Fince (
Eston, Estonya'nın çoğunluğunu oluşturan ve ülkenin resmi dili olan Estoncayı konuşan etnik gruba verilen isimdir. Estonlar, binlerce yıl önce Uralların ötesinden bulundukları bölgeye göç etmişlerdir. Konuştukları dil Ural Dil Ailesi'nin Fin-Ugor dilleri grubundandır. Finler ve Macarlarla tarihi yakınlıkları vardır. Estonya sözcüğünün bölgenin Baltık denizinin doğusu olması nedeniyle doğuda yaşayanlar manasında Eastern'den türediği söylenir. 600 yıl önce Baltık Denizi kıyısındaki limanları geliştirmişlerdir.
Macarca (kendi dilinde
Ural - Altay Dil Ailesi, 19. yüzyılda ve bazı ülkelerde 20. yy ortalarına kadar yaygın biçimde kabul edilen, Ural ve Altay dillerini bir arada toplayan hipotezdir. Günümüzde ise dil bilimciler arasında bu dillerin birbiriyle alakası olmadığı ve Ural-Altay dil ailesinin gerçek olmadığı konusunda fikir birliği vardır.
Ural dilleri, içinde otuz dokuz dil barındıran ve toplamda 25 milyon insan tarafından konuşulan dil ailesidir. Dünya üzerinde en çok konuşanı olan Ural dilleri, sırasıyla Macarca, Fince, Estonca, Marice ve Udmurtçadır. Yine dünyada içinde belirgin olarak Ural dilleri konuşanı barındıran ülkeler Estonya, Finlandiya, Macaristan, Romanya, Rusya, Sırbistan ve Slovakya'dır.
Fin-Ugor halkları, bugün Kuzeydoğu Avrupa'da yaşayan ve aynı dil ailesini oluşturan halklar topluluğu. Fin-Ugor halklarının konuştuğu diller ve lehçeler Samoyed dilleri dışındaki tüm Ural dilleri değişkelerini kapsayan Fin-Ugor dilleri grubuna girmektedir. Bu kavimlerin toplam nüfusu 30 milyon civarındadır. Fin-Ugor halklarının en bilinenleri Macarlar, Finler ve Estonlardır.
Baltık-Fin dilleri veya Fin dilleri, Baltık Denizi ve çevresinde yedi milyondan fazla insan tarafından konuşulan, Ural dillerine mensup bir dil topluluğudur.
Kurgan hipotezi (teorisi) erken Hint-Avrupa kökenlerinin, Karadeniz-Hazar stepleri'nde bulunan arkeolojik "Kurgan kültürüne" dayandığını öne süren teorilerden biridir. Kurgan Türkçe "korugan" sözcüğünden türetilmiş höyük mezar anlamına gelen bir terimdir.
Ana Türkçe, Ön Türkçe veya Proto Türkçe, Türk dilleri ailesinin Şaz ve Oğur dallarına ayrılmadan önceki dönemlerine ait varsayımsal bir anadildir. Diğer anadiller gibi, geçmişteki konuşma dili ile birebir aynı olmayabilir. "İlk" ve "en eski" anlamlarına gelen proto sözcüğünün ifade ettiği gibi, ilk Türkçe olarak görülebilir.
Kado dilleri ya da Kaddo dilleri, Amerika Birleşik Devletlerinde Kuzey Dakota'dan Oklahoma'nın güneyine ve Teksas'a kadar Büyük Ovalar'da konuşulan Amerind Kızılderili dil ailesi. 3.000 yıl önce Kuzey ve Güney olarak iki ana gruba ayrıldıkları tahmin eiliyor. Toplam 5 dilden oluşur ve birinin soyu tükenmiş, diğer dördünü konuşanlar ise ancak 50 kişidir ve soyu tehlike altında olan dil ailesidir.
Komice, Ural dil ailesinin Perm dillerine ait bir dildir. Komice, birkaç lehçeleri ile tek dil olarak veya Perm dillerinin iki kolundan birini oluşturan yakından ilgili diller grubu olarak kabul edilmektedir.
Ugor dilleri, Ural dil ailesinin Fin-Ugor koluna bağlı dillerdir. Macarca, Hantıca ve Mansice olmak üzere üç alt gruba ayrılırlar.
Sovyetler Birliği'ndeki diller birçok farklı dil gruplarından yüzlerce farklı dil ve lehçedir.
Mordvin dilleri, Ural dillerinin bir koludur. Birbiriyle yakın bağları olan ve ikisi de Mordovya bölgesinde konuşulan Erzyan ile Mokşan dillerinden oluşur. Bu grubun eskiden tek bir "Mordvin dili"ni teşkil ettiği düşünülürdü, ancak mevcut durumda küçük bir dil grubu olarak görülür. Sesbilim, sözcük ve dilbilgisi farklılıkları nedeniyle Erzyanca ile Mokşanca birbiriyle karşılıklı anlaşılabilirlik göstermemektedir; hatta gruplar arası temaslarda sık sık Rus dili kullanılır.
Volga Finleri, Rusya'nın Volga Nehri yakınlarında yaşayan ve Ural dilleri konuşan yerli halklardan oluşan tarihi bir gruptur. Modern temsilcileri Çirmişler, Erzyanlar ve Mokşa Mordvinleridir. Günümüzde konuşulmayan Merya, Muroya ve Meşçerya dillerini konuşan halklar da bu gruba mensuptur. Permililer de bazen Volga Finleri olarak gruplandırılır.
Meryaca ya da Meryanca, Meryanlar tarafından konuşulan ölü Fin-Ugor dilidir. Merya 10. yüzyılda Kiev Knezliği tarafından işgal edildikten sonra Doğu Slavları tarafından asimile edilmeye başladı. Buna rağmen Meryanca konuşan bazı insanlar 18. yüzyıla kadar varlıklarını sürdürmeyi başardı. Ayrıca, "Moskova" kelimesinin de kökeninin Meryanca olduğuna dair görüşler bulunmaktadır. Meryanca Moskova ve Vologda Oblastı'nın batı bölümlerine de yayılmıştı.
Ugorlar Rusya'nın Hantı-Mansi Özerk Okrugu'nun Hantı ve Mansi halklarının atalarıydı. İsim bazen modern bağlamda eskiden "Ugor Finleri" olarak adlandırılan günümüzde onların neslinden gelenler dahil olmak üzere battaniye terimi olarak da kullanılır.
Perm dilleri, Ural dillerinin bir alt bölümüdür. Çoğunlukla, Rusya içinde Ural Dağları'nın batısındaki çeşitli bölgelerde konuşulmaktadır. Toplam konuşmacı sayısı 950.000 civarındadır ve bunların yaklaşık 550.000'i en çok konuşulan dil olan Udmurtçayı konuşur. Diğer Ural dilleri gibi, Perm dilleri de öncelikle sondan eklemelidir ve zengin bir dilbilgisi durumları sistemine sahiptir. Diğerlerinin aksine, ünlü uyumları bulunmamaktadır.
Fin-Volga dilleri, Ural dillerinin önerilen bir alt bölümüdür. Baltık-Fin dillerini, Sami dillerini, Mordvin dillerini ve Mariceyi içermektedir. MÖ 2000 civarında Fin-Perm dillerinden dallandığı varsayılmıştır.
Proto-Samoyed dili, Samoyed dilleri ailesine ait tüm dillerin kökeni olan varsayımsal bir atadildir. Bu dilin, Ural dilleri ailesine dahil olduğu düşünülmektedir ve diğer Ural dillerinden Proto-Samoyedce dili aracılığıyla ayrılmıştır. Proto-Samoyedce, modern Samoyed dillerinin temelini oluşturur.
