İçeriğe atla

Francesco Rosi

Francesco Rosi
1991 Cannes Film Festivali'nde Francesco Rosi
Doğum15 Kasım 1922(1922-11-15)
Napoli, İtalya
Ölüm10 Ocak 2015 (92 yaşında)
Roma, İtalya
MeslekFilm yönetmeni, film yapımcısı
Etkin yıllar1948–1997
Çocuk(lar)1

Francesco Rosi (İtalyanca okunuşu:[franˈtʃesko ˈrɔːzi]; d. 15 Kasım 1922 - ö. 10 Ocak 2015), İtalyan film yönetmeni. Bireysel ve toplumsal sorunlara birlikte eğildiği filmleriyle uluslararası alanda tanınmıştır. Il caso Mattei filmiyle 1972 Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye kazandı.

Rosi'nin filmleri, özellikle 1960'lar ve 1970'lerdeki filmleri, genellikle politik mesajlar taşıyorken, daha sonraki filmlerinin konuları daha az politik yönelimli ve edebiyata daha yakın hâle gelmiştir. 1997 yılına kadar film yönetmeye devam eden Rosi'nin son filmi, ünlü yazar Primo Levi'nin La tregua [it] kitabından uyarlanmıştı.

Hayatı

Francesco Rosi (Radiocorriere magazine, sayı:46, 1964)
Francesco Rosi (Augusto De Luca tarafından çekilen portresi, 1995)
Francesco Rosi'nin 1972'de Altın Palmiye kazandığı Mattei Olayı filminden.

Hukuk öğrenimi gördü. Bir ara kitap ressamlığı ve radyo muhabirliği yaptı. İki yıl tiyatroda çalıştıktan sonra Luchino Visconti'nin yardımcısı olarak sinemaya geçti. Bir süre senaryo yazarı ve yönetmen yardımcısı olarak çalıştı; La terra trema (1948; Yer Sarsılıyor), Bellissima (1951) ve Senso (1954; Günahkâr Gönüller) filmlerinde Visconti'nin asistanlığını yaptı.

Yönettiği ilk film 1952 yapımı Camicie rosse' (Kırmızı Gömlekliler) idi. Bunu Robin Hood benzeri kişiliğiyle yola çıkan, mafya ile işbirliğine giden ve tartışmalı bir kişilik olan eşkiya Salvatore Giuliano'nun yaşam öyküsünün anlatıldığı Salvatore Giuliano[1] (1962) ve Napoli kentini fon olarak kullandığı Le mani sulla città (1963; Şehrin Üzerindeki Eller) adlı filmler izledi. Film eleştirmeni David Shipman, "Sicilya'daki genel manzara ve insanlarla mükemmel bir birliktelik" içeren filmin ... Francesco Rosi'nin uluslararası üne sahip olmasını sağladığını öne sürmüştür.[2] İlk dönem filmlerinde İtalyan yeni gerçekçiliği akımına bağlı kalan Rosi, C'era una volta... (1967; Bir Masal Gibi...) adlı filminden sonra, dönemin toplumunu sorgulayan ve bireyin sorunlarına eğilen güçlü yapıtlar verdi.

1970 yılında gerçekleştirdiği Erkeklere Karşı ("Uomini contro") filminde, İtalyan ordusundaki subayların, adamlarından çok fazlasını talep ettiği I. Dünya Savaşı sırasında 1916-17 Trentino Cephesi'nde yapılan savaşın saçmalığını ele almıştı. Filmin senaryosu Emilio Lussu'nun Un anno sull'altopiano adlı romanından uyarlanmıştı.[3][4][5][6]

1972'deki Il caso Mattei (Mattei Olayı [it]) ve ünlü gangster Lucky Luciano'nun hayatını konu alan 1973 yılındaki Lucky Luciano (Talihli Gangster) filminde bir gazeteci tavrıyla yeraltı dünyası ile ilgili yapımlara yöneldi. Il caso Mattei filmiyle 1972 Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye kazandı.

Kurmaca bir öyküden yola çıkan, 1976 yapımı Cadaveri eccelenti (Muhteşem Cesetler) ise mafya-devlet-polis ilişkileri üzerine gerçekleştirilmiş bir filmdi. 1979 tarihli Cristo si è fermato a Eboli (İsa Eboli'de Durdu) ve 1981'de çektiği Tre fratelli (Üç Kardeş) filmlerinde bireyin yaşamla ve toplumsal-siyasal kimliğiyle hesaplaşmasına ağırlık verdi. 1984'te özüne değiştirmeden Carmen operasını değişik bir yorumla perdeye aktardı.

1986'da ise Gabriel García Márquez'in Kırmızı Pazartesi adlı ünlü romanından uyarladığı Cronaca di una morte annunciata (Kırmızı Pazartesi) filmiyle çok ses getirdi.

Ödüller

BAFTA

British Academy of Film and Television Arts tarafından ödüllendirildi:

  • 1983: BAFTA En İyi Yabancı Film Ödülü - Mesih Eboli'de Durduruldu[7]
  • 1986: En İyi Yabancı Film dalında aday gösterildi - Carmen[8]

Cannes Film Festivali

Cannes Film Festivali'nde ödüllendirildi:

Venedik Bienali

David di Donatello Ödülü

  • 1965 : En İyi Yönetmen - The Moment of Truth
  • 1976 : En İyi Yönetmen - Şanlı Corpses
  • 1976 : En İyi Film - Illustrious Corpses
  • 1979 : En İyi Yönetmen - Mesih Eboli'de Durduruldu
  • 1979 : En İyi Film - Mesih Eboli'de Durduruldu
  • 1981 : En İyi Yönetmen - Üç Kardeş
  • 1981 : En İyi Senaryo - Üç Kardeş
  • 1985 : En İyi Yönetmen - Carmen
  • 1981 : En İyi Film - Carmen
  • 1985 : En İyi Sinematografi - Carmen
  • 1997 : En İyi Film - Ateşkes
  • 1997 : En İyi Yönetmen - Ateşkes

Moskova Uluslararası Film Festivali

  • 1979 : Grand Prix - Mesih Eboli'de Durduruldu[11]

Gümüş şerit

Sindacato Nazionale Giornalisti Cinematografici Italiani tarafından Nastro d'Argento (Gümüş Kurdele) ile ödüllendirildi:

  • 1959: En İyi Orijinal Film - Meydan Okuma
  • 1963: En İyi Yönetmen - Salvatore Giuliano
  • 1981: En İyi Yönetmen - Üç Kardeş
  • 2014: Yaşam Boyu Başarı Ödülü

En İyi Yabancı Film Akademi Ödülü

Berlin Film Festivali

Berlin Uluslararası Film Festivali'nde ödüllendirildi:

BIF (Bari Uluslararası Film Festivali)

Onur ödülleri

Filmografi

Yönetmen

Rosi, Goffredo Alessandrini'nin Kırmızı Gömlekler filmindeki bazı sahnelerden başlayarak 20 film yönetti. Son filmi 1997'deki The Truce idi.[14]

  • 1952 – Red Shirts (Camicie rosse)
  • 1956 – Kean (Kean – Genio e sregolatezza), co-directed with Vittorio Gassman.
  • 1958 – The Challenge (La sfida)
  • 1959 – The Magliari (I magliari)
  • 1962 – Salvatore Giuliano
  • 1963 – Hands over the City (Le mani sulla città)
  • 1965 – The Moment of Truth (Il momento della verità)
  • 1967 – More than a Miracle (C'era una volta...)
  • 1970 – Many Wars Ago (Uomini contro)
  • 1972 – The Mattei Affair (Il caso Mattei)
  • 1973 – Lucky Luciano
  • 1976 – Muhteşem Cesetler (Cadaveri eccellenti)
  • 1979 – Mesih Eboli'de Durduruldu (Cristo si è fermato a Eboli)
  • 1981 – Three Brothers (Tre fratelli)
  • 1984 – Carmen
  • 1987 – Chronicle of a Death Foretold (Cronaca di una morte annunciata)
  • 1989 – 12 registi per 12 città, a collaboration work with 11 other directors.
  • 1989 – The Palermo Connection (Dimenticare Palermo)
  • 1992 – Neapolitan Diary (Diario napoletano)
  • 1997 – The Truce (La tregua)

Yazar

  • Bellissima (1951)
  • The City Stands Trial (1952)
  • Racconti romani (1955)
  • The Bigamist (1956)

Yönetmen ve senarist

Orijinal senaryolar
  • La sfida (1958)
  • The Magliari (1959)
  • Salvatore Giuliano (1962)
  • Hands over the City (1963)
  • The Moment of Truth (1964)
  • More Than a Miracle (1967)
  • Mattei Olayı (1971)
  • Lucky Luciano (1973)
  • Diario napoletano (1992)
Orijinal olmayan senaryolar
*Kean – Genio e sregolatezza (1956, Alexandre Dumas and Jean-Paul Sartre'dan esinlenerek)
  • Many Wars Ago (1970, Emilio Lussu'nun eserinden uyarlanmıştır)
  • Muhteşem Cesetler (1976, Leonardo Sciascia'nın romanından)
  • Christ Stopped at Eboli (1979, Carlo Levi tarafından yazılan aynı isimli romandan uyarlanmıştır)
  • Three Brothers (1981, Andrei Platonov'un "Üçüncü Oğul" hikâyesinden uyarlanmıştır)
  • Carmen (film, 1984) [en] (1984, Georges Bizet'nin operasından uyarlanmıştır)
  • Chronicle of a Death Foretold (1987, Gabriel García Márquez'in romanından uyarlanmıştır)
  • The Palermo Connection (1990, Edmonde Charles-Roux'nın aynı isimli romanından uyarlanmıştır)
  • The Truce (1997, Primo Levi'nin aynı isimli romanından uyarlanmıştır)

Tiyatro

Yönetmen

  • Bir Hanım Arkadaşın Anısına (Giuseppe Patroni Griffi, 1963)[15]
  • Napoli Milyoneri (Eduardo De Filippo, 2003)
  • İçimizdeki Sesler (Eduardo De Filippo, 2006)
  • Filumena Marturano (Eduardo De Filippo, 2008)

Hakkındaki eserler

İlgili yayınlar

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Sicilya". sanathaber.net. 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2020. 
  2. ^ Shipman, David (1991). The Story of Cinema: Volume Two – from Citizen Kane to the Present Day [Sinemanın Öyküsü: İkinci Cilt - “Yurttaş Kane” den Günümüze] (İngilizce). Hodder & Stoughton. ss. 1088-1092. ISBN 0-340-28259-2. 
  3. ^ Bolzoni, Francesco (1986). I Film Di Francesco Rosi (İtalyanca). Gremese Editore. 
  4. ^ Roberto Chiti; Roberto Poppi; Enrico Lancia (2005). Dizionario del cinema italiano – I film (İtalyanca). Gremese Editore. 
  5. ^ Iaccio, Pasquale (2004). La Storia sullo schermo: il Novecento (İtalyanca). Pellegrini Editore. 
  6. ^ "UOMINI CONTRO di FARANCESCO ROSI" (İtalyanca). digilander.libero.it. 12 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2015. 
  7. ^ "Francesco Rosi, Palme d'Or Winner, Dies At 92". The Hollywood Reporter (İngilizce). 11 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2015. 
  8. ^ "BBC News – Italian director Francesco Rosi dies at 92". BBC News (İngilizce). 15 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2015. 
  9. ^ Patterson, John (14 Şubat 2009). "Made in Italy" (İngilizce). The Guardian. 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2020. 
  10. ^ "Francesco Rosi Dead: Italian Director Was 92" (İngilizce). Variety dergisi. 12 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2015. 
  11. ^ "11th Moscow International Film Festival (1979)". MIFF (İngilizce). 3 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2013. 
  12. ^ "Berlinale: Prize Winners". berlinale.de (İngilizce). 8 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2010. 
  13. ^ "Berlino e Bari ricordano Francesco Rosi – Cinema News – PRIMISSIMA" (İtalyanca). 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2015. 
  14. ^ "Morto il regista Francesco Rosi, ecco la sua filmografia". Il Messaggero (İtalyanca). 10 Ocak 2015. 12 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2015. 
  15. ^ "Nota bio-bibliografica di Giuseppe Patroni Griffi" (İtalyanca). 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Federico Fellini</span> İtalyan film yönetmeni (1920-1993)

Federico Fellini, İtalyan film yönetmeni.

<span class="mw-page-title-main">Ennio Morricone diskografisi</span>

Bu sayfa besteci Ennio Morricone'nin diskografisine ayrılmıştır.
Besteci hakkında daha fazla bilgi için: Ennio Morricone

<span class="mw-page-title-main">Vincenzo Bellini</span>

Vincenzo Salvatore Carmelo Francesco Bellini, İtalyan besteci.

<span class="mw-page-title-main">Nanni Moretti</span> İtalyan film yönetmeni

Giovanni Moretti İtalyan aktör, senarist, yapımcı ve yönetmen. Özellikle 2001 yılında Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye'ye değer görülen ve İtalya'nın Oscar adayı olan filmi Oğul Odası ile tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Mezzo-Soprano</span> kadın ses türü

Klasik Batı müziğinde mezzo-soprano bir kadın vokal türü olup soprano ve kontralto kadın ses türleri arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Dino Risi</span>

Dino Risi,, İtalyan sinema yönetmeni.

<span class="mw-page-title-main">Giuseppe Rotunno</span> İtalyan görüntü yönetmeni

Giuseppe Rotunno, ödüllü İtalyan görüntü yönetmenidir. 1950'li yıllardan 1990'lı yıllara kadar devam eden uzun sinema kariyerinde 79 filmin görüntü yönetmenliğini yaptı. Avrupa'nın en iyi yönetmenleriyle çalıştı. Federico Fellini'yle birlikte çok sayıda filme birlikte imza attıkları için genelde "Fellini'nin görüntü yönetmeni" olarak da tanınır. Luchino Visconti ve Vittorio de Sica da sık çalıştığı yönetmenler arasındaydı. 1963'te Vittorio de Sica'nın Sophia Loren ve Marcello Mastroianni'li filmi "Ieri, oggi, domani" 'nin görüntü yönetmenliğini de o yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Giancarlo Giannini</span> İtalyan oyuncu

Giancarlo Giannini, dünya çapında tanınmış ödüllü İtalyan sinema oyuncusu, seslendirme sanatçısı, yönetmen ve senaristtir. Sinemada 1970'lerden beri aktif olarak çalışan aktör bugüne kadar 100'ün üzerinde filmde rol almış, 2 filmin senaryosunu yazıp bir filmi de yönetmiştir. Aynı zamanda usta bir seslendirme sanatçısı olan Giannini birçok filme de sesiyle katkıda bulunmuştu.

<span class="mw-page-title-main">Carlo Levi</span> İtalyan yazar (1902-1975)

Carlo Levi, İtalyan ressam, yazar, doktor, aktivist ve antifaşist.

<span class="mw-page-title-main">Lando Buzzanca</span>

Lando Buzzanca, İtalyan komedi oyuncusu.

<i>Leopar</i> (film)

Leopar, 1963 İtalya - Fransa ortak yapımı dönemsel tarihi filmdir. Özgün adı Il gattopardo olan ve ortak yapımcı ülke Fransa'da Le guépard adıyla gösterilen film Türkiye'de ilk kez Ocak 1965'te sinemalarda gösterime girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Louis Trintignant</span> Fransız oyuncu (1930 – 2022)

Jean-Louis Xavier Trintignant, Fransız oyuncudur. İlk tiyatro çıkışını 1951 yılında yaptı ve savaş sonrası dönemin en iyi Fransız dramatik aktörlerinden biri olarak kabul edildi. Avrupa sinemasının birçok klasik filminde rol aldı ve Roger Vadim, Costa-Gavras, Claude Lelouch, Claude Chabrol, Bernardo Bertolucci, Éric Rohmer, François Truffaut, Krzysztof Kieślowski ve Michael Haneke dahil olmak üzere birçok önde gelen auteur yönetmenle çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Craco</span> İtalyanın Basilicata bölgesinde, Matera iline bağlı ilçe (komün)

Craco, İtalya'nın güneyindeki Basilicata bölgesine bağlı Matera ili'nde bulunan bir hayalet şehir ve komün. Doğal afetlere bağlı olarak terk edilen eski kasaba günümüzde popüler bir turist destinasyonu ve film çekmek için bir alandır. Kasaba 2010 yılında World Monuments Fund'ın izleme listesine alınmıştır.

<i>Denizdeki Ateş</i>

Denizdeki Ateş, 2016 yapımı İtalya filmi. Film, Orta Doğu'dan İtalyanın güney kıyısında bulunan Lampedusa adasına akın eden Suriye göçmenlerinin hayatını konu ediyor. Yaşanan tüm acılı olaylar, filmin baş kahramanı, adanın yerli sakini on iki yaşlı Samuel'in gözünden beyazperdeye aktarılıyor. Filmin yönetmeni Rosi, film hakkında konuşurken, "Mültecilerin yaşadığı bu acılarda hepimizin sorumluluğu olduğuna inanıyorum. Bu belki de Yahudi soykırımından sonra çağımızın en büyük trajedisi" açıklamasını yaptı. Film, 2016 yılında düzenlenen 66. Berlin Uluslararası Film Festivali'nde Altın Ayı ödülüne layık görülmüştür. Rosi, ödülü alırken yaptığı açıklamada "Düşüncelerim şu anda Lampedusa'ya ulaşamayan insanlarda. Bu ödülü Lampedusa'daki insanlara adamak istiyorum. 20-30 yıldan beri oraya insanlar geliyor. Lampedusa'daki insanlar bu diğer insanlara kalplerini açtılar" ifadelerini kullandı. Film, 18 Şubat'ta İtalya'da vizyona girdi.

<span class="mw-page-title-main">Isa Miranda</span> İtalyan oyuncu (1909-1982)

Isa Miranda, İtalyan oyuncudur.

<span class="mw-page-title-main">Ingrid Thulin</span> İsveçli oyuncu

Ingrid Lilian Thulin, İsveçli oyuncu.

<span class="mw-page-title-main">Francesco Gabbani</span>

Francesco Gabbani, İtalyan şarkıcı-şarkı yazarı. 2016 Sanremo Müzik Festivali'nin yeni üyesi "Amen" şarkısıyla kazandıktan sonra ün kazandı. Ertesi yıl, "Occidentali's Karma" şarkısıyla 2017 Sanremo Müzik Festivali ana bölümünü kazanmaya devam etti ve 2017 Eurovision Şarkı Yarışması'nda İtalya'yı Kiev'de "Occidentali's Karma" adlı şarkısıyla temsil etmeye hak kazandı.

25. Cannes Film Festivali 4 - 19 Mayıs 1972 tarihleri arasında yapıldı. Altın Palmiye, La classe operaia va paradiso ile Elio Petri ve Il Caso Mattei ile Francesco Rosi'ye verildi.

<span class="mw-page-title-main">Vito Annicchiarico</span> İtalyan oyuncu

Vito Annicchiarico, tanınmış İtalyan aktör.

<span class="mw-page-title-main">Kurtarılması Gereken 100 İtalyan Filmi</span>

Kurtarılması Gereken 100 İtalyan Filmi listesi, "1942 ile 1978 yılları arasında ülkenin kolektif hafızasını değiştiren 100 filmi" bildirmek amacıyla oluşturulmuştur. Film koruma veya film restorasyonu, sinema tarihçileri, arşivciler, müzeler, sinematekler ve kâr amacı gütmeyen kuruluşlar arasında çürüyen film stoklarını kurtarmak ve içerdikleri görüntüleri korumak için devam eden bir dizi çabayı ifade eder. En geniş anlamıyla koruma, bir filmin mümkün olduğunca orijinal biçimine yakın bir şekilde varlığını sürdürmesini sağlar.