Firuz Şah Tuğluk - Turkipedia

Firuz Şah Tuğluk (1309-Ekim 1388), 1351-88 arasında Delhi Sultanlığı'nın yöneten Tuğluklu hükümdarı.

Tuğluklu hanedanının kurucusu Gıyaseddin Tuğluk'un yeğeni, Sipehsalar Melik Receb'in oğluydu. Muhammed bin Tuğluk döneminde (1325-51) önemli devlet görevlerinde bulundu ve onun ölümümden sonra Tatta'da tahta çıktı (23 Nisan 1351).^[1] Bu sırada küçük bir çocuğu, Muhammed Tuğluk'un oğlu olduğunu ileri sürerek hükümdar ilan eden Cihan Ahmed Ayvaz'ı uzaklaştırmak için Delhi'ye girdi. 1353'te de Bengal'de bağımsızlığı ilan eden İlyas Hacı'ya karşı bir sefer düzenledi, ama sonuç alamadı. 1358'de gene başarısız bir Bengal seferi daha yaparak Delhi'ye döndü. Dönüşünde Cacnagar (bugün Orissa) racasını vergiye bağladı. 1360'ta Nagarkot Kalesi'ni kuşattı, ama altı ay süren kuşatma sonunda kaleyi alamadı. Askeri açıdan en önemli seferini Sind hükümdarı Cem Babiniya'ya karşı gerçekleştirdi ve uzun süren çarpışmalardan sonra onu yenilgiye uğrattı(1372).

Askeri açıdan genellikle başarısız bir hükümdar olan Firuz Şah, Delhi Sultanlığı'nın siyasi gücünü koruyamadı. Saltanatının son yılları kargaşa içinde geçti. Ölümünden kısa süre önce, III. Gıyaseddin Tuğluk Şah adıyla torununu tahta çıkardı.

Bilim alanında ise Firuz Şah Tuğluk döneminde gelişmeler yaşandı. Dedesi Muhammedşah Tuğluk döneminden itibaren ilim ehli Delhi Sultanlığı'nı terk etmeye başlamışken onun döneminde Delhi Sultanlığı yeniden ilim çevrelerinde rağbet görmeye başladı. Döneminde âlim ve şairleri ayrı olarak kabul ettiği bir toplantı alanı inşa ettirmiş, âlimlerin geçim derdine düşmeden yalnızca ilmî eserler vermesini sağlamak için Dîvan-ı Risâlet adlı şikayet makamına başvurup ödenek almalarını sağlamıştır. Ayrıca birçok eski medreseyi tamir ettirmiş, onlarca yeni medrese inşa ettirmiştir.^[2]

Kaynakça

^ "TDV İslam Ansiklopedisi, Fîrûz Şah Tuğluk maddesi". 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023.
^ "Kortel, Haluk . "Bilimin Koruyucuları Olarak Delhi-Türk Sultanları 1206-1414". Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 4 / 11 (Kasım 2017): 170". 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023.

İlgili Araştırma Makaleleri

Delhi Sultanlığı ya da Sultanat-ı Hint, 1206-1526 yılları arasında Hindistan'da hüküm sürmüş olan sultanlıktır.

Celaleddin Firuz Halacı, Delhi sultanı (1290-96).

Kutbiddin Aybek. Delhi Türk Sultanlığı'nın kurucusu ve ilk hükümdarı.

Delhi Türk Sultanlığı hükümdarı. Aralık 1210'dan, 27 Nisan 1236'ya dek hüküm sürdü.

Müziddin Keykubad, Delhi Türk Sultanlığı hükümdarı.

Hindistan'ın Moğollar tarafından istilası, 1221 – 1327 yılları arasında Hindistan yarımadasına düzenlenen çok sayıdaki Moğol İmparatorluğu istilalarını anlatır. Moğollar Kaşmir bölgesine boyun eğdirseler de Delhi Sultanlığına karşı yapılan saldırılar başarısız olur.

Alaeddin Halaci, aslı adı Ali Gurshap Delhi Sultanlığı'nda iktidarda olan Halaci Hanedanına mensup Türk sultan. Hanedanın en güçlü hükümdarı sayılır. 1296 – 1316 yılları arasında hüküm sürmüştür. Moğolları Hindistan'a sokmayarak birçok defa Moğollara karşı zafer almıştır.

Raziye Begüm,, Delhi Türk Sultanlığı hükümdarı.

Tuğluk Hanedanı, Hindistan'daki Delhi Sultanlığı'nı yöneten Türk kökenli hanedan.

<span class="mw-page-title-main">Gucerât Sultanlığı</span> Müslüman devleti

Gucerât Sultanlığı, 15. yüzyıl başlarında, günümüzde Hindistan'ın Gucerât eyaletinde kurulmuş bir Orta Çağ Müslüman Rajput krallığıdır.

Müziddin Behram, Memlûk hanedanının altıncı sultanıydı. Şemseddin İltutmuş'un (1210-36) oğlu ve Razia Sultan'ın (1236-40) üvey kardeşiydi. Kız kardeşi Subedar Malik Altunia tarafından Bathinda'da hapsedilirken kırk şefin desteğiyle kendini Kral ilan etti. Öyle olsa bile, kral olarak iki yılı boyunca, başlangıçta onu destekleyen şefler düzensiz hale geldi ve sürekli olarak birbirleriyle kavga etti. Bu huzursuzluk döneminde 1242'de kendi ordusu tarafından öldürüldü. Ölümünden sonra, üvey kardeşi Rükneddin Firuz'un oğlu yeğeni Alaeddin Mesud tarafından değiştirildi.

Hindistan alt kıtasındaki Müslüman fetihleri esas olarak 13. ve 18. yüzyıllar arasında gerçekleşmiştir. Alt kıtadaki daha önceki Müslüman fetihleri, günümüzün modern Pakistan'ında başlayan istilaları, özellikle 8. yüzyıldaki Emevi seferlerini ve Rajput'ların onlara karşı direnişini içerir.

Seyyid hanedanı, 1414-1451 yılları arasında hüküm süren Hindistan'daki Delhi Sultanlığı'nın dördüncü hanedanıydı. Tuğluk ve Timurlular'ın Multan valisi Hızır Han tarafından kuruldu. Tuğluk Hanedanı'nın yerini aldılar ve Sultanlığı Timurlular'a bağlı bir Vasal devlet olarak yönettiler. 1451’de Alaeddin Alem Şah, Sultanlığı Ludî Hanedanı'na devretti.

Timur'un işgalinden ve Tuğluk hanedanının yıkılmasından kısa bir süre sonra Hızır Han, kuzey Hindistan'da Delhi Sultanlığı'nın Seyyid hanedanını kurdu.

Muhammed Şah Delhi Sultanlığı'nı yöneten Seyyid Hanedanı'nın üçüncü hükümdarıydı. Mübarek Şah'ın yeğeniydi. Amcasının ölümü ile tahta çıkmıştır.. Muhammed Şah, saltanatını çoğunlukla av gezilerine çıkarak geçirdi.

Memlûk Hanedanı, Delhi Sultanlığı'nı 1206-1290 yılları arasında yöneten ilk hanedan. Delhi Sultanlığı'nı 1526'ya kadar birbirinden bağımsız beş hanedan yönetti. Memlük hanedanı kurulmadan önce Kutbüddin Aybeg, Gurlular'ın bir komutanı olarak 1192'den 1206'ya kadar görev yaptı. Bu dönemde, Ganj ovasına akınlar düzenledi ve yeni bölgeleri hakimiyet altına aldı.

Gıyâseddin Tuğluk veya Gazi Malik 1320'den 1325'e kadarki Delhi Sultanıydı. Delhi Sultanlığı'ndaki Tuğluk hanedanının ilk padişahıydı. Saltanatı sırasında, Tuğlukabad şehrini kurmuştur. 1325 yılında ölümüyle saltanatı sona erdi. 14. yüzyıl tarihçisi İbn Battuta, padişahın ölümünün kendisine yönelik bir komplo sonucu olduğunu iddia etmiştir

Muhammed bin Tuğluk, tahtın veliahtı olduğu sırada Cavna Han olarak bilinen, Deli Sultan lakabıyla da tanınan; Delhi Sultanlığı’nın on sekizinci padişahıdır. Şubat 1325'ten 1351 yılındaki ölümüne kadar hüküm sürdü.Tuğluk hanedanının kurucusu Gıyâseddin Tuğluk’un en büyük oğluydu. 1321'de genç Muhammed, babası tarafından Kakatiya hanedanına karşı yürütülen askeri bir sefere katılmak üzere Deccan Platosu’na gönderildi. 1323'te Warangal’daki Kakatiya başkentini başarıyla kuşattı. Kral Prataparudra'ya karşı kazanılan bu zafer Kakatiya hanedanının sonunu getirdi.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.