Folgefonna, Norveç'in Hardanger bölgesinde bir buzul. Kapladığı 214 km² alanıyla kıta Norveç'in Jostedalsbreen ve Svartisen'den sonra üçüncü büyük buzuludur. Buzulun kesimleri alt gruplara alan dağılımı olarak şu şekilde ayrılır: Kuzey Folgefonna 25 km², Orta Folgefonna 9 km² ve Güney Folgefonna 180 km².
Konum
Buzul, Folgefonna Yarımadası'nın yüksek sıradağlık bölgesinde bulunur. Doğuda Sør Fyordu, güneyde Åkra Fyordu ve batıda Hardanger Fyordu'nun arasında kalır. Buzul Hordaland Eyaleti'nin Jondal, Ullensvang, Odda, Etne ve Kvinnherad idari bölgelerindeki bir alanı kaplar.
Buzul'un bulunduğu en yüksek yer deniz seviyesinden 1662 m yüksekteyken, en düşük yer 400 m yüksektedir. Folgefonna birçok kola sahiptir. Bunlardan bazıları; Bondhusbreen, Blomsterskardsbreen ve Buerbreen'dir
Folgefonna Milli Parkı
29 Nisan 2005'ten beri Folgefonna, Norveç'in 25. Milli Parkı'dır. Hem buzul hem de çevredeki tabiatın büyük bir kısmı korunmaktadır ve beraber 545,2 km² dir.
Oluşum
Folgefonna buzul çağından kalma değildir. Son buzul çağının sonrasında buz hızlı bir şekilde geri çekilmiş ve çevredeki buz tamamen erimiştir. Yaklaşık 2500 yıl önce, düşük ısılı, yüksek yağışlı bir periyotta buzulun kuzey kısmı (Nordre Folgefonna) yeniden oluşmuştur. Periyodik değişimlerle buzul, bugünkü genişliğine uzanır. Buzulun diğer kısımları da paralel bir geçmişe sahiptir.
Erciyes, İç Anadolu Bölgesi'nde yer alan sönmüş bir yanardağ. Kayseri'nin 25 km güneybatısındaki Sultansazlığı ovaların'ın yanından yükselen büyük kütleli bir stratovolkandır.
Alpler, Orta Avrupa'da yer alan büyük dağ silsilesi. İsviçre, Kuzey İtalya ve Fransa'nın pek çok bölümünde görülür. Avusturya'nın hemen hemen hepsini kaplar ve Almanya'nın güneyinde önemli yer tutar. Coğrafi olarak 44°-48° kuzey enlemleri ve 5°-18° doğu boylamları arasında bulunur. Ekvator'dan ve Kuzey kutbundan hemen hemen aynı uzaklığa sahiptir. 207.000 km² bir alanı kaplar.
Güney Okyanusu ya da Antarktika Okyanusu, bazı coğrafya ve çoğu hidrografi kaynaklarına göre Antarktika kıtasını çevreleyen su kütlesidir. Bu okyanus, dünyanın dördüncü büyük ve en son tanımlanmış okyanusudur.
Laguna San Rafael, Şili'nin Aysen Bölgesi'nde bir milli park.
Jostedalsbreen, Norveç'te, Avrupa anakarasının en büyük buzulu. Ülkenin kuzeyinde, Sogn og Fjordane eyaletindedir. Sognefjord fyordunun kuzeyinde kalır. Kuzey-güney istikametinde 100 km, doğu-batı istikametinde de 15 km'lik bir alana uzanır. 550 km²'lik bir alanı kaplar. Norveç'in Svalbard Adası'ndaki Austfonna buzulu ve İzlanda'nın Vatnajökull buzulundan sonra Avrupa'nın en büyük buzuludur.
Buzul, dağ zirvelerinde yaz kış erimeyen ve yer çekiminin etkisiyle yer değiştiren büyük kar ve buz kütlesidir. Eğimli arazilerde yıllar boyunca biriken kar kütlesinin önce buzkar, sonra da buza dönüşmesiyle oluşur. Buzullar okyanuslardan sonra dünya üzerindeki ikinci büyük su deposu ve en büyük tatlı su deposudur, tatlı suyun % 98,5'ini oluştururlar. Hemen hemen her kıtada buzullara rastlanır. Dünya'nın belirli bölgeleri, bütün yıl erimeyen ve "buzul" adını alan buzlarla kaplıdır. Bunlar kutup bölgeleriyle yüksek dağların tepeleridir. Buzul oluşabilecek bölgenin deniz yüzeyinden yüksekliği, enlemin artmasıyla azalır. Ekvator yakınlarında 0° enlem çevresinde buzullara rastlamak için Runewenzorilerin 4.400 m yüksekliğine çıkmak gerekirken, Alplerde (45°) 2500 m'ye, Norveç'te (60°) 1500 m'ye çıkmak yeterlidir. Kutupta buzullara deniz yüzeyinde rastlanır.
Aletsch buzulu, yüzölçümü açısından Alpler'in en büyük ve en uzun buzuludur. Wallis Kantonu 'nda Bern Alpleri'nin güney çatısında, İsviçre'de bulunur. Buzul 23,6 km uzunluğunda (2002) olup 117,6 km²'lik bir alanı örter. Yaklaşık 27 milyar ton buzdan oluşur.
Lang Buzulu, Lötschen Vadisi 'nin en arka kısmında bulunan bir vadi buzulu. İsviçre 'nin Wallis Kantonu'nda Bern Alpleri 'nde bulunur. 6 km uzunluğunda olan Lang Buzulu, 9 km² lik bir alanı kaplar.
Svartisen, (Kara-Buz) 370 km² alanı ile Norveç 'in en büyük ikinci buzulu. Mo i Rana şehrinin kuzey batısında bulunup, buradan 30 km uzunluğunda düzgün bir yol buzula ulaşır. Svartisen'in aşağısında, yaz sezonu boyunca düzenli olarak gezi gemilerinin uğradığı Svartisvatn Gölü bulunur. Kıyıdan buzulun buzul diline iki saatte yürünebilir. Svartisen'de, son yıllarda buz erimesi belirgin bir şekilde görülür. Buzul bölgesi, Saltfjellet-Svartisen Milli Parkı içindedir. Batıda Engabreen'in buzul dili, Holand Fyordu'na 10 m yakınına kadar iner ki bu kıta Avrupası'ndaki en alçak seviyedeki buzul alandır.
Fee Buzulu, Wallis Alpleri 'nde Saas-Fee idari bölgesi sınırlarında bulunan Mischabel dağ grubunun, doğu yamacında yayılım gösteren bir sıradağ buzulu. Buzul 5 km uzunluğunda olup, birçok kayalık kabugadan geçen yukarı kesiminde 6 km genişliğe ulaşır. Toplam 17 km² alanı kaplar.
Chimborazo, 6310 metre yüksekliğinde sönmüş bir volkan. Ekvador'un en yüksek dağıdır. Zirvesi Yeryüzü'nün en uç noktasıdır.
Kaçkar Dağı, Kaçkar Dağları'nın 3.937 m yüksekliğindeki en yüksek doruğu. Türkiye sınırları içindeki dördüncü yüksek doruk. Dağın büyük bir kısmı Rize'de bulunsa da zirve noktası Artvin'dedir. Kaçkar' kelimesi Ermenicede Haçlı taş anlamlı Խաչքար (Haçkar) kelimesinden geldiği düşünülmektedir. Ancak Alman kartograf Richard Kiepert'in 1902-1916 arasına tarihlenen "Tirabzon" haritasında dağın adı Kaçkar değil, Varsambek veya Kaçgar Dağı olarak geçer.
Fiyort, denizin buzul vadilerini basması sonucunda oluşan ve çoğunlukla iç kesimlere kadar sokulan; ince, uzun, genellikle çok derin ve kenarları çok dik körfez. Fiyortlar; genellikle Norveç, Grönland, Alaska gibi kuzey ülkelerinde görülen ilginç bir kıyı tipidir. Norveç'teki Sognefjord' un derinliği 1.234m, Şili'deki Messier kanalının derinliği ise 1.270m'dir. Bu fiyortlardan özellikle Norveç'tekiler dünyanın en güzel görünümlerini oluştururlar. Suya gömülü bu vadiler bu kadar derin olması, buzul kökenli olmalarıyla açıklanır. Bu vadilerde oluşan çok iri, kalın ve ağır buzulların, okyanus sularına karışmadan önce vadi tabanını deniz düzeyinin altına inecek kadar aşındırdığı sanılmaktadır. Buzullar eridikten sonra bu vadileri deniz suyu kaplamıştır. Fiyortların orta ve üst kesimleri denize açılan kesimlerinden genellikle daha sarptır. Bu durum, buzulların kaynaklarına yakın bölgelerde daha hızlı hareket etmesinden ve bu nedenle aşındırma etkisinin daha fazla olmasından ileri gelir. Fiyortları eşik bölgeleri sığdır bu nedenle de çoğunun dibinde, durgun su ve hidrojen sülfür içeren siyah çamur bulunur.
Vadi ya da koyak, akarsuyun içinde aktığı, kaynaktan ağıza doğru sürekli inişi bulunan ve birkaç kilometre ile binlerce kilometre arasında olabilen coğrafi alandır. Kısaca vadi, iki dağın arasında zamanla oluşan çukurluktur. Vadiler, akarsuların yaptığı aşınmayla yanlamasına, derinlemesine gelişir. Genellikle dağ ya da tepelerle çevrelenirler.
Buzluk Mağarası, Elazığ yakınlarındaki Harput antik kentinde bulunan mağaradır. Elazığ merkeze 12 km, Harput'a 6 km uzaklıkta, Harput Platosu üzerindeki Buzluk Tepe'nin kuzey yamacındadır. Buzluk Tepe'nin kuzeyinden geçen fayın etkisiyle oluşan dolinin kuzeyinde bulunur.
Karçal Dağları veya Karaçal Dağı veya Karçhali Dağı, Türkiye'nin kuzeydoğu ucunda, Artvin ili sınırları içinde kalan dağ silsilesidir. Karçal veya Karaçal adı, Gürcüce "Karçhali"den değişime uğramıştır ve Karçhali (კარჩხალი) "çıplak dağ", "kayalık dağ" anlamına gelir. Karçhali Vadisi ile Karçhali Deresi adını bu dağdan alır.
Bu, Türkiye'deki uykuda ve sönmüş yanardağların listesidir.
Aust-Agder, Norveç'in güneyinde Kuzey Denizi'nin kolu olan Skagerrak kıyısında yer alan, on beş belediyelik eski eyalettir.1 Ocak 2020'de Vest-Agder ile birleşerek Agder halini almıştır. 1918 yılına kadar Nedenes amt. (valiliği) olarak adlandırılan bölgenin sınır komşuları doğuda Telemark, batıda Rogaland ve Vest-Agder'dir. 9,158.15 km²'lik alan üzerindeki eyalet, 2011 verilerine göre 111.495 nüfusa sahiptir. Nikel ve demir cevheri madenleri bulunan eyaletin merkezi Arendal'dır. Bahçıvanlık ve ormancılık başlıca gelir kaynaklarıdır.
Hordaland Norveç'in batı kıyısında yer alan sınırları içinde otuz üç belediye bulunan bir eyalettir. Rogaland güneyinde, Sogn og Fjordane kuzeyinde, Buskerud ve Telemark doğusunda eyaleti çevrelemektedir. Norveç'in toplam nüfusunun %10'u, 490.000'inin üstünde kişi, burada yaşamaktadır.
Pleistosen ya da Pleyistosen, genellikle halk dilinde Buz Devri olarak adlandırılan, yaklaşık 2.580.000 ila 11.700 yıl öncesini kapsayan jeolojik çağdır. Dünyanın en son tekrarlanan buzullaşma dönemidir. Pleistosen'in sonu, son buzul döneminin sonuna ve arkeolojide kullanılan Paleolitik çağın sonuna karşılık gelir. Pleistosen, Kuvaterner Döneminin ilk dönemi veya Senozoik Çağın altıncı dönemidir. ICS zaman ölçeğinde, Pleistosen üç aşamaya ayrılır. Bunlar;
Gelasiyen,
Kalabriyen,
Çibanyen Bu uluslararası alt bölümlere ek olarak, çeşitli bölgesel alt bölümler sıklıkla kullanılır.Pleistosen'i alt bölümlere ayırmak için çeşitli şemalar.
Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır. Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir. Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.
