Frankfurt (Oder) Muharebesi (1631)
| Frankfurt (Oder) Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Otuz Yıl Savaşı | |||||||
 Matthäus Merian'ın, "Battle of Frankfurt an der Oder" adlı eseri (1642) | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 İsveç İmparatorluğu |  Kutsal Roma İmparatorluğu  Katolik Birliği | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Gustaf Adolf John Hepburn Robert Monro | Rudolf von Tiefenbach Walter Butler | ||||||
| Güçler | |||||||
| 18,000 | 6,400 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 800 ölü ya da yaralı | 1,700 ölü | ||||||
Frankfurt (Oder) Muharebesi, Otuz Yıl Savaş'ı içinde yer alan ve 13 Nisan 1631'de gerçekleştirilen bir muharebedir.. İsveç İmparatorluğu ile Kutsal Roma İmparatorluğu, Frankfurt (Oder) şehrinde stratejik olarak önemli, korunaklı bir yer olan Oder için savaştılar.[1]
Kasaba, İsveç'in 1630'da köprübaşı mevzii kurduğu Pomeranya Dükalığı'nın dışında İsveç tarafından saldırıya uğrayan ilk büyük İmparatorluk kalesiydi. İki günlük bir kuşatmadan sonra, İskoç yardımcı birliklerinin desteklediği[2] İsveç kuvvetleri kasabaya girdi.[1] Sonuç olarak İsveçliler muzaffer olmuşlardı.[1][2] Daha sonra yakınlardaki Landsberg'in (Warthe) (şimdi Gorzow) temizlenmesiyle[3] Frankfurt, Gustaf Adolf'un Orta Almanya'ya ilerlemeye başlamasıyla İsveç ordusunun arkasını kollayacak ve ikmal hattı oluşturacaktı.[2]
Giriş
İsveç kralı Gustaf Adolf, 1628'de Wallenstein'a karşı Stralsund'u destekleyerek Otuz Yıl Savaşları'na müdahale etmeye başladı ve Haziran 1630'da Pomeranya'yı işgal etti.[3] Pomeranya Dükalığı'nın orta kısımlarıyla birlikte İsveç, Kutsal Roma İmparatorluğu'nun en kuzeydoğu köşesinde bir köprübaşı mevziiyi[3] ele geçirirken imparatorluğun geri kalanı Katolik Birliği ve Kutsal Roma İmparatoru II. Ferdinand'ın güçleri tarafından işgal edildi. 1 Ağustos'ta İsveç ile ittifak yapan Magdeburg dışındaki tüm Alman Protestan devletleri Gustaf Adolf'a güvenmediler ve ittifaka girmeye tereddüt ettiler.[2][4]
Ocak 1631'de Pomeranya köprübaşı mevziisinde garnizon kuran İsveç kuvvetleri güneye doğru ilerlemeye başladı ve Pomeranya'nın Brandenburg sınırına yakın olan Gartz (Oder) ve Greifenhagen (şimdi Gryfino) kasabalarını yağmaladı.[3] Oder Nehri boyunca Brandenburg Elektörü George William'ın topraklarına doğru güneye doğru ilerlemeye devam ettiler ve 23 Ocak 1631'de İsveç, Brandenburg'daki Bärwalde'de (şimdi Mieszkowice) Bärwalde Antlaşması yaptığı antlaşma ile birlikte Fransa ile müttefik oldu.[3]
Frankfurt kuşatması ve şehrin yağmalanması
Gustaf Adolf tarafından komuta edilen[5] İsveç ordusu, John Hepburn ve Robert Monro tarafından komuta edilen İskoç yardımcı kuvvetleri tarafından desteklendi.[1] Kasabayı iki gün boyunca kuşattılar ve ikinci gün surlara saldırdılar.[1][5] Saldırıları başarılı oldu ve kasabanın yağmalanmasıyla sonuçlandı. Başarı, kısmen, savunmadaki kuvvetlerin iç çekişmelerden kaynaklandı. Paraları ödenmemiş kiralık askerler, paraları ödenmeden savaşmayı reddetti.[5] Şehrin savunucuları katledildiler ve İsveç tarafında 800 zayiat varken kendi taraflarında 3.000 ölü vardı.[6] Kasaba yağmalandığında birçok yeni ölüm daha yaşandı.[1]
Sonrası
İsveç hizmetinde İskoç tümgeneral John Leslie, kasabanın valisi olarak atandı ve ilk iş olarak kasabanın savunmasının güçlendirilmesi ve binlerce cesedin gömülmesini emretti.[1] Ölülerin gömülmesi konusunda her biri yüz kişilik olan toplu mezarlar kazdırdı, ölüler ancak altı günde toprağa verilebildi.[6] John Leslie kısa bir süre sonra görevini bir başka İskoç olan James MacDougal'a bıraktı, onun ardından ise üçüncü bir İskoç olan Alexander Leslie kasabaya vali olarak atandı.[1]
Frankfurt, ilerleyen İsveç ordusunun cephe gerisini korumak ve ikmal etmekle görevlendirildi. Kuzeydoğu Brandenburg'daki diğer büyük kasaba olan Landsberg (Warthe) (şimdi Gorzow) 23 Nisan'da ele geçirildi.[3] Daha sonra, Brandenburg Elektörü George William, 14 Mayıs, 20 Haziran ve 10 Eylül 1631'de İsveç ile Brandenburg'un ordusunun yönetimini İsveç'e devreden ancak gerçek bir ittifak statüsüne sahip olmayan antlaşmalara zorlandı.[3] 1631 yılı boyunca , İsveçli Gustaf Adolf Orta Almanya'ya doğru ilerledi ve Mayıs'ta Magdeburg yağmalanırken ve Temmuz'da Werben'de Gustaf Adolf sıkıntıdayken Eylül'deBreitenfeld'de zafer kazanması Adolf'un güneye doğru ilerlemesinin de yolunu açtı.[7]
Kaynaklar
- Bröckling, Ulrich; Sikora, Michael (1998). Armeen und ihre Deserteure: Vernachlässigte Kapital einer Militärgeschichte der Neuzeit (Almanca). Vandenhoeck & Ruprecht. ISBN 3-525-01365-5. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2009.
- Brzezinski, Richard; Turner, Graham (2001). Lützen 1632: climax of the thirty years war. Volume 68 of Osprey campaign series. Osprey Publishing. ISBN 1-85532-552-7.
- Krause, Gerhard; Balz, Horst Robert (1993). Müller, Gerhard (Ed.). Theologische Realenzyklopädie I (Almanca). Walter de Gruyter. ISBN 3-11-013898-0.
- Lorenzen, Jan N. (2006). Die grossen Schlachten: Mythen, Menschen, Schicksale. Campus Verlag. ISBN 3-593-38122-2. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2009.
- Mackillop, Andrew; Murdoch, Steve (2003). Military governors and imperial frontiers c. 1600-1800: A study of Scotland and empires. BRILL. ISBN 90-04-12970-7. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2009.
- Parker, Geoffrey; Adams, Simon (1997). The Thirty Years' War (2 bas.). Routledge. ISBN 0-415-12883-8.
- Ringmar, Erik (1996). Identity, interest and action: A cultural explanation of Sweden's intervention in the Thirty Years War. Cambridge University Press. ISBN 0-521-56314-3.
- Yotov, Petko (1999). "Side-by-side Easter calendar reference for the 17th century". 5ko.free.fr. 12 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2020.
- ^ a b c d e f g h Armeen und ihre Deserteure : vernachlässigte Kapitel einer Militärgeschichte der Neuzeit. Ulrich Bröckling, Michael Sikora. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht. 1998. ISBN 3-525-01365-5. OCLC 122957662.
- ^ a b c d Military governors and imperial frontiers c. 1600-1800 : a study of Scotland and empires. Andrew Mackillop, Steve Murdoch. Leiden: Brill. 2003. ISBN 1-4237-1188-2. OCLC 191952995.
- ^ a b c d e f g in Gemeinschaft mit Horst Balz hrsg. von Gerhard Müller (1981). Theologische Realenzyklopädie Bd. 8. Chlodwig - Dionysius Areopagita. Berlin. ISBN 978-3-11-002218-6. OCLC 237018548.
- ^ Ringmar, Erik (1996). Identity, interest, and action : a cultural explanation of Sweden's intervention in the Thirty Years War. Cambridge [England]: Cambridge University Press. ISBN 0-521-56314-3. OCLC 33899090.
- ^ a b c Brzezinski, Richard (2005). Lützen, 1632 : climax of the Thirty Years War. Westport, Conn.: Praeger. ISBN 0-275-98855-4. OCLC 60348973.
- ^ a b Lorenzen, Jan N. (2006). Die grossen Schlachten : Mythen, Menschen, Schicksale. Frankfurt am Main: Campus. ISBN 3-593-38122-2. OCLC 71814125.
- ^ "Side-by-side Easter calendar reference for the 17th century". 5ko.free.fr. 12 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2022.
