İçeriğe atla

Fizan Sancağı

Fizan Sancağı
فزان سنجاغى
Osmanlı İmparatorluğu sancağı
←
1860–1912 →
Fizan Sancağı harita üzerinde
Fizan Sancağı harita üzerinde
MerkezMerzuk
Tarih
 - Kuruluş 1860
 - Uşi Antlaşması1912
Nüfus
 - Erkek, 1905[1]8.024 
Bugün parçası Libya

Fizan Sancağı veya Fezzan Sancağı (Osmanlıca: فزان سنجاغى, Fizān Sancāġı), Osmanlı İmparatorluğu'nun Trablusgarp Vilayeti'nde bulunan bir sancaktır.

Tarih

Fizan Sancağı, konumu gereğiyle stratejik bir bölgedeydi. Osmanlı'nın, dönemin sömürge yarışına karşı Orta ve Sahraaltı Afrika'ya açılan kapısıydı. Osmanlı bunun farkında olup bölgedeki kabile devletleri ve krallıklar ile bu sancak üzerinden iyi ilişkiler kurmaya çalışmıştır.

1875 yılında Osmanlı, öncesinde 3 defa Osmanlı tebaasına katılmayı isteyen Gat kasabası halkını Fransız tehdidine karşı topraklarına katmış ve Gat merkezli bir kaza kurmuştur.[2] Gat kasabasından sonra Fizan Mutasarrıfı Mustafa Faik Paşa döneminde önemli bir durak olan Canet kasabasına da askeri birlik gönderildi. Fakat resmi olarak idare altına alınmamıştır.

Osmanlı daha sonra, 20. yüzyılın başlarında bölgedeki Fransız nüfûzu artınca iyi ilişkiler içerisinde oldukları Azkar Tevarikleri'ni Canet merkezli bir kaza kurarak topraklarına dahil etmiştir. Buranın stratejik önemi ve Fransızların bu kervan durağını elinde bulundurma emelinden dolayı iki ülke arasında Canet Sorunu oluşmuştur. Nitekim Osmanlı, Trablusgarp Savaşı nedeniyle Canet bölgesindeki etkisini kaybetmiştir.

Mutasarrıflar

  • Rauf Paşa (??? - 1870)[3]
  • Abdülhalim Paşa (1870 - 1872)[2][3]
  • Ali Bey (15 Ekim 1872 - 14 Ekim 1879)[2][4]
  • Mustafa Faik Paşa (14 Ekim 1879 - 1885)[2][4]
  • Yahya Nüzhet (31 Ağustos 1883 - 1886)[4]
  • Mansur Paşa (1887 - 1888)[4]
  • Mehmet Paşa (1894 - 1895)[4]
  • Celâl Bey (1907 - 1909)[2]
  • Mehmed Sâmi Bey (2 Ekim 1909 -) (Son)[2]

Kaynakça

  1. ^ PRO, FO., 881/7027, Haziran 1898.
  2. ^ a b c d e f "Büyük Sahra'da Gat Kazasının Kurulması ve Osmanlı-Tevarık Münasebetleri" (PDF), 3. İslam Araştırmaları Dergisi. 1999. 8 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Temmuz 2022. 
  3. ^ a b Salname-i Vilayet-i Trablusgarp (1869-1870)[]
  4. ^ a b c d e Abdullah ÖZDAĞ (2020). Osmanlı İdaresinde Trablusgarp Vilayeti (1876-1911). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. s. 65-66. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cami Baykurt</span> Türk siyasetçi

Abdülkâdir Cami Baykurt, Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Vilayet</span> Osmanlı Devletinin son dönemlerindeki birinci derece mülki yönetim birimi

Vilâyet, 1864 yılında Teşkil-i Vilayet Nizamnamesi ile tanımlanan birinci dereceden bir yönetim birimidir. 19 ve 20. yüzyıllarda önce Osmanlı Devleti, ardından 1960'a kadar Türkiye Cumhuriyeti'nde, bir valinin yönetimi altındaki birimdir. Bugün Türkiye'de vilayet, il anlamında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Halet Paşa</span> Osmanlı Devlet Adamı

Mehmed Halet Paşa veya Hâlet Mehmed Paşa, Osmanlı Devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Fizan</span> Libyada bölge

Fizân, Libya'yı oluşturan üç eski bölgeden biridir. Diğer ikisi Trablusgarp Bölgesi ve Sirenayka'dır. Merkezi Sebha'dır. Bugünkü Libya'nın güneybatısında bulunur.

Gat, aşağıdaki anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Trablusgarp (eyalet)</span> Osmanlının Afrika Eyaleti

Trablusgarp Eyaleti veya Trablusgarp Beylerbeyliği, Osmanlı Devleti eyaletidir. Osmanlı Devleti'nde iki tane Trablus adını taşıyan idari bölge bulunmaktadır. Bunları birbirinden ayırmak için buradakine Trablus-ı Garb veya Mağrib Trablusu, Şam bölgesindekine Trablus-ı Şam veya Şam Trablusu denilmiştir. Trablusgarp 360 yıl, 1 ay, 20 gün Osmanlı egemenliğinde kalmıştır. Trablusgarp Eyaleti, sâlyâneli bir deniz eyaletidir. 17. yüzyılda ocaklık olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Rıdvan İsmail Paşa</span>

Rıdvan İsmail Paşa, Osmanlı devlet adamı. 1890 ve 1906 yılları arasında İstanbul şehremini olarak görev yapmıştır. İstanbul'un en uzun süre görev yapan belediye başkanlarından biri olan Rıdvan İsmail, 1906'da kendisine yapılan bir suikast sonucunda öldü.

<span class="mw-page-title-main">Trablusgarp Vilayeti</span>

Trablusgarp Vilayeti, 1864 yılında gerçekleşen yönetim reformu sonucu Trablusgarp Eyaleti yerine kurulan Osmanlı vilayetidir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Vilayeti</span>

Kosova Vilayeti 1877 yılında kurulan Osmanlı İmparatorluğu vilayeti. Vilayetin merkezi önce Priştine sonra Üsküp olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Hariciye Nezâreti</span> Son dönem Osmanlı Hükümetlerinde devletin dış siyasetini yürüten kurum

Hariciye Nazırlığı ya da Hariciye Nezareti Son dönem Osmanlı Hükümetlerinde devletin dış siyasetini yürütmekle görevli, günümüzdeki Dışişleri bakanlığı'na karşılık gelen kurumdur. İstanbul'da günümüzde İstanbul Valiliği işlevini gören Babıali binasında sadrazamlıkla aynı binayı paylaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Adliye Nezâreti</span>

Adliye Nezâreti ya da Adliye Nazırlığı Son dönem Osmanlı Hükûmetleri'nde bugünkü Adalet Bakanlığı'nın yaptığı işi yapan nazırlıktır. Türkiye'de Cumhuriyet'in kurulmasıyla birlikte önce Ankara'ya taşınmış ve sonrasında ise dilde sâdeleşme çalışmalarının ardından adı "Adalet Bakanlığı" olarak değişmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Vilayeti</span>

Bosna Vilayeti, 1864 yılında kurulan Osmanlı İmparatorluğu vilayeti. Vilayetin merkezi Saraybosna'dir. Berlin Antlaşması ile Bosna Vilayeti, imtiyazlı bir vilayet olmuştur. 5 Ekim 1908'de Avusturya-Macaristan İmparatorluğu tarafından ele geçirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti</span>

Evkaf Nâzırlığı veya Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti,, son dönem Osmanlı hükûmetlerinde vakıf kurumlarından sorumlu olan nâzırlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Maliye Nezâreti</span>

Maliye Nâzırlığı veya Maliye Nezâreti, son dönem Osmanlı hükûmetlerinde maliye işlerinden sorumlu olan nâzırlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Manastır (eyalet)</span>

Manastır Eyaleti, Rumeli Eyaleti'nin kaldırılmasından sonra kurulan Osmanlı eyaletidir. Ayrıca Osmanlı Devletinin en büyük eyaletidir. 1846'da Vidin ve Niş de eyâlet olmuştur. 1864'te kabul edilen Teşkil-i Vilayet Nizammamesiyle Manastır Eyaleti son bulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Selanik (eyalet)</span>

Selanik Eyaleti, bir Osmanlı eyaletidir. 1826'da Rumeli Eyaleti'nin kaldırılmasından sonra kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Sancağı</span>

Bosna Sancağı, Osmanlı İmparatorluğu'nun bir sancağı. 1463 yılında Rumeli Eyaleti'ne bağlı olarak kurulan sancak, 1580 yılında Bosna Eyaleti'ne bağlandı ve bu eyaletin merkez sancağı oldu. 1864 yılında eyaletlerin kaldırılmasının ardından oluşturulan Bosna Vilayeti'nin bir sancağı oldu. 1908 yılında ise vilayetin Osmanlı yönetiminden çıkıp, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu yönetimine girmesiyle birlikte sancak da ortadan kalktı.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs Sancağı</span> 1872-1917 Osmanlı İmparatorluğunun özel idari bölgesi

Kudüs Sancağı asıl adı Kudüs-i Şerif Mutassarıflığı; 1872 yılında özel yönetim statüsü ile kurulan, 1874 yılında Şam Vilayetinden ayrılan; Kudüs ile birlikte; Gazze (Gaza), Yafa (Jaffa), Halilü’l Rahman (Hebron), Beytülrahim (Bethlehem), Birüssebi (Beersheba) kentlerini kapsayan müstakil sancak. Osmanlı dönemi boyunca Kudüs Sancağı, Nablus ve Akka sancakları ile birlikte Güney Suriye ya da Filistin olarak isimlendirilmiştir. 12 Aralık 1917 yılında Osmanlı Devletinin elinden çıkana kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Hicaz Vilayeti</span> Osmanlı İmparatorluğundaki bir Vilayet

Hicaz Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1872 yılında kurulan bugün Hicaz bölgesini kapsayan bir vilayettir. 1899 yılında vilayetin yüzölçümü 250,000 kilometrekaredir. Hicaz Vilayeti'nin kuzeyinde Şam Vilayeti, güneyinde ise Yemen Vilayeti bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Menteşe Sancağı</span> Osmanlı idari yapılanmasında bir birim

Menteşe Sancağı, Osmanlı Devleti zamanında günümüzdeki Muğla iline denk gelen sancak.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.