İçeriğe atla

Finansal kriptografi

Finansal kriptografi, mesaj sisteminin altüst olması nedeniyle finansal kayıpların ortaya çıkabileceği uygulamalarda kriptografinin kullanılmasıdır. Finansal kriptografi, kaydedilen tarihin çoğunda, kriptografinin neredeyse tamamen askeri ve diplomatik amaçlarla kullanıldığı için geleneksel kriptografi ile farklı yönleri vardır.

Finansal kriptografi, yeni para biçimlerinin oluşmasına ek olarak, finansal transferlerin korunması için gerekli mekanizmaları ve algoritmaları içermektedir. Emek ispatı ve çeşitli açık artırma protokolleri, finansal kriptografi kapsamındadır. Sistemde Hashcash, hizmet engelleme saldırılarını sınırlandırmak için kullanılmaktadır.

Finansal kriptografi, geniş bir uygulama alanına sahiptir. Ian Grigg'e göre; kriptografi, yazılım mühendisliği, haklar, muhasebe, yönetim, ekonomik değer ve finansal uygulamalar olmak üzere yedi farklı disiplinin birleşimi olarak finansal kriptografi yedi katmandadır. İş başarısızlıklarının nedeni, genellikle bu disiplinlerden birinin veya daha fazlasının bulunmamasına veya bunların kötü uygulanmasına bağlıdır. Finansal kriptografi, disiplinlerarası bir konu olarak özetlenmektedir. Bu durum, finans ve kriptografinin her birinin birden fazla disiplin üzerine inşa edildiğini açıklamaktadır.[1]

Tarihi

Kriptograflar, finansal kriptografi alanının, kör imzayı icat eden Dr. David Chaum'un çalışmasından kaynaklandığını öne sürmektedir. Kör imza, sanal paraların imzalayanın gerçek parayı görmeden imzalanmasına izin veren özel bir elektronik imzadır.[2]

1970'ler ve 1990'larda yaygın olarak kullanılan ve daha önce geliştirilmiş kriptografik mekanizması, öncelikle elektronik fon transferlerinin korunması için kullanılan DES algoritmasını içermektedir. Bununla birlikte, şifreli mesajların gerçek finansal araçlar olması potansiyeli konusunda kriptografi topluluğunu heyecanlandıran şey David Chaum'un çalışmasıydı.

Bir iş modelinin parçası olarak finansal kriptografi, kriptografi kılavuzunu takip etti ve basit fikirler benimsendi. PayPal ve E-altın gibi SSL korunan hesap para sistemleri nispeten başarılıydı, ancak kör imza da dâhil olmak üzere daha yenilikçi mekanizmalar değildi.

Dernekler

Finansal kriptografi, her yıl farklı bir yerde, Uluslararası Finansal Kriptografi Derneği'nin yıllık toplantısında düzenlenmektedir.[3]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Financial Cryptography in 7 Layers". 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2020. 
  2. ^ "Blind Signatures for Untraceable Payments" (PDF). 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  3. ^ http://www.ifca.ai/ 20 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Financial Cryptography

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kriptografi</span>

Kriptografi, kriptoloji ya da şifreleme, okunabilir durumdaki bir verinin içerdiği bilginin istenmeyen taraflarca anlaşılamayacak bir hale dönüştürülmesinde kullanılan yöntemlerin tümüdür. Kriptografi bir matematiksel yöntemler bütünüdür ve önemli bilgilerin güvenliği için gerekli gizlilik, aslıyla aynılık, kimlik denetimi ve asılsız reddi önleme gibi şartları sağlamak amaçlıdır. Bu yöntemler, bir bilginin iletimi esnasında ve saklanma süresinde karşılaşılabilecek aktif saldırı ya da pasif algılamalardan bilgiyi –dolayısıyla bilginin göndericisi, alıcısı, taşıyıcısı, konu edindiği kişiler ve başka her türlü taraf olabilecek kişilerin çıkarlarını da– koruma amacı güderler.

<span class="mw-page-title-main">Elektronik imza</span>

Elektronik imza ya da sayısal imza, başka bir elektronik veriye eklenen veya elektronik veriyle mantıksal bağlantısı bulunan ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veridir. E-imza olarak da bilinir. Elektronik ortamlarda imza yerine kullanılabilen yasal kimlik doğrulama sistemidir. Elektronik imza, elektronik belge'ye girilen bir isim kadar basit olabilir. Dijital imzalar, elektronik imzaları kriptografik olarak korunan bir şekilde uygulamak için e-ticarette ve düzenleyici dosyalarda giderek daha fazla kullanılmaktadır. Özellikle e-ticaretin hızlı yükselişi nedeniyle daha fazla önem kazanmştır. Elektronik imza sayesinde imzalanmış verinin, kimin tarafından imzalandığı ve güvenilirliği kontrol edilmiş olur. Elektronik imza; iletilen bilginin bütünlüğünün bozulmadığını, bilginin tarafların kimlikleri doğrulanmak suretiyle iletildiğini garanti eder. Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü veya ETSI gibi standardizasyon ajansları, bunların uygulanması için standartlar sağlar.

<span class="mw-page-title-main">ATM (makine)</span>

ATM, ticari bankalar tarafından kullanılmakta olan bir dağıtım kanalıdır. Önceleri sadece para ödeme ve ekstre basma gibi hizmetler sunabilirken; günümüzde para yatırma, EFT, havale, fatura ödeme ve yatırım gibi birçok konuda müşterilere hizmet vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ethereum</span> Programlanabilir işlem fonksiyoneli ile halka açık blok zinciri platformu.

Ethereum, ERC-20 kod sistemi sayesinde birçok kripto para biriminin altyapısını oluşturan merkeziyetsiz ve açık kaynak kodlu bir blok zinciridir. Ethereum blok zincirinin kurumsal kripto para birimi ise Ether'dir. Ether, Bitcoin'den sonra en büyük piyasa değerine sahip sanal paradır.

Hisse ispatı, (PoS) bir kripto para blok zinciri ağının dağıtık fikir birliğine ulaşmayı amaçladığı bir algoritma türüdür. PoS tabanlı kripto para birimlerinde, bir sonraki bloğu oluşturan, rassal seçim ve zenginliğin ya da yaşın çeşitli kombinasyonları yoluyla seçilir. Aksine, bitcoin gibi emek ispatınadayanan kripto paraların algoritması, madencilik kullanır. Yani, kayıtları (transaction) doğrulamak ve yeni bloklar oluşturmak için yoğun hesaplamalı bulmacaların çözümünü gerektirir.

<span class="mw-page-title-main">Kripto para</span> İşlemleri güvence altına almak ve mülkiyet transferini doğrulamak için defter üzerinde kriptografi kullanan dijital değişim aracı

Kripto para veya kısaca kripto, bir değişim aracı olarak çalışmak üzere, işlemleri güvence altına almak için matematiğin bir dalı olan kriptografi kullanılarak tasarlanmış bir dijital unsurdur. Kripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal dövizdir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizlerdir. Her bir kripto para biriminin merkeziyetsizliği, umumi işlem veri tabanı olan dağıtık muhasebe defteri (ledger) olarak işlev gören bir blok zincirinden (Blockchain) gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Elektronik para</span>

Elektronik para, geleneksel kağıt para ya da madeni para gibi değerlilik, kabul edilirlik, ticaret, biriktirme ve borç verme işlerine yarayan ama gene de bazı farkları olan bir sayısal unsur, bir değişim aracı, bir döviz cinsidir.

Monero (XMR), Nisan 2014'te oluşturulmuş, takas edilebilirlik ve merkeziyetsiziliğe odaklanan açık kaynaklı bir kripto paradır. Monero, herkesin işlem yayını ve gönderimi gerçekleştirebildiği lakin bu işlemlerin hiçbir dış gözlemci kaynak tarafından kaynak, miktar yahut hedef bakımından gözlemini yapamadığı perdelenmiş bir halka açık işlem kütüğü kullanır. Monero, yeni madeni paralar çıkarmak, ağları güvence altına almak ve işlemleri doğrulamak için madencileri teşvik eden bir İş Kanıtı mekanizması kullanır.

DigiCash Inc., 1989 yılında David Chaum tarafından kurulan bir elektronik para şirketidir. DigiCash, kurucusu tarafından geliştirilen bir dizi kriptografik protokol nedeniyle anonim olmaları bakımından benzersizdi. DigiCash, 1998'de iflas ilan etti ve ardından varlıklarını, 19 Şubat 2002'de InfoSpace tarafından satın alınan başka bir dijital para birimi olan eCash Technologies'e sattı.

<span class="mw-page-title-main">Nxt</span>

Nxt, anonim yazılım geliştiricisi BCNext tarafından 2013 yılında başlatılan açık kaynaklı bir kripto para birimi ve ödeme sistemidir. İşlemler için fikir birliğine varmak için hisse ispatı kullanılır çünkü sabit bir para tedariki vardır ve Bitcoin'in aksine madencilik yoktur. Nxt, özellikle uygulama ve finansal hizmetlerin oluşturulabileceği değişken bir platform olarak tasarlandı.

Zcash, Bitcoin gibi diğer birimlere kıyasla, kullanıcılarına daha fazla gizlilik sağlamak için kriptografi kullanmayı amaçlayan bir kripto para birimidir. Zcash, Bitcoin'in kod tabanına dayanır; 21 milyon sabit toplam arz gibi birçok benzerlik bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kripto para birimleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kripto para, işlemleri güvenceye almak için kriptografi yani şifreleme kullanan, çalışma şekli nakite alternatif bir değişim aracı olarak tasarlanmış bir dijital varlık, bir sanal unsurdur. Kripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal döviz’dir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizlerdir. Her bir kripto para biriminin merkeziyetsizliği, umumi işlem veri tabanı olan dağıtık muhasebe defteri (ledger) olarak işlev gören bir blok zincirinden (Blockchain) gelmektedir. Kripto para birimleri geleneksel anlamda para birimi olarak kabul edilmez ve bunlara emtia, menkul kıymetler ve para birimleri olarak sınıflandırma da dahil olmak üzere çeşitli işlemler uygulanmış olsa da, kripto para birimleri genellikle ayrı bir varlık sınıfı olarak görülür. Ancak, geleneksel para birimlerine kıyasla, kripto paralar, altın veya gümüş gibi fiziksel bir mal tarafından desteklenmez ve değerleri, kullanıcı ve yatırımcıların kabul ve kullanım seviyelerine ve piyasa koşullarına göre belirlenir.

<span class="mw-page-title-main">Bitcoin Gold</span>

Bitcoin Gold, 2017 yılında orijinal Bitcoin blok zincirinin bir çatalı olarak oluşturulan bir kripto para birimidir. Bitcoin Gold, ASIC'ler yerine GPU aracılığıyla madencilik yapılabilmesi için tasarlanmıştır. Bitcoin Gold'un ana amacı Bitcoin'i yeniden merkeziyetsiz hale getirmektir. Borsa simgesi BTG'dir ve maksimum arzı 21 milyondur.

USD Coin (USDC), ABD dolarına sabitlenmiş; Ethereum, Stellar, Algorand, Solana, Tron ve Hedera Hashgarph sisteminde çalışan sabit kripto para birimidir. USD Coin, Circle tarafından kurulan ve kripto para borsası Coinbase ve Bitcoin madencilik şirketi Bitmain'den üyeleri içeren Centre adlı konsorsiyum tarafından yönetilmektedir.

Blok zincirinde çatal kavramı çeşitli şekillerde tanımlanır:

Primecoin, Emek ispatı sistemini uygulayan asal sayı zincirlerini aramaya dayalı bir kripto para birimidir.

Yatırımcıların geleneksel para birimleri veya diğer dijital para birimleri gibi diğer varlıklar için kripto para birimleri ve dijital para birimleri ticareti yapmasına olanak tanıyan platformlardır. Borsalar, dijital para birimleri veya kripto para birimleri karşılığında kredi kartı ödemelerini, banka havalelerini veya diğer birçok ödeme şekillerini kabul edebilir. Bir kripto para borsası, genellikle alış-satış işlemleri için işlem komisyonu olarak alan veya eşleşen bir platform olarak sadece üyelik ücreti alan bir piyasa yapıcı olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Bitcoin ATM</span>

Bitcoin ATM'leri, bir kişinin nakit veya banka kartı kullanarak Bitcoin ve diğer kripto paraları satın almasına izin veren makinelerdir. Bazı Bitcoin ATM'leri, hem Bitcoin satın alınmasını hem de Bitcoin'in nakit olarak satılmasını sağlayan çift yönlü işlem yapılabilmesine olanak tanır. Bitcoin ATM'leri, kullanıcıların makinede işlem yapabilmeleri için mevcut bir kripto para hesabına sahip olmaları gerektirir.

Kriptografi, enformasyonun şifrelenmesi veya başka bir deyişle enformasyonun yetkisiz erişime karşı güvence altına alma uygulaması ve çalışmasıdır. Farklı ülkelerde birçok farklı kriptografi kanunu vardır. Bazı ülkeler kriptografi yazılımının ve/veya şifreleme algoritmalarının veya kriptanaliz yöntemlerinin ihracatını yasaklar. Bazı ülkeler, bir polis soruşturması durumunda kurtarılabilmesi için şifre çözme anahtarlarının kullanılmasını gerektirir.

<span class="mw-page-title-main">Stabil kripto para</span>

Stabil kripto paralar, fiyatı bir kripto para birimine, itibari paraya veya borsada işlem gören emtialara sabitlenmek üzere tasarlandığı kripto para birimleridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.