İçeriğe atla

Foday Sankoh

Foday Saybana Sankoh (d. 17 Ekim 1937, Masang Mayoso, Tonkolili District, Sierra Leone - ö. 29 Temmuz 2003, Freetown, Sierra Leone), Sierra Leone İç Savaşı'nda 1991 yılında başlayan 2002 yılında biten, 11 yıl süren ve Sierra Leone isyancı grup Devrimci Birleşik Cephesi'nin (RUF) kurucusu ve lideriyidi. Yaklaşık 50.000 kişi savaş sırasında öldürüldü ve 500.000 kişi komşu ülkelerde yerlerinden edildi.

Sankoh Magburaka'da, Tonkolili İlçesi'nde ilköğretim ve ortaöğretim okuluna gitti ve 1956 yılında Sierra Leone ordusuna katıldı. Nijerya ve İngiltere'de eğitim aldı. 1971 yılında, daha sonra Sierra Leone ordusunda onbaşı oldu orduda bir isyana katıldığı için Freetown'da Pademba Road Cezaevi'nde yedi yıl hapis yattı. Serbest bırakılması üzerine ülkenin güneyinde bir seyyar fotoğrafçı olarak çalıştı.

23 Mart 1991 günü, Foday Sankoh tarafından yönetilen ve Liberya Devlet Başkanı Charles Taylor tarafından desteklenen RUF, Sierra Leone'un elmas zengini Doğu ilindeki Kailahun İlçesi'nde yer alan köylerde ilk saldırıları başlattı. RUF, kitle tecavüz gibi iç savaş sırasında vahşi uygulamalarla ünlü oldu. Mart 1997'de, Sankoh ev hapsinde tutuklu olarak kaldı ama daha sonra Nijerya'ya kaçtı. 1999 yılında Sankoh'un serbest bırakılmasına kadar bu zaman içinde Sam Bockarie RUF askeri operasyonlar başı olarak görevini yaptı. 10 yıllık savaş sırasında Sankoh, Abidjan Barış Anlaşması ve Lomé Barış Anlaşmasını 1999 yılında imzaladı. 2000 yılında Sankoh tutuklandı. Tutuklanmasından sonra Sierra Leone'da büyük kutlamalar yapıldı. Sankoh BM destekli mahkemenin yargı yetkisiyle İngilizlere teslim edildi. Foday Sankoh'a çocuk asker kullanımı dahil çeşitli savaş suçları, köleleştirme, tecavüz ve cinsel kölelik gibi insanlığa karşı da suç duyurusunda bulunuldu.

Sankoh yargılanmayı beklerken bir felç'ten kaynaklanan komplikasyonlar nedeniyle öldü.

Siyasi görevi
Önce gelen:
Albert Joe Demby
Sierra Leone Başkan Yardımcısı
1999-2000
Sonra gelen:
Albert Joe Demby

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sierra Leone</span> Batı Afrikada bir ülke

Sierra Leone, resmî adıyla Sierra Leone Cumhuriyeti, Batı Afrika'da bir ülkedir. Portekizliler tarafından 1462 yılında bölge keşfedildiğinde, buradaki dağların şeklinin aslanlara benzetilmesinden dolayı, ülkeye aslanlı dağlar veya aslanlı sıradağlar anlamına gelen bu ismi vermişlerdir. Kuzeydoğusunda Gine, güneydoğusunda Liberya ve güneybatısında Atlas Okyanusu bulunur. Sierra Leone 71.740 km2'lik bir alanı kaplar ve nüfusu 6.296.803'tür. Tropikal İklim'e sahiptir. Komşusu Liberya gibi özgür bırakılmış Afrikalı köleler tarafından kuruldu. İngiliz sömürgeciliğinden sonra 1961'de bağımsız hale geldi. Ancak ülke 1990'lardan 2002'ye kadar yıkıcı bir iç savaş yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nankin Katliamı</span>

Nanjing Katliamı veya Nanjing Tecavüzü, İkinci Çin-Japon Savaşı'ndaki Nanking Savaşı'nın hemen ardından, Çin Cumhuriyeti'nin başkenti Nanjing'de Japon İmparatorluk Ordusu tarafından Çinli sivillerin toplu katledilmesiydi. 13 Aralık 1937'de başlayan katliam altı hafta sürdü. Failler ayrıca toplu tecavüz, yağma, işkence ve kundakçılık gibi başka savaş suçları da işlediler. Katliam, savaş zamanlarının en kötü zulümlerinden biri olarak kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Askerlik hizmeti</span>

Askerlik hizmeti, herhangi bir ülkede belirli bir yaşa gelen vatandaşların, zorunlu olarak, belirli bir süre orduda görev yapması veya anlaşmalı oldukları bir süre boyunca meslek olarak icra etmesi. Ayrıca askerlik veya vatanî görev olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Lübnan İç Savaşı</span> 1975 yılında Lübnanda meydana gelen iç savaş

Lübnan İç Savaşı, 1975'ten 1990 yılına kadar Lübnan'da yaklaşık olarak 150.000 - 230.000 insanın ölümüne neden olmuştur. Yaklaşık 350.000 kişi yaralanmış bir milyondan fazla insan da ülkesini terk etmiştir. Soğuk Savaş dönemi Lübnan'ı ciddi şekilde etkiledi ve 1958'deki siyasi kriz ancak ABD'nin Beyrut'a çıkarma yapmasıyla sona ermişti. İsrail'in kurulması ve yüzbinlerce Filistinli mültecinin Lübnan'a yerleşmesi dini çatışmaları arttırdı. Silahlı FKÖ gerillalarının ülkeye girişi ciddi siyasi sorunlara sebep oldu. FKÖ'nün gelişi, Filistinli mültecilerin silahlanması farklı gruplar arasındaki sürtüşmeyi hızlandırdı. 1976'da çoğunluğu Müslüman Lübnan Cephesi ve Ulusal Komite arasında çatışmalar başladıktan kısa süre sonra Arap Ligi ve Suriye arabuluculuğa girişti, Filistinli-Lübnanlı çatışması daha çok Güney Lübnan'da yoğunlaştı. FKÖ burayı 1969 yılından beri kontrol ediyordu. Kahire Antlaşması imzalanarak bu bölgeden çekildi. İsrail, Güney Lübnan'ı işgal etti ve Suriye önce Hristiyanlar lehine iç savaşa dahil oldu ve sorun uluslararası bir boyut kazandı. Suriye ve İsrail anlaşmazlığı Lübnan üzerinden devam etti. 1980'lerde taraflar harabeye dönen Beyrut'un onarılması için çaba gösterdi.

<span class="mw-page-title-main">Savaş suçu</span> Savaş kanunlarının ihlali sonucu ortaya çıkan durum

Savaş suçu, askerî veya sivil, kişi veya kişilerin, savaş kanunları ihlâli için uluslararası ceza hukuku çerçevesinde cezalandırılabileceği suçtur. Bunlar özellikle, sivil halkın öldürülmesi, kötü muameleye tabi tutulması veya zorla çalıştırılması, savaş esirlerinin öldürülmesi ya da kötü muameleye tabi tutulması, rehinelerin öldürülmesi, kamu ve özel kişilerin mallarının yağmalanması, gereksiz yere şehirlerin yakılıp yıkılması gibi eylemleri kapsamaktadır. Devletler arası çatışmalarda savaş kanunlarının her ihlâli bir savaş suçu sayılmaktadır, ama devlet içi çatışmalarda yer alan ihlâller savaş suçu sayılmayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sierra Leone'deki şehirler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu listede Afrika ülkesi Sierra Leone 'de var olan şehirler listelenmiştir. Sierra Leone'nin nüfus yoğunluğu açısından en kalabalık şehri aynı zamanda ülkenin başkenti konumunda olan Freetown'dur. 2008 gayriresmî sayım sonuçlarına göre 997.501 kişinin yaşadığı Freetown ülke nüfusunun %20'sini kapsamaktadır. Aşağıda belirtilen listeye 2008 nüfus verilerine göre nüfusu 8.000 ve üzeri olarak açıklanan şehirler dahil edilmiş olup, şehirlerin banliyöleri ilave edilmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Nikiforos</span>

I. Nikiforos, 802 yılından öldürüldüğü yıl olan 811'e kadar hüküm sürmüş Bizans imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Batı Afrikası</span>

Britanya Batı Afrikası, Afrika kıtasının batı kesimlerinde Britanya İmparatorluğu'nun sömürge döneminde sahip olduğu bölgeler. Bu bölgelerde günümüzde Sierra Leone, Gambiya, Nijerya ve Gana (o dönem Altın Sahili yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Freetown</span> Sierra Leonenin başkenti

Freetown, Sierra Leone'nin en büyük şehri ve başkentidir. 2004 yılı nüfus sayımına göre 772.873 olan şehir nüfusunun bugün 1.070.000 aştığı sanılmaktadır. Sierra Leone yarımadasının batı bölgesinde, Afrika'nın Atlas Okyanusu'nda yer alan en önemli limanıdır. Freetown, hükûmet binalarına ev sahipliği yapmasının yanı sıra, ülkenin finans, eğitim, ulaşım, iletişim, kültür merkezi ve en büyük limanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lomé</span> Togonun başkenti

Lomé, Afrika kıtasından bulunan Togo'nun 1998 yılı tahmini nüfusu 700.000 olan başkenti ve en büyük şehridir. Gine Körfezi'nde konumlanmış şehir, Togo'nun yönetim ve endüstriyel merkezidir. En önemli ihracat ürünleri kahve, kakao, hindistan cevizi ve palmiye çekirdeğidir. Yağ rafinerisi de şehrin önemli gelir kaynaklarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Leontios</span>

Leontios veya Leontius, ,, 695 ile 698 döneminde Bizans imparatorluğu imparatoru olmuştur. Bir gaspçı hanedansız imparator olarak II. Justinianos'a karşı bir isyanla ile imparator olmuş ve bir donanma komutanı olan III. Tiberios tarafından isyanla tahttan indirilmiştir. Leontias'in asıl adı ve tahtta iken kullandığı adı Leo olup zamanındaki ve sonraki Bizanslı tarihçiler onu Leontias diye anmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">V. Leon</span>

V. Leon (775- 25 Aralık 820), 813 – 820 döneminde Bizans imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Devrimci Birleşik Cephe</span>

Devrimci Birleşik Cephe, Sierra Leone'de 1991-2002 yılları arasında, Liberya tarafından desteklenmiş, 11 yıl boyunca devam eden iç savaş sırasında ABD'ye karşı savaşan; fakat kaybeden direniş güçleridir.

Alfred Sankoh, Sierra Leoneli futbolcudur. Norveç'in 4.lig takımlarından Modum FK'da forma giymektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ishmael Beah</span> Sierra Leoneli yazar

Ishmael Beah, Sierra Leoneli yazar ve insan hakları aktivisti. Uzaklara Giden Yol adlı kitabıyla ün kazanmıştır. Radiance of Tomorrow adlı romanı Ocak 2014'te basılmıştır. Son romanı Little Family ise Nisan 2020'de çıkmıştır.

Amerika Birleşik Devletleri savaş suçları, Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetlerinin 1899 ve 1907 Lahey Sözleşmelerinin imzalanmasından sonra işlediği savaş kanunlarının ve geleneklerin ihlalidir. Bunlar, yakalanan düşman savaşçıların infaz edilmesini, sorgu sırasında mahkûmlara kötü muameleyi, işkencenin kullanımını ve sivillere ve savaşçı olmayanlara karşı şiddet kullanımını ve tecavüzü içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sierra Leone-Türkiye ilişkileri</span> Türkiye ile Sierra leone arasındaki ikili ilişkiler

Sierra Leone-Türkiye ilişkileri, Sierra Leone ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye'nin Şubat 2018'den beri Freetown'da büyükelçiliği ve Sierra Leone'nin de Ocak 2020'den beri Ankara'da büyükelçiliği bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Siaka Stevens</span>

Siaka Probyn Stevens, Sierra Leoneli asker ve siyasetçidir. Stevens, Afrika ülkesi Sierra Leone'de 1967'de çok kısa bir süre ve 1968-1971 arası başbakan, 1971'den 1985'e kadar da devlet başkanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sierra Leone Şirketi</span>

Sierra Leone Şirketi Afrika'da bugün Sierra Leone olarak bilinen bölgede Freetown'dan sonra ikinci yerleşim yerini kurmakla görevlendirilen Britanyalı tüzel kuruluştur. Şirket, 11 Mart 1792 itibarıyla Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nda Britanya tarafında savaşan siyahilerin Kanada'daki Nova Scotia bölgesinden Afrika'ya götürülmesi görevini istlenmiştir. Şirketin kurulmasında öne çıkan kişiler arasında Granville Sharp, Thomas Clarkson, Henry Thornton ve Thomas'ın kardeşi John Clarkson gibi kölelik karşıtı isimler vardı. Bu kişiler ayrıca Sierra Leone'nin kurucuları arasında sayılırlar. Şirket 1791 yılında daha önceden Yoksul siyahilere yardım komitesi tarafından İngiltere'den bölgeye gönderilen siyahilerin başarısız yerleşim yeri deneyimi olan Granville Town kentini de ayağa kaldırmıştır.

Nova Scotia yerleşimcileri; 11 Mart 1792 tarihinde Sierra Leone Kolonisi ve Protektorası'ndaki ilk yerleşim yeri olan Freetown'u kuran, bugün Kanada sınırları içindeki Nova Scotia'dan bölgeye göçen Afroamerikalı siyahilerdir. Bu kişilerin çoğu Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında plantasyonlardaki Amerikalı efendilerinden kaçarak özgürlükleri için Britanya saflarına katılan eski siyahi kölelerdir. Britanya yanlısı siyahiler de denilen bu kişiler savaşın ardından ABD'den ayrılmış önce Nova Scotia'ya oradan da Sierra Leone'ye göçmüştür. Günümüzde Sierra Leone'de Kreol kültürünün oluşumuna Jamaika maronlarıyla beraber katkıda bulunmuşlardır. Amerikan kültürünü Afrika'ya getirdikleri için çok sayıda sosyolojik araştırmaya konu olmuşlardır. Kurdukları yerleşim Batı Afrika'daki ilk özgürleşmiş köle topluluğudur.