Bağımsızlık Savaşı, Cezayirli Müslüman Araplar ile Avrupalı Cezayirlilerin arasındaki sürtüşmenin, 130 yıllık koloni yönetimine karşı bir isyana dönüşmesiyle başladı. Demokratik Özgürlüklerin Zaferi Hareketi (MTLD) adını alan Cezayir Halk Partisi 1950'de Fransız yönetimine karşı eylemlere başladı. 1952'de önemsiz bir suçtan yargılanan Ferhat Abbas'ın davası yönetimi hedef alan bir propaganda aracına dönüştü. MTLD ve Cezayir Ulema Cemiyeti yöneticileri de Arap devletlerinden destek sağlama çabalarını yoğunlaştırdı.

Aşağıdaki listede daha önce geçmişte kendi yönetimini devralmayan bölgeler yer almaktadır.

Osmanlı hâkimiyeti ve himayesi altında kalmış ülkeler ve Osmanlı'ya bağlı kalma süreleri aşağıda belirtilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Afrika Futbol Federasyonları Birliği</span>

Kuzey Afrika Futbol Federasyonları Birliği, 2005 yılında Kuzey Afrika ülkelerini bir çatı altında toplamak için kurulan futbol organizasyonudur. Merkezi, Tunus şehrinde olan organizasyonun kurucu üyeleri Tunus, Cezayir, Fas, Libya ve Mısır'dır.

<span class="mw-page-title-main">Tunus'taki Yahudilerin tarihi</span>

Tunus'taki Yahudilerin tarihi Roma dönemine kadar dayanır. 1948'de önce Tunus'taki Yahudi nüfusu 110.000'lere kadar ulaştı. 1950'lerde nüfusun yarısı İsrail'e diğer yarısı Fransa'ya göç etti. 2011 itibarıyla Tunus şehrinde 700 ve Cerbe Adası'nda 1000 Yahudi yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Batı Afrikası</span> Afrika kıtasının batısında 1895-1958 yılları arasında Fransanın bu bölgede sahip olduğu koloni bölgelerini bir federasyon çatısı altında topladığı bölgenin tümüne verilen isi

Fransız Batı Afrikası, Afrika kıtasının batısında 1895-1958 yılları arasında Fransa'nın bu bölgede sahip olduğu koloni bölgelerini bir federasyon çatısı altında topladığı bölgenin tümüne verilen isim.

Christian Fouchet Fransız siyasetçi, eski bakan.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Sudanı</span>

Fransız Sudanı, Batı Afrika'da bir Fransız sömürgesiydi. Bölge, iki farklı dönemde oluşturulmuştu; 1890 ile 1902 yılları arası ilk dönemi, 1920 ile 1960 yılları arası da ikinci dönemi teşkil eder. Fransız Sudanı, 22 Eylül 1960 tarihinde Mali Cumhuriyeti adı ile bağımsızlığa kavuştu.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Dahomey</span> Afrika kıtasının batı bölümünde 1958 yılına kadar kurulu olan Fransa koloni bölgesiydi

Fransız Dahomey, Afrika kıtasının batı bölümünde 1958 yılına kadar kurulu olan Fransa koloni bölgesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Fas Fransız Protektorası</span>

Fas Fransız Protektorası, 1912 Fes Antlaşması ile kurulan ve 2 Mart 1956 tarihinde Fas'ın bağımsızlığını ilan etmesine kadar süren Fransa'nın bir himaye yönetimidir. Himaye bugünkü Fas topraklarının büyük çoğunluğu olan Taza Koridoru ile Draa Nehri arasındaki kısmından oluşmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Tunus Krallığı</span>

Tunus Krallığı, Tunus'un bağımsızlığından sonra 20 Mart 1956'da kurulan ve 25 Temmuz 1957'de cumhuriyetin ilanına kadar süren kısa ömürlü bir krallıktı.

<span class="mw-page-title-main">Fransa'nın Cezayir'i İşgali</span> Fransa Krallığı’nın, Osmanlı hakimiyetindeki Cezayir bölgesine 1830-1847 yılları arasında düzenlediği işgal

Fransa'nın Cezayir'i İşgali Fransa Krallığı'nın Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Cezayir-i Garp Eyaleti 'ni işgalidir. 1827- 1830 arası işgal öncesi Cezayir abluka altına alınmıştır. 1830'da Cezayir'in işgali ile birlikte Cezayir'de 300 yıldan fazla süren Osmanlı egemenliği sona erdi ancak toplu direniş 1847'ye kadar kısmi direniş ise 1903'e kadar devam etmiştir. Cezayir'in işgali Fransa'daki iç siyasi çekişmenin ortasında gerçekleşmiş olup sonraki yıllarda Fransa ülkedeki direnişi kırmak için ek askeri kuvvetler getirmiştir. 1827'de Cezayir-i Garp eyaleti'nin yöneticisi Hüseyin Dayı ile Fransız konsolos arasındaki bir tartışma ablukaya dönüştü ve ardından Fransa'nın Temmuz Monarşisi, 1830'da Cezayir'i işgal edip hızla ele geçirdi ve diğer kıyı topluluklarını ele geçirdi. Fransa'daki iç siyasi çekişmelerin ortasında, bölgenin kontrolünü elde tutmak için defalarca kararlar alındı ve sonraki yıllarda ülkenin iç kesimlerindeki direnişi bastırmak için ek askerî güçler getirildi.

<span class="mw-page-title-main">Orta Doğu ve Kuzey Afrika</span> Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesi

ODKA ya da zaman zaman kullanılan İngilizce tabirle MENA, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesi için kullanılan kısaltmadır. ODKA terimi, Fas'tan İran'a kadar uzanan tüm Orta Doğu ülkelerini kapsayan geniş bir alanı kapsamaktadır. Terim genellikle Büyük Ortadoğu terimi ile eşanlamlıdır. BAKA veya KABA terimi Batı Asya ve Kuzey Afrika'nı kastetmek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Aurès Dağları</span> Cezayirde sıra dağ

Aurès Dağları Kuzey Afrika'da, kuzeydoğu Cezayir'de Sahra Atlas'ın doğusunda yer alan Atlas Dağları'nın doğu uzantısıdır. Dağ sırası adını Aures'in dağlık doğal ve tarihi bölgesine ismini verir.

Kuloğlu Türkleri, Osmanlı'nın Berberi sahilindeki batı ve orta kıyı bölgelerinde yaşayan, Türk erkek ve Berberi kadınlardan doğan insanları tanımlamak için kullanılmış bir terimdir. Bu terim Osmanlı Cezayiri, Osmanlı Libyası ve Osmanlı Tunus'unda yaygın olarak kullanılırken, Mısır'daki Mısır Türkleri için kullanılmamıştır. Bugün, Kuloğullarının torunları bağımsızlıktan sonra büyük ölçüde yerel toplumların arasında entegre oldular, ancak yine de bazı kültürel geleneklerini koruyorlar; ayrıca Hanefi mezhebini yaşamaya devam ederler ve Türk kökenli soyadlarını hala kullanmaya devam ederler.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Kongosu</span> Orta Afrikada eski Fransız kolonisi

Fransız Kongosu ya da Orta Kongo Bir zamanlar Kongo Cumhuriyeti'nin bugünkü bölgesini ve Gabon'un bazı kısımlarını ve Orta Afrika Cumhuriyeti'ni kapsayan bir Fransız kolonisiydi. 1910'da, daha büyük Fransız Ekvatoral Afrikası'sının bir parçası haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Fas İspanyol Protektorası</span>

Fas İspanyol Protektorası, 1912 Fes Antlaşması ile kurulan ve 7 Nisan 1956 tarihinde Fas ile birleşmesine kadar süren İspanya'nın bir himaye yönetimidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.