İçeriğe atla

Flavius Aetius

Flavius Aetius
Aetius'un muhtemel rölyefi
LakabıSon Romalı
Doğum391
Durostorum
Ölüm21 Ekim 454
Ravenna
Defin yeriBilinmiyor
BağlılığıBatı Roma İmparatorluğu
BranşıRoma ordusu
Hizmet yılları405-454
RütbesiMagister Militum
Komutasıribunis Partis Militaris
Cura Palatii
Magister Militum per Gallias
Comes et Magister Utriusque Militiae (Junior)
Comes et Magister Utriusque Militiae (Senior)
Magnificus vir Parens Patriciusque Noster
Konsül
Çatışma/savaşlarıArelate Kuşatması (426)
428 Frenk Savaşı
430 Norican Seferi
Arelate Kuşatması (431)
432 Frenk Savaşı
Ravenna Muharebesi (432)
436 Vizigot Savaşı
435 Burgonya İsyanı
Narbonne Muharebesi(436)
Kurtların Yağması (436)
Mons Colubrarius Muharebesi
Vicus Helena Muharebesi
Katalon Muharebesi
İtalya'nın istilası (452)
453 İspanya Seferi

Flavius Aëtius (391-454), döneminin önemli generallerindendir. Son dönemlerinde imparatorun bile Romalı olmadığı Batı İmparatorluğu'nda İngiliz tabiri ile "Last True Roman" olarak sıfatlandırılan gerçek bir Romalıdır.

"True Roman" yani "Gerçek Romalı" deyimi milattan öncesine kadar dayanır. Roma kültürünü ve disiplinini benimseyen namlı kişiler için kullanılır. Ayrıca Romalıları diğer vatandaşlardan ayırmakta da kullanılmıştır.

Aethius, Attila ile yaptığı savaştan sonra Roma'nın kurtuluşu için yapılan kutlamalarda bizzat imparator tarafından öldürülmüştür. Flavius Aetius Batı Roma İmparatorluğu'nun son büyük generalidir. Aetius ile Hun İmparatoru Attila çocukluk arkadaşlardır. Aetius'un adamı Litorius Hunlardan alınan çok sayıda askeri feda edince aralarında savaş çıkmıştır. Campus Mauriacus Savaşı'nda Aetius, Attila'ya karşı ağır zayiatlar vermesine rağmen Attila'yı durdurmayı başarmıştır. Sonraki yıl Attila İtalya'yı istila etmiştir. Hatta Papa Roma'ya girmemesi için bizzat Attila'nın önünde diz çökmüştür. Aetius'un ise büyük ihtimalle imparatorun eliyle öldürüldüğü düşünülmektedir.[] Roma'nın gelmiş geçmiş en büyük generallerinden biridir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Attila</span> Hun Türkü hükümdar

Attila, Hun topluluklarının hükümdarı olduğu 434 tarihinden, 453'teki ölümüne kadar Hun İmparatorluğu hükümdarıdır. Hükümdarlığı sırasında İmparatorluğunu dönemin Avrupasının büyük bölümünü kaplayacak şekilde genişletti. Öldüğü zaman idaresi altındaki topraklar batıda Cermanya, doğuda Ural Nehri, kuzeyde Baltık Denizi ve güneyde Karadeniz'e kadar uzanıyordu. Attila, imparatorluğun başında olduğu zaman diliminde Hunların yanı sıra, birçok Cermen ve İranlı kabileye, Ostrogotlara, Bulgarlara ve Alanlara da önderlik etti.

<span class="mw-page-title-main">Batı Roma İmparatorluğu</span> Roma İmparatorluğunun bağımsız yönetilmiş batı yarısı

Batı Roma İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'nun 395 yılında İmparator I. Theodosius tarafından ikiye bölünmesiyle ortaya çıkan bir devlettir. Diğer yarısı ise Doğu Roma İmparatorluğu olan devlet, MS 3. ile 5. yüzyıllar arasında var olmuştur. Batı Roma İmparatorluğu, ayrı bir bağımsız İmparatorluk mahkemesi tarafından yönetildikleri herhangi bir zamanda Roma İmparatorluğu'nun batı eyaletlerinden oluşuyordu. Batı Roma İmparatorluğu ve Doğu Roma İmparatorluğu terimleri modern zamanlarda fiilen bağımsız olan siyasi varlıkları tanımlamak için icat edildi; Çağdaş Romalılar İmparatorluğun iki ayrı imparatorluğa bölündüğünü düşünmediler, ancak onu iki ayrı imparatorluk mahkemesi tarafından yönetilen tek bir yönetim olarak idari bir çare olarak gördüler.

Magister militum, Roma İmparatorluğu'nda ve cumhuriyet döneminde bugünün genelkurmay başkanına denk gelen askerî rütbeydi. İmparatordan veya konsülden sonra askeri alanda en yetkili rütbe magister militumdur. Roma İmparatorluğu'nun ikiye bölünmesinden sonra her iki imparatorlukta da bu rütbe sistemi devam etmiştir. Doğu Roma İmparatorluğu'nun son dönemlerinde imparatorların bu rütbeyi bizzat kendilerine verdikleri görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Hun İmparatorluğu</span> Orta Çağda kurulmuş, çeşitli etnik gruplardan oluşmuş bir konfederasyon

Batı Hun İmparatorluğu ya da Avrupa Hun İmparatorluğu, 376 yılında başlayan çeşitli akınlarla Avrupa'daki Hun etkisinin artmasının kuruluşuna zemin hazırladığı, 434 ile 469 yılları arasında hüküm süren Hun kavimlerinin birleşmesi ile oluşmuş bir bozkır konfederasyonu.

<span class="mw-page-title-main">Uldız</span>

Uldız veya Uldin, Hun İmparatorluğunun Balamir'in yerine geçen hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">I. Valentinianus</span>

Flavius Valentinianus, 364 yılından ölümüne kadar Roma imparatoruydu. Kendisinden genellikle son büyük Batı imparatoru olarak bahsedilir. Başarılı bir general olan Yaşlı Gratianus'un oğlu olarak dünyaya gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">III. Valentinianus</span>

Flavius Placidius Valentinianus veya kısaca III. Valentinianus, 425-455 yılları arasında Batı Roma imparatoru idi. Batı Roma'nın son imparatorlarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Joannes</span>

Joannes ya da Ioannes, 423-425 yılları arasında Batı Roma İmparatoru III. Valentinianus'a karşı imparatorluğunu ilan etmiş olan Roma Gaspçısı.

<span class="mw-page-title-main">Petronius Maximus</span>

Flavius Anicius Petronius Maximus, 17 Mart 455 ve 31 Mayıs 455 tarihleri arasında kısa bir süre için Dominus Noster Flavius Anicius Petronius Maximus Augustus adıyla Batı Roma tahta çıkmış olan Romalı aristokrat.

<span class="mw-page-title-main">Avitus</span>

Marcus Maecilius Flavius Eparchius Avitus, 8 Temmuz ya da 9 Temmuz 455 - 17 Ekim 456 tarihleri arasında Dominus Noster Flavius Eparchius Avitus Augustus adıyla Batı Roma İmparatorluğu tahtına çıkmış Galya kökenli Romalı asker.

<span class="mw-page-title-main">Marcianus</span>

Marcianus veya Markiyan, 450-457 arasında Doğu Roma İmparatoru (Bizans). İmparator I. Theodosius'la başlayan hanedanın son hükümdarıdır. Marcianus'un imparatorluk döneminde Doğu Roma İmparatorluğu Marcianus'un ülkesini dış tehditlerden koruması ve malî ve ekonomik reformlar uygulaması nedeniyle bir altın çağı olarak değerlendirmektedir. Buna karşılık Marcianus'un Doğu'yu yalıtma politikası ile, Batı Roma İmparatorluğu'nu barbar hücumlarına karşı desteksiz bırakmıştır. Attila'nin Galya ve İtalya seferi ve Vandallar tarafından 455 yılında Roma'nın talan edilmesi Marcianus saltanat döneminde gerçekleşmiştir ve onun döneminde Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasına yol açan kargaşayla çarpıcı bir karşıtlık oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Katalon Muharebesi</span> Hunlar ile Batı Roma İmparatorluğu arasında yaşanmış bir muharebe

Katalon Muharebesi ya da Catalaunum Muharebesi, 20 Haziran 451'de Romalı general Flavius Aetius ile Vizigotlar'ın kralı I. Theodoric'in liderliğindeki koalisyon ordusu ve Attila tarafından komuta edilen Hun ordusu ve vasalları arasında gerçekleşen mücadeledir. Koalisyon ordusunun çoğunluğunu Cermen foederati oluşturmuş olmasına karşın, Katalon Muharebesi Batı Roma İmparatorluğu'nun son büyük askeri operasyonlarından biriydi. Savaşın stratejik sonucunun ne olduğu günümüzde de hala tartışılmaktadır. Romalılar, Hunların Galya'da hakimiyet kurma girişimini durdurdu. Bununla birlikte Hunlar, Galya'nın büyük bölümünü başarılı bir şekilde yağmaladı ve Romalılarla Vizigotların ordularına oldukça ciddi zararlar verdiler. Attila muharebenin ardından iki yıl içerisinde öldü ve Hun İmparatorluğu, 454'teki Nedao Muharebesi'nin kaybedilmesi ile beraber dağıldı.

Burgundlar, Roma İmparatorluğu zamanında Germanya'da yaşayan büyük bir Doğu Cermen kavmi. Burgundlar ilk olarak 291'de Trier'de imparator Maximian'a verilen 11. methiyede Alamannilerle birlikte anılır ve 248 ile 291 yılları arasında gerçekleşmiş olabilecek olaylara atıfta bulunurlar ve görünüşe göre yüzyıllar boyunca komşu olarak da kalmışlardır.

Utus Muharebesi veya Utus Savaşı, Doğu Roma İmparatorluğu ile Attila liderliğindeki Hunlar arasında Bulgaristan'ın Vit Nehri (Bulgarca: Вит; Latince: Utus) kıyılarında cereyan eden savaştır. Doğu Roma ile Hunlar arasında bilinen kanlı meydan savaşlarının sonuncusudur. Attila'nın Utus savaşı seferberliği ve sonrasında gelişen olaylarla ilgili bilgiler yetersiz olmakla birlikte Roma kaynaklarında konuyla alakalı bazı pasajlar mevcuttur.

Roma Galyası, MÖ 1. yüzyıldan MS 5. yüzyıla kadar Roma yönetimi altında bulunan Galya'yı ifade eder.

Tyranx Sasani İmparatorluğu adına savaşan bir Hun generali veya kabile reisiydi.

Sanoeces, Batı Roma İmparatorluğu'nda general olarak görev yapan bir Hun askeri lideriydi.

<span class="mw-page-title-main">Romalıların sonuncusu</span>

Romalıların sonuncusu terimi, tarihsel olarak antik Roma medeniyetinin değerlerini temsil eden önemli bir kişiyi tanımlamak için kullanılmıştır. Bu değerlerin bu kişinin ölümüyle birlikte yok olduğuna inanılmıştır. Bu terim, çeşitli bireyleri tanımlamak için kullanılmıştır. Kaydedilmiş ilk örnek, Julius Caesar'ın Marcus Junius Brutus'u tanımladığı durumdur.