İçeriğe atla

Fosforik asit

Fosforik asit
Adlandırmalar
Fosforik asit; trihidroksidooksidofosfor
Orthofosforik asit; Trihidroksilfosfin oksit
Tanımlayıcılar
CAS numarası
3D model (JSmol)
ChEBI
ChemSpider
ECHA InfoCard100.028.758 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 231-633-2
E numaralarıE338 (antioksidanlar, ...)
KEGG
RTECS numarası
  • TB6300000
UN numarası1805
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
  • InChI=1/H3O4P/c1-5(2,3)4/h(H3,1,2,3,4)
  • OP(=O)(O)O
Özellikler
Molekül formülüH3PO4
Molekül kütlesi98,00 g/mol
Görünüm Beyaz katı veya renksiz, vizkoz sıvı (>42 °C) (Nem çekerek sıvılaşır.)
KokuKokusuz
Yoğunluk1,885 g/mL (sıvı)
1,685 g/mL (85% solution)
2,030 g/mL (25 °C'de kristal)
Erime noktası42,35 °C (108,23 °F; 315,50 K) (anhidrit)
29,32 °C (84,78 °F; 302,47 K) (hemihidrat)
Kaynama noktası158 °C (316 °F; 431 K)
213 °C (415 °F; 486 K) Bileşenlerine ayrışır.
Çözünürlük (su içinde) 392,2 g/100 g (−16.3 °C)
369,4 g/100 mL (0.5 °C)
446 g/100 mL (14,95 °C)
Karışabilir (42,3 °C)[1]
ÇözünürlükEtanolde çözünür.
Buhar basıncı0.03 mmHg (20°C)
Asitlik (pKa) pKa1 = 2.148
pKa2 = 7.198
pKa3 = 12.319
Tehlikeler
GHS etiketleme sistemi:
R-ibareleriR34
Parlama noktasıYanıcı değildir.
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)
1530 mg/kg (Sıçan, oral)
NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen) TWA 1 mg/m³
AB sınıflandırması Şablon:Hazchem C
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

Fosforik asit, kimyasal formülü H3PO4 olan bir mineral asididir. İlaç endüstrisi, yağ sanayi, sinek ilacı üretimi ve çeşitli temizleme amaçlarıyla kullanılır. Gıda sektöründe ise kola ve kabartma tozları içerisinde kullanılan bu asit DNA ve RNA'nın yapısına da katılır. Aynı zamanda tüm nükleotitlerin yapısında bulunur. İnorganik bir bileşik olan fosforik asit, nükleik asitlere asidik özelliğini kazandıran gruptur.

Kaynakça

  1. ^ Seidell, Atherton; Linke, William F. (1952). Solubilities of Inorganic and Organic Compounds. Van Nostrand. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Protein</span> polipeptitlerin işlevsellik kazanması sonucu oluşan canlıların temel yapı birimi

Proteinler, bir veya daha fazla uzun amino asit artık zincirini içeren büyük biyomoleküller ve makromolekül'lerdir. Proteinler organizmalar içinde, hücrelere yapı ve organizmalar sağlayarak ve molekülleri bir konumdan diğerine taşıyarak metabolik reaksiyonları katalizleme, DNA kopyalama, uyaranlara yanıt verme dahil olmak üzere çok çeşitli işlevler gerçekleştirir. Proteinler, genlerinin nükleotit dizisi tarafından dikte edilen ve genellikle faaliyetini belirleyen özel 3D yapıya protein katlanmasıyla sonuçlanan amino asit dizilimlerinde birbirlerinden farklıdır.

<span class="mw-page-title-main">Timin</span>

Timin (C5H6N2O2, 5-metilurasil), DNA'daki nükleik asitlerin bazlarından biri olan moleküldür. Adenin ile bir baz çifti oluşturabilir. Adenin ile aralarında 2 adet zayıf Hidrojen bağı bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Söğüt</span> Söğütgiller familyasından bir bitki türü

Söğüt (Salix), söğütgiller (Salicaceae) familyasından Salix cinsini oluşturan boylu ağaç veya bodur çalı halinde, çoğunluğu kışın yaprak döken, ender olarak da her dem yeşil kalan odunsu bitkiler. Söğüt ağacının kabuğundan elde edilen salisin vücutta metabolize olarak Aspirin ilacının aktif maddesi olan salisilik asit'e dönüştürülür.

<span class="mw-page-title-main">Asit</span> kimyasal bir madde türü

Asit, pH derecesi 7'den düşük olup, değişen oranlarda yakıcı ve/veya aşındırıcı özelliğe sahip olan ve oldukça geniş kullanım alanına sahip kimyasal maddelere verilen isimdir. Suda çözündüklerinde hidrojen iyonu derişimini artırarak çözeltiyi asidik yapar. Mavi turnusol kâğıdının rengini kırmızıya çeviren asitlere eski Türkçede hamız veya ekşit denir.

<span class="mw-page-title-main">Lipit</span> Katı ve sıvı yağ

Lipit, tüm canlıların yapısında bulunan temel organik bileşiklerden biridir. Lipitler, doymuş ve doymamış yağlar olarak ayrılır. Doymamış yağlar, oda sıcaklığında sıvı hâlde bulunan lipitler; doymuş yağlar ise oda sıcaklığında katı hâlde bulunan lipitlerdir. Biyolojik önemi olan lipitler için yağ asitleri, nötr lipitler (trigliserit), fosfolipitler ve steroitler örnek gösterilebilir. Lipitler, insan ve hayvanların temel besinleri arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Arsenik</span> sembolü As, atom numarası 33 olan element

Arsenik sembolü As atom numarası 33 olan elementtir. Arsenik, çoğu mineralde, genellikle kükürt ve metallerle bir arada veya saf bir element kristali olarak bulunur. Arsenik bir metaloiddir. Çeşitli allotroplara sahiptir, ancak yalnızca metalik bir görünüme sahip gri form endüstri için önemlidir.

İnorganik kimya veya anorganik kimya; organik olmayan, yani karbon-hidrojen bağı içermeyen bileşiklerin özelliklerini ve kimyasal davranışlarını inceleyen kimya dalı. Anorganik ve organik kimyayı birleştiren organometalik bileşikler, organometalik kimya adında başka bir dalı oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Organik kimya</span> karbon temelli bileşiklerin yapılarını, özelliklerini, tepkimelerini ve sentez yollarını inceleyen kimya dalı

Organik kimya, organik bileşiklerin ve organik maddelerin yani karbon atomlarını içeren çeşitli formlardaki maddelerin yapısını, özelliklerini ve reaksiyonların bilimsel çalışmasını içeren, kimyanın bir alt dalıdır. Yapının incelenmesi yapısal formüllerini belirler. Özelliklerin incelenmesi, fiziksel ve kimyasal özellikleri ve davranışlarını anlamak için kimyasal reaktivitenin değerlendirilmesidir. Organik reaksiyonların incelenmesi doğal ürünlerin, ilaçların ve polimerlerin kimyasal sentezini ve bireysel organik moleküllerin laboratuvarda ve teorik çalışma yoluyla incelenmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Pepsi</span>

Pepsi, 1893 yılında ABD'de yaratılmış, PepsiCo tarafından üretilen ve Dünya'da en popüler alkolsüz içecek markalarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Fosfat</span> Yapay gübre ve bazı ilaçların yapımında kullanılan fosforik asidin tuzu veya esteri

Fosfat, kimyada bir köktür. Formülü PO43-'tür. Anyonik yapıdadır. Fosforik asidi oluşturan katyon köküdür. 3 (eksi) yük taşır. 1 fosfor, 4 oksijen atomundan oluşur.

H<sub>2</sub> antagonisti

H2-reseptör antagonistleri, mide paryetal hücresinde histaminin etkisini bloke ederek bu hücrelerdeki asit salınımını azaltan moleküllerdir. Bu ilaçlar dispepsi tedavisinde kullanılır. Ancak proton pompa inhibitörlerine göre daha az etkili kaldıklarından kullanımları sınırlıdır.

Fosforik asit yakıt hücresi (FAYH), elektrolit olarak sıvı fosforik asit kullanan yakıt hücresidir.

DrugBank veritabanı, Alberta Üniversitesi'nde bulunan özellikle kimyasal, farmakolojik ve farmasötik ilaçların etki mekanizması, kimyasal yapısı vs... hakkında kapsamlı bilgiler içeren biyoenformatik ve kimya-enformatik tek kaynaktır. Veritabanı 1000'den fazla FDA onaylı küçük moleküllü, 110 FDA onaylı protein/peptid, 100'den fazla diyetetik ve 3200'den fazla deneysel olmak üzere yaklaşık 4100 ilaç içerir. Bunlara ek olarak 15000'den fazla protein bu ilaçlara yönlendirilmiştir. Her bir ilaç kartı, yarısı ilacın kimyasal özellikleri ile diğer yarısı ise ilacın etki mekanizması ve protein özellikleri ile ilgili olan 80'den fazla alanda bilgi içerir. Kullanıcılar bu bilgilere DrugBank numaralandırma sistemi ile ulaşmaktadır. Veritabanı David Wishart tarafından korunmaktadır.

Proteinoitler veya termal proteinler,amino asitlerden inorganik olarak oluşan protein benzeri moleküllerdir. Bazı abiyogenez teorileri ilk canlı hücrelerin öncüleri olduğunu ileri sürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Arsenik asit</span>

Arsenik asit renksiz kolay izole olmayan bir çeşit kimyasal bileşiktir. Fosforik aside benzer. Antoine Béchamp tarafından 1859'da anilin sentezi sırasında bulunmuştur. Daha sonra tıpta deri hastalıklarını tedavide kullanıldı.

Esteraz, esterleri bir su molekülü ile kimyasal tepkimeye sokarak onlardan bir asit ve bir alkol molekülü üreten, hidrolaz tipi bir enzimdir.

<span class="mw-page-title-main">Hidrasyon</span>

Endüstride küçük moleküllü alkollerin elde edilmesi için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem alkenlerin hidrasyonu olarak da adlandırılmaktadır. Su kötü bir nüklefil olduğu için genellikle alkenlerle su katma tepkimeleri istenilen ürünü yani alkolleri vermezler. Bu yüzden bu tepkimeler çoğunlukla bir asit katalizörün varlığında gerçekleştirilir. Sülfürik asit ve fosforik asit alkenlerin hidrasyonu esnasında en sık kullanılan asitlerdir. Hidrasyon tepkimeleri genel itibarıyla Markownikow-Kuralı çerçevesinde gerçekleşen bir tepkimedir.

<span class="mw-page-title-main">Cillit Bang (marka)</span>

Cillit Bang tüketici ürünleri üreticisi Reckitt Benckiser tarafından satılan bir dizi temizlik ürününün markasıdır. Marka adı altında pazarlanan ürünler arasında bir yağ giderici, temizleme kristalleri, kireç, pas, küf ve küf mantarı çözücü bulunur. Birçok ülkelerde Easy-Off Bam veya Easy-Off Bang isimleriyle pazarlanır.

<span class="mw-page-title-main">Pirofosforik asit</span>

Difosforik asit olarak da bilinen pirofosforik asit, H4P2O7 formülüne sahip inorganik bir bileşik veya daha açıklayıcı olarak [(HO)2P(O)]2O'dur. Renksiz ve kokusuzdur, su, dietil eter ve etil alkolde çözünür. Susuz asit, 54.3 °C ve 71.5 °C'de eriyen iki polimorf içinde kristalleşir. Bileşik, polifosforik asit ve pirofosfat anyonunun konjugat asidinin bir bileşeni olması dışında özel olarak yararlı değildir. Pirofosforik asit anyonları, tuzları ve esterlerine pirofosfatlar denir.

<span class="mw-page-title-main">Trifosforik asit</span>

H5P3O10 formülüne sahip trifosforik asit (ayrıca tripolifosforik asit), yoğunlaştırılmış bir fosforik asit formudur. Fosforik asitler ailesinde, pirofosforik asitten sonra da difosforik asit olarak da adlandırılan H4P2O7'den sonraki bir sonraki polifosforik asittir.