İçeriğe atla

Flatpak

Flatpak
Flatpak ile yazılım yükleme örneği
Orijinal yazar(lar)Alexander Larsson
Geliştirici(ler)Flatpak Takımı[1]
İşletim sistemiLinux
LisansLGPL 2.1 ve sonrası[2]
Resmî sitesiflatpak.org
Kod deposu Bunu Vikiveri'de düzenleyin

Flatpak, tüm Linux dağıtımlarında çalışan evrensel bir yazılım paketleme ve dağıtım biçimidir.[3] Kullanıcıların uygulama yazılım sistemin geri kalanından ayrı olarak çalıştırabilecekleri bir korumalı alan (sandbox) sunduğu belirtilmektedir.[4] Bir uygulama bir kez Flatpak ile paketlendiğinde Flatpak desteği etkinleştirilmiş olan tüm dağıtımlarda kullanılabilir.[5][6]

Özellikler

  • Uygulama geliştiricilerinin dağıtımlara gitmeden ve uygulamayı her bir dağıtım için ayrı ayrı paketleyip test etmesine gerek kalmadan kullanıcılara doğrudan güncelleme sağlamalarına olanak sağlar.
  • Flatpak kullanan uygulamaların Bluetooth, ses (PulseAudio ile), ağ ve dosyalar gibi kaynaklara erişim iznine ihtiyacı vardır. Bu izinler kullanıcı tarafından yapılandırılabilir.[7][8]
  • Flathub sitesi (flathub.org) Flatpak ile paketlenmiş uygulamalar için fiili depo haline gelmiştir. Ancak istenirse Flathub'dan bağımsız bir Flatpak deposunu barındırmak mümkündür.[9][10][11] Flathub deposuna paketler hem Flathub yöneticileri hem de program geliştiricileri tarafından eklenir (ancak yöneticiler, geliştirici tarafından gönderilen uygulamaları tercih ettiklerini belirtmişlerdir).
  • Flatpak bir korumalı alanda (sandbox) çalışır dolayısıyla her bir flatpak paketi, bir programın gerektirdiği çeşitli kütüphane dosyalarını ayrı ayrı içerir. Bu, yerel dosya paketleme biçimlerinin aksine sistemde daha fazla alan kullanacağı anlamına gelir. Diğer taraftan Flatpak, eşleşen dosyaları tekilleştirebilen OSTree isimli arka uç uygulamasını kullanmaktadır. Bu başlangıçta kuruluan Flatpak paketlerinin her zaman için daha fazla yer kaplayacağı, ancak kullanıcı daha fazla Flatpak paketi yükledikçe daha verimli olacağı anlamına gelir.[12]

Kullanımı

Flatpak bazı dağıtımlarda kurulu olarak gelir (örneğin Linux Mint, Fedora) fakat çoğu dağıtımda depolardan indirilmesi gerekir. Kurulum işleminin nasıl yapılacağı https://flathub.org/tr/setup adresinde açıklanmıştır. Flatpak kurulduktan sonra artık Flathub deposundan uygulamalar temin edilerek yüklenebilir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Hakkında". 14 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2024. 
  2. ^ "COPYING". GitHub. 31 Mart 2015. 26 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2021. 
  3. ^ GÜÇ, Hüseyin (14 Eylül 2020). "Linux'ta Flatpak Nasıl Kurulur ve Kullanılır". Linux Teknik Bilgi Arşivleri. 10 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2023. 
  4. ^ "GNOME and application sandboxing revisited". 25 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2018. 
  5. ^ "Using Flatpak on Ubuntu and Other Linux Distributions [Complete Guide]". 28 Aralık 2022. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2023. 
  6. ^ "About Us". 14 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2023. 
  7. ^ "Sandbox Permissions". Flatpak documentation (İngilizce). 20 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2019. 
  8. ^ "flatpak-run". Flatpak documentation (İngilizce). 26 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2019. 
  9. ^ "List remotes". Flatpak documentation (İngilizce). 6 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2019. 
  10. ^ "Hosting a Repository". 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020. 
  11. ^ "Reasons to use Flatpak". Flatpak documentation (İngilizce). 17 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2019. 
  12. ^ "Response to "Flatpak Is Not the Future"". TheEvilSkeleton (İngilizce). 11 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Debian</span> Linux çekirdeği kullanan işletim sistemi

Debian, 1993 yılında başlatılmış, Dünya'nın çeşitli bölgelerindeki gönüllüler tarafından hazırlanan; GNU/Hurd, GNU/Linux gibi farklı çekirdek seçeneklerine dayalı tamamen özgür bir Linux dağıtımıdır. En yaygın GNU/Linux dağıtımlarından biri konumundaki Debian, aynı zamanda Elive, Knoppix, Linux Mint, Mepis, Pardus, Parsix, Ubuntu, Peppermint OS ve Xandros gibi birçok GNU/Linux dağıtımına da kaynak teşkil etmekte ve Google başta olmak üzere iyi tanınan birçok Web sitesinde de tercih edilmektedir. Debian, farklı işletim sistemi çekirdekleriyle birlikte AMD64, ARM, DEC Alpha, i386, IA-64, PowerPC, SPARC, MIPS, HPPA, S390 gibi çok sayıda donanım platformunda da çalışabilmektedir. Desteklediği donanım ve çekirdek zenginliğinin yanı sıra Debian'ı diğer dağıtımlara nispetle özgün kılan en önemli husus, dağıtım kapsamındaki yazılımların bütünüyle özgür lisans şartlarına sahip olması, yazılım özgürlüğünü denetlemek ve sürekli kılmaya yönelik bir Debian Sosyal Sözleşmesi'nin bulunmasıdır.

Linux dağıtımı ; Linux çekirdeği, GNU araçları ve bir masaüstü ortamının bir araya gelmesiyle, bu birlikteliği sürdürülebilir şekilde yönetecek bir yapılandırma araçları seti, yazılım güncelleme araçları vb. ile oluşturularak tam teşekküllü bir işletim sistemi haline gelen uygulamalar bütününü ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">PiSi Paket Yöneticisi</span>

PiSi, 2011.2 sürümüne kadar Pardus'un güncel olarak da Pisi Linux ve Solus'un paket yöneticisidir. Bağımlılıkları takip ederek paket inşa etme, kurma, kaldırma, yükseltme ve benzeri işlevleri yerine getirir. Kullanıcı dostu bir grafiksel arayüz ve kapsamlı bir komut satırı arayüzü içerir. Geliştiriciler için tanıdık ve basit bir geliştirme ortamı sunar.

<span class="mw-page-title-main">Enlightenment</span>

Enlightenment, basit, hızlı, sade ve kullanışlı bir masaüstü ortamı yaratmak için başlatılan bir projedir. EFL adı verilen pek çok parçadan oluşmuş bir grup kütüphane üzerine inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nexenta OS</span>

Nexenta OS OpenSolaris projesi ile Oracle firmasının Solaris'in kaynak kodlarını açmasından sonra ortaya çıkan OpenSolaris dağıtımıdır. Nexenta OS, Solaris (SunOS) çekirdeğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">ALT Linux</span>

ALT Linux, RPM Paket Yöneticisi (RPM) tabanlı ve Linux çekirdeği ve Sisyphus paket deposu üzerine inşa edilmiş bir dizi Rus işletim sistemidir. ALT Linux, ALT Linux Team geliştiriciler topluluğu ve ALT Linux Ltd. tarafından ortaklaşa geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arch Linux</span> GNU/Linux dağıtımı

Arch Linux, belirli bir düzeyde GNU/Linux bilgisi olan kullanıcıları hedef seçmiş bağımsız geliştirilen bir topluluk dağıtımıdır. İlk sürümü 2002 yılında yayınlanmıştır. Arch Linux ekibinin tasarım yaklaşımı basitlik, sadelik ve kod doğruluğu üzerinedir. Ancak buradaki "basitlik" kelimesi, Arch geliştiricileri tarafından "gerekli olmayan eklentiler ve değişiklikler olmaksızın" anlamına gelmekte ve bu felsefe son kullanıcıdan ziyade geliştirici bakış açısını yansıtmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">LXDE</span> Masaüstü ortamı

LXDE, Unix benzeri işletim sistemleri için geliştirilen özgür ve açık kaynak kodlu bir masaüstü ortamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Manjaro Linux</span> Arch tabanlı GNU/Linux dağıtımı

Manjaro, Arch Linux'un sağlam altyapısını temel alarak geliştirilen, kullanıcı dostu bir GNU/Linux dağıtımıdır. Arch Linux genellikle daha deneyimli kullanıcılara hitap ederken, Manjaro bu zorluğu ortadan kaldırarak kullanım kolaylığı odaklı bir deneyim sunar. Bu sayede, Linux dünyasına yeni adım atanlar veya daha az teknik bilgiye sahip yeni Linux kullanıcılarının yanı sıra deneyimli kullanıcılar için de uygundur.

<span class="mw-page-title-main">GNOME Software</span>

GNOME Software, Linux ve Unix benzeri sistemlerde yazılım kurmak, kaldırmak ve güncellemek için kullanılan bir paket yöneticisi önyüzü. GTK+ arayüz aracı ile yazılmıştır. GNOME çekirdek uygulamalarının bir parçası olup ilk sürümü GNOME 3.10 ile birlikte Eylül 2013'te yayınlanmıştır. PackageKit için bir GNOME ön ucudur ve RPM, DEB gibi farklı tabanlı sistemleri destekler.

<span class="mw-page-title-main">GNU Guix</span>

GNU Guix, GNU için bir paket yöneticisidir. Nix paket yöneticisini ve Guile Şeması uygulama programlama arayüzlerini taban almıştır. Tümüyle özgür yazılımdır.

<span class="mw-page-title-main">Google Chrome Uygulaması</span> Google Chrome Web tarayıcısında çalışan İnternet uygulaması

Google Chrome Uygulaması, Google Chrome web tarayıcısında çalışan bir web uygulamasıdır. Chrome uygulamaları, Google Chrome uzantıları ve temaların yüklenebileceği veya satın alınabileceği Chrome Web Store'den edinilebilir. Barındırılan ve paketlenmiş olan, yürütülebilir dosyalarının farklı konumlarına ve farklı kullanım durumlarını hedefleyen iki tür uygulama vardır.

<span class="mw-page-title-main">Familiar Linux</span>

Familiar Linux, iPAQ makineleri ve diğer kişisel dijital asistanlar için bir Linux dağıtımıdır. OPIE veya GPE Palmtop Ortamını grafiksel kullanıcı arabirimi olarak kullanabilir. Bu makinelerde Windows CE'nin yerini aldı. Familiar Linux pek çok uygulama içeren eksiksiz bir işletim sistemiydi.

<span class="mw-page-title-main">Anaconda (Python dağıtımı)</span>

Anaconda ücretsiz ve açık kaynaklı, Python ve R programlama dillerinin bilimsel hesaplama kullanımında paket yönetimini kolaylaştırmayı amaçlayan bir özgür ve açık kaynaklı dağıtımdır. Paket sürümleri conda paket yönetim sistemi ile yönetilir. Anaconda dağıtımı Windows, Linux ve MacOS işletim sistemlerinde kullanılabilen veri bilimi paketleri içerir.

<span class="mw-page-title-main">Snap (yazılım)</span>

Snap, Linux çekirdeğini ve systemd init sistemini kullanan işletim sistemleri için Canonical tarafından geliştirilmiş bir yazılım paketleme ve dağıtım sistemidir. Snaps adı verilen paketler ve bunları kullanma aracı snapd , bir dizi Linux dağıtımında çalışır ve yukarı akış yazılım geliştiricilerinin uygulamalarını doğrudan kullanıcılara dağıtmasına olanak tanır. Snap'ler, ana bilgisayar sistemine aracılı erişime sahip bir sanal alanda çalışan bağımsız uygulamalardır. Snap ilk olarak bulut uygulamaları için piyasaya sürüldü, ancak daha sonra Nesnelerin İnterneti cihazları ve masaüstü uygulamaları için de çalışacak şekilde taşındı.

<span class="mw-page-title-main">AppImage</span>

AppImage, uygulamayı yüklemek için superuser izinlerine ihtiyaç duymadan taşınabilir yazılımı Linux üzerinde dağıtmak için kullanılan bir biçimdir. Ayrıca "upstream paketleme" olarak da bilinen, uygulama geliştiricileri için Linux dağıtımından bağımsız ikili yazılım dağıtımına izin vermeye çalışır. İlk olarak 2004'te klik adı altında piyasaya sürüldü, sürekli geliştirildi, ardından 2011'de PortableLinuxApps ve daha sonra 2013'te AppImage olarak yeniden adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Foliate (yazılım)</span>

Foliate, masaüstü Linux sistemleri için hazırlanmış ücretsiz bir e-kitap okuma uygulamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Void Linux</span>

Void Linux, sıfırdan tasarlanan ve uygulanan X Binary Package System (XBPS) paket yöneticisini ve "runit init" sistemini kullanan bağımsız bir Linux dağıtımıdır. İkili çekirdek blobları hariç, temel kurulum tamamen özgür yazılımdan oluşur ancak kullanıcılar özel yazılım yüklemek için özgür olmayan resmi bir depoya erişebilir.

<span class="mw-page-title-main">Pop! OS</span>

Pop OS, bilgisayar üreticisi System76 firması tarafından geliştirilen, Ubuntu tabanlı özgür ve açık kaynaklı bir Linux dağıtımıdır. Grafik kullanıcı arayüzü olarak yine System76 tarafından geliştirilen COSMIC masaüstü ortamını kullanmaktadır. Pop! _OS'un hedef kitlesi; bilgisayarı keşfetme ve yaratma aracı olarak kullanan STEM ve yaratıcı profesyoneller olarak belirlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kwort Linux</span>

Kwort, CRUX tabanlı bir Linux dağıtımıdır. Kwort'un masaüstü ortamı Openbox'tır.