Fra Mauro haritası
Fra Mauro Haritası veya Rahip Mauro Haritası, 1450'li yıllarda Venedikli Rahip Mauro tarafından yapılan haritadır. Parşomen üzerine düzlemküre şeklinde çizilen harita yaklaşık iki metre çapında ve ağaç çerçevelidir. Haritanın bir kopyası Rahip Mauro ve yardımcısı denizci-haritacı Andrea Bianco tarafından Portekiz Kralı V. Alfonso için yapılmıştır. Çizilen harita 24 Nisan 1459 tarihinde tamamlanarak Portekiz' e gönderilmiştir. Ancak harita günümüze kadar gelmemiştir. Harita Venedik açıklarındaki Murano Adasındaki Isola kentinde San Michel manastırında bulunmuştur. Harita şu anda Venedik'deki Correr Müzesinde sergilenmektedir.
Dünya haritası
Harita sıra dışıdır ancak Mauro'nun portolan haritalarına çok benzemektedir. Harita dönemin müslüman haritaları gibi güneyi üstte göstermektedir ve kuzeyi üstte gösteren Batlamyus haritasından ayrılır. Mauro, Batlamyus haritasının varlığından haberdardır ve bunun dünyayı tanımlamak için yetersizliğinden bahseder. Bu haritada birçok yerin bilinmeyen topraklar (terra incognita) olarak tanımlandığını, bu dönem buraların keşfedilmemiş olduğunu aktarır. Ayrıca Batlamyus haritasında Kudüs'ün merkez olarak alındığını, bunun enlem olarak doğru olsa da boylam olarak biraz batıda olduğunu, bunun da Avrupa'nın nüfus yoğunluğu düşünüldüğünde kabul edilebilir olduğunu belirtir. Rahip Mauro dünyayı bir küre olarak kurgular ancak dünyanın büyüklüğüne dair bilgiye sahip değildir. Haritada yerleşim yerlerinin resmedilmesi de ilginç ve önemli bir özelliktir. Kaleler ve şehirler büyüklüklerine ve önemlerine göre burçlarla veya duvarlarla çevrilerek resmedilmiştir.
Afrika kıtası
Haritada Afrika kıtası büyük ölçüde doğru resmedilmiştir. Mauro Afrika kıtasının en güney kısmına Daib Burnu olarak adlandırdığı yere yazdığı yazıda 1420 yılında bir geminin Hint Okyanusundan gelerek Diab Burnu açıklarındaki Erkek ve Kadın Adalarına doğru seyahat ettiğini belirtir. Buna göre gemi 40 gün güney batı istikametinde ilerlemiş ve hiçbir kara parçasına rastlamamıştır. Seyahat eden kişilere göre rüzgâr ve su durumu müsaade ettiğince 2000 deniz mili ilerlemiş, daha sonra tekrar Diab Burnuna dönmüştür. Dönüş yolculuğu 70 gün sürmüştür. Mauro daha sonra bu gemileri açıklamaya başlar ve dört ya da beş mendirekli olduklarını ve dönemin Avrupalı gemilerinden çok daha büyük olduğunu belirtir. Gemiler pusulasız seyahat edebilmektedir, bunu mürettebatın içinde bulunan astronomlar sayesinde gerçekleştirebilmektedirler. Rahip Mauro bu bilgileri seyahate katılan güvenilir bir kişiden aldığını ekler. Bu kişinin o dönemde Kalküta'da bulunan Venedikli kâşif Niccolò de' Conti olması kuvvetle muhtemeldir.[1]
Rahip Mauro edindiği bu bilgilerin ışığında eskiden inanıldığı gibi Hint Okyanusunun bir iç deniz olmadığı ve güney ucundan dolaşılarak Hint Okyanusuna ulaşılabileceğini ileri sürmüştür. Bu bilginin ve haritanın ışığında özellikle Portekizlilerin, karayolundan İpek Yolu sayesinde sağlanan ticaretin deniz yoluyla sağlanabileceğini düşünerek coğrafi keşiflere giriştikleri düşünülebilir.[2]
Japonya
Rahip Mauro haritası muhtemelen De Virga Haritasından sonra Japonya'nın gösterildiği ilk Avrupalı haritadır. Adaya Cimpagu denmektedir. (Cipangu'nun değişik bir şekli)
Haritanın kaynakları
- 1411 ila 1415 yılları arasında yapıldığı düşünülen De Virga Haritası dünyayı Rahip Mauro Haritasındaki gibi resmeder. İki harita arasında bağlantı olması kuvvetle muhtemeldir.
- Rahip Mauro Arap kaynaklarından büyük oranda yararlanmıştır. Özellikle Afrika'nın güneydoğu kıyılarının 1430'lu yıllarda Roma'ya ziyarette bulunan Etiyopya Elçisinin getirdiği ve 12.yüzyılda Arap haritacı Muhammad al-İdrisi'ye ait olan bir haritadan alındığı düşünülmektedir.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
Kaynakça
- ^ 1421 adlı eserinde Gavin Menzies, Niccolò de' Conti’nin birlikte seyahat ettiği geminin bir Çin gemisi olduğunu ve ünlü Çinli Amiral Zheng He’nin donanmasının bir parçası olduğunu iddia eder. Ayrıca Menzies’e göre Çin donanması Ümit Burnunu dolaşıp Afrika kıtasının batı sahilleri boyunca ilerleyerek Büyük Okyanusa açılmıştır. Menzies, Rahip Mauro haritasındaki bilgilerin da Conti aracılığıyla geldiğini savunarak o dönemde bu kadar hassas haritacılık deneyimine sadece Çinlilerin sahip olduğunu iddia eder.
- ^ Bu dönemde haritaların ve coğrafi keşiflerin devlet sırrı olarak gizli tutulduğu bilinmektedir. Portekizlilerin Rahip Mauro haritası sayesinde sahip oldukları coğrafi bilgilere dönemin coğrafi keşiflerde öncü olan denizci ikinci ülkesi İspanya’nın sahip olduğu konusunda bir bilgi mevcut değildir. Gavin Menzies’e göre Kristof Kolomb ticaret yollarında Portekiz hakimiyetini kırmak için Kastilya ve Aragon kral ve kraliçesinin huzuruna giderek çıkacağı yolculuğa destek olmalarını istediğinde Portekiz sarayı haritacılarından olan kardeşinin hazırladığı sahte bir haritayı kullandığı ve Çin’e ulaşmak için gidilmesi gereken yoldaki Malaya Yarımadasını etrafından dolaşılmayacak kadar büyük çizerek yanıltma amaçlı kullandığı iddia edilir.
