İçeriğe atla

Filiz Çağman

Filiz Çağman
Doğum1940
Edirne
Ölüm11 Ocak 2021
(80-81 yaşlarında)
Edirne
MilliyetTürk
VatandaşlıkTürkiye
Ödüller"Anticuarios Reales Atarazanos" Vakfı Altın Madalya Ödülü (2001)
Kariyeri
DalıEl yazması ve minyatür sanatı
Çalıştığı kurumlarTopkapı Sarayı

Filiz Çağman (d. 1940, Edirne ö. 11 Ocak 2021, Edirne), Türk tarihçi ve müzecidir.

Dünyanın sayılı el yazması ve minyatür sanatı uzmanlarındandır.[1] 1997-2005 yılları arasında Topkapı Sarayı'nın müze müdürü olarak görev yapmış, sarayın büyük onarımını, yeniden yapılandırılmasını sağlamıştır.[2]

Hayatı

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nin Estetik ve Sanat Tarihi Enstitüsü, Türk ve İslam disiplininden 1964 yılında mezun oldu.[1] 1964- 1997 yılları arasında Topkapı Sarayı El Yazmaları Kütüphanesi'nde el yazma kitap, minyatür, hat sanatları uzmanı olarak görev yapan Çağman, koleksiyondaki nadide eserleri gün ışığına çıkararak ulusal ve uluslararası alanda araştırmacılara açtı. 1971 yılında İstanbul Üniversitesi'nden “Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Hazine 762 no.lu Nizami Hamse’sinin Minyatürleri” konulu teziyle doktor unvanını aldı.[1]

Topkapı Sarayı Müzesi'nde 10 yılı aşkın bir süre ulusal ve geniş katılımlı Sanat Tarihi Araştırmaları Haberleşme Seminerleri'ni düzenledi. Meslektaşları Nurhan Atasoy ve Zeren Tanındı ile birlikte minyatür ve cilt sanatına ilişkin eserler verdi.[3] Asıl uzmanlık alanı olan minyatürlü yazmalar dışında saray nakkaşhanesi Ehl-i Hiref teşkilatı hakkında da çalışmalar yaptı.[3]

1997 yılında Topkapı Sarayı müze müdürü olan Çağman, 2005 yılında bu görevden emekli oldu. Müze müdürlüğü sırasında Topkapı Sarayı'nın diğer bölümlerindeki koleksiyonlar üzerinde de uzun yıllar çalışarak çeşitli eserler ile ilgili bilinmeyen noktaları ortaya çıkardı.[1] 2001 tarihinde İspanyol (Katalan) "Anticuarios Reales Atarazanos" Vakfı tarafından altın madalya ödülüne layık görüldü. 2002'de Topkapı Sarayı Müzesi'ne "Tarihi ve Kültürel Miras" alanında Vehbi Koç Ödülü'nü kazandırdı.

Topkapı Sarayı müze müdürlüğünden emekli olduktan sonra Sakıp Sabancı Müzesi danışmanı oldu.[1] Londra Kraliyet Sanat Akademisi'nde Ocak 2005'te açılan ve büyük ilgi gören "Türkler: Bin Yılın Yolculuğu 600-1600" başlıklı serginin küratörlüğünü Nazan Ölçer ve David Roxburgh ile birlikte yaptı.

Ölümü

Yaşamınının son yıllarını doğduğu yer olan Edirne'de geçirdi. 11 Ocak 2021'de burada öldü ve vasiyeti gereği Edirne'deki Hacılar Ezanı-Çamlık Mezarlığı'na defnedildi.[4]

Kitapları

  • Osmanlı Sarayı Tasvir Sanatı (Masa Yayınevi)
  • Topkapı Palace Museum Islamic Miniature Painting (Zeren Tanındı ile birlikte Tercüman Yayınları 1979)
  • Topkapı (Ahmet Ertuğ ile birlikte Ertuğ & Kocabıyık Publication 1991)
  • Osmanlı Sanatında Hat (Şule Aksoy ile birlikte Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları 1998)
  • Padişahın Portresi Tesavir-i Ali Osman (İş Bankası Kültür Yayınları 2000)
  • Image of the Turks in the 17th century Europe (Nazan Ölçer, Polona Vitmar ile birlikte Sakıp Sabancı Müzesi Yayınları 2005)
  • Osmanlı Resim Sanatı (Zeren Tanındı, Günsel Renda, Serpil Bağcı ile birlikte Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları 2006)
  • Blind Date Istanbul: İstanbul'da Habersiz Buluşma (Nazan Ölçer, Arianne Grigoteit ile birlikte Sakıp Sabancı Müzesi Yayınları 2007)
  • Louvre Koleksiyonlarından Başyapıtlarla İslam Sanatının 3 Başkenti İstanbul, Isfahan, Delhi (Nazan Ölçer, Selmin Kangal ile birlikte Sakıp Sabancı Müzesi Yayınları 2008)
  • Kat'ı Osmanlı Dünyasında Kağıt Oyma Sanatı ve Sanatçıları (Aygaz Yayınları 2014)

Kaynakça

  1. ^ a b c d e "Filiz Çağman Sabancı Müzesi bünyesinde". Ntv.com.tr sitesi, 19 Nisan 2005. 15 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018. 
  2. ^ Uras, Güngör. "Çağman da "61 yaş"tan emekli". Milliyet gazetesi, 13 Şubat 2005. 15 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018. 
  3. ^ a b Hızlan, Doğan. "Topkapı'da bir dönem kapanıyor". Hürriyet gazetesi, 8 N,san 2005. 7 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018. 
  4. ^ https://m.haberturk.com/edirne-haberleri-amp/83840086-topkapi-sarayi-eski-muduru-filiz-cagman-edirnede-topraga-verildi []

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Miniatürk</span> İstanbulda bir müze park

Miniatürk ya da Minyatür Türkiye Park; Türkiye'deki çeşitli yapıtların maketlerinin sergilendiği, Beyoğlu, İstanbul'daki 60.000 metrekarelik alanda kurulu olan dünyanın en geniş alana kurulu minyatür parkıdır. Haliç kıyısında bulunan eski bir park alanında konumlanmıştır. 30 Haziran 2001 tarihinde temeli atılan Miniatürk, 2 Mayıs 2003 tarihinde ziyarete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Abdülhamid</span> 27. Osmanlı padişahı (1774–1789)

I. Abdülhamid, 27. Osmanlı padişahı ve 106. İslam halifesidir. III. Ahmet'in oğlu ve III. Mustafa'nın kardeşidir.

Osmanlılar’da resim için “nakış” ya da “tasvir” tabirleri kullanılırken minyatür sanatçıları için de ressam anlamında nakkaş ya da musavvir ismi kullanılmıştır. Minyatürler daha çok kitapları resimlemek amacıyla faaliyet gösterdiğinden resimlerin ebatları küçük tutulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Levni</span> Osmanlı halk şairi

Levni, asıl adı Abdülcelil Çelebi, Osmanlı minyatür sanatçısı, halk şairi.

<span class="mw-page-title-main">Kat'ı</span>

Kat'ı, düz bir kâğıt veya deri oyularak yapılır. Oyulan kısmın başka bir yere yapıştırılması 'erkek oyma', oyulan kısmın boş bırakılması 'dişi oyma'dır. Kâğıt oyma sanatının günümüze ulaşmış en erken örnekleri V. ve X. yüzyıllar arasına tarihlendirilir. Âlî Mustafa Efendi Menâkıb-ı Hünerverân’da XV. yüzyılda Herat’ta yaşamış, Hüseyin Baykara himayesinde çalışan Abdullah Kātı‘ın (Herevî) kâğıt oyma sanatının ilk ve en önemli temsilcisi olduğunu kaydeder. Şeyh Muhammed Dost, Sengî Alî-i Bedahşî, Muhammed Bâkır da İran sahasında yetişmiş katı‘ sanatının önde gelen üstatları arasında yer alır. Âşık Çelebi Meşâirü’ş-şuarâ’da, Fâtih Sultan Mehmed devrinin sonlarında adı duyulmaya başlanan Efşancı (Oymacı) Mehmed’in bu sanatta döneminin en büyük üstadı olduğunu, diğer oymacıların onu örnek aldığını kaydeder. Türk kitap sanatlarının önemli bir dalı olan katı' sanatı, geçmişten günümüze kitap kaplarında, levhalarda, murakka' ve kıt'alarda, albümlerde, yazı çekmecelerinde ve el yazması eserlerin bezemelerinde karşımıza çıkmaktadır. İncelikle kesilmiş hat örnekleri, çiçekler, buketler, tabiat manzaraları ve döneminin özelliklerini yansıtan desenleri ile kâğıt oyma eserler zengin bir uygulama çeşitliliğine sahiptir. Kat'ı sanatı en parlak dönemini Kanuni Sultan Süleyman devrinde yaşamıştır. Gerek deri gerek kâğıttan yapılan işlere mukatta' denildiği gibi, bunu yapanlara müfret (tekil) olarak katta' (kesmeci) ve cem'i çoğul olarak kattâân denir.

<span class="mw-page-title-main">Cem Kızıltuğ</span>

Cem Kızıltuğ, Türk karikatürist ve illüstratördür.

Topkapı Sarayı içindeki kütüphanede 15.000 civarında elyazması, hat, tezhip, cild, minyatür, harita, vb. vardır. Cumartesi pazar dışında mesai saatlerinde açıktır.

<span class="mw-page-title-main">Sakıp Sabancı Müzesi</span> Türkiyede bir müze

Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi, zengin bir hat ve resim koleksiyonunu bünyesinde barındıran ve düzenlediği geçici sergilerle birçok ünlü sanatçının eserlerine ev sahipliği yapan bir sanat müzesidir. 2002 yılında ziyarete açılan müze, İstanbul'da Boğaziçi'nin en eski yerleşimlerinden Emirgan'da bulunan Atlı Köşk'te hizmet vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Feyhaman Duran</span> Türk ressam ve hattat

Feyhaman Duran, Türk ressam ve hattat. Türk Resim Sanatı'nda, portre sanatının ilk ve en önemli temsilcisi sayılır. 1914 Çallı Kuşağı ressamlarındandır. Özellikle Atatürk ve İnönü portreleriyle ünlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çinili Köşk</span> Topkapı Sarayı içerisinde bulunan bir köşk

Çinili Köşk, Topkapı Sarayı'nın dış surlarının içinde yer alan, 1472 yılından kalma bir köşktür. Osmanlı sultanı II. Mehmed tarafından yazlık saray ya da köşk olarak yaptırılmıştır. Mimarı kesin olarak belli olmasa da bazı kaynaklar Mimar Atik Sinan tarafından yapıldığını belirtmektedir. Sırça Köşk ya da Sırça Saray olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Nurhan Atasoy</span> Türk sanat tarihçisi

Nurhan Atasoy, Türk sanat tarihi profesörü, akademisyen ve yazardır. Osmanlı ve İslami sanat tarihinde uzmanlaşmış; bu konularda akademik çalışmalar yapmış ve çeşitli eserler kaleme almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı minyatürü</span> Genellikle Osmanlıda saray kültürünü yansıtan eski Osmanlı resim sanatı

Osmanlı minyatür sanatı Osmanlı saray kültürünü yansıtarak el yazmaları gibi lüks öğeleri süsleyen genelde Padişah ve diğer yüksek mertebelilere sunulmuş bir sanat şeklidir. Minyatür sanatı İslam dünyasında özellikle yer bulmuş bir saray sanatıdır. Yüksek gelişmişliğe ve kapsamlılığa, geç Orta Çağ'da İran, Irak, Orta Asya ve Anadolu'da bulunan Türk ve Pers hanedanlıkları dönemlerinde erişmiştir. Osmanlı miniyatür sanatı, hep birlikte kitap sanatı olarak anılan Hat, Nakş, Tezhip, Ebru ve Cilt gibi birbiriyle ilişkili geleneksel sanatlardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Millî Saraylar Resim Müzesi</span>

Millî Saraylar Resim Müzesi, Dolmabahçe Sarayı'nın Veliaht Dairesi'nde 2014 yılında açılan Millî Saraylar İdaresi Başkanlığı'na bağlı müzedir.

Cemal Kafadar, Türk-Amerikan tarih akademisyeni, Osmanlı tarihçisi, araştırmacı ve yazardır. Harvard Üniversitesi Tarih Bölümü Vehbi Koç Tarih Profesörü olarak görev yapmaktadır.

Güzin Duran, Türk ressam ve hattat.

Nazan Ölçer, Türk sanat tarihçisi ve müzecidir.

<i>Hünernâme</i> Seyyid Lokmanın tezhip ve minyatürlerle süslü Şehname vezninde yazılmış mesnevisi.

Hünernâme, Seyyid Lokman tarafından 1579 ya da 1580 ile 1584 ya da 1585 yılları arasında yazılan Osmanlı el yazması eserdir. Tezhip ve minyatürleriyle dikkat çeker. İki cilttir ve esas olarak I. Süleyman, II. Selim, III. Murad ve Sokollu Mehmed Paşa dönemlerine ait 89 minyatür içermektedir. Şehnâme tarzında kaleme alınan eserin bilinen tek nüshası, günümüzde Topkapı Sarayı Müzesi Yazma Eserler Kütüphanesi'nde yer almaktadır.

Güler Güçlü; Türk heykeltıraş.

Zeren Tanındı, Türk akademisyen ve sanat tarihçisi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.