İçeriğe atla

Fizik muayene

Fizik muayene
I. Dünya Savaşı'nda kullanılan; Washington, DC'de bulunan bir muayene odası
ICD-9-CM89.7
MeSHD010808
MedlinePlus002274

Fizik muayene, tıbbi muayene veya klinik muayenede, bir tıp doktoru hastayı tıbbi bir durumun olası tıbbi belirti ve semptomları için muayene eder. Genellikle hastanın tıbbi geçmişi hakkında bir dizi sorudan ve ardından bildirilen semptomlara dayalı bir muayeneden oluşur. Tıbbi öykü (anamnez) ve fizik muayene birlikte bir tanının belirlenmesine ve tedavi planının oluşturulmasına yardımcı olur. Bu veriler daha sonra tıbbi kayıtların bir parçası haline gelir.[1] Fizik muayene temelde 5 işlemden oluşur.

İleri sağlık teknolojisi geliştirilmeden önce tıbbi öykü ve fizik muayene tanı için son derece önemliydi. Tıbbi görüntüleme ve tıbbi testlerdeki gelişmelere rağmen bugün bile herhangi bir hastanın değerlendirilmesinde öykü ve fiziki bilgiler vazgeçilmezdir.[2]

Fizik muayene, ateş muayenesi, kan basıncı, nabız ve solunum hızı dahil olmak üzere yaşamsal bulguların kontrol edilmesini içerebilir. Sağlık çalışanı görme, duyma, dokunma ve bazen de koku alma duyularını kullanır. Fiziksel muayenenin temeli olarak dört eylem öğretilir: muayene, palpasyon (hissetme), perküsyon (rezonans özelliklerini belirlemek için dokunma) ve oskültasyon (dinleme).[3]

Rutin

Asemptomatik bir hasta üzerinde tıbbi tarama amacıyla yapılan fizik muayene. Bunlar normalde bir çocuk doktoru, aile hekimi, bir fizyoterapist, doktor asistanı, sertifikalı bir pratisyen hemşire veya başka bir birinci basamak sağlık hizmeti sağlayıcısı tarafından gerçekleştirilir.[4]

İnspeksiyon

Tüm kliniklerde hastaya yapılan ilk muayene işlemidir. Hasta, kliniğin branşına göre gerekli olan vücut bölgesini soyar (örneğin göğüs hastalıkları ve kardiyoloji kliniğinde göğüs, genel cerrahide karın). Fizik muayene de hastalığın teşhisi için önemli bilgiler sağlar. İnspeksiyonda hastanın cilt rengine (soluk, sararmış); venöz dolgunluk olup olmadığına; kolleteraller olup olmadığına; ciltte kabarıklık, şişlik, ameliyat izi, darp izi vs. olup olmadığına; skleralarının (göz akı) rengine; göz kapakları ve mukozalarının rengine ve birçok başka etkene bakılır.

Palpasyon

Hastanın söz konusu bölgesinin elle dokunarak muayene edilmesidir. Amaç bölgede herhangi anormal bir şişlik olup olmadığını tespit etmektir. Bu yüzden palpasyon mutlaka bilateral (simetrik) bir şekilde yapılmalıdır.

Palpasyonda atlanmaması gereken şayet muayene bölgesinde varsa lenf nodlarının büyüklüklerinin normal olup olmadığının kontrol edilmesidir.[5]

Ayrıca palpasyonda hastanın kalp atışları veya solunum titreşimi de araştırılabilir. Bunlar da olup olmamaları, şiddetleri veya karakterleri belirlenerek hekime bazı bilgiler verir. Palpasyon yüzeyel palpasyon ve derin palpasyon olmak üzere ikiye ayrılır. Önce uygulanması gereken yüzeyel palpasyondur.

Palpasyonda ellerin soğuk olmaması önemlidir. Örneğin bir batın muayenesinde eller soğuk olursa istemsiz olarak ellediğimiz bölgedeki kaslar kasılır ve yanlış bulguya sebep olur.

Perküsyon

Perküsyon özellikle batında (karın) ve toraksta (göğüs) kullanılır. Sol elin orta parmağı hastanın muayene edilecek bölgesine koyulur, sesin şiddetinin azalmasını engellemek için diğer parmaklar cilde değmeyecek şekilde tutulur. Sağ elin başparmağı sol elin orta parmak ucuna vurulur. Vurma hareketi bilekten sağlanır,vurucu parmak oynatılmaz.

Perküsyonda amaç iç organların normalde boş ya da dolu olan kısımlarını test etmektir.

İçi boş olan organlar ya da vücut kompartımanları timpanik ses (tiz) verirken, dolu organlar ya da içi dolu olan vücut kompartımanları mat (bas) ses verir. Normalde boş olması gereken bölgeden dolu ses alıyorsak bu bir patoloji olduğunu gösterir.[6]

Oskültasyon

15 aylık bir bebeğin karnını dinlemek için stetoskop kullanan bir doktor

Hastanın söz konusu bölgesinin steteskop aracılığıyla dinlenmesidir. Bu yöntem genelde göğüs hastalıkları ve batın hastalıklarını araştırmada kullanılır. Organlardaki normal ve anormal sesler dinlenir.

Oskültasyon batın muayenesinde inspeksiyondan hemen sonra yapılır. Çünkü elle baskı yapıldığında batındaki iç organların normal kasılma ritimleri değişir ve yanlış bulguya sebep olur.

Olfaksiyon

Koklama; olfaksiyon. - Koku alma duyusu; koklama hissi ile muayene.

Fizik muayene yöntemleri

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Do I Need a Physical Exam?". Cleveland Clinic (İngilizce). 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2024. 
  2. ^ "Physical Examination: Purpose, Preparation, and Procedure". Healthline (İngilizce). 10 Temmuz 2012. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2024. 
  3. ^ "Physical Examination: What Tests to Expect". Healthline (İngilizce). 2 Mayıs 2017. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2024. 
  4. ^ Ngo, Tam T.; Hoang, Phong N.; Pham, Ha V.; Nguyen, Dua N.; Bui, Hoai T. T.; Nguyen, Anh T.; Do, Thinh D.; Dang, Ngan T.; Dinh, Huy Q.; Truong, Dao Q.; Le, Tuan A. (22 Nisan 2021). "Routine Medical Check-Up and Self-Treatment Practices among Community-Dwelling Living in a Mountainous Area of Northern Vietnam". BioMed Research International. 2021: 8734615. doi:10.1155/2021/8734615. ISSN 2314-6133. PMC 8087461 $2. PMID 33977109. 
  5. ^ "Inspection, Auscultation, Palpation, and Percussion of the Abdomen". 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2024. 
  6. ^ "Percussion | Therapy, Treatment & Diagnosis | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tıp</span> hastalıkların teşhisi, tedavisi ve önlenmesi için çalışma alanı

Tıp, bir hastaya bakma, teşhis, prognoz, önleme, tedavi, yaralanma veya hastalıklarının palyasyonunu yönetme ve sağlığını geliştirme bilimi ve uygulamasıdır. Tıp, hastalıkların önlenmesi ve tedavisi yoluyla sağlığı korumak ve iyileştirmek için geliştirilen çeşitli sağlık uygulamalarını kapsar. Çağdaş tıp, yaralanma ve hastalıkları teşhis etmek, tedavi etmek ve önlemek için biyomedikal bilimleri, biyomedikal araştırmaları, genetiği ve tıbbi teknolojiyi, tipik olarak farmasötikler veya cerrahi yoluyla, ancak aynı zamanda psikoterapi, harici ateller ve traksiyon, tıbbi cihazlar, biyolojikler ve iyonlaştırıcı radyasyon gibi çeşitli tedaviler yoluyla uygular.

<span class="mw-page-title-main">Meme kanseri</span>

Meme kanseri, meme hücrelerinde başlayan kanser türüdür. Akciğer kanserinden sonra, dünyada görülme sıklığı en yüksek olan kanser türüdür. Her 8 kadından birinin hayatının belirli bir zamanında meme kanserine yakalanacağı bildirilmektedir. Erkeklerde de görülmekle beraber, kadın vakaları erkek vakalarından 100 kat daha fazladır. 1970'lerden bu yana meme kanserinin görülme sıklığında artış yaşanmaktadır ve bu artışa modern, Batılı yaşam tarzı sebep olarak gösterilmektedir. Kuzey Amerika ve Avrupa ülkelerinde görülme sıklığı, dünyanın diğer bölgelerinde görülme sıklığından daha fazladır.

<span class="mw-page-title-main">Verem</span> Mycobacterium tuberculosis adlı bakterinin neden olduğu bulaşıcı hastalık

Verem veya tüberküloz, bakteriyel ve bulaşıcı bir hastalık. Halk arasında ince hastalık olarak da bilinir. Mycobacterium tuberculosis mikrobunun neden olduğu uzun seyirli ve granülomatöz karakterde bakteriyel ve bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Bulaşma yolu, çoğu zaman, bir tüberküloz hastasının çevreye tükürdüğü balgamı ya da öksürdüğünde saçılan basil yüklü damlacıklarla olur.

Vertigo, halk dilinde, Baş dönmesi vücudun denge sisteminde yaşanan bir sorun nedeniyle ortaya çıkan baş dönmesidir. Belirtileri; baş dönmesi, halsizlik, şiddetli baş ağrısı, midede bulantı ve bayılma durumudur.

<span class="mw-page-title-main">Stetoskop</span> Oskültasyon için kullanılan bir tıbbi cihaz

Stetoskop, vücut içinde oluşan sesleri dinlemek için kullanılan tıbbi bir cihazdır. Stetoskop genelde üç ana kısımdan meydana gelir;

<span class="mw-page-title-main">Beyin ölümü</span> Beyin işlevlerinin geri dönülmemek üzere yitirilmesidir

Beyin ölümü, tüm beyin fonksiyonlarının geri dönüşsüz kaybıdır. İlk olarak 1968 yılında Harvard'da tanımlanmış ve beyin ölümü kriterleri Harvard Kriterleri olarak yerleşmiştir. Bu nedenle Beyin ölümü tanısı dünyanın her yerinde aynı standartlarda konur.

<span class="mw-page-title-main">İlk yardım</span> Birine yapılan ilk müdahale

İlk yardım herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda sağlık görevlilerinin yardımını sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önleyebilmek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç – gereç aranmaksızın mevcut araç - gereçlerle yapılan ilaçsız bir uygulamadır.

İlk yardım için gelişmiş araç – gereçler olması gerekmez. İlk yardım çantası içindeki malzemeler yeterlidir. Fakat ilk yardım kitabını okumadan müdahale yapmamalıyız.

Oskültasyon, fizik muayenenin stetoskop isimli araç ile yapılan kısmı. Vücudun ürettiği sesleri dinlemek amacıyla yapılır. Batın muayenesi dışındaki muayene bölümlerinde en son yapılır batın muayenesinde palpasyonla bağırsak motilitesinin artması nedeniyle inspeksiyondan önce yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Klinik</span> Ayakta tedavi hizmeti veren sağlık tesisi

Klinik, sağlık için kurulan küçük hastanelerdir. Daha uzmanlaşmış tedaviler sunan ve yatılı hastaları geceleme için kabul eden daha büyük hastanelerin aksine, bunlar genellikle yerel topluluklardaki nüfusun temel bakım ihtiyaçlarını karşılar.

<span class="mw-page-title-main">Tanı</span> Bir hastalığı veya bozukluğu tanımlama süreci

Tanı, teşhis veya diyagnoz, bir kişinin sahip olduğu belirti ve semptomlara dayanarak kişinin hastalık ya da durumunun belirlenmesini içeren tıbbi işlem. Tanı için gerekli bilgiler genellikle tıbbi bakım isteyen kişinin anamnez ve fizik muayenesinden toplanır. Tıbbi testler gibi bir veya daha fazla teşhis prosedürü de işlem sırasında kullanılabilir. Bazen ölüm sonrası tanı bir tür tıbbi tanı olarak kabul edilir. Teşhis evde, klinik ve hastanelerde yapılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Akut karın</span>

Akut karın aniden, şiddetli bir şekilde ortaya çıkan karın ağrısı anlamına gelir. Çoğu vakada acil ve spesifik tanı gerektiren tıbbi bir acil durumdur. Bazı durumlarda acil cerrahi müdahale gerektirir.

<span class="mw-page-title-main">Karın ağrısı</span> mide ağrıları

Karın ağrısı, ciddi ve ciddi olmayan tıbbi durumlarla ilişkili olabilen bir semptomdur.

<span class="mw-page-title-main">Göğüs ağrısı</span> semptom

Göğüs ağrısı, göğüste, tipik olarak göğsün ön tarafında ağrı veya rahatsızlıktır. Keskin, künt, baskı, ağırlık veya sıkma olarak tanımlanabilir. İlişkili semptomlar, mide bulantısı, terleme veya nefes darlığı ile birlikte omuz, kol, üst karın veya çenede ağrı olabilir. Kalple ilgili ve kalple ilgili olmayan ağrı olarak ikiye ayrılabilir. Kalbe yetersiz kan akışı nedeniyle oluşan ağrı, anjina pektoris olarak da adlandırılır. Diyabet hastaları veya yaşlılar daha az belirgin semptomlara sahip olabilir.

Murphy bulgusu, karın muayenesinin bir parçası olarak fizik muayene sırasında yapılan bir manevradır. Sağ üst kadran ağrısının ayırıcı tanısında kullanılır. Tipik olarak kolesistitte pozitif ancak koledokolitiazis, piyelonefrit ve asendan kolanjitte negatiftir.

<span class="mw-page-title-main">Tıbbi mikrobiyoloji</span> tıbbi uzmanlık

Tıbbi mikrobiyoloji veya Klinik Mikrobiyoloji mikroorganizmaları inceleyen bilim dalı olan mikrobiyoloji'nin, insan sağlığı ve tıp alanındaki uygulamalarını içeren dalıdır. Özellikle enfeksiyon hastalıklarının önlenmesi, teşhisi (diagnostik) ve tedavisi konuları üzerine odaklanır. Ayrıca, mikroorganizmaların insan sağlığını geliştirmek için kullanılmasını amaçlayan pek çok uygulamaları da içerir. İnsanlarda hastalığa sebep olan ve Tıbbi mikrobiyolojinin konu alanına giren mikroorganizmalar: bakteriler, mantarlar, Protistler ve virüslerdir. Ayrıca mikroorganizma olmasalar da, enfesiyöz proteinler olan prionlar ve insanlarda parazit olan bitki ve hayvan türleri de Tıbbi mikrobiyoloji'nin çalışma alanına girerler.

<span class="mw-page-title-main">Tıbbi test</span> tıbbi işlem

Tıbbi test; hastalıkları, hastalık süreçlerini, kişinin duyarlılığını saptamak, teşhis ve muayene etmek, izlemek veya bir tedavi sürecini belirlemek için yapılan tıbbi prosedürdür. Biyokimya ve moleküler teşhisle ilgili fiziksel ve görsel muayeneler, tanısal görüntüleme, genetik testler, kimyasal testler ve hücresel analizler gibi tıbbi testler uygun ortam ve koşullarda gerçekleştirilmektedir. Testler tıbbi aletler ile tıbbi laboratuvarlarda yapılır.

Tıbbi prosedür, sağlık hizmetlerinin sunumunda bir sonuca ulaşmayı amaçlayan eylem planıdır.

Nörolojik muayene, sinir sisteminin bozulup bozulmadığını belirlemek için duyusal nöron ve motor tepkilerin, özellikle de reflekslerin değerlendirilmesidir. Bu tipik olarak fizik muayeneyi ve hastanın tıbbi geçmişinin gözden geçirilmesidir ancak nörogörüntüleme gibi daha derin araştırmaları içermez. Bir araştırma veya tarama sürecinde bir sorun bulunursa, sinir sisteminin belirli bir yönüne odaklanmak için daha ileri testler yapılabilir.

Kardiyovasküler muayenesi, dolaşım sistemin durumunun değerlendirilmesidir. Fizik muayenenin bir bölümü olan Kardiyovasküler muayene, şikayete bağlı farklılık içerse de, Kalp, akciğer, karın, damar bölümlerini içermektedir.

Tıpta Allen testi, ellere giden arteriyel kan akışının fizik muayenesinde kullanılan tıbbi bir muayene yöntemidir. Adını 1942'de testin orijinal versiyonunu ortaya koyan Edgar Van Nuys Allen'den almıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.