İçeriğe atla

Frédéric Chopin

Frédéric Chopin
Doğum1 Mart 1810(1810-03-01)
Zelazowa-Wola, Polonya
Ölüm17 Ekim 1849 (39 yaşında)
Paris, Fransa
Ölüm sebebiVerem
Defin yeriPère Lachaise Mezarlığı
MeslekBesteci, piyanist
Partner(ler)George Sand
EtkilendikleriGeorges Mathias, Karol Mikuli, Thomas Tellefsen
EtkiledikleriWojciech Żywny; Václav Würfel; Józef Elsner
İmza

Frédéric François Chopin (d. 22 Şubat veya 1 Mart 1810, Zelazowa-Wola, Polonya - ö. 17 Ekim 1849, Paris, Fransa) (Doğum adı Fryderyk Franciszek Chopin Szopen, Szopę ya da Choppen şeklinde de yazılır.), Polonyalı - Fransız piyanist ve besteci.

Romantik dönemde yaşamış olup genellikle piyano için eserler yazmıştır. Çağdaşlarına göre "oldukça farklı bir profesyonel teknikle ve şiirsel zeka gerektiren çalışmalar" yaptığı için dünya çapında ün kazanmıştır.[1] Chopin o zamanlar Varşova Dükalığı'na bağlı olan Varşova'da doğdu ve büyüdü. Doğumundan 5 yıl sonra yani 1815'te Varşova, Polonya Birliği'ne bağlandı. Bir harika çocuk olarak müzik eğitimini Varşova'da tamamlamış ve yine ilk bestelerini de bu şehirde vermiştir. Kasım 1830 İsyanı'ndan önce Polonya'dan ayrıldı.

Hayatı

21 yaşında Paris'e yerleşti. Burada yaşadığı 19 yıl boyunca sadece 30 açık hava konseri vermiş olup daha çok kapalı mekanlarda ve az sayıda seyirci önünde performansını sergilemeyi tercih etmiştir. Geçimini kendi yaptığı besteleri satarak ve özel piyano dersleri vererek kazanmıştır. Onun piyano dersi oldukça rağbet gören bir uğraştı.

Chopin, kendisi gibi besteci olan Franz Liszt ile tanıştı ve ardından Liszt'in çağdaşlarından etkilendi. 1835 yılında Fransız vatandaşlığını aldı. Polonyalı sanatçı Maria Wodzińska'yla 1836'da nişanlandı, ancak nişan 1837'de bozuldu. Chopin bundan sonra Fransız yazar George Sand (1804-1876) ile çoğu kez sıkıntılı bir ilişki sürdürecekti. 1838'de Sand ile birlikte Mayorka'ya yaptığı kısa ziyareti, onun müzik açısından en verimli dönemlerinden biri olmuştur. Son yıllarında bir hayranı olan Jane Stirling tarafından parasal destek almıştır. Stirling onu daha sonra 1848 yılında İskoçya'ya götürmüştür. Hayatı boyunca çeşitli sağlık sorunlarından muzdaripti. 39 yaşına girdiği 1849 yılında Paris'te hayatını kaybetti. Ölüm nedeni kesin olarak bilinmemekle beraber verem üstünde durulmaktadır.

Chopin'in bütün besteleri piyano içermektedir. Büyük bölümü solo piyano olmakla beraber, iki piyano konçertosu, birkaç oda müziği ve Lehçe şarkılar yazmıştır. Tuş takımı kendine özgü olmakla birlikte teknik açıdan zahmetli bulunur. Kendi performansları oldukça nüans ve dokunaklı olarak kayıtlara geçmiştir. Enstrümantal ballad konsepti Chopin tarafından icat edilmiştir. Önemli piyano çalışmaları arasında mazurkalar, valsler, nocturnelar, polonezler, etütler, impromptular, prelüdler, sonatlar vardır. Bazıları ancak Chopin öldükten sonra yayınlanmıştır. Besteleme stilinde Polonya halk müziği, Bach, Mozart ve Schubert'in klasik etkileri ile birlikte etkisini gösterir. Tarz, müzikal form ve armonideki yenilikler ile milliyetçilikle olan ilişkisi hem Romantik dönem boyunca hem de sonrasında etkisini göstermiştir.

Chopin'in müziği, müzik piyasasındaki konumu, politik ayaklanmalarla olan ilişkisi, hayat aşkı ve erken ölümü, onu Romantik çağın önde gelen figürlerinden birisi yapmıştır. Besteleri hâlâ popüler olarak kullanılmakla beraber, birçok film ve biyografinin de konusu olmuştur.

Chopin'in Żelazowa Wola'daki doğduğu ev

Çocukluk

Fryderyk Chopin, Varşova'dan 46 kilometre uzaklıktaki Żelazowa Wola köyünde doğmuştur. Chopin, kuruluşu Napoleon tarafından yapılan Varşova Dükalığı yönetimi altında doğmuştur. Kilise vaftiz kayıtları, doğum gününü 22 Şubat 1810 olarak gösterirken, ismini Latin formda Fridericus Franciscus şeklinde vemiştir. (Lehçe: Fryderyk Franciszek)[2] Fakat Chopin'in kendisi ve ailesi doğum gününü "1 Mart" olarak kullanmışlardır.[3] "1 Mart" tarihi artık doğru tarih olarak kabul edilmektedir.[4]

Fryderyk'in babası, Nicolas Chopin, 1787 yılında henüz 16 yaşındayken Polonya'ya göç eden Lorraine bölgesinden bir Fransızdı.[5] Nicolas Polonya aristokrasisinin çocuklarına öğretmenlik yaptı ve 1806'da Justyna Krzyżanowska ile evlendi.[6] Justyna çalıştığı Skarbeks ailesinin fakir bir akrabası idi.[7] Fryderyk 23 Nisan 1810 gününe denk gelen Paskalya Bayramı'nda vaftiz edildi. Brochow'daki bu kilise aynı zamanda annesi ve babasının da evlendiği yerdi.[2] Adını alan 18 yaşındaki vaftiz babası Fryderyk Skarbek, Nicolas Chopin'in de öğrencisiydi.[2] Fryderyk çiftin ikinci çocuğu ve tek oğlu idi. Chopin'in Ludwika (1807–1855) isminde bir ablası, Izabela (1811–1881) ve Emilia (1812–1827) adında iki küçük kız kardeşi vardı.[8] Nicolas kendini vatanına adamış bir insandı ve ev içerisinde Lehçe konuşulmasına özen gösteriyordu.[2]

Fryderyk doğduktan 6 ay sonra, Ekim 1810'da aile Varşova'ya taşınır ve baba Nicolas Chopin Varşova Lisesinde Fransızca öğretmenliğine başlar. Fryderyk ailesi ile birlikte Varşova Lisesinin binasının bulunduğu Sakson Sarayı'nda ailesi ile birlikte yaşamaya başlar. Baba flüt ve keman çalarken,[9] annesi piyano çalardı ve Chopin'in daha sonra kalacağı evde öğrencilerine ders verirdi.[10] Chopin'in narin bir yapısı vardı, hatta çocuklukta çeşitli hastalıklara karşı çok hassastı.[11]

Fryderyk bizzat annesinden piyano eğitimi almış olabilir fakat onun profesyonel müzik hocası -1816 - 1821 arasında- Çek piyanist Wojciech Żywny'ti.[12] Ablası Ludwika da sıklıkla Żywny'den ders aldı ve kardeşi ile beraber birçok düet yaptılar.[13] Harika çocuk olduğu, o yıllarda anlaşılmaya başlandı. Henüz 7 yaşındayken açık hava konserleri vermeye başlayan Chopin, yine 1817 yılında biri sol minör diğeri si bemol major olmak üzere iki polonez bestelemiştir.[14] 1821'de yayınlanan sonraki A bemol major'den oluşan bir polonez, hocası Żywny'ye adanmış olmasının yanı sıra Chopin'in günümüze ulaşabilen en eski el yazmasıdır.[12]

Chopin Polonyalı soylu ve aristokrat Radziwiłłs için çalarken, 1829 (resim Henryk Siemiradzki, 1887)

1817'de Sakson Sarayı'na Varşova'nın Rus valisi tarafından askeri amaçlar gerek gösterilerek el kondu ve Varşova Lisesi bunun üzerine şu anda Varşova Üniversitesinin rektörlük binası olarak kullanılmakta olan Kazimiers Sarayı'na taşındı. Bunun üzerine Fryderyk ve ailesi de bu yeni binaya taşındılar. Bu süreçte, Fryderyk bazen Belveder Sarayı'nda oturan Büyük Dük Konstantin'in oğlu ile oyun arkadaşlığı yapmak için çağrılıyordu. Fryderyk Dük için piyano çalardı ve onun adına marş da yazmıştır. Polonyalı şair Julian Ursyn Niemcewicz "Nasze Przebiegi" ("Bizim Söylevlerimiz", 1818) adlı dramatik eglog'unda "küçük Chopin"in popülerliğini doğruluyordu.[15]

Babası Fransız, annesi Polonyalı olup ömrünün büyük kısmını şöhretini kazandığı Paris'te geçirmesine ve klasik müzik literatüründe Fransız ismiyle anılmasına rağmen gönlü her zaman o dönem Rus işgali altındaki vatanı Polonya'da olmuştur. Bu durumu ile Chopin devrinin önemli karakterlerindendir. Millî sınırların üzerinde bir müzisyendi denebilir. Zaten 19. yüzyılda ortaya çıkan yeni tip bir sanatkârın veya dâhi virtüözlerin hâli millî bir sanatkâr olmaktan çok, evrensel bir sanatkâr olmaktır.

Eugène Delacroix'ın fırçasından Frédéric-François Chopin, 1838.

Chopin, tam anlamıyla romantik bir sanatkâr fakat yine yaratılış bakımından bambaşka bir insandı. Besteciliği bunu en açık şekilde gösterir. Pek az eseri istisna edilirse besteciliği tamamen piyanoya vurmuştur. Piyanodan kendini gösteren yeni tınlama imkânları çıkarmış, ayrıca devrinin henüz ulaşamadığı tınıları bile keşfetmiştir. Bununla birlikte armonilerinin geniş ve zengin ifade sahası, çok farklı üstünlüğünü, bu melodiler ve onların ortaya konuşunda beliren ritimlerin özel bir serbestlikle düzenlenişi ve sonunda lirik şiire has bir tattan gelişerek yükselen ifade yeteneği gibi nitelikleriyle, Chopin'in Fransız müziğinin ancak çok daha sonra varabildiği özelliklerin ilk hatlarını tespit etmek mümkündür.

Ne kadar uzakta yaşasa da derin bir hisle vatanına daima bağlı kalmıştır. Kendisinden önce konser salonlarında görülen mazurka ve polonezleri folklor statüsünden çıkarıp sanat seviyesine yükselten odur.

Eğitim

Gerçekte, yeteneği küçük yaşta beliren ve genç yaşta olgunlaşan bu müzisyen de çalışma yolunu tutmak zorunda kaldı. Beethoven’ın öldüğü sene Joseph Elsner’in öğrencisi olarak Varşova’da genel dikkat ve ilgiyi üzerine çekti. Viyana’da kaldıktan sonra Temmuz Devrimi sırasında Paris’e geldi. Orada piyanist olarak ünlendi ve adı Avrupa'nın her tarafına yayıldı. Besteciliği de orada gelişti ve yükseldi. 1837-1847 arasında Fransız yazar George Sand (Barones Dudevant) ile inişli çıkışlı bir ilişki yaşadı. Ömrü boyunca kırılgan ve zayıf olan bedeni 1849'da tüberküloza yenik düştü. Cenazesinde kendi bestelediği Marche Funébre-Cenaze Marşının (2.Piyano Sonatı-3.Bölüm) değil Mozart'ın Requiem'inin çalınmasını istedi. Paris'te Pére-Lachaise mezarlığında gömülüdür.

Paris'te Pére-Lachaise Mezarlığında Chopin'in mezarı

Sanatçının kalbi ise Varşova'da bir kilisede bulunmaktadır.

Chopin’in yeni bir fikri aristokrasisinin temsilcisi olarak gören Schumann genç besteciyi sonsuz takdir ifade eden şu sözlerle alenen selamlıyordu: “Şapkalarınızı çıkarın baylar, bir dahi geliyor. Şair olmak için kocaman ciltler doldurmak gerekmez; bir iki şiirle bu unvana layık olabilirsin. Chopin de böyle şiirler yazmıştır”.

Impromptu (1991) isimli film kendisi ile George Sand'in tanışmasını konu almaktadır. Filmde Chopin'i BAFTA ve Altın Küre ödüllü aktör Hugh Grant canlandırmıştır. Filmde Judy Davis (George Sand) ve Emma Thompson da rol almıştır.

Chopin tüberküloz nedeniyle 1849'da hayata gözlerini yummuştur.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Rosen (1995), p. 284.
  2. ^ a b c d Zamoyski (2010), pp. 4–5 (locs. 115–130).
  3. ^ Paristeki Polonya Edebiyat Topluluğu başkanının 16 Ocak 1833 tarihli mektubuna göre; Chopin 1 Mart 1810 tarihinde Mazowsze iline bağlı Żelazowa Wola köyünde doğmuştur.
  4. ^ Rose Cholmondeley, [1] 29 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."The Mystery of Chopin's Birthday" 29 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Chopin Society UK website, accessed 21 December 2013.
  5. ^ Zamoyski (2010), p. 3 (loc. 100).
  6. ^ Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Chopin, Frederic François". Encyclopædia Britannica6 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 268.
  7. ^ Michałowski and Samson (n.d), §1, para. 1.
  8. ^ Zamoyski (2010) p. 7 (loc. 158).
  9. ^ Zamoyski (2010), pp. 5–6 (locs. 130–144).
  10. ^ Szulc (1998), pp. 41–42.
  11. ^ Zamoyski (2010), 6 (loc. 144).
  12. ^ a b Michałowski and Samson (n.d), §1, para. 3.
  13. ^ Samson (1996), p. 8.
  14. ^ "The Complete Keyboard Works" 24 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Chopin Project website, Erişim tarihi: 14 Mayıs 2017.
  15. ^ Zamoyski (2010), pp. 11–12 (locs. 231–248).

İlgili Araştırma Makaleleri

1810 (MDCCCX) pazartesi günü başlayan bir yıldır.

<i>Piyanist</i> (film, 2002) 2002 yapımı film

Piyanist ya da orijinal ismiyle The Pianist, Roman Polanski'nin 2002 yapımı uzun metrajlı dramatik ve biyografik savaş filmidir. Fransız–İngiliz–Alman–Polonyalı ortak yapımı olan film, gerçek bir hikâyeyi anlatmaktadır. 1930'lar Polonya'sının başarılı piyanist ve bestecilerinden biri olan Yahudi kökenli Władek Szpilman'ın, Varşova Ayaklanması'nın bastırılmasından hemen sonra Wehrmacht subayı Wilm Hosenfeld'ın önemli yardımları sayesinde nasıl hayatta kaldığını anlattığı Śmierć Miasta isimli otobiyografisine dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Robert Schumann</span> besteci ve müzik eleştirmeni

Robert Schumann Almanya’daki Romantik hareketin öncülerinden birisi olan Alman besteci ve müzik eleştirmendir.

<span class="mw-page-title-main">Franz Liszt</span> Macar besteci ve piyanist

Franz Liszt, Macar müzisyen, besteci, piyanist, orkestra şefi, müzik öğretmeni. 19. yüzyılın en önemli piyanistlerinden birisi, senfonik şiir tarzının yaratıcısı olan bestecidir.

<span class="mw-page-title-main">İdil Biret</span> Türk piyanist

İdil Biret,, Türk piyano sanatçısı.

Türk Beşleri özellikle Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş döneminde eserleriyle kendilerinden söz ettirmiş aşağıdaki beş Klasik Batı Müziği bestecisini bir arada tarif etmek için kullanılan uluslararası bir deyimdir. Türk müziği için çok önemlidirler. Bu kişiler:

<span class="mw-page-title-main">Gülsin Onay</span> Türk müzisyen

Gülsin Onay, Türk piyanist.

<span class="mw-page-title-main">Camille Saint-Saëns</span> Fransız besteci (1835-1921)

Charles Camille Saint-Saëns, Fransız besteci, orkestra şefi, orgcu ve piyanist.

<span class="mw-page-title-main">Anton Rubinşteyn</span>

Anton Grigoryeviç Rubinşteyn, Rus piyanist, besteci ve orkestra şefi. St. Petersburg Konservatuvarı'nın kurucusu. Büyük piyano virtüözleri arasında sayılır ve Franz Liszt'in rakibi kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Muzio Clementi</span>

Muzio Clementi (d. 23 Ocak 1752, Roma - ö. 10 Mart 1832, Evesham, Worcestershire), modern piyano tekniğinin babası olarak anılan İtalyan asıllı İngiliz bestecidir. Mozart ve Beethoven gibi büyük bestecilerin çağdaşı olması, onun besteci olarak ününü gölgelemiş olsa da piyano müziği alanında özellikle de sonat formunun gelişiminde büyük yeri vardır. Clementi sonatinaları halen tüm dünyada piyano öğrencileri tarafından çalınmaktadır. Etkisi, çağının çok ötesine uzanmış bir sanatçıdır.

<span class="mw-page-title-main">Jacques Fromental Halévy</span> Fransız besteci (1799 – 1862)

Jacques Fromental Halévy romantik dönem akımına uygun müziği ile bilinen bir Fransız bestecisidir. Günümüzde sadece La Juive (Yahudi) adlı opera eseri ile bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Emmanuel Chabrier</span> Fransız besteci (1841-1894)

Emmanuel Chabrier. Fransız Romantik dönem besteci ve piyanist.

<span class="mw-page-title-main">Henryk Szeryng</span>

Henryk Bolesław Szeryng, Polonyalı keman virtüözü.

<span class="mw-page-title-main">Karol Szymanowski</span>

Karol Maciej Szymanowski, Polonyalı müzisyen ve bestecidir.

<span class="mw-page-title-main">Ignacy Jan Paderewski</span>

Ignacy Jan Paderewski, Polonyalı piyanist, besteci, diplomat, siyasetçi ve eski Polonya Başbakanı.

Chopin noktürnleri Polonyalı klasik batı müziği bestecisi ve virtüöz piyanisti Frédéric Chopin tarafından 1827-1846 döneminde solo piyano için bestelenmiş 21 kısa piyano müziği parçalarıdır. Bu besteler genel olarak solo piyano için bestelenmiş en güzel müzik eserlerinden olduğu kabul edilmektedir ve günümüzde piyano konserleri repertuvarında önemli bir yer almaktadırlar. Noktürnler tipi piyano kompozisyonlarının ilk bulucusu Chopin değildir. Chopin bu tip piyano kompozisyonunu, İrlandalı besteci ve piyanist John Field tarafından ilk defa bulunan tipte kompozisyona dayandıran; bu beste tipini geliştiren ve müzik dinleyici halka tanıtıp sevdiren bestecidir.

<span class="mw-page-title-main">Narcyza Żmichowska</span>

Narcyza Żmichowska pronounced, popüler olarak Gabryella adında da bilinir, Polonyalı bir romancı ve şairdi. Polonya'da feminizmin öncüsü olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Romantik müzik</span>

Romantik müzik, Batı Klasik müziğinde, genellikle Romantik dönem olarak adlandırılan 19. yüzyıl dönemiyle ilişkili stilistik bir harekettir. Yaklaşık 1800'den 1910'a kadar Avrupa'da öne çıkan entelektüel, sanatsal ve edebi hareket olan Romantizmin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Joanna Bruzdowicz</span> Polonyalı besteci (1943 – 2021)

Joanna Bruzdowicz, Polonyalı besteci ve yazar.

Hanna Kulenty Polonyalı çağdaş klasik müzik bestecisidir.