Flandreli Matilda
| Flandreli Matilda | |
|---|---|
 | |
| İngiltere Konsort Kraliçesi | |
| Taç giymesi | 11 Mayıs 1068 |
| Hüküm süresi | 25 Aralık 1066 – 2 Kasım 1083 |
| Doğum | Y. 1031 |
| Ölüm | 2 Kasım 1083 (Y. 52 yaşında) |
| Defin | Saint-Etienne Manastırı, Caen, Fransa |
| Eş(ler)i | I.William |
| Çocuk(lar)ı | Robert Curthose Richard |
| Hanedan | Flandre |
| Babası | V.Baldwin |
| Annesi | Fransalı Adela |
Flandreli Matilda (Fransızca: Mathilde; Felemenkçe: Machteld (y. 1031 - ö. 2 Kasım 1083), Fatih William ile evliliği yoluyla İngiltere Kraliçesi ve Normandiya Düşesidir. Eşi dükalıktan ayrıldığı zamanlarda Normandiya naibi olarak görev yapmıştır.[1] İki kral, II. William ve I. Henry de dahil olmak üzere yetişkinliğe erişmiş on çocuğu oldu.
1031'de Matilda, Flandre Kontu V. Baldwin ve Fransa'dan Adela'nın ikinci kızı olarak Flandre Hanedanı'nda doğdu. Flandre, hem ticari olarak hem de "İngiltere ile Kıta Avrupası arasında bir basamak taşı" olarak İngiltere ve Avrupa'nın çoğu için stratejik öneme sahipti.[2] Ayrıca annesi Fransa Kralı II. Robert'ın kızıdır. Bu nedenlerden dolayı Matilda, gayri meşru olan William'dan daha önemli bir konumda doğmuştu ve aralarındaki evlilik hikâyesinin bazı romantik anlatımlarına göre, başlangıçta bu nedenle William'ın teklifini reddetti. 1051/2'de evlendiklerinde yaklaşık 20 yaşındaydı; William dört yaş daha büyüktü ve sekiz yaşından beri (1035'te) Normandiya Düküydü.
Evliliğin başarılı olduğu görülüyor ve William'ın herhangi bir başka ilişkisinden çocuğu kaydedilmedi. William, İngiltere'nin Normanlar tarafından fethine başladığında, Matilda yaklaşık 35 yaşındaydı ve Matilda'nın kendisine verdiği amiral gemisi Mora'da yelken açtığında, çocuklarının çoğunu çoktan doğurmuştu. Yokluğunda Normandiya Dükalığı'nı Mathilda yönetti, ancak bir yıldan uzun bir süre sonra İngiltere'de ona katıldı ve daha sonra hayatının geri kalanını geçirdiği Normandiya'ya döndü, William ise çoğunlukla yeni krallığındaydı. Matilda, William'ın yokluğunda Normandiya'da altı kez naip olarak görev yaptı: 1066-1067'de, 1067-1068'de, 1069'da, 1069-1072'de, 1074'te ve son olarak 1075-1076'da.[3] 1083'te Normandiya'da öldüğünde yaklaşık 52 yaşındaydı.
Normandiya'yı yönetmenin ve erkek kardeşinin Flandre'deki çıkarlarını desteklemenin yanı sıra, Matilda, çağdaş kraliyet için alışılmadık derecede iyi eğitimli olan çocuklarının eğitimiyle yakından ilgilendi. Erkekler, 1070 yılında Canterbury Başpiskoposu olan İtalyan Lanfranc tarafından eğitilirken, kızlar, evlenmelerine izin veren papalık döneminin bir parçası olarak William ve Matilda tarafından kurulan Caen'deki Sainte-Trinité Manastırı'nda Latince öğrendi.
Aşk Dedikoduları
Matilda'nın Flandre'deki İngiliz elçisine ve (Wace ve diğerlerine göre[4]) gençliğinde onu reddeden Algar'ın oğlu büyük Anglo-Sakson thegni Brictric'e aşık olduğuna dair söylentiler vardı. İşin gerçeği ne olursa olsun, yıllar sonra yetkisini kullanarak Brictric'in topraklarına el koyduğu ve onu hapse attırdığı Brictric'in orada öldüğü söylenir.[5]
Evlilik
Matilda veya Maud, Flandre Kontu V. Baldwin ile Fransa Kralı II. Robert'ın kızı olan Adela'nın kızıydı.[6][7]
Efsaneye göre, Norman Dükü Piç William (daha sonra Fatih olarak anılacaktır), Matilda'yı istemek için elçisini gönderdiğinde, elçiye bir piçle evlenmeyi düşünemeyecek kadar soylu olduğunu söyledi.[a] William bu yanıtı duyduktan sonra Normandiya'dan Bruges'e gitti, Matilda'yı kiliseye giderken buldu, onu uzun örgülerinden tutarak atından sürükledi, şaşkın görevlilerinin önünde sokağa attı ve atını alıp gitti.[8] Bu olayın bazı anlatımları, William'ın Matilda'yı çamurda yuvarladığını ve dörtnala uzaklaşmadan önce onu fena halde dövdüğünü belirtir.[9][10]
Hikâyenin başka bir versiyonu, William'ın Matilda'nın babasının Lille'deki evine gittiğini, onu odasında (yine örgülerinden) yere fırlattığını ve ayrılmadan önce ona vurduğunu (veya şiddetle dövdüğünü) belirtir. Doğal olarak, Baldwin buna gücendi; ama onlar düello yapmadan Matilda, William dışında kimseyle evlenmeyeceğini söyleyerek[11] meseleyi çözdü;[12] Papa IX.Leo tarafından Reims Konseyinde akrabalık nedeniyle verilen papalık yasağı bile onu caydırmadı.[13] William ve Matilda yaklaşık 1051–2'de bir gecikmeden sonra evlendiler.[14] 1059'da Papa II. Nicholas tarafından papalık onayı verildi.[15] Lanfranc, Bec Abbey'den önce Roma'da anlaşmayı müzakere etti. Bu ancak William ve Matilda'nın kefaret olarak iki kilise kurmayı kabul etmesinden sonra geldi.[16]
Normandiya Düşesi
William İngiltere'yi işgal etmeye hazırlanırken, Matilda kendi parasıyla bir gemi olan Mora'yı donattı ve ona verdi.[17] Ayrıca William, yokluğunda Normandiya'yı karısının naipliğine bıraktı. Matilda, on dört yaşındaki oğlu adına bu dönemde dükalığa başarılı bir şekilde rehberlik etti; büyük bir ayaklanma veya huzursuzluk yaşanmadı.[18]
William İngiltere'yi fethedip kralı olduktan sonra bile, Matilda'nın İngiltere'yi ziyaret etmesi bir yıldan fazla sürdü.[19] William'ın fethine rağmen, zamanının çoğunu Normandiya'da düklüğü yöneterek, erkek kardeşinin Flandre'deki çıkarlarını destekleyerek ve oradaki dini yapılara sponsor olarak geçirdi. Çocuklarından sadece biri İngiltere'de doğdu; Henry, Matilda kocasına Kuzey Seferinde eşlik ettiğinde Yorkshire'da doğdu.[20] Nisan 1068'de İngiltere'ye geldi ve aynı zamanda sarayın saygısını talep etmek için yeniden taç giyen William ile birlikte taç giydi.[9]
İngiltere Kraliçesi
Matilda, 11 Mayıs 1068'de Westminster'da Hamsin Yortusu bayramı sırasında York başpiskoposunun başkanlık ettiği bir törenle kraliçe olarak taç giydi. Bir kraliçenin önemini pekiştirmek için, onun Tanrı tarafından ilahi bir şekilde yerleştirildiğini, kraliyet gücünü paylaştığını, gücü ve erdemiyle halkını kutsadığını belirten üç yeni tabir eklendi.[21][22]
Uzun yıllar boyunca, Matilda'nın Bayeux İşlemesinin oluşturulmasında bir miktar parmağı olduğu düşünülüyordu, ancak tarihçiler artık buna inanmıyor; William'ın üvey kardeşi Bayeux Piskoposu Odo tarafından Kent'teki İngiliz sanatçılara yaptırılmış gibi görünüyor.[23]
Matilda ve William'ın dokuz veya on çocuğu oldu. Ona sadık olduğuna ve evlilikleri dışında asla çocuk sahibi olmadığına inanılıyor; William'ın gayri meşru çocuklarının olduğuna dair hiçbir kanıt yok.[24] Kraliyet görevlerine rağmen Matilda, çocuklarının iyiliğine derinden bağlıydı. Hepsi iyi eğitimli olmakla biliniyordu. Kızları, evliliklerinin tanınmasına yanıt olarak Matilda ve William tarafından kurulan Caen'deki Sainte-Trinité'de eğitildi ve Latince öğretildi.[25] Oğulları için, ateşli bir destekçisi olduğu Canterbury Başpiskoposu Lanfranc'ı güvence altına aldı.[26]
William, sürgündeki oğulları Robert'a büyük meblağlar gönderdiğini öğrenince çok kızdı.[27] 1080 Paskalyasında aralarında bir ateşkes gerçekleştirdi.[10]
Matilda oğlu I.Henry ile evlendikten sonra İngiltere Kraliçesi olacak olan İskoçyalı Matilda'nın vaftiz annesi oldu. Vaftiz töreni sırasında bebek, Kraliçe Matilda'nın başlığını kendi üzerine çekti, bu da genç Matilda'nın bir gün kraliçe olacağına dair bir alâmet olarak görüldü.[28]
Ölümü ve Cenazesi
Matilda 1083 yazında hastalandı ve 2 Kasım 1083'te öldü.[1] Kocası, son anlarında yanındaydı.[29] William, karısının ölümünden sonra duyduğu üzüntüyü ifade etmek için en sevdiği spor olan avlanmayı bırakacağına yemin etti.[30][31][32] Kendisi dört yıl sonra 1087'de öldü.[33]
William'ında gömüldüğü Caen, Normandiya'da ki l'Abbaye-aux-Hommes olarak da adlandırılan St. Sainte-Trinité'de manastırına gömüldü. Özellikle ilgi çekici olan, kilisenin arkasındaki mezarını işaretleyen, kitabesi ile süslenmiş şık siyah bir mezar taşı olan 11. yüzyıldan kalma levhadır. Buna karşılık, William'ın mezarının mezar taşı, 19. yüzyılın başlarında değiştirildi.
Zamanla Matilda'nın mezarına saygısızlık edildi ve orijinal tabutu yok edildi. Kalıntıları mühürlü bir kutuya yerleştirildi ve orijinal siyah levhanın altına yeniden gömüldü.[34] 1959'da Matilda'nın eksik iskeleti incelendi ve boyunu belirlemek için uyluk kemiği ve kaval kemiği ölçüldü. Boyu 5 fit (152 cm) idi, o zaman için normal bir kadın boyudur.[34] Bununla birlikte, bu muayenenin bir sonucu olarak, 4 fit 2 inç (127 cm)[35] olarak yanlış bildirilmesi, onun son derece kısa olduğu efsanesine yol açtı.
Çocukları
Matilda ve William'ın en az dokuz çocukları olmuştur. Oğulların doğum sırası bilinmektedir, ancak hiçbir kaynak kızlarının doğum sırasını belirtmemiştir.
- Robert 1051 ile 1054 arası doğmuş, 10 Şubat 1134 günü ölmüştür.[36] Normandiya Dükü, Conversano Dükü Brindisili Geoffrey'nin kızı (ve Robert Guiscard'ın büyük yeğeni) Conversanolı Sybilla ile evlenmiştir.[37]
- Richard 1056'dan önce doğmuş, yaklaşık 1075 yılında ölmüştür.[36]
- William 1056 ile 1060 arası doğmuş, 2 Ağustos 1100 günü ölmüştür.[36] İngiltere Kralı, New Forest'ta öldürüldü.[38]
- Henry 1068 sonlarında doğmuş, 1 Aralık 1135 günü ölmüştür.[36] İngiltere Kralı, İskoçya kralı III. Malcolm'un kızı Matilda ile evlenmiştir. İkinci karısı Louvain'li Adeliza'dır.[39]
- Adeliza (ya da Adelida,[40] Adelaide[39]) 1113'ten önce ölmüştür, Harold Godwinson ile nişanlandığı yazılmıştır, muhtemelen Préaux'da Saint Léger rahibesi.[40]
- Cecilia (ya da Cecily) 1066'dan önce doğdu, 1127'de öldü, Caen'de Sainte-Trinité Manastırı'nda baş rahibe.[36]
- Matilda[40][41] yaklaşık 1061'de doğdu, muhtemelen yaklaşık 1086'da öldü.[39] Kıyamet Günü Kitabı'nda (Domesday Book) adı William'ın kızı olarak zikredilmiştir.[36]
- Konstans 1090 yılında öldü, Brittany Dükü IV. Alan ile evlendi.[36]
- Adela 1137 yılında öldü, Blois Kontu Stephen ile evlendi.[36]
- (varlığı şüphelidir) Agatha, León ve Castile Kralı VI. Alfonso'nun nişanlısı.[b]
Notlar
- ^ Matilda'nın başlıca özelliği, soyunun Charlemagne'den ve birçok kraldan gelmesiydi, en yakını büyükbabası Fransa Kralı II. Robert idi. O, William'ın hükümdarı olan Fransa Kralı I. Henry'nin yeğeniydi ve 1060'ta öldüğünde, halefi Fransa Kralı I. Philip'in ilk kuzeniydi. Aristokrasinin bir üyesi olarak, Avrupa'nın kraliyet ailelerinin çoğuyla yakından ilişkiliydi. (Carolingian) kraliyet ailesinin bir üyesiyle evlilik, William gibi bir asker veya asilzade için yukarı doğru hareket etme aracıydı. Büyük Alfred'den (kızı Ælfthryth, Flanders Kontu I. Arnulf'un annesi ve Matilda'nın büyük-büyük-büyük-büyük-büyükannesi olan) soyundan gelmesi de İngiltere kraliçesi olarak meşrulaştırıcı bir faktör olduğunu kanıtladı.
- ^ William of Poitiers, İber krallarının iki erkek kardeşinin William'ın kızının eline rakip olduğunu ve aralarında anlaşmazlığa yol açtığını söyler.[42] Bazı tarihçiler bunları Kastilya'dan II. Sancho II ve Galiçya'dan kardeşi II. García II ve gelin, Sancho'nun İberyalı olmayan bir isim taşıyan belgelenmiş eşi Alberta olarak tanımlanmıştır.[43] Crépy Kontu Simon'ın anonim vita'sı rakip olarak León'dan VI. Alfonso ile Robert Guiscard'ı rakip olarak gösterirken, William of Malmesbury ve Orderic Vitalis William'ın bir kızının "Galiçya kralı" Alfonso ile nişanlandığını ancak kralın evlenme gerçekleşmeden öldüğünü söyler. Historia Ecclesiastica adlı eserinde Orderic onu özellikle "Harold'ın eski nişanlısı" Agatha olarak adlandırır.[42][43] Bu, Orderic'in Gesta Normannorum Ducum'da Harold'ın nişanlısı yerine William'ın kızı Adelidis olarak yaptığı daha önceki eklemeler ile çelişir.[40] VI. Alfonso'nun karmaşık evlilik tarihinin günümüz açıklamaları, William'ın Agatha adında bir kızı ile nişanlandığını kabul eder.[42][43][44] Douglas, Agatha'yı bilinen kızı Adeliza'ya karışmış bir referans olarak reddetmiştir.[36] Elisabeth van Houts çekimserdir, şöyle ki Adeliza'nın rahibe olmadan önce nişanlanma olasılığına açık, fakat aynı zamanda Agatha'nın William'ın ayrı bir kızı olabileceğini kabul eder.[40]
Kaynakça
- ^ a b "Matilda [Matilda of Flanders] (d. 1083)". 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Flanders and the Anglo-Norman World, 1066–1216. 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022.
- ^ Matilda: Wife of the Conqueror, First Queen of England. 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022.
- ^ Thorn, Thorn & Morris 1985, Part 2 (notes), 24,21, quoting Freeman 1871.
- ^ Freeman 1871. ss. 761-764.
- ^ Schwennicke 1984. ss. 5-11-85.
- ^ "Matilda: William the Conqueror's queen". 24 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "IN BAYEUX, FRANCE, THE STORY OF THE LAST CONQUEST OF ENGLAND COMES ALIVE". 16 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Strickland, Agnes (1840). Lives of the Queens of England. s. 13.
- ^ a b Lancelott, Francis (1890). The Queens of England and Their Times. s. 15-18.
- ^ Hilliam 2004. s. 20.
- ^ Hilton 2010. s. 17.
- ^ Morris 2012. s. 67.
- ^ Keats-Rohan 1999. s. 495.
- ^ Hilton 2010. s. 18.
- ^ Bates 1982. s. 199.
- ^ van Houts 1988. s. 166.
- ^ Hilton 2010. ss. 31-32.
- ^ Huneycutt 2003. s. 50.
- ^ Hilton 2010. s. 35.
- ^ Hilton 2010. s. 33.
- ^ Huneycutt 2003. s. 51.
- ^ Norton 2001. s. 3.
- ^ Given-Wilson & Curteis 1984. s. 59.
- ^ Hilton 2010. s. 29.
- ^ Hilton 2010. s. 37.
- ^ "Matilda of Flanders, duchess of Normandy, queen of England". 24 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Huneycutt 2003. s. 10.
- ^ Hilton 2010. s. 39.
- ^ "Matilda of Flanders". 14 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Hilliam 2004. s. 34.
- ^ Hilliam 2011. s. 172.
- ^ Douglas 1964. s. 362.
- ^ a b Dewhurst 1981. ss. 271-272.
- ^ Douglas 1964. s. 370.
- ^ a b c d e f g h i Douglas William the Conqueror pp. 393–395
- ^ Thompson "Robert, duke of Normandy" Oxford Dictionary of National Biography
- ^ Barlow "William II" Oxford Dictionary of National Biography
- ^ a b c Fryde, et al., Handbook of British Chronology, p. 35
- ^ a b c d e Van Houts "Adelida" Oxford Dictionary of National Biography
- ^ Bates "William I" Oxford Dictionary of National Biography
- ^ a b c Salazar y Acha "Contribución al estudio" Anales de la Real Academia pp. 307–308
- ^ a b c Reilly Kingdom of Leon-Castile Under Alfonso VI p. 47
- ^ Canal Sánchez-Pagín "Jimena Muñoz" Anuario de Estudios Medievales pp. 12–14
