İçeriğe atla

Franjipan

Franjipan
Pişirilmemiş franjipan kreması
Alternatif isimFrangipan, Frangipane
Ülke(ler)Fransa
TürüKrema
Ana malzemelerBadem, badem unu, yağ, şeker ve yumurta

Franjipan (Fransızca: Frangipane) Fransız mutfağında bulunan genellikle kek ve tart gibi hamur işlerinde kullanılan tatlı badem aromalı bir krema (muhallebi) türüdür.[1] 1674 tarihli bir yemek kitabında "franchipane" olarak geçen kelimenin en erken modern yazımı 1732 tarihli pastacılar sözlüğünde bulunmaktadır.[2] Başlangıçta badem veya antep fıstığı ile tatlandırılmış bir muhallebi tartını tanımlasa bile daha sonradan çeşitli şekerlemelerde ve hamur işlerinde kullanılan bir dolguyu tanımlamak için kullanılmaya başlamıştır.

Geleneksel olarak iki ölçü badem kremasının ve bir ölçü pastacı kremasının birleştirilmesiyle elde edilir. Badem kreması, tereyağı, şeker, yumurta, badem unu, ekmek unu ve romdan yapılırken; pastacı kreması için ise süt, vanilya çekirdeği, mısır nişastası, şeker, yumurta sarısı (bazen tam yumurta) ve tereyağı kullanılarak yapılır. Kremanın yapımı için kullanılan iki kremanın oranları konusunda birçok varyasyon bulunmaktadır.[3][4]

Epifani'de Fransızlar genel olarak franjipan katmanlarından yapılan bir kek olan kral kekini keserler ve bu dilimler genellikle masanın altında saklanan küçük kral (le petit roi) olarak bilinen bir çocuk tarafından dağıtılır. Pasta yıldızlar, taç, çiçeklerle süslenir ve içine özel bir fasulye gizlenir. Pastanın içerisindeki gizlenmiş fasulyeyi bulan kişi bir sonraki için "kral" ya da "kraliçe" olarak taçlandırılır.

Etimoloji

Frangipan kelimesi, badem aromalı ürünleri isimlendirmek için kullanılan Fransızca bir terimdir.[5] Marquis Muzio Frangipani veya Cesare Frangipani'nin soyadından gelmektedir.[2][6] Kelime başlangıçta franjipana aroma verdiği söylenen parfümün üretildiği frangipani bitkisini ifade ediyordu.[7] Diğer kaynaklar ise ismin 16. yüzyılda Parisli fırıncılarının eldivenlerinde kullandıkları yasemin aromalı parfümü yaratan Frangipani'ye bir saygı göstergesi olarak atıfta bulunduğu belirtir.[2][8][9][10]

Kaynakça

  1. ^ Ayto, John (2013). The Diner's Dictionary. Oxford University Press. 
  2. ^ a b c Davidson, Alan (2014). "frangipane". The Oxford Companion to Food. 3rd (İngilizce). Oxford: Oxford University Press. doi:10.1093/acref/9780199677337.001.0001. ISBN 978-0-19-967733-7. 
  3. ^ Suas, Michel (2011). Advanced Bread and Pastry: A Professional Approach. Delmar, Cengage Learning.
  4. ^ Jørgensen, Johannes (1913). Saint Francis of Assisi : a biography (İngilizce). University of Connecticut Libraries. New York: Longmans, Green, and Co. s. 257. "Illam autem comestionem vocant Romani mortariolum quae fit de amygdalis et zucario et de aliis rebus." Spec. (ed. Sab.) p. 221. Sabatier identifies this favourite food of Francis with the well-known stone-hard Roman mostaccioli (see Jorgensen's "Pilgrimsbogen," p. 61). On the other side f. Edouard d'Alencon: Frere Jacqueline, p. 19, n. 2; in mortariolum (in Old French mortairol) he sees rather "cette creme d'amandes bien connue aujourd'hui sous le nom de frangipane," a name in which he finds an allusion to Jacopa's name (her married name was Frangipani). 
  5. ^ "FRANGIPANE : Etymologie de FRANGIPANE". www.cnrtl.fr. 5 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2023. 
  6. ^ "A pastry dough alternative: Frangipane". Newsday. Tribune Content Agency. 22 Temmuz 2013. the Marquis Muzio Frangipani. Frangipani wasn't a great cook. Rather, he popularized almond-scented gloves among the European aristocracy. 
  7. ^ "frangipane | Definition of frangipane in English by Oxford Dictionaries". Oxford Dictionaries | English. 25 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2019. 
  8. ^ Johansen, Katia (December 2004). "Fleeting fragrance: the history, preservation, and display of perfumed costume" (PDF). International Journal of Costume. 4 (2): 42. 2 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024. 
  9. ^ Bender, David A. (2006). "frangipane (frangipani)". Bender's dictionary of nutrition and food technology. 8th. Arnold E. Bender. Boca Raton, FL: CRC Press. ISBN 0-8493-7601-7. OCLC 71842325. 2 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024. Originally a jasmine perfume which gave its name to an almond cream flavoured with the perfume. 
  10. ^ "New Look for Pudding: FRANGIPANI PUDDING". The Washington Post and Times-Herald. 20 Haziran 1963. s. D14 – ProQuest vasıtasıyla. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Laz böreği</span> Karadeniz bölgesine özgü tatlı

Laz böreği ; yufka, tereyağı, muhallebi ve şerbet ile yapılan bir tatlı çeşididir. Türkiye'de Doğu Karadeniz bölgesinde ve özellikle Lazların yaşadığı Artvin, Rize ve Trabzon illerinde yapılır. Yunanistan'da ise "sütlü börek" anlamına gelen galaktobureko adıyla, yufka yerine irmik lapası kullanılarak yapılır. Günümüzde yufka yerine milföy, muhallebi yerine krema kullanılarak yapılanları da mevcuttur. Krema ya da muhallebi; limon, portakal veya gül suyu ile tatlandırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sorbet</span>

Sorbet tatlandırıcılı tatlandırılmış sudan yapılan donmuş bir tatlıdır. Granitalar ve diğer buzlar gibi, sorbet bir dondurma makinesi olmadan da yapılabilir. Donma noktasını düşürmek ve daha yumuşak sorbetesler yapmak için alkol, bal veya mısır şurubu eklenebilir. Şaraplı sorbet, şampanya, konyak, beyaz şarap, kırmızı şarap, Porto şarabı, portakal, limon, baharat, yakut limanı ve yumurta akı ile yapılabilir. Muskat sorbet, tatlı şarap, limon suyu ve yumurta akı ile yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Galette</span>

Galette kırılgan ve kolay ufalanan bir hamur işidir. Pişmiş hamurun kırılgan dokusu soğuk tereyağı parçaları ile hazırlanan hamurundan geliyor. Bu hamur işi birçok mutfakta bulunur. Fransız yemek kitabı Larouse Gastronomique galette hamur işlerinin en eskisi olduğunu iddia ediyor. Neolitik cağında bal ile tatlandırılmış küçük yuvarlak kekler yapılırmış.

<span class="mw-page-title-main">Şarlot pastası</span>

Şarlot pastası Fransız mutfağından bir pasta türüdür. Avusturya ve diğer doğu Avrupa ülkelerin mutfaklarına bulunan kalıplanmış pasta hem sıcak hem de soğuk servis edilebilir. Sıcak şarlot pastaları meyve sos ve tereyağlı ekmekten yapılır. Soğuk şarlot ise ilk olarak Avrupa Kraliyetlerine abartılı ve büyük tatlılar yapan Fransız pastacı Marie-Antonin Carême tarafından yaratılmış. Soğuk şarlotlar ladyfinger bisküvileri, sünger kek veya jöle rulosu ile süsleniyor. İç harcı çırpılmış tatlı krema, muhallebi ve ya Bavyera kreması olabilir.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan yemekleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

İtalyan mutfağı, kökleri MÖ 4. yüzyıla kadar uzanan yüzyıllar boyunca sosyal ve politik değişikliklerle gelişmiştir. İtalyan mutfağının kökenleri Etrüsk, eski Yunan ve antik Roma mutfaklarından gelmektedir. Yeni Dünya'nın keşfi ve artık mutfağın merkezinde olan ancak 18. yüzyıla kadar miktar olarak tanıtılmayan patates, domates, dolmalık biber ve mısırın piyasaya sürülmesiyle önemli değişiklikler meydana geldi. İtalya mutfağı, bölgesel çeşitliliği, lezzet farklılıklarının bolluğu ve yurtdışındaki etkileriyle dünyanın en popüler mutfaklarından biri olduğu bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Macar mutfağı</span> Macaristanın mutfak gelenekleri

Macar mutfağı, Macaristan ulusunun ve onun birincil etnik grubu olan Macarların mutfağının karakteristik özelliklerini ortaya koyar. Geleneksel Macar yemekleri öncelikle et, mevsim sebzeleri, meyveler, ekmek, süt ürünleri ve peynirlere dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna mutfağı</span>

Ukrayna mutfağı, Ukrayna halkının uzun yıllar biriktirdiği çeşitli yemek pişirme geleneklerinin bir koleksiyonudur. Mutfak, bileşenlerinin geldiği zengin koyu topraktan (chornozem) büyük ölçüde etkilenir ve çoğu zaman birçok bileşeni içerir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Roma mutfağı</span>

Antik Roma mutfağı, uygarlığın var olduğu süre boyunca büyük ölçüde değişti. Beslenme alışkanlıkları, krallıktan cumhuriyete ve en sonunda da imparatorluğa yol açan siyasi değişikliklerden ve Romalıları birçok kültürün mutfak alışkanlıklarına ve pişirme yöntemlerine maruz bırakan imparatorluğun muazzam ölçüdeki genişlemesinden etkilendi.

<span class="mw-page-title-main">Trifle</span>

Trifle, İngiliz kökenli katmanlı bir tatlıdır. Genel malzemeler, şeri veya başka bir güçlendirilmiş şaraba batırılmış ince bir sünger kek, bir cam tabakta bu sırayla katmanlı bir meyve elemanı, muhallebi ve çırpılmış kremadır. Bir triflenin içeriği oldukça değişkendir ve pek çok çeşidi mevcuttur, bazıları meyve yerine çikolata, kahve veya vanilya gibi diğer malzemeleri kullanır. Meyve ve sünger katmanları, meyve aromalı jöle içinde kullanılabilir ve bu bileşenler genellikle üç veya dört katman oluşturacak şekilde düzenlenir. Toplanan tatlı, çırpılmış krema veya daha geleneksel olarak syllabub ile doldurulabilir.

<span class="mw-page-title-main">Badem yemekleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, birincil bileşen olarak badem kullanan ve içinde badem bulunduran yiyeceklerin ve yemeklerin bir listesidir. Badem, Orta Doğu ve Güney Asya'ya özgü bir ağaç türüdür. “Badem" aynı zamanda bu ağacın yenilebilir ve yaygın olarak yetiştirilen tohumunun adıdır. Prunus cinsi içinde, tohumu çevreleyen oluklu kabuk ile diğer alt cinslerden ayrılan Amygdalus alt cinsindeki şeftali ile sınıflandırılır. Bademin meyvesi, bir dış kabuk ve içinde tohum bulunan sert bir kabuktan oluşan bir sert çekirdekli meyvedir.

<span class="mw-page-title-main">Panna cotta</span>

Panna cotta, jelatin ile koyulaştırılmış ve kalıplanıp tatlandırılmış kremadan oluşan bir İtalyan tatlısıdır. Krema, kahve, vanilya veya diğer tatlandırıcılarla aromatize edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Cassata</span>

Cassata veya cassata siciliana Sicilya, İtalya'dan gelen geleneksel bir kektir. Cassata genellikle meyve suları veya likör ile nemlendirilmiş ve ricotta peynir ve şekerlenmiş meyve ile kaplanmış yuvarlak bir sünger kek içerir.

<span class="mw-page-title-main">Crème brûlée</span>

Crème brûlée veya crème brulée veya Trinity kreması olarak da bilinen ve crema catalana ile hemen hemen aynı olan üzerine sertleştirilmiş karamelize şeker tabakasıyla zengin bir muhallebi bazından oluşan bir tatlıdır. Normalde hafifçe soğutulmuş olarak servis edilir; karamelleştirme işleminden kaynaklanan ısı, muhallebinin üstünü ısıtmaya, ortasını ise serin bırakmaya eğilimlidir. Muhallebi tabanı geleneksel olarak Fransız mutfağında vanilya ile tatlandırılır, ancak başka tatlar da olabilir. Bazen meyvelerle süslenir.

<span class="mw-page-title-main">St. Honoré keki</span>

Saint Honoré keki, Fransız mutfağında bulunan bir tatlı türüdür. Milföy hamuru, şu hamuru topları, vanilyalı pastacı kreması, karamel ve krem şanti gibi Fransız mutfağında sıkla kullanılan malzemelerin birer kombinasyonudur. Tatlı adını Fransa'da fırıncıların ve pastacıların koruyucusu Saint Honoré'den almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rahibe pufları</span>

Rahibe Pufları Fransız mutfağına ait hamurdan yapılan bir tatlı türüdür. Tatlının adı daha kaba bir tabirle "Rahibe'nin osuruğu" anlamına gelir. Kanada'nın Fransızca konuşan bölgeleri, ABD, İngiltere ve İspanya'da da yapılmaktadır. Tatlı aynı zamanda "Rüzgar çöreği", "Rüzgarlı çörek" ve "Rahibenin iç çekişi" ve "Rahibe huzuru" olarak da isimlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Chiboust kreması</span>

Chiboust kreması, pastacı kreması, jelatin ve beze kullanılarak yapılan Fransız mutfağına ait pasta kremasıdır. Tarifindeki jelatin ve beze, klasik pastacı kremasını hafifletmek amacıyla kullanılır bu nedenle Chiboust kremasının yapısı daha köpüksü bir yapıya tadı da daha tatlı bir kıvama gelir. Krema genellikle vanilya aromalıdır fakat portakal kabuğu, tarçın kabukları gibi çeşitli aromalarda tarifin içine eklenebilir. St. Honoré keki'nin ve Fransızların milföy (mille-feuille) tatlısının temel bileşenlerinden olduğu için St. Honoré veya Mille-feuille kreması olarak da bilinir. Fransız tatlılarında kek ve diğer hamur işlerinin içlerini doldurmak ve süslemelerini yapmak için kullanılır. Tart yapımında eğer krema hamurla beraber pişirilecekse tarifin içerisine jelatin eklenmesine gerek yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Mille-feuille</span>

Mille-feuille, milföy hamuru ve pastacı kreması ile yapılan Fransız mutfağına ait bir hamur işi türüdür. Kuzey Amerika'da Napolyon pastası, Birleşik Krallık'ta ise vanilya dilimi veya krema dilimi olarak isimlendirilir. Tatlı modern şeklini Marie-Antoine Carême'in yaptığı dokunuşlardan sonra almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Chouquette</span>

Chouqette veya petits choux şekerli ve fırınlanmış küçük şu hamurundan oluşan Fransız pâtisserie türüdür. Chouqette kelimesi 16. yüzyıldan beri kullanılmaktadır. Başlangıçta bu terim küçük tuzlu hamur işleri için kullanılırken, 17. yüzyıl itibariyle tatlı hamur toplarını belirtmek için kullanılmaya başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kraliyet kreması</span>

Kraliyet kreması ya da Royal icing, hafif bir şekilde çırpılmış yumurta akı, pudra şekeri, bazen limon veya misket limonu suyu ile yapılan sert beyaz buzlanma sosu türüdür. Noel pastaları, düğün pastaları, zencefilli kurabiye gibi bir çok kurabiye, kek ve bisküviyi süslemek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Tiropita</span>

Tiropita veya Tyropita tereyağlı yufka katmanlarından yapılan, beyaz peynir ve yumurta karışımı ile doldurulan Yunan mutfağına ait bir hamur işi türüdür. İçi doldurulan yufka üçgen bir şekilde katlanır ve pişirilmeden önce üzerine eritilmiş tereyağı sürülür. Porsiyonun boyutu tüketecek insanın sayısına göre ayarlanır. Yunanistan'da genellikle kahvaltıda tüketilmesine rağmen günün her saatinde tüketilebilir. Genellikle çeşitli mezelerle birlikte servis edilen bir atıştırmalık ve meze olarak servis edilir. Kaşar peyniri kullanılarak yapıldığında kaşaropita (kasseropita) olarak isimlendirilir. Ispanak ve peynir ile doldurulduğunda ise Spanakotiropita olarak isimlendirilir. Bu börek türü aslında ıspanaklı böreğe oldukça yakındır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.