İçeriğe atla

Finnix

Finnix
Finnix logo
Finnix 100 boot screen
Geliştirici(ler)Ryan Finnie
İşletim sistemi ailesiLinux (Unix-benzeri)
Paket yöneticisidpkg
Kaynak türüAçık kaynak
LisansÇeşitli
Çekirdek türüMonolitik çekirdek (Linux)
Güncelleme yöntemiAPT
Platform desteğii386, x86-64, PowerPC, UML, Xen
Kullanıcı arayüzüConsole
Web sitesiwww.finnix.org
Pazarlama hedefiSistem yöneticileri
Dil sayısıİngilizce
Bir x86_64 sisteminde Finnix 102 varsayılan başlatması

Finnix, Ryan Finnie tarafından geliştirilen ve dosya sistemi kurtarma, ağ izleme ve işletim sistemi kurulumu gibi görevler için sistem yöneticilerine yönelik Debian tabanlı bir Canlı CD işletim sistemidir.[1][2] Finnix, yaklaşık 100 MiB'lik bir ISO indirme boyutuyla nispeten küçük bir dağıtımdır ve x86 ve PowerPC mimarileri ile yarı sanallaştırılmış (Kullanıcı Modu Linux ve Xen) sistemler için kullanılabilir. Finnix, önyüklenebilir bir CD, USB flash sürücü, sabit sürücü veya ağ önyüklemesinden (PXE) çalıştırılabilir.

Tarih

Finnix'in geliştirilmesine ilk olarak 1999 yılında başlandı ve bu da onu tamamen önyüklenebilir bir CD'den çalıştırılmak amacıyla piyasaya sürülen en eski dağıtımlardan biri haline getirdi (o zamanlar piyasadaki diğer Canlı CD, ilk olarak 1999 yılında piyasaya sürülen Linuxcare Önyüklenebilir Kartvizit CD'siydi). Finnix 0.01, Red Hat Linux 6.0 tabanlıdır ve Finnie'nin ofisindeki diğer Linux iş istasyonlarının yönetimine ve kurtarılmasına yardımcı olmak için oluşturulmuştur. Finnix'in ilk halka açık sürümü 0.03'tü ve güncellenmiş Red Hat Linux 6.1'e dayalı olarak 2000'in başlarında piyasaya sürüldü. 300 MiB ISO boyutuna ve 32 MiB RAM gereksinimine rağmen (RAM fiyatları ve o dönemde yüksek hızlı internetin yaygınlaşmaması göz önüne alındığında, birçok kişi için engelleyiciydi), Finnix 10.000'den fazla indirme ile orta derecede başarı elde etti. 0.03 sürümünden sonra geliştirme durduruldu ve Finnix 2005 yılına kadar bakımsız kaldı.[3][4]

23 Ekim 2005 tarihinde Finnix 86.0 piyasaya sürüldü. Daha önceki yayınlanmamış sürümler (84 ve 85.0'dan 85.3'e kadar) "Knoppix remasters" idi ve Linux LVM ve dm-crypt desteği yaratılmalarının ana nedeniydi. Ancak 86.0, Knoppix'ten bir sapmaydı ve doğrudan Debian "test" ağacından türetilmişti.[5]

Kullanım

Finnix küçük bir önyüklenebilir CD ISO olarak piyasaya sürülmüştür. Bir kullanıcı ISO'yu indirebilir, görüntüyü CD'ye yazabilir ve metin modu Linux ortamına önyükleme yapabilir. Finnix düzgün çalışmak için en az 32 MiB RAM gerektirir, ancak varsa daha fazlasını kullanabilir. Sabit diskler, ağ kartları ve USB aygıtları gibi çoğu donanım aygıtı otomatik olarak algılanır ve ele alınır. Bir kullanıcı, salt okunur bir dosya sisteminin (CD ortamı) üzerine bir okuma-yazma dosya sistemi (bu durumda dinamik bir ramdisk) yığarak, bir union mount dosya sistemi (UnionFS veya AUFS, Finnix sürümüne bağlı olarak) aracılığıyla çalışan CD'nin neredeyse her yerinde dosyaları değiştirebilir. Finnix oturumu sırasında yapılan tüm değişiklikler şeffaf bir şekilde RAM'e yazılır ve kapatıldığında atılır. Buna ek olarak Finnix, dağıtım boyutunu düşük tutmak için SquashFS kullanır.[6][7]

Sistemde en az 192 MiB RAM olması koşuluyla Finnix tamamen RAM içinde çalıştırılabilir. Finnix'e bir "toram" seçeneği iletilirse, CD'nin içeriğinin çoğu bir RAM diskine kopyalanır ve CD çıkarılır, böylece CD-ROM sürücüsü başka amaçlar için serbest bırakılır. Finnix ayrıca önyüklenebilir bir USB flash sürücüye yerleştirilebilir veya bir sabit sürücüye kalıcı olarak kurulabilir (yine de bir LiveCD gibi çalışır).[8]

Finnix 102, yarı sanallaştırılmış bir Xen konuğu olarak çalışıyor

Finnix, çeşitli işlemci mimarileri için kullanılabilir. Birincil mimari x86'dır ve ek bir x86-64 çekirdeği dahildir. PowerPC desteği, x86 muadili ile aynı anda yayınlanan[9] ayrı bir CD olarak çoğu sürümde mevcuttur. Ayrıca Finnix, hem Kullanıcı Modu Linux hem de Xen sanallaştırma sistemlerinden haberdardır. Linode gibi UML ve Xen Virtual özel sunucu sağlayıcıları, Finnix'i müşterilerine bir kurtarma/bakım dağıtımı olarak sağlayabilir.[10]

Sürümler

Finnix'in yeni sürümleri, Debian "test" ağacından güncellenmiş yazılım ve Finnix'e özgü yeni işlevlerle birlikte ortalama olarak her 3 ayda bir yayınlanır. 86.0'dan 93.0'a kadar olan sürümler, bir ana/küçük sürüm oluşturma şeması kullanıyordu; ana sürümler genellikle büyük işlevsellik değişikliklerini içeriyordu ve küçük sürümler, Finnix'in paketlerini Debian'ın "test" ağacıyla güncel hale getirmek için küçük düzeltmeler ve Debian güncellemelerini içeren küçük sürümlerdi. Sürüm 100'den başlayarak, sürümler basit bir artan tam sayı olarak numaralandırılır.[11] Geliştirme yapıları, Wisconsin'deki şehir ve kasabaların adını almıştır.

Kaynakça

  1. ^ "Linux Complete Backup Recovery and HOWTO". 29 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
  2. ^ Linux Samba Server Administration. First. Sybex. 2000. s. 463. ISBN 0-7821-2740-1.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  3. ^ "Linux.com - A tale of two Linux bootable business cards". 9 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
  4. ^ "Original Finnix site archive". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2007. 
  5. ^ "Finnix project history". 15 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2007. 
  6. ^ Surie, A. (2007). "Rapid Trust Establishment for Pervasive Personal Computing". IEEE Pervasive Computing. 6 (4): 24-30 (27). doi:10.1109/MPRV.2007.84. Erişim tarihi: 28 Haziran 2008. Finnix provides both excellent support for devices and automatic hardware detection. It's suitable for our purposes because it boots quickly and has a small footprint. 
  7. ^ "Finnix frequently asked questions". 16 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2007. 
  8. ^ "Finnix "cheat codes"". 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
  9. ^ "Finnix 86.1 for x86/PowerPC/UML/Xen Released". Finnix Blog. 21 Kasım 2005. 12 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2010.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  10. ^ "Finnix available for use with Linode". 17 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2008. 
  11. ^ "Finnix 100 released". Finnix Blog. 28 Ekim 2010. 31 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2010.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Debian</span> Linux çekirdeği kullanan işletim sistemi

Debian, 1993 yılında başlatılmış, Dünya'nın çeşitli bölgelerindeki gönüllüler tarafından hazırlanan; GNU/Hurd, GNU/Linux gibi farklı çekirdek seçeneklerine dayalı tamamen özgür bir Linux dağıtımıdır. En yaygın GNU/Linux dağıtımlarından biri konumundaki Debian, aynı zamanda Elive, Knoppix, Linux Mint, Mepis, Pardus, Parsix, Ubuntu, Peppermint OS ve Xandros gibi birçok GNU/Linux dağıtımına da kaynak teşkil etmekte ve Google başta olmak üzere iyi tanınan birçok Web sitesinde de tercih edilmektedir. Debian, farklı işletim sistemi çekirdekleriyle birlikte AMD64, ARM, DEC Alpha, i386, IA-64, PowerPC, SPARC, MIPS, HPPA, S390 gibi çok sayıda donanım platformunda da çalışabilmektedir. Desteklediği donanım ve çekirdek zenginliğinin yanı sıra Debian'ı diğer dağıtımlara nispetle özgün kılan en önemli husus, dağıtım kapsamındaki yazılımların bütünüyle özgür lisans şartlarına sahip olması, yazılım özgürlüğünü denetlemek ve sürekli kılmaya yönelik bir Debian Sosyal Sözleşmesi'nin bulunmasıdır.

Linux dağıtımı ; Linux çekirdeği, GNU araçları ve bir masaüstü ortamının bir araya gelmesiyle, bu birlikteliği sürdürülebilir şekilde yönetecek bir yapılandırma araçları seti, yazılım güncelleme araçları vb. ile oluşturularak tam teşekküllü bir işletim sistemi haline gelen uygulamalar bütününü ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Damn Small</span>

Damn Small Linux özellikle mini CD'lerle düşük kapasiteli bilgisayarlarda çalışmak için hazırlanmış mini bir Linux dağıtımıdır. Düşük sistem gereksinimleri ve küçük boyutu sayesinde eski x86 bilgisayarlarda da rahatlıkla çalışır. Aynı zamanda sabit diske veya USB belleğe yüklenerek de kullanılabilir.

PTLsim, x86 işlemcilerinin iç yapısını taklit eden bir benzetimliktir. Intel x86 programlarının gerçek bir işlemcide nasıl çalışacağını denemek ve mikroişlemcinin iç yapısında yapılan değişikliklerin ne tür etkiler yaratacağını gözlemek amacıyla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Sabayon Linux</span> Gentoo tabanlı bir linux dağıtımı

Sabayon Linux veya Sabayon, Gentoo tabanlı bir linux dağıtımıdır. Gentoo'dan farklı olarak, Sabayon önceden derlenmiş olarak kurulur. x86 ve x86 64 işlemci mimarilerini desteklemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Canlı sistem</span> bilgisayarın geçici belleğinde (RAM) çalışarak kurulum gerektirmeyen bir yazılım ürünü

Canlı sistem, bilgisayarın sabit diskine yazılmadan tamamen bir CD/DVD/USB bellek gibi ortam üzerinden okunarak bilgisayarın geçici belleğinde (RAM'de) çalışan, kurulum gerektirmeyen bir üründür. "Çalışan sistem" olarak da bilinir.

Kali; Linux tabanlı, CD'den başlatma seçenekli BackTrack yapımcıları tarafından 2013 yılında oluşturulmuş olan bir güvenlik kontrol işletim sistemi. Offensive Security Ltd. aracılığıyla Mati Aharoni, Devon Kearns ve Raphaël Hertzog tarafından geliştirilmekte ve finanse edilmektedir. İçerisindeki araçlar sayesinde birçok alanda güvenlik testi yapmak ve yazılım geliştirmek mümkün. Masaüstü ortamı olarak KDE, GNOME ve Xfce ortamı bulunmaktadır. Ayrıca 64-bit (amd64), 32-bit (i386), ARM ve Armel alt yapı desteği de vardır.

<span class="mw-page-title-main">UNetbootin</span>

UNetbootin, çeşitli Linux dağıtımlarının kalıp dosyasını bir USB belleğe yazdırarak, bilgisayar açılışında başlatılabilir özellikli Çalışan USB oluşturulmasını sağlayan çoklu platform destekli, özgür ve ücretsiz bir yazılımdır.

<span class="mw-page-title-main">Canlı USB</span>

Canlı USB, önyüklenebilen tam bir işletim sistemi içeren taşınabilir bir USB'ye bağlı harici veri depolama aygıtıdır. Terim, USB flash sürücüleri anımsatır, ancak sırasıyla "canlı HDD" ve "canlı SSD" olarak adlandırılsalar da, harici bir sabit disk sürücüsünü veya yarıiletken sürücüyü kapsayabilir. Canlı CD'lerden sonraki evrimsel adımdır, ancak yazılabilir depolamanın ek avantajıyla, önyüklenen işletim sisteminde özelleştirmelere izin verir. Canlı USB'ler, sistem yönetimi, veri kurtarma veya test sürüşü için gömülü sistemlerde kullanılabilir ve USB cihazına ayarları kalıcı olarak kaydedebilir ve yazılım paketlerini yükleyebilir.

OtherOS, PlayStation 3 video oyun konsolunun önceki sürümlerinde, Linux veya FreeBSD gibi kullanıcı tarafından yüklenen yazılımların sistemde çalışmasına izin veren bir özellikti. Bu özellik yeni modellerde mevcut değildir ve 1 Nisan 2010'da yayınlanan 3.21 sistem yazılımı güncellemesi ile eski modellerden kaldırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Beowulf kümesi</span> Bir çeşit bilgisayar kümesi

Bir Beowulf kümesi, bir çeşit bilgisayar kümesidir. Beowulf kümesi genelde özdeş bilgisayarlardan oluşur. Bu bilgisayarlar, hedef işlemin küme üyeleri arasında paylaşılmasını mümkün kılacak kütüphanelerin ve programların kurulu olduğu küçük bir yerel ağa bağlanır. Sonuç olarak ise ucuz kişisel bilgisayar donanımından yüksek performanslı bir paralel bilgi işlem kümesi elde edinilmiş olunur.

<span class="mw-page-title-main">SystemRescue</span> Linux dağıtımı

SystemRescue, x86 ve x64 mimarili bilgisayarlar için tasarlanan bir Linux dağıtımıdır. SystemRescueCD'nin temel amacı, bir sistem çökmesinden sonra önyüklenemeyen veya başka şekilde hasar görmüş bilgisayar sistemlerini onarmaktır. SystemRescueCD'nin kalıcı bir işletim sistemi olarak kullanılması amaçlanmamıştır. Canlı CD, USB bellek veya her türlü sabit diskten çalışır. François Dupoux liderliğindeki bir ekip tarafından tasarlanmıştır. Arch Linux tabanlıdır. 6.0 sürümünden itibaren init sistemi olarak systemd'ye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Linux Lite</span>

Linux Lite, Debian ve Ubuntu tabanlı, Jerry Bezencon liderliğindeki bir ekip tarafından tasarlanan ve geliştirilen bir Linux dağıtımıdır. Dağıtım, özelleştirilmiş bir Xfce masaüstü ortamı ile hafif bir masaüstü deneyimi sunmayı amaç edinir. Yeni başlayan kullanıcılar için de uygun olmak adına bir dizi işleri kolaylaştıracak uygulama içerir.

<span class="mw-page-title-main">MX Linux</span>

MX Linux, kararlı Debian'a dayanan ve MX topluluğu tarafından oluşturulan veya paketlenen ek yazılımlarla birlikte temel olarak antiX bileşenlerini kullanan orta ağırlıkta bir GNU/Linux işletim sistemidir. Bu dağıtımların her birinden en iyi araçları ve yetenekleri kullanmak için antiX ve eski MEPIS toplulukları arasında ortak bir girişim olarak ortaya çıkmıştır. Topluluğun belirttiği hedef, "zarif ve verimli masaüstlerini yüksek kararlılık ve sağlam performansla birleştirmek için tasarlanmış bir işletim sistemi ailesi" oluşturmaktır. MX Linux, bağımsız bir KDE Plasma sürümü ve benzersiz bir Fluxbox uygulaması eklediği Xfce masaüstü ortamını ön tanımlı varyant olarak kullanır. Diğer masaüstü ortamları da sisteme eklenebilir veya "spin-off" ISO yansıları kurularak kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">SparkyLinux</span> Linux dağıtımı

SparkyLinux, masaüstü odaklı geliştirilmiş, Debian tabanlı bir işletim sistemidir. Önceden yüklenmiş çeşitli masaüstü ortamı seçeneklerinden birini seçmek mümkündür. Tüm uygulamaların en güncel sürümünü temin edebilmek için SparkyLinux her sene 3-4 kez yayımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Android-x86</span>

Android-x86, Open Handset Alliance tarafından geliştirilen Android mobil işletim sisteminin RISC tabanlı ARM çipleri yerine x86 işlemcili cihazlarda çalışmasını sağlayan, resmi olmayan bir açık kaynaklı bir projedir.

<span class="mw-page-title-main">Devuan</span>

Devuan, systemd yerine sysvinit, runit veya OpenRC kullanan Debian Linux dağıtımının bir çatalıdır. Devuan, systemd gibi projeler tarafından "kilitlenmeyi" önlemeyi amaçlar ve Linux'u diğer Unix sistemlerinden ayırmaktan kaçınmak için diğer init sistemleriyle uyumluluğu korumayı hedefler.

remastersys

remastersys, Debian, Ubuntu tabanlı, Linux Mint veya türev yazılım sistemleri için aşağıdaki özelliklere sahip ücretsiz ve açık kaynaklı bir programdır:

<span class="mw-page-title-main">Universal USB Installer</span>

Universal USB Installer (UUI), açık kaynaklı bir canlı Linux USB flash sürücü oluşturma yazılımıdır. Kullanıcıların, desteklenen bir Linux dağıtımından, virüsten koruma yardımcı programından, sistem aracından veya Microsoft Windows yükleyicisinden bir ISO görüntüsü kullanarak önyüklenebilir bir canlı USB flash sürücü oluşturmasına olanak tanır. USB önyükleme yazılımı, Windows 8, 10 veya 11'in tamamen USB'den çalıştırılması için de kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Rufus (yazılım)</span> önyüklenebilir USB sürücülerini biçimlendirmek için kullanılan yazılım

Rufus, Microsoft Windows için önyüklenebilir USB bellek aygıtlarını veya Canlı USB'leri biçimlendirmek ve oluşturmak için kullanılan özgür ve açık kaynak kodlu bir programdır.