İçeriğe atla

Fitnat Hanım, Hazinedarzade

Zübeyde Fıtnat Hanım ile karıştırılmamalıdır.
Fitnat Hanım
Doğum1842
Trabzon Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm1911 (68-69 yaşlarında)
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Defin yeriEdirnekapı Şehitliği, İstanbul
MeslekŞair
MilliyetTürk
Dönem19. yüzyıl
TürŞiir
Edebî akımDivan edebiyatı
Etkilendikleri

Fitnat Mehveş Hanım (d. 27 Kasım 1842[1] - ö. 1911), Osmanlı divan edebiyatının son dönemdeki önemli bir kadın şairidir. Çok sayıda gazeli bulunur. Edebiyatın yanı sıra hattatlıkta da ünlüdür.

Yaşamı

1842 yılında Trabzon'da doğdu. Tam ismi Fıtnat Mehveş'tir.[2] Babası uzun süre Trabzon'da kaymakamlık yapan Hazinedarzade Osman Paşa kethüdası Ahmet Paşa, annesi Sapcan Hanım'dır.

Aslen Ordu'nun Aybastı kazasından olan Ahmet Paşa, Hazinedârzade Gürcü Süleyman Paşa sülalesindendir.[3] Bir Çerkes beyinin kızı olan Sapcan Hanım, Ahmet Paşanın ikinci eşidir. Ahmet Paşanın ilk eşinden Mihriban ve Maviş adında iki kızının daha olduğu biliniyor. Sapcan Hanım, Ahmet Paşa ile evlendikten sonra Emine ismiyle anılmaya başlamış ve aile içerisinde "Çerkes Hanım" olarak tanınmıştır.

Fıtnat Hanım babası Ahmet Paşa'yı 1838'de kaybetti.[] Annesi, Ahmet Paşa'nın kardeşi Hazinedar Osman Bey ile evlendi. Bu evlilikten ve dört çocuğu daha olmuş; ancak bilinmeyen bir sebeple daha sonra ayrılmıştır. Bu sırada Fıtnat Hanım Ahmet Paşa'nın amcazadelerinden Trabzon valisi Abdullah Paşanın yanında yetişti. Beş yaşlarında iken İstanbul'a getirilerek öğrenimine başladı. Zamanın tanınmış hocalarından özel dersler aldı. Hoca Latif Efendi'den Arap ve Acem dillerini öğrendi; Fındık Hafız'dan Kura'an eğitimi aldı. Eski Mısır Mollası Şakir Efendi'den Hafız Divanı'nı öğrendi. İyi bir hattat olarak yetişti. Ayrıca Ethem Pertev Paşa'dan şiir dersleri aldığı bilinir.[3]

Fitnat Hanım genç yaşında Ahmet Bey adında birisiyle evlendirildi. Evlendikten sonra tahsiline devam etti. Eşi, kendisinin şiir yazmasını, güzel giyinmesini, çok okumasını yasaklamış ve kirpiklerini kestirmiş ve bunun üzerine çift boşanmıştır.[4] Fıtnat Hanım, ikinci evliliğini Bahriye Nezareti mektupçusu Mehmet Ali Bey'le yaptı. Bu arada bitişik evde oturan teyzesi Nefise Hanım'ın oğlu Ahmet Mithat Efendi ile aralarında duygusal bir yakınlaşma oldu. Aralarındaki mektuplaşma, 1940'lı yıllarda yayımlandı.

Altmışlı yaşlarında Bursa'da yaşadığı bilinir.[] 1911 yılında İstanbul'da ölmüş ve Edirnekapı Mezarlığına defnedilmiştir.

Sanatı

Şiirlerini ve yeteneğini keşfedip onu edebiyat dünyasına tanıtan Süleyman Nazif'tir. Edebi başarılarının yanı sıra hattatlığı ile de ünlüdür, kendi elleriyle yazdığı bir Kur'an'ı Süleyman Nazif Bey'e hediye etmiştir.

Fitnat Hanım'ın Divanının yanında nesir eserleri de mevcuttur. Meyden, sagerden, sevilenden, söz eden içli yazılarıyla aşkı feryatlaştıran, lirik şiirleriyle klasik ekole bağlı bulunan Fitnat; ilhamından özveride bulunmamak düşüncesiyle aruz kalıplarına uymak istemiş bu yüzden imale ve zihaflardan kurtulamamıştır. Yazıları anlatım bakımından oldukça ağdalıdır. Aydın kişilerin zevkini gözetmiştir.

Fitnat Hanım'ın önemi; şekilde değil, özdedir. Kimi yadırganan sözler bir olgunluk, bir varlık gösterir onda. Fitnat'ı yükselten de bu özelliğidir.[]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2020. 
  2. ^ "FITNAT, Hazinedar-zâde Fıtnat Mehveş Hanım, Trabzonlu". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. teis.yesevi.edu.tr. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2023. 
  3. ^ a b İspirli, Serhan Alkan. "Trabzonlu Kadın Şairlerimiz:Fıtnat, Saniye ve Mahşah Hanım". Karadeniz Araştırmaları Sayı 16, Kış 2008. 27 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2018. 
  4. ^ ERTEK MORKOÇ, Yasemin (2011). "Klasik Türk Edebiyatında Kadın Şairlere Bir Bakış" (PDF). CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 30 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nef'î</span> hiciv şair

Nef'î,, , 17. yüzyıl Türk şâirlerindendir. Kasidede gerçek bir varlık göstermiş ve gerek kendi zamanında, gerekse sonraki yüzyıllarda kaside yazan bütün şairlere etki eden şâir, edebiyatçı ve hiciv üstadı.

<span class="mw-page-title-main">Abdülhak Hamit Tarhan</span> Türk şair, oyun yazarı, diplomat, milletvekili

Abdülhak Hamit Tarhan, Türk şair, oyun yazarı ve diplomat.

<span class="mw-page-title-main">Hayâlî Bey</span> Osmanlı şairi

Hayâlî Bey (خيالى) Türk Divan edebiyatı şairinin mahlası. Asıl Adı Mehmet'tir. “Bekâr Memi” diye anılmıştır. Eserleri zengin bir hayal gücüyle yazılmış, ince ve duyarlı bir üsluba sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Leylâ Saz</span> Türk şair

Leyla Saz, Türk besteci, yazar, şair.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Nazif</span> Osmanlı şair, yazar ve bürokrat

Süleyman Nazif, Osmanlı İmparatorluğu ve cumhuriyet döneminde yaşamış Türk şair, yazar ve bürokrattır.

<span class="mw-page-title-main">Koca Mehmed Ragıp Paşa</span> 137. Osmanlı sadrazamı

Koca Ragıp Paşa, - Osmanlı devlet adamı, diplomat, şair, kütüphaneci, çevirmen. III. Osman ve III. Mustafa saltanatında 11 Ocak 1757 - 8 Nisan 1763 tarihleri arasında altı yıl iki ay yirmi sekiz gün sadrazamlık yapmış bir devlet adamıdır. Şair kişiliği ile tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Halit Fahri Ozansoy</span> Türk şair, gazeteci, oyun yazarı ve öğretmen (1891-1971)

Halit Fahri Ozansoy, Türk şair, gazeteci, oyun yazarı ve öğretmendir.

<span class="mw-page-title-main">Muallim Naci</span> Türk tanzimat dönemi yazarı ve şairi

Muallim Naci, Türk yazar, şair, öğretmen ve eleştirmen.

Sırrî Hanım, Türk divan edebiyatı şairi.

<span class="mw-page-title-main">Enis Behiç Koryürek</span> Türk şair, öğretmen, diplomat ve bürokrat (1891- 1949)

Enis Behiç Koryürek, Türk şair, öğretmen, diplomat ve bürokrat.

<span class="mw-page-title-main">Ziya Paşa</span> Osmanlı Türkü şair, mütefekkir ve devlet adamı

Ziya Paşa doğum adıyla Abdülhamid Ziyâeddin, Tanzimat devri devlet ve fikir adamı, gazeteci ve şairdir. Osmanlı İmparatorluğu'nda 19. yüzyılın en önemli devlet adamlarından birisidir ve Tanzimat edebiyatının en fazla eser veren yazarlarındandır. Şinasi ve Namık Kemal ile birlikte “Batılılaşma” kavramını ilk defa ortaya atan Osmanlı aydınları arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Namık Kemal</span> Osmanlı yazar ve gazeteci

Namık Kemal, Türk milliyetçiliğine esin kaynağı olmuş, Genç Osmanlı hareketine bağlı yazar, gazeteci, devlet adamı ve şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Ayazma Camii</span>

Ayazma Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Aziz Mahmud Hüdayi Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. 26. Osmanlı Padişahı III. Mustafa tarafından, annesi Mihrişah Emine Sultan ve ağabeyi Şehzade Süleyman adına yaptırılmıştır. Mimarı Mehmed Tahir Ağa'dır. Yapımına 1758 yılında başlanan cami, 2 yıllık inşaat sürecinden sonra 1760 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı ve Barok esintilerini yansıtmaktadır.

Ömer Ferit Kam, yazar, şâir, mütefekkir.

Tavaşi Hasan Ağa Camii ya da İnadiye Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Ahmediye Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir cami. Sokullu Mehmet Paşa'nın hazinedarı olan Tavaşi Hasan Ağa tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1587 yılında başlanan cami, 1 yıllık inşaat sürecinden sonra 1588 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

Zübeyde Fıtnat Hanım, 18. yüzyılda yaşamış bir divan şairidir. Divan edebiyatında kendinden sonra gelen kadın divan şairleri arasında bir zirve olarak görülmüştür Şiirleri kadar nükteleri, kendisi ile Koca Ragıp Paşa ve şair Haşmet çevresinde geçtiği varsayılan latifelerle de tanınmıştır.

Hamâmîzâde İhsan Bey ya da Hamâmîzâde Mehmed İhsan, Türk divan şairi, gazeteci, eğitimci ve halk kültürü araştırmacısı.

<span class="mw-page-title-main">Deli Ahmet Ağa</span>

Deli Ahmet Ağa, XIX. yüzyıl başlarında tarih sahnesine çıkmış asker, ağa ve yerel derebeyidir.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Paşa Sarayı</span>

Süleyman Paşa Sarayı, Ünye kentinde Hazinedârzâde Süleyman Paşa'nın 1808 yılında yaptırdığı saraydır. Fransız sanatçı Jules Laurens tarafından 1847 yılında resmedilmiş olan yapı, bu tarihten sonra, büyük bir olasılıkla 1852/1853 yılında yanmıştır. Bu yapı Hazinedarzade Konağı olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Hazinedârzâde Süleyman Paşa</span>

Hazinedârzâde Süleyman Paşa (?-1818) bir Osmanlı paşası ve Trabzon valisi idi. Ünye'de bulunan Süleyman Paşa Sarayı veya Hazinedarzade Konağı adıyla bilinen yapının banisi olarak bilinmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.