İçeriğe atla

François Rabelais

François Rabelais
Francois Rabelais
Doğum1483 ile 1494 arasında
Chinon, Fransa
Ölüm9 Nisan 1553
Paris, Fransa
MeslekYazar, doktor
MilliyetFransız
Dönem16. yüzyıl
Edebî akımRönesans

François Rabelais (d. 1483 ile 1494 yılları arasında, Chinon, Fransa - ö. 9 Nisan 1553, Paris), Fransız yazar, doktor, Rönesans düşünürü, keşiş ve Antik Grekçe bilgini. İsminin harflerinin yerini değiştirerek oluşturduğu Alcofribas Nasier mahlası veya Séraphin Calobarsy olarak da tanınır. Tarihsel olarak elimizdeki bilgiler ve eserlerden onun bir fantezi, hiciv, grotesk, müstehcen güldürü ve şarkı yazarı olduğunu biliyoruz. Bir baba ile oğlunun hikâyelerinden oluşan Gargantua ve Pantagruel baş yapıtlarıdır. Rabelais klasik dünya edebiyatının büyük yazarları arasında sayılmakta ve modern Avrupa edebiyatının kurucularından olduğu kabul edilmektedir. Hümanizmin öncülerindendir, Desiderus Erasmus'la çağdaştır. Jean Paul Sartre, Rabelais'nin üslubuna hayranlığını saklamaz ve onun Avrupa düşüncesinin ve Hümanizmin tekamülü açısından önemini Erasmus ile Montaigne arasında köprü olmak derecesinde görür.[1]

Hayatı

Francois Rabelais'nin Metz'deki evi

Bir avukatın oğludur. Fontelay-le-Comte'daki Fransiskan okulunda eğitim gördü ve orada bir rahip oldu. Rabelais burada Yunanca ve Latince öğrendi ve eski eserleri (hümaniteleri) okudu. Ayrıca bilim, filoloji ve hukuk alanında da çalışmalar yaptı ve bu çalışmaları onun, aralarında Guillaume Budé'nin de bulunduğu çağının Hümanistleri tarafından, tanınmasına neden oldu. Çalışmalarının Fransisken Kilisesi tarafından yönlendirilmesi onu bezdirdi ve Papa VII. Clement 'ye bir dilekçe yazarak Fransisken Kilisesinden ayrıldı. Montpellier Üniversitesi'nde tıp öğrenimi gördü. Lyons'a doktor olarak gönderildi. Doktorasını verdiği sıralarda, ünlü eserleri ‘Gargantua’ ile ‘Pantagruel’ yayımlanmıştı.

Bu eserleri yüzünden Kilise ve Sorbonne'luların lanetine uğradı, eseri sansürlendi ve toplandı, Rabelais Metz'e kaçtı. Hayatının geri kalan yıllarını Quimper yakınlarında geçirdi. Rabelais, Yunan ve Latin Edebiyatı'nı en ince ayrıntısına kadar bilen, Fransız rönesansının en büyüklerinden sayılır. Coşkun bir yaşama sevgisiyle, öğrenme aşkıyla doludur. Eserlerinde canlı, mizah yüklü bir üslûpla yeni insanı yaratmaya çalışmıştır.

Eserleri

Gargantua ve Pantagruel Üçüncü kitap 1571 edisyonu bassayfasi

Orijinal dilde

  • Gargantua ve Pantagruel, beş kitaptan oluşan bir seri:
    • Pantagruel (1532)
    • La vie très horrifique du grand Gargantua, genellikle Gargantua (1534)
    • Le Tiers Livre ("Üçüncü kitap", 1546)
    • Le Quart Livre ("Dördüncü kitap", 1552)
    • Le Cinquiesme Livre (Beşinci kitap. Bu kitabin Rabelais tarafından yazılıp yazilmadığı tartışmalıdır)

Türkçe çeviriler

  • François Rabelais (çev. Nurullah YILDIZ) (2018 1. basim) Pantagruel, Hasan Ali Yücel Klasikler Dizisi Istanbul:İş Bankası Kültür Yayınları ISBN 9786052953464
  • François Rabelais (çev. Birsel Uzma) (2012) Pantagruel, Dünya Edebiyatı Dizisi, Istanbul:Everest Yayınları ISBN 9786051415208
  • François Rabelais (çev. Birsel Uzma) (2011) Gargantua, Istanbul:Everest Yayınları ISBN 9789752899179
  • François Rabelais (çev. İsmail Yergüz) (2010) Gargantua, Ütopya Dizisi Istanbul:Say Yayınları ISBN:
  • François Rabelais (çev. Azra Erhat, Sebahhattin Eyüboğlu, Vedat Günyol) (2006 1. basim) Gargantua, Hasan Ali Yücel Klasikler Dizisi Istanbul:İş Bankası Kültür Yayınları ISBN:

Kaynakça

  1. ^ Mihail Mihajlovič Bahtin (1984). Rabelais and His World (İngilizce). Indiana University Press. ISBN 978-0-253-20341-0. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2013. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta François Rabelais ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Can Yücel</span> Türk şair

Can Yücel, modern Türk şair ve çevirmendir. Kullandığı kaba ama samimi dil ve bariton sesiyle okuduğu şiirlerle Türk Edebiyatı'nda farklı bir tarz yaratmıştır. 7 yıl süreyle Millî Eğitim Bakanlığı yapan Hasan Âli Yücel'in oğludur.

<i>Fahrenheit 451</i> Ray Bradburynin ilk defa 1953te basılan bilimkurgu romanı

Fahrenheit 451, Ray Bradbury'nin ilk kez 1953’te basılan ünlü distopik bilimkurgu romanıdır. Baskıcı bir gelecek toplumunun anlatıldığı bu kitap aynı zamanda distopya olarak da sınıflandırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Desiderius Erasmus</span> Hollandalı filozof ve ilahiyatçı (1466–1536)

Desiderius Erasmus, Kuzey Avrupa Rönesansı'nın önemli Felemenk katolik Augustinian rahibi, felsefeci, klasik edebiyat araştırmacısı, hümanist bilgin ve ilahiyatçı.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Âli Yücel</span> Türk politikacı ve eğitimci (1897–1961)

Hasan Âli Yücel, Türk felsefe öğretmeni, eski millî eğitim bakanı, Köy Enstitüleri'nin kurucusudur.

Can Yayınları, Erdal Öz tarafından 1981'de kurulan yayınevi. Kuruluşundan bu yana çocuk ve kültür&edebiyat kitapları yayımlamaktadır. Türk Edebiyatı, Çağdaş Dünya Edebiyatı, Klasikler, Modern Klasikler dizileri dışında çocuk kitapları, şiir, öykü, roman, biyografi ve denemeler yayınevinin yayınclık alanıdır. Günümüzde Can Öz tarafından yönetilen yayınevinin merkezi Galatasaray'dadır.

<span class="mw-page-title-main">Sabahattin Eyüboğlu</span> Türk yazar, akademisyen ve çevirmen

Sabahattin Eyüboğlu, Türk yazar, çevirmen ve akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Azra Erhat</span> Türk yazar, akademisyen ve çevirmen

Azra Erhat, Türk deneme ve inceleme yazarı, Eski Yunan ve Roma dilleri uzmanı, filolog, arkeolog, çevirmen ve düşünce insanı. Özellikle Eski Yunan klasiklerinden yaptığı çevirilerle tanınmıştır. A. Kadir ile birlikte gerçekleştirdiği İlyada ve Odissea çevirileri referans kabul edilir.

Ahmet Salahattin Birsel, Türk şair ve deneme yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Anatole France</span> Fransız yazar (1844 – 1924)

Anatole France, Fransız yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Tacitus</span>

Gaius Cornelius Tacitus, MS 56-120 yılları arasında Roma'da yaşamış hatip, avukat, senatör ve tarihçidir. Roma senatosundaki görevleri, Roma tarihi ve imparatorluğun kuzeyindeki Cermenler üzerine yazdığı eserleriyle tanınır. Tacitus, modern akademisyenler tarafından en büyük Roma tarihçilerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Remzi Kitabevi, 1927 yılında İstanbul'da kurulmuş yayınevi ve kitapevi.

Hasan Ali Toptaş, Türk yazar. Öykü, roman ve şiirsel metinleriyle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Georges Simenon</span> Belçikalı yazar (1903 – 1989)

Georges Joseph Christian Simenon, Fransızca yazmış Belçikalı yazardır. Kahramanı dedektif Maigret olan polisiye romanlarıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Murasaki Shikibu'nun Günlüğü</span>

Murasaki Shikibu'nun Günlüğü Japon edebiyat tarihinin en önemli eserlerinden biridir. 1008-1011 yılları arasında yazıldığı düşünülmektedir. Yazarı Murasaki Shikibu, eserinde o dönemde nedimelik yaptığı Heian sarayı yaşamını detaylı ve canlı bir ifadeyle betimlemiştir. Japon tarihinin önemli isimlerinden Naip Fujiwara Michinaga'ya dair detaylar ve daha sonra İmparator olacak Prens Atsuhira ve Atsunaga'nın doğum törenleri ile ilgili ayrıntılar da hem tarihi hem edebi açıdan önemlidir. Murasaki Shikibu, Genji Monogatari adlı eseriyle dünya edebiyat tarihinin en önemli isimlerinden biri olmuştur. Ancak bu ünlü hanımın yaşamına dair çok az şey bilinmektedir. Günlüğünde yaşamına dair yer alan ayrıntılar edebiyat tarihçileri için çok önemli bir kaynak teşkil etmektedir.

Bilgi Yayınevi, Ahmet Tevfik Küflü tarafından 1965 yılında Ankara'da kurulmuş yayınevi.

<span class="mw-page-title-main">Colette</span> Fransız romancı (1873 – 1954)

Sidonie-Gabrielle Colette, Fransız oyun yazarı. 1944'te kaleme aldığı Gigi adlı eseriyle bilinir. Gigi yönetmen Vincente Minnelli tarafından 1958 yılında sinemaya uyarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gargantua ile Pantagruel</span>

Gargantua ile Pantagruel, François Rabelais'in yazdığı, Gargantua ve Pantagruel adlarındaki baba-oğul devlerin hikâyelerinden oluşan, fantastik güldürü tarzındaki felsefi eser.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları</span> Türkiyede bir yayınevi

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Hasan Âli Yücel tarafından 1956’da kurulan Türkiye İş Bankası destekli yayınevi.

Gargantua, François Rabelais'in kitaplarında ve Fransız-Bröton-Gal efsanelerinde geçen dev kral karakteridir. Rabelais'in yazıdığı Gargantua ve Pantagruel serisinde geçer. Rabelais'in kaynakları Kral Arthur efsanelerine dayanır. Efsanelerde Gargantua'nın Merlin tarafından yaratıldığı anlatılan bir dev hanedanına dayandığı söylenir. Henri Gaidoz, obur devin, görünüşe göre, dikilitaşların inşası gibi, Keltlerinkinden önceki bir zamana kadar geri giden, görünüşte yardımsever olan Gargan adlı çok eski bir Galya tanrısının varisi olduğu hipotezini geliştirdi. Belki de bu ismin Ogmios'a verilen bir unvan olduğunu öne sürer. Ayrıca Mabinogion ve Monmouthlu Geoffrey'in Britanya Kralları Tarihi'nda andığı Beleni'nin oğlu olarak geçen Gurguint Bartbuc olarak anılan bir kraldan bahseder. Ancak bu kralın ya da Gargan'ın bir dev olduğunu gösteren bir kanıt yoktur. Gaidoz daha sonra bu hipotezlerden vazgeçmiş olsa da tezler halefleri tarafından da ele alınmıştır. Arnold Van Gennep ve Félix Bourquelot tarafından teorize edilen teze göre Roma öncesi dönemden ziyade, devin Orta Çağ'da ortaya çıktığını öne sürülür. Kutsanmış Bran'la da bağlantılı olduğu öne sürülür. İngiliz folklorundaki varlığı,17.yüzyılda Shakespeare'in Size Nasıl Geliyorsa'da andığı adından veya Tom Thumb adlı (1621) karakterin hikâyelerinde ve son olarak Thomas Urquhart'ın yaptığı (1653) ilk Rabelais çevirisinde bahsedilmesiyle gösterilmiştir. Bu popülerlik,1569'dan önce en az 22 İngilizce versiyonunun varlığı ile açıklanmaktadır. Dev, Fransa'da da 16. yüzyılın ilk üçte birinde seyyar olarak satılan vakayinamelerde muazzam bir popülariteye sahipti. Gargantua'yı Arthur efsanesine bağlayan, aynı dönemde yayınlanan ve büyük ölçüde benzer içeriğe sahip sekiz versiyon bilinmektedir. Merlin tarafından görevlendirilen Gargantua'nın Kral Arthur'u ve Camelot'u düşmanlarından koruması ve yaralandığında Avalon'a gönderilmesi anlatılır. Anonim bir kitap olan Büyük ve Muazzam Dev Gargantua'nın Büyük Günlükleri'nden esinlenen Pantagruel, aynı türden bir kitap olarak sunulmaktadır. İlk kitapta Gargantua'nın oğlu Pantagruel'i konu alsa da Gargantua önemli bir karakter olarak yer almaktadır. Bilge bir kral ve oğluyla ilgilenen bir baba olarak sunar. İlk kitabın başarısı üzerine Gargantua'nın gençliğini anlatan ikinci bir kitap yazar. Kral Grandgousier ve Kraliçe Gargamelle'in oğlu olan Gargantua çok meraklı ve akıllı bir çocuk olarak büyür. Bağnaz düşünce ve saldırganlıkla mücadele eder. Özgür düşüncenin hakim olduğu Theleme Tekkesini kurar. Devam kitabında oğlunun üniversitedeki durumunu takip eder.Morgan le Fay tarafından Periler Ülkesine kaçırılınca Pantagruel onun yardımına koşar.

<span class="mw-page-title-main">Gargantua ve Pantagruel</span>

Gargantua ile Pantagruel, François Rabelais'in yazdığı, Gargantua ve Pantagruel adlarındaki baba-oğul devlerin hikâyelerinden oluşan, fantastik güldürü tarzındaki felsefi eser.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.