İçeriğe atla

Fokoculuk

Che Guevara, Bolivya'da gerilla savaşı yürütürken, 1967

Fokoculuk (İspanyolca: foquismo), gerilla savaşı yoluyla devrim yapılmasına dair geliştirilen devrim stratejisine verilen ad. İlk olarak Fransız entelektüel Régis Debray tarafından ortaya atılan bu strateji, teoride ve pratikte Che Guevara tarafından geliştirilerek Marksist literatüre girmiş ve 1959'da gerçekleşen Küba Devrimi sayesinde bu yöntem, Vietnam Savaşı örneğinde olduğu gibi uluslararası arenaya taşınmıştır.[1]

Hakkında

Fokoculuğun temel prensibi, küçük paramiliter grupların halkı isyana teşvik ederek rejimi yıkmayı amaçlamasıdır. Özgün yaklaşım, kırlardan harekete geçerek iktidarı devirme olmasına rağmen, 1960'ların sonlarında pek kentsel gerilla savaşı hareketleri ortaya çıkmıştır.

Mao Zedong, Ho Chi Minh, Amilcar Cabral ve Che Guevara gibi dönemin birçok marksist teorisyeni, dünya halklarının bir kısmının ülkelerinde sömürge yaşamını yaşadığını düşünmekteydi. Bu anlayışa göre; emperyalist devletler hem ekonomik olarak hem de askeri anlamda gelişmemiş ülkeleri sömürmekteydi. Bu sebeple kırlardan çıkarılacak çeşitli isyanlar, silahlı gruplar ile büyüyerek şehirleri ele geçirmek suretiyle sömürgeci iktidarları devirecekti.[2][3]

Fokoculuk, Mao'nun uzun süreli halk savaşı teorisine benzemekle birlikte, şehir savaşı konusunda bu teoriden ayrılır. Zira Soğuk Savaş döneminde kurulan birçok komünist parti, şehir savaşı stratejisini esas alarak iktidarı devirmeye çalışmıştır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Che Guevara E, Majdanik K, Tarasov A (2015). Stati. Vystupleniya. Pisma, Book on Demand, Miami, ISBN 5-902764-06-8
  2. ^ Custers, Peter, The Legacy of Che Guevara: Internationalism Today 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sri Lanka Guardian, 24 Şubat 2010
  3. ^ A Communiqué on Tactics and Organization to the Black Bloc, from within the Black Bloc, by The Green Mountain Anarchist Collective (NEFAC-VT) & Columbus Anti-Racist Action, Black Clover Press, 2001.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Marksizm</span> Alman filozof Marxın düşüncelerine dayanan devrimci sosyalist akım

Marksizm, özgün bir siyasal felsefe akımı, tarihin diyalektik materyalist bir yorumuna dayanan ekonomik ve toplumsal bir dünya görüşü, kapitalizmin Marksist açıdan çözümlenmesi, bir toplumsal değişim teorisi, Karl Marx'ın ve Friedrich Engels'in çalışmalarından çıkarılan, insanın özgürleşmesiyle ilgili bir düşünce sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Gerilla savaşı</span> gerilla savası

Gerilla savaşı, küçük ve gizli birliklerin düzensiz harp tekniklerini kullanarak, düzenli bir orduya karşı yürüttükleri yıpratma savaşı taktiği, zayıf kuvvetlerin güçlüye karşı uyguladığı direniş savaşının unsurudur. Kentte olanı kentsel gerilla savaşı, kırsal olanı ise halk savaşı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">26 Temmuz Hareketi</span> Kübada 1959da Batista rejimini deviren, Fidel Castronun lideri olduğu siyasi hareket

26 Temmuz Hareketi 1959 yılında Küba'da Fulgencio Batista rejimini deviren liderliğini Fidel Castro'nun yaptığı devrimci bir örgüttür. Örgütün isminin kaynağı, 26 Temmuz 1953 tarihinde Santiago de Cuba'daki Moncada Kışlası'na yapılan saldırıdır. Hareket 1955 yılında Meksika'da sürgündeki bir grup devrimci tarafından tekrar örgütlenmiştir. Sadece 82 kişiden oluşan bu yeniden örgütlenme safhasında Fidel ve Raúl Castro kardeşleri ve Arjantinli Che Guevara'yı sayabiliriz. Batista'yı devirmek için hazırlanacak eğitimli bir gerilla kuvveti hazırlamayı görev edinmişlerdi. Hareketin Küba'da kalan üyeleri sabotaj eylemlerine devam ederken siyasî hoşnutsuzlukları körüklemeye çalışıyorlardı.

<span class="mw-page-title-main">Küba Devrimi</span> Diktatör Fulgencio Batista rejiminin yıkılarak Fidel Castro liderliğinde bir Küba Hükümeti kurulmasıyla sonuçlanan devrim

Küba Devrimi, 1952 ile 1959 yılları arasında Küba devlet başkanı olarak hüküm süren Fulgencio Batista'nın diktatörlüğünü devirmeye yönelik askeri ve siyasi bir girişimdir. Eski devlet başkanı ve general Fulgencio Batista'nın yeni doğmakta olan Küba demokrasisini yıkıp iktidarı pekiştirdiği 1952 Küba darbesinin ardından başladı. Darbeye karşı çıkanlar arasında, o zamanlar acemi bir avukat olan ve Küba yargısı aracılığıyla darbeye itiraz etmeye çalışan Fidel Castro da vardı. Bu çabaların sonuçsuz kalması üzerine Fidel Castro ve kardeşi Raúl, 26 Temmuz 1953'te Küba ordusunun Moncada Kışlası'na silahlı bir saldırı düzenledi. Saldırının başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Fidel Castro ve suç ortakları tutuklandı ve gözaltındayken 26 Temmuz Hareketi'ni (M-26-7) kurdular. Duruşmasında Fidel Castro, Batista diktatörlüğüne karşı şikayetlerini ortaya koyarken kendisine ulusal ün kazandıran iki saatlik bir konuşma yaptı. Batista, halkın onayını kazanmak amacıyla Moncada Kışlası saldırganlarından hayatta kalanlara af çıkardı ve Castrolar sürgüne kaçtı. Castrolar sürgün sırasında Meksika'daki stratejilerini pekiştirdiler ve daha sonra 1956'da Meksika'da bulundukları sırada tanıştıkları Che Guevara eşliğinde Küba'ya yeniden girdiler.

<span class="mw-page-title-main">Camilo Cienfuegos</span> Kübalı devrimci

Camilo Cienfuegos Gorriarán Calabazar de Sagua`da dünyaya gelen Kübalı devrimci. Fulgencio Batista başkanlığını devirmek için birçok yer altı aktiviteye katıldı ve Küba Devrimi`nde önemli bir rol oynadı. Fidel Castro, Raúl Castro ve Che Guevara ile birlikte devrimin önemli liderlerinden biridir. Geçirdiği uçak kazasında ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Venezuela Komünist Partisi</span> Venezuelada bir parti

Venezuela Komünist Partisi, Venezuela'da Marksist-Leninist dünya görüşünü esas alan bir siyasi partidir. Komünist Enternasyonal'in seksiyonu olarak 1931 yılında kurulmuştur. Partinin genel sekreteri Oscar Figuera'dır.

<span class="mw-page-title-main">Guevarizm</span> bir savaş stratejisi

Guevarizm Marksizm-Leninizm fikrine inanan ve ilkelerini benimseyen Küba Devrimi'nin önde gelen isimlerinden Marksist-Leninist devrimci Ernesto "Che" Guevara ile ilişkilendirilen bir komünist devrim teorisi ve gerilla savaşı askeri stratejisidir.

Jules Régis Debray Fransız entelektüel, muhabir, devlet görevlisi ve profesör. Che Guevara'nın çalışmalarına, özellikle 1967'de tutuklanıp yargılandığı Bolivya'dayken, bilfiil katkıda bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sierra Maestra Dağı</span> Kübada bir sıra dağ

Sierra Maestra Küba'nın güneydoğusunda, hemen kıyıdan yükselerek Guantánamo Eyaleti'nin güneyinden batıya Niquero'ya doğru uzanan sıradağlardır. Sierra Maestra Küba'daki en yüksek dağ sistemidir. Mineral açısından, özellikle bakır, mangan, krom ve demir madenleri yönünden zengindir. En yüksek noktası 1.974 m'lik Pico Turquino'dur.

Halk savaşı; Mao Zedong'un, Çin Devrimi pratiği içerisinde geliştirdiği, yarı-sömürge konumunda olan ülkelerde, işçi sınıfı önderliğinde, temel gücü köylü kitlelere dayanan bir işçi-köylü ordusunun emperyalizme ve feodalizme karşı verdiği savaştır. İşçi sınıfı ve köylülüğün bazı kesimlerinin yanı sıra kent küçük-burjuvazisini de kapsayan bir ordunun savaşı olmasından kaynaklı, bu savaşa halk savaşı denir.

<span class="mw-page-title-main">Che Guevara</span> Arjantinli Marksist devrimci (1928–1967)

Ernesto "Che" Guevara Arjantinli Marksist devrimci, doktor, yazar, gerilla lideri, diplomat ve askerî teorisyendir. Küba Devrimi'nin önemli bir figürü olarak kendisi, popüler kültürde her yerde bulunan bir karşı kültürel isyan simgesi ve küresel bir sembol hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Angola-Küba ilişkileri</span>

Angola – Küba ilişkileri, iki ülke arasındaki diplomatik, askeri, sosyal ve ticari ilişkileri kapsar. Angola ve Küba arasındaki ikili ilişkiler oldukça gelişkindir. Angola İç Savaşı sırasında Küba Silahlı Kuvvetleri Marksist MPLA iktidarının korunması için UNITA, FNLA ve Güney Afrika Cumhuriyeti Ordusuna karşı savaşmıştır.

Devrimci, devrime etkin biçimde katılan ya da onu destekleyen kişidir. Ön ad olarak kullanıldığında ise, toplum ya da insan davranışı üzerinde derin etkiler bırakan olguları belirtir.

<span class="mw-page-title-main">Carlos Marighella</span>

Carlos Marighella, Brezilyalı Marksist aktivist, yazar, gerilla ve kentsel gerilla savaşı kuramcısıdır.

Barış içinde bir arada yaşama, Soğuk Savaş döneminde Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği tarafından geliştirilmiş teoridir. Buna göre nükleer silahlara sahip Sovyetler Birliği ve sosyalist ülkeler ile kapitalist devletler bir arada barışçıl bir şekilde varlıklarını devam ettirebilirler. Bu teori sosyalizm ile kapitalizmin uzlaşmaz çelişki içinde olduklarından bir arada yaşayamayacaklarını söyleyen marksizmin genel söylemiyle çelişmektedir. Teori Sovyetler Birliği ve Varşova Paktı ülkeleri tarafından ABD ve NATO örgütüne üye ülkeleriyle olan ilişkilerinde bir dönem hakim olmuştur.

Enrique Oltuski Osacki Küba Devrimi'ne katılmış olan Kübalı devrimci, siyasetçi ve devlet adamı.

<i>Che</i> (film, 2008)

Che, Steven Soderbergh'in yönettiği ve Benicio del Toro'nun başrolünde yer aldığı, Ernesto "Che" Guevara'yı konu alan 2008 yapımı biyografik sinema filmidir. Film, standart bir kronolojik sırayı izlemekten ziyade genel zaman çizelgesi boyunca serpiştirilmiş anları oblik seriler halinde sunuyor. Arjantinli adlı birinci bölümü Fidel Castro, Guevara ve diğer devrimcilerin Küba'ya ulaşmalarından iki yıl sonra Fulgencio Batista diktatörlüğünü başarıyla devirmelerine kadarki süreçte Küba Devrimi üzerine odaklanmaktadır. Gerilla adlı ikinci bölümde, Guevara'nın devrimi Bolivya'ya getirme girişimleri ve hazin sonu üzerinde duruluyor. Her iki bölüm cinéma vérité tarzında çekilse de çizgisel anlatım, kamera kullanımı ve görsel açıdan farklı yaklaşımlar barıdırıyor.

<span class="mw-page-title-main">Santa Clara Muharebesi</span>

Santa Clara Muharebesi, Küba Devrimi sırasında 1958 yılı Aralık ayında Ernesto Che Guevara komutasındaki 26 Temmuz Hareketine bağlı gerillaların Fulgencio Batista birliklerine karşı savaşarak Santa Clara kentini ele geçirdiği muharebeyi anlatır. Şehrin düşmesinden 12 saat sonra diktatör Batista Küba'dan kaçmış ve Fidel Castro birlikleri tüm ülkede kesin zafer kazanmış, Küba Devrimi ilan edilmiştir.

Kentsel gerilla savaşı, gayrinizami harp yöntemlerini kullanarak kentsel alanda hükûmet güçleriyle veya iktidarın temsil ettiği kuvvetlerle yapılan gerilla savaşıdır.

Marksizm-Leninizm-Maoizm (MLM), Marksizm-Leninizm ve Maoculuğu sentezleyen ve üzerine inşa eden bir siyaset felsefesidir. Savunucuları Marksizm-Leninizm-Maoizm'i Maoizm, Maoizm'i de Mao Zedong Düşüncesi veya Marksizm-Leninizm-Mao Zedong Düşüncesi olarak adlandırmaktadır. Marksizm-Leninizm-Maoizm, 1969 yılında Kuzey Kalimantan Komünist Partisi'nin temel ilkesi olarak ilan edilmiş olmasına rağmen, ilk kez 1982 yılında Aydınlık Yol tarafından resmileştirilmiştir.