İçeriğe atla

Fransız-Belçika çizgi romanı

Guy Dedecker'in imzası

Fransız-Belçika çizgi romanı veya Franko-Belçika çizgi roman, (Fransızca: Bande dessinée franco-belge ) Fransız ve Belçikalı yayıncılar tarafından yayımlanan, dili esasen Fransızca olan çizgi roman anlamına gelmektedir.[1]

Ek olarak, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa'daki Fransızca yazılmış çizgi romanlardaki ortak olan editoryal stil ve tasarımları ifade eder.[1]

Her ne kadar Fransa ve Belçika daha önce tanınmış çizgi roman yazarlarına sahip olsa da, "Franko-Belçika" terimi altındaki çizgi romanlar, savaş sonrası dönemde Belçika'da, Raymond Leblanc tarafından 1946 yılında yayımlanan Tenten'in Maceraları ve Spirou ve Fantasiou  ile Fransız piyasasını fethetti. Haftalık yayın oranlarında dahi gözüken bu iki çizgi roman arasındaki rekabet, yaratıcı bir fokurdamaya neden olacak ve birçok yazar bu dönemde ortaya çıkacaktır. Fransa ve Valon Bölgesi'ndeki çizgi roman piyasası birbirinden ayrılmaz hale gelir : aynı sanatsal ve ticari bağlamı paylaşan Fransa, Valon ve İsviçre çizgi romanları arasındaki ulusal kimlik genellikle bulanıktır. Birçok Fransız ve İsviçreli yazar Belçikalı yayımcılar için çalışmış ve Belçikalı yazarların eserleri büyük oranda Frankofon halk için basılmıştır. Uzmanlar,1970'lerin başında “L’écho des savanes” ve “Heavy Metal” gibi, yeni grafik stilleri getiren, dergilerin çıkması ile Franko-Belçika çizgi romanlarının “altın çağının” sonlandığını söylüyor.[1]

Birçok Franko-Belçika çizgi roman yazarı yerel özelliklerinin ötesine geçerek, uluslararası bir ün yakalamış ve başta İtalya ve Arjantin olmak üzere İspanya, Japonya ve Latin Amerika gibi çeşitli ülkelerden yazarları etkilemiştir. Franko-Belçika çizgi roman, özellikle Hollanda çizgi romanıyla ilişkilidir: Frankofon birçok yazarın eserleri Flaman Bölgesi'nde ve Hollanda’da satılmak üzere çevrilirken, Flaman ve Hollandalı birçok yazarın eseri de Frankofon yayımcılar tarafından basılmış ve bu yazarlar Franko-Belçika tarzındaki farklı ekollerden etkilenmiştir.[1]

Franko-Belçika Çizgi Roman Kavramı

İkinci Dünya Savaşı'nın ilk dönemlerinde yeni çıkan ürünler dikkat çekicidir ve dergiler esas olan basın-yayın organıdır. Fransa ve Belçika’da periyodik yayınlar ile istisnai satış sonuçları elde eden Amerikan çizgi roman uyarlamaları hüküm sürerken, birkaç yayımcı başka bir şey tanıtmaya karar verir. Buna örnek olarak : Paris’de SPE ve Georges Ventillard  (1931 yılında Jeudi ve 1938 yılında Jean-Pierre yayımladı) ve Brüksel'de, Jean Dupuis (1938 yılında Journal de Spirou’u yayımladı).[2]

Kısmen belirli bir estetik ile özellikle belirli bir biçimcilik Franko-Belçika çizgi romanını karakterize etse de, bu kavram her şeyden önce iki özelliğe sahip endüstriyel ve ticari bir bütünü ifade eder: yerel bir çizgi romanın üretimi ve bir dil topluluğu nedeniyle, yayımcıları Belçikalı ya da Fransız olan çizgi romanların, bu iki ülkede yayımlanması. Bu yayılım önce Fransızca konuşulan İsviçre’nin Batısı’na ve daha sonra Quebec’e kadar uzanacaktır.[2]

Ancak İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, 1946'nın başlarında Journal de Spirou Dergisi’nin yeniden ortaya çıkışı ve 1946'nın sonunda Tenten'in Maceraları Dergisi’nin çıkmasıyla "Franko-Belçika" çizgi romanının doğuşu gerçekleşti. Savaştan önce, çizgi roman dergileri ulusal bir yayılım tanımaktaydı ve özellikle Amerika Birleşik Devletleri ya da İtalya’dan yapımları içeriyorlardı.[2]

Franko-Belçika çizgi roman alanında bazen kısa süreli başka yayınlar olsa da, yaygınlığı ve çizgi roman üretimine damgasını vurmuş olmalarıyla bu alandaki dört ana dergi: Belçikalı yayıncı Dupuis tarafından basılan ve haftalık yayınlanan Journal de Spirou Dergisi ve Tenten'in Maceraları Dergisi; 1945’de yayımlanan ve yine haftalık yayınlanan Vaillant, daha sonra 1959’dan itibaren Fransız yayımcı Dargaud tarafından 1960’da satın alınan haftalık dergi Pilote’dir. Bu durum 1970'lerin başından Franko-Belçika çizgi romanlarının "klasik" döneminin sonuna kadar devam etti.[2]

O zamanlar Fransa ve Belçika'da en çok basılan gençlere yönelik bir diğer süreli yayın olan Miki Dergi, diğer dergilerin aksine, ağırlıklı olarak Amerika Birleşik Devletleri'nde üretilen ya da yerel yapımlar için Walt Disney Şirketi tarafından yaratılan ana karakterlerin -çoğunlukla çizgi filmlerde- yer aldığı çizgi romanları yayımlaması nedeniyle, Franko-Belçika çizgi romanlarının bu alanına ait değildir.[2]

Başlıca Franko-Belçika Çizgi Roman Dergileri

Çizgi roman dergileri genellikle belli bir izleyici veya yaş grubuna yöneliktir, ancak çoğu zaman serilerini önceden yayınlamak üzere bir yayınevi tarafından düzenlenirler:[3]

Aynı yayınevleri ilk birkaç sayfanın "tanıtımını" içeren aylık veya haftalık gazeteler yayınlarlar. Bunlar ön baskıyla karıştırılmamalıdır.[3]

Son olarak, çizgi romanlarla ilgili öğretici, eleştri, anket ve röportaj metinler :Bunlar bağımsız veya yayıncılarla ilgisi olmayan basın grupları tarafından yayınlanan dergilerdir.[3]

  • Bédéka
  • BoDoï (şu an yalnızca çevrimiçi ortamda)
  • dBD (eski adı : Dossiers de la Bande Dessinée)
  • Casemate
  • ZOO (100.000 kopyası basılan ücretsiz dergi)

Konuyla ilgili yayınlar

  • Grove, Laurence (2010). Comics in French. The European Bande Dessinée in Context. New York: Berghahn. ISBN 9781845455880. 
  • Forsdick, Charles; Grove, Laurence; McQuillan, Libbie (2005). The Francophone Bande Dessinée (Faux Titre 265). Amsterdam: Rodopi. ISBN 9042017767. 
  • Ratier, Gilles (2013). Jean-Michel Charlier vous raconte... (Fransızca). Bègles: Les Castor Astral. ISBN 9782859209346. 
  • de Weyer, Geert (2015). België gestript: het ultieme naslagwerk over de Belgische strip (Felemenkçe). Antwerp: Ballon Comics. ISBN 9789462102026. 

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Bande dessinée franco-belge". 2 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b c d e "Le concept de bande dessinée franco-belge". 2 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ a b c "Principales revues de bande dessinée franco-belges". 2 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Fransız-Belçika çizgi romanı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çizgi roman</span> çizgi ile hikâye anlatmak için birbirini takip eden panellerin kullanıldığı eserler

Çizgi roman veya resimli roman, çizgi ile hikâye anlatmak için birbirini takip eden panellerin kullanıldığı bir sanat türü.

<i>Karaoğlan</i> (çizgi roman)

Karaoğlan, ilk kez 1 Nisan 1963'te Türkiye'de yayımlanmaya başlayan, Suat Yalaz'ın yazıp çizdiği haftalık tarihi çizgi roman dergisidir. Farklı dönemlerde değişik yayınevleri tarafından yeniden yayımlanan dergi en son 2000'li yıllarda bir kez daha yayımlanmıştır. Dergi haline gelmeden önce de ilk kez 3 Ocak 1962'de Akşam Gazetesi'nde tefrika edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Suat Yalaz</span>

Suat Yalaz, Türk çizgi romancı, film yönetmeni, senarist ve yapımcı.

<span class="mw-page-title-main">Morris (çizer)</span> Belçikalı karikatürcü (1923 – 2001)

Maurice de Bevere, Belçikalı çizer. Türkiye'de en bilinen eseri Goscinny ile beraber hazırladığı Red Kit serisidir.

<i>Zıp Zıp</i>

Zıp Zıp 1964 - 1966 yılları arasında Türkiye'de yayımlanmış haftalık çizgi roman dergisidir.

<span class="mw-page-title-main">Albert Uderzo</span> Fransız çizgi roman sanatçısı

Albert Uderzo Fransız çizgi roman sanatçısı ve senarist. En bilinen eseri Asterix serisidir, aynı zamanda Rene Goscinny ile beraber Oumpah-pah adlı çizgi romanın yaratıcısıdır.

<i>Pat Pokere Karşı</i>

Pat Poker'e Karşı, Belçikalı çizgi romancı Morris 'in 1953'te yazıp çizdiği Red Kit macerası. Özgün adı Lucky Luke contre Pat Poker olan ve Belçika'da Dupuis yayınevi tarafından özgün dili olan Fransızca olarak basılan albüm serinin beşinci kitabıdır. Türkiye'de 2007 yılında Yapı Kredi Yayınları'ndan "Pat Poker'e Karşı" adıyla ile çıktı. Kalite olarak özgün haline en yakın baskı bu son baskıdır.

<i>Kanunsuzlar</i> (çizgi roman)

Kanunsuzlar, Belçikalı çizgi romancı Morris 'in senaryosunu yazıp resimlediği ve 1954'te yayımlanan Red Kit albümüdür. Özgün adı Hors-la-loi olan ve Belçika'da Dupuis yayınevi tarafından özgün dili olan Fransızca olarak basılan albüm, Türkiye'de 1970'li ve 1980'li yıllarda Milliyet Yayınları'ndan çıkmıştı. Albüm özgün serinin altıncı kitabıdır. Türkiye'de birçok kereler farklı formatlarda basılan albüm son olarak 2009 yılında Yapı Kredi Yayınları'ndan çıktı. Kalite olarak özgün haline en yakın baskı bu son baskıdır. Albüm İngilizce konuşulan ülkelerde Outlaw adıyla bilinmektedir.

<i>Doktor Doxeyin İksiri</i>

Doktor Doxey'in İksiri, Belçikalı çizgi romancı Morris 'in senaryosunu yazıp resimlediği ve 1955'te yayımlanan Red Kit albümüdür. Özgün adı L'Élixir du Dr Doxey olan ve Belçika'da Dupuis yayınevi tarafından özgün dili olan Fransızca olarak basılan albüm, Türkiye'de 1970'li ve 1980'li yıllarda Milliyet Yayınları'ndan çıkmıştı. Albüm özgün serinin 7. kitabıdır. Türkiye'de birçok kereler farklı formatlarda basılan albüm son olarak 2007 yılında Yapı Kredi Yayınları'ndan serinin 5. kitabı olarak çıktı. Kalite olarak özgün haline en yakın baskı bu son baskıdır. Albüm İngilizce konuşulan ülkelerde Dr Doxey's Elixir adıyla bilinmektedir.

<i>Örümcek Ayak</i>

Örümcek Ayak, Belçikalı çizgi romancı Morris 'in hem senaryosunu yazıp hem de resimlediği, 1956'da yayımlanan Red Kit albümüdür. Özgün adı Lucky Luke contre Phil Defer olan ve Belçika'da Dupuis yayınevi tarafından özgün dili olan Fransızca olarak basılan albüm, Türkiye'de 1970'li ve 1980'li yıllarda Milliyet Yayınları'nın Red Kit serisinin 50. albümü olarak çıkmıştı. Oysa albüm özgün serinin 8. kitabıdır. Türkiye'de birçok kereler farklı formatlarda basılan albüm son olarak 2009 yılında Yapı Kredi Yayınları'ndan bu serinin 27. kitabı olarak çıktı. Kalite olarak özgün haline en yakın baskı bu son baskıdır.

Edouard Paape, daha bilinen ismiyle Eddy Paape, çizdiği Luc Orient karakteriyle tanınan Belçikalı çizgi roman yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Hervé Barulea</span> Fransız karikatürcü (d. 1947)

Hervé Barulea ya da daha bilinen takma adıyla Baru, Fransız Pilote dergisindeki çizimleri ve albümleriyle tanınan bir Fransız çizgi romancıdır.

<span class="mw-page-title-main">Milo Manara</span> İtalyan çizgi roman sanatçısı

Maurilio Manara ya da bilinen adıyla Milo Manara, dünyaca ünlü İtalyan çizgi roman sanatçısı.

<span class="mw-page-title-main">Jean Giraud</span>

Jean Henri Gaston Giraud ya da daha bilinen adıyla Moebius, fantezi ve bilimkurgu türünde çizgi roman ve illüstrasyon ustalarından biri olarak kabul edilen Fransız çizer, çizgi film yapımcısı ve yazar. Kişisel ve özgün tarzının sonraki nesil çizerler ve sinema dünyası üzerinde üzerinde önemli bir etkisi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Pierre Seron</span> Belçikalı karikatürcü (1942 – 2017)

Pierre Seron ,Belçikalı çizgi roman sanatçısı ve çizerdir. Kendisi Liège, Belçika'da 9 Şubat 1942'de doğdu. İlk başta gazeteci Albert Despréchins ile birlikte Les Petits Hommes dizisinde yer alan eserleri ile ünlü oldu ve 7 Eylül 1967'de Spirou dergisinde seri yayınlara başlamıştır.

Philippe Vandevelde, Belçikalı çizgi roman sanatçısı ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Claire Bretécher</span> Fransız karikatürcü (1940 – 2020)

Claire Bretécher, Fransız kadın çizer, yazar ve yayımcı.

<span class="mw-page-title-main">Raoul Cauvin</span> Belçikalı karikatürcü (1938 – 2021)

Raoul Cauvin, Belçikalı çizgi romancı ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">René Goscinny</span>

René Goscinny Fransız mizah yazarı ve editör. Fransa'da doğmuş olmasına rağmen Buenos Aires, Arjantin'de büyümüş buradaki Fransız okullarında eğitim görmüştür. Bir dönem ABD'de bulunmuştur. Ünlü çizer Albert Uderzo ile beraber yarattıkları Galyalı Asteriks'in Maceraları, Morris ile beraber yarattıkları Red Kit ve Jean-Jacques Sempé ile beraber yarattıkları Pıtırcık eserleriyle bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Guido Buzzelli</span> İtalyan ressam (1927-1992)

Guido Buzzelli İtalyan çizgi romancı, illüstratör ve ressamdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.