İçeriğe atla

Filipince

Filipince, (Filipince: Tagalog Wikang Filipino, Türkçe: Filipinler dili), Filipinler'de konuşulan Tagalog dilinin resmî ve ulusal lisân olarak kabul edilmiş adıdır. Filipin Dili Komisyonu (Filipince: Komisyon sa Wikang Filipino) tarafından hedeflenen amaç, Filipince ile ülkedeki etnik gruplar arasında iletişimi temin edebilecek çok merkezli bir dil, ortak bir lisân oluşturmaktır.[1] Filipince, Tagalog dışında diğer Filipinler'de konuşulan dillerden neredeyse hiçbir kelime veya gramer etkisi içermemektedir.[2]

13 Kasım 1937 tarihinde toplanan Birinci Filipinler Meclisi, Ulusal Dil Enstitüsü'nün kuruluşuna karar verdi. Bu enstitüsü Avustronezya dillerin kollarından Tagalogca'yı temelini alan yeni ulusal dili seçmişti.

1961'de bu yeni dile Pilipino adı verilmişti. 1972 yılında anayasa değişikliği ile Filipino olarak değiştirildi ve kabul edildi.

Günümüzde Filipince, Filipinler'in ulusal ve eğitim dili olup medyada da kullanılmaktadır.

Bazı Filipince kelimeler ve Türkçe karşılıkları:

  • kamusta ká; nasılsın
  • kamustá; merhaba
  • mabúti; iyiyim
  • taga-saan ká; nerelisin
  • mahál kitá; seni seviyorum
  • miss na miss kitá; seni çok özledim
  • gwápo; yakışıklı
  • magandá; güzel
  • nandyán ka bá; ordamısın
  • salámat; teşekkür ederim
  • waláng anumán; bir şey değil
  • báki't; niçin
  • magandáng umága; günaydın
  • magandáng tanghálì; iyi günler
  • magandáng gabí; iyi akşamlar
  • akó; ben
  • ikáw; sen
  • táyo; biz
  • silá; onlar
  • anó'ng pangálan mo?; senin adın ne?
  • akó si Nelvin; benim adım Nelvin
  • sige; tamam
  • íngat; kendine iyi bak
  • támà; doğru
  • totoó; gerçek
  • talagá; gerçekten
  • síno; kim
  • kailán; ne zaman
  • Lúnes; pazartesi
  • Martés; salı
  • Miyérkules; çarşamba
  • Huwébes; perşembe
  • Biyérnes; cuma
  • Sábado; cumartesi
  • Linggó; pazar
  • tágay; şerefe
  • ilán; kaç
  • magkáno; kaç para

Kaynakça

  1. ^ "Wika / Resolusyon Blg 92-1". web.archive.org. 5 Haziran 2023. 5 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  2. ^ "New center to document Philippine dialects - INQUIRER.net, Philippine News for Filipinos". web.archive.org. 22 Mayıs 2014. 22 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İngilizce</span> Batı Cermen dili

İngilizce (

<span class="mw-page-title-main">Felemenkçe</span>

Felemenkçe, Hint-Avrupa dil ailesinin Cermen dilleri grubundan dil. Hollandaca ve Flamanca gibi lehçeleri vardır, bunlar özellikle yazılı dilde birbirine oldukça yakındır. Felemenkçe ve lehçeleri; Hollanda, Belçika ve Surinam'da resmî dil konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Filipinler</span> Güneydoğu Asya ülkesi

Filipinler, resmî adıyla Filipinler Cumhuriyeti, Pasifik Okyanusu'nun batısındaki coğrafyada konumlanan bir Güneydoğu Asya devletidir. Ülke irili ufaklı 7.641 adet ada ve adacıktan oluşur. Ancak ülkeyi oluşturan üç ana coğrafi kara parçası vardır. Bunlar Luzon, Visayas ve Mindanao'dur. Ülkenin başkenti Manila iken, en kalabalık şehri Quezon City'tir. Bu iki kent de Büyükşehir Manila yönetimsel birimine bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arapça</span> Afroasya dilleri ailesinin Sami koluna mensup bir dil

Arapça, Afroasya dilleri ailesinin Sami koluna mensup bir dildir. Batıda Atlantik Okyanusu'ndan doğuda Umman Denizi'ne, kuzeyde Akdeniz'den güneydoğuda Afrika Boynuzu ve Hint Okyanusuna uzanan geniş bir coğrafyada konuşulmaktadır. Tüm lehçeleri ile birlikte 420 milyonu aşkın kişi tarafından konuşulduğu olduğu tahmin edilmektedir. Arap Birliği'ne üye 22 ülke ile Çad ve Mali dâhil olmak üzere 24 ülkede resmî dildir. Aynı zamanda kısmî olarak tanınan Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti, Somaliland ile Tanzanya'da (Zanzibar) resmî dil statüsündedir. Arap Birliği'nin ve Birleşmiş Milletler'in kabul edilen altı resmî dilinden biridir. Nijer, Senegal ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nde ulusal/azınlık dili olarak tanınmıştır. Arapça İran, İsrail, Pakistan, Filipinler ve Güney Afrika Cumhuriyeti anayasalarında özel dil statüsüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">İspanyolca</span> İber Yarımadası kökenli Roman dili

İspanyolca ya da Kastilya dili, Latin dillerinden biri. Kökeni İspanya'nın Kastilya bölgesine dayanır. 480 milyona yakın kişinin ana dili olarak konuştuğu İspanyolca, ana dil olarak Çinceden sonra en çok konuşulan ikinci dildir. En çok konuşulan diller sıralamasında ise İngilizce, Çince ve Hintçe dilinden sonra dördüncü sıradadır. İnternette ise İngilizce ve Çinceden sonra en çok kullanılan üçüncü dildir. İspanyolca, Portekizce ve Katalanca ile birlikte, Latin dillerinin güneybatı kolunu temsil eden üç dilden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Manila</span> Filipinlerin başkenti

Manila, Filipinler'in başkenti ve Metro Manila bölgesinde bulunan belediyelerden biridir. Şehir ülkenin en büyük adası olan Luzon'da Manila Bay'ın doğu kıyısında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Filipinler'de konuşulan diller</span>

Filipinler'de konuşulan dillerin sayısı sınıflandırma farklılıklarına göre 120 ila 187 arasındadır. Bu dillerin hemen hemen hepsi Avustronezya dil ailesinden türemiştir. Tüm bu dillerden sadece 2 tanesi resmiyette sahiptir, ancak yarı resmi uygulamalar ve konuşulma ile beraber toplamda 10 adet önemli dil kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Quezon City</span>

Quezon City, Filipinlerin ilk başkenti (1948-1976) ve en kalabalık şehridir. Quezon Şehri (Filipinliler tarafından kısaca QC olarak bilinir) Ulusal Başşehir bölgesinde, Metro Manila'da bulunan şehir ve belediyelerden biridir. Şehir eski devlet başkanı Manuel L. Quezon'den sonra isimlendirildi. Devlet Başkanı şehri Manila'nın yerine başkent yapmak için geliştiriyordu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de konuşulan diller</span>

Türkiye'de konuşulan diller, Türkiye Cumhuriyeti'nde devletin anayasanın üçüncü maddesi uyarınca tek resmî eğitim ve konuşma dili Türkçedir. Ülkede azınlık (bölgesel) ve ülkeye göçler sonrası göçmenler tarafından konuşulan diller de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlıca</span> Osmanlı İmparatorluğunda kullanılan dil

Osmanlıca veya Osmanlı Türkçesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk anayasası olan 1876 tarihli Kânûn-ı Esâsî'de geçtiği hâliyle Türkçe, 13 ile 20. yüzyıllar arasında Anadolu'da ve Osmanlı Devleti'nin yayıldığı bütün ülkelerde kullanılmış olan, Arapça ve Farsçanın etkisi altında kalan Türk dili. Alfabe olarak çoğunlukla Arap alfabesinin Farsça ve Türkçe için uyarlanmış bir biçimi kullanılmıştır. Halk arasında bazen bu dil dönemi için "Eski Türkçe" de kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Moro İslami Kurtuluş Cephesi</span>

Moro İslami Kurtuluş Cephesi Filipinler merkezi hükümetinden Mindanao bölgesinde yaşayan Moro halkı için özerk bölge isteyen teşkilat. Uzun yıllar Moro halkı için bağımsızlık isteyen Moro İslami Kurtuluş Cephesi 2010 yılında bu hedefinden vazgeçerek geniş kapsamlı özerkliği yeni hedef olarak benimsedi. Teşkilat 2016'da Filipinler Devlet Başkanı Benigno Aquino III ve MİKC lideri Hacı Murat İbrahim'in de katıldığı bir törenle silah bıraktı. Bu teşkilat Bangsamoro, Mindanao, Sulu Takımadaları, Palawan, Basilan bölgelerinde ve diğer çevre adalarda kurulmuştur.

Anino Games, Filipinler'de oyun endüstrisinin öncüsü olarak kabul edilen Niel Nagondon tarafından kurulan farklı platformlar için üçüncü taraf oyun geliştiricisidir. PC, konsol ve sanal gerçeklik oyunlarına odaklanan Anino Entertainment ve mobil oyunlar geliştiren Anino Mobile adlı iki şirketinden birleşiminden oluşmakatdır. Şirket adını "gölge" anlamına gelen Tagalogca bir kelime olan anino'dan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Resmî dili İspanyolca olan ülkeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

İspanyolca'yı dünyada 470 milyon ila 500 milyon kişinin konuştuğu tahmin edilmektedir. İspanyolca dünyada en çok ülkede resmî dil olarak kabul edilen dildir. Ayrıca İspanyolca en çok öğrenilen 2. dillerden birisidir.

Luz Fernandez, Filipinli aktris ve televizyon sunucusudur.

Millî dil veya ulusal dil, bir ulusla fiili veya hukuken bir bağlantısı bulunan dildir. Bir ülkenin topraklarında birinci dil olarak konuşulan bir veya daha fazla dil, gayri resmi olarak veya mevzuatta ülkenin ulusal dilleri olarak belirtilebilir. Ulusal diller 150'den fazla dünya anayasasında belirtilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Filipinler arması</span>

Filipinler arması, Filipinler'in resmî devlet armasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sylvia La Torre</span>

Sylvia Reyes La Torre-Perez de Tagle, Filipinli şarkıcı, oyuncu, radyo sanatçısı ve sunucu.

<span class="mw-page-title-main">Datu</span>

Datu veya Datto, Güneydoğu Asya prensleri için kullanılan bir ünvandır ve diğerlerinin yanı sıra Filipinler, Malezya, Brunei ve Endonezya'da kullanılmaktadır. Datu, Filipin takımadaları boyunca çok sayıda yerli halkın yöneticilerini ifade eden bir unvandır. Bu unvan günümüzde özellikle Mindanao, Sulu ve Palawan'da hala kullanılmaktadır, ancak Filipin tarihinin erken dönemlerinde, özellikle Orta ve Güney Luzon, Visayalar ve Mindanao bölgelerinde çok daha yaygın olarak kullanılmıştır. Diğer birçok Avustronezya dilindeki "ratu" unvanının akrabasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Filipin Devrimi</span>

Filipin Devrimi,, Filipinli devrimciler tarafından ülkenin bağımsızlığını kazanmak amacıyla İspanyol sömürge kuvvetlerine karşı yürütülen çatışmalardı.

<span class="mw-page-title-main">Asya'daki diller</span>

Asya Dilleri