İçeriğe atla

Filipin-Amerikan Savaşı

Filipin-Amerikan Savaşı

Amerikan askerleri Manilla yakınlarda savaş halindeler, 1899.
Tarih1899 - 1913
Bölge
SonuçAmerika Birleşik Devletleri'nin zaferi ve Birinci Filipin Cumhuriyeti'nin yıkılması.
Taraflar

Amerika Birleşik Devletleri bayrağı Amerika Birleşik Devletleri

  • Amerika Birleşik Devletleri bayrağı Filipin Polis Örgütü
  • Amerika Birleşik Devletleri bayrağı Filipinli Destekçiler
İlk Filipin Cumhuriyeti Bayrağı Birinci Filipin Cumhuriyeti
Komutanlar ve liderler

Amerika Birleşik Devletleri bayrağı William McKinley
Amerika Birleşik Devletleri bayrağı Theodore Roosevelt
Amerika Birleşik Devletleri bayrağı Elwell Otis

Amerika Birleşik Devletleri bayrağı Arthur MacArthur
İlk Filipin Cumhuriyeti Bayrağı Emilio Aguinaldo
İlk Filipin Cumhuriyeti Bayrağı Miguel Malvar
Filipin Devrim Bayrağı Paciano Rizal
Güçler
126,000 80,000
Kayıplar
Toplam:4,196 12,000 ile 20,000 arası (askeri)
200,000 ile 1,500,000 arası (sivil)

Filipin-Amerikan Savaşı[1] (1899-1902) tarihlerinde bağımsızlığını ilan etmek isteyen Filipinler ile ABD arasında gerçekleşen savaştır. Emilio Aguinaldo önderliğinde başlatılan bağımsızlık savaşı Filipinler'in yenilgisiyle resmi olarak 4 Temmuz 1902 tarihinde sona ermiştir.[2] Ancak Filipin Ordusu, Amerika Birleşik Devletleri Ordusu ile 1913 yılına kadar çatışmıştır. Filipinler, 1.5 milyon insanın ölümüne neden olan bu savaşı bir soykırım olarak nitelendirmektedir.

Kaynakça

  1. ^ "Philippines-American war". U.S. Department of State. U.S. Bilateral Relations Fact Sheets: Background Notes. Washington, D.C.: United States Department of State. 2004. Retrieved December 25, 2016. Although Americans have historically used the term 'the Philippine Insurrection', Filipinos and an increasing number of American historians refer to these hostilities as the Philippine-American War (1899–1902), and in 1999 the U.S. Library of Congress reclassified its references to use this term. (Archived content; Information released online from January 20, 2009 to January 20, 2017). 17 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2024. 
  2. ^ "Proclamation 483—Granting Pardon and Amnesty to Participants in Insurrection in the Philippines | The American Presidency Project". www.presidency.ucsb.edu. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Filipinler</span> Güneydoğu Asya ülkesi

Filipinler, resmî adıyla Filipinler Cumhuriyeti, Pasifik Okyanusu'nun batısındaki coğrafyada konumlanan bir Güneydoğu Asya devletidir. Ülke irili ufaklı 7.641 adet ada ve adacıktan oluşur. Ancak ülkeyi oluşturan üç ana coğrafi kara parçası vardır. Bunlar Luzon, Visayas ve Mindanao'dur. Ülkenin başkenti Manila iken, en kalabalık şehri Quezon City'tir. Bu iki kent de Büyükşehir Manila yönetimsel birimine bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kore Savaşı</span> 1950–1953 yılları arasında Kore Yarımadasında yapılan savaş

Kore Savaşı, 1950-1953 yılları arasında yapılan, Kuzey Kore ile Güney Kore arasındaki savaştır. Soğuk Savaş'ın ilk sıcak çatışması olmuştur. Savaş, ABD ve müttefiklerinin, daha sonra da Çin'in müdahalesiyle uluslararası bir boyut kazanmıştır. Kore Savaşı sonunda Kore'nin bölünmüşlüğü korunmuş ve bugüne kadar gelen birçok sorun miras kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Moro İslami Kurtuluş Cephesi</span>

Moro İslami Kurtuluş Cephesi Filipinler merkezi hükümetinden Mindanao bölgesinde yaşayan Moro halkı için özerk bölge isteyen teşkilat. Uzun yıllar Moro halkı için bağımsızlık isteyen Moro İslami Kurtuluş Cephesi 2010 yılında bu hedefinden vazgeçerek geniş kapsamlı özerkliği yeni hedef olarak benimsedi. Teşkilat 2016'da Filipinler Devlet Başkanı Benigno Aquino III ve MİKC lideri Hacı Murat İbrahim'in de katıldığı bir törenle silah bıraktı. Bu teşkilat Bangsamoro, Mindanao, Sulu Takımadaları, Palawan, Basilan bölgelerinde ve diğer çevre adalarda kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Yamashita'nın altınları</span>

Yamashita'nın altınları, diğer adıyla Yamashita hazinesi, II. Dünya savaşı sırasında Japon ordusu tarafından savaş ganimeti olarak Güneydoğu Asya'da ele geçirilen ve mağaralarda, tünellerde ve Filipinler'deki yer altı komplekslerinde saklanan altın ve eserleri anlatmaktadır. Japon general Tomoyuki Yamashita'nın ismiyle anılmaktadır ve bu general "Malaya Kaplanı" lakabıyla da tanınmaktadır. Hazinenin miktarı nedeniyle elli yılı aşkın süredir hazine avcıları tarafından aranmaktadır. Hazinenin varlığı konusunda pek çok uzman, miktarının sanıldığı kadar olmadığını iddia etmektedirler. Ancak hazinenin olabileceğinin rivayeti bile Havai'de 1988 yılında Rogelio Roxas adlı bir hazine avcısı ve Filipinler'in eski başkanı Ferdinand Marcos arasında karışık bir davanın konusu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Amerikalılar</span> Amerika Birleşik Devletlerinde doğan veya sonradan vatandaşı olan Amerika yerlileri

Amerikalılar veya Amerikanlar, Birleşik Devletler'de doğan ya da sonradan vatandaşı olanları kapsayan diplomatik bir topluluktur. Birleşik Devletler, çoğunlukla son 500 yıl içinde kıtaya göçen Avrupalılar, Asyalılar, Afrikalılar ve Orta Doğululardan oluştuğu için belirli bir etnisite değil, belirli bir yasa çerçevesi içinde ilerlemiş bir demonime sahiptir. Bir diğer bakış açısıyla birçok farklı etnik gruba ev sahipliği yaptığı için kültürü, yasası ve ulusu ırksal ya da etnik şekilde değil, diplomatik değerler topluluğu şekilde yorumlanır.

  Demokrat (52)  Demokratik-Cumhuriyetçi (3)  Bağımsız (1)  Asker (1)  Cumhuriyetçi (7)

Filipin Komünist Ayaklanması, Filipinler Komünist Partisi ve onun silahlı kuvveti olan Yeni Halk Ordusu öncülüğünde 1969 yılında Filipinler'de Marksist-Leninist ilkelere dayalı rejim kurma amacı ile meydana gelen ayaklanma. Bu ayaklanma sonucu gelişen olaylar halen devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Moro İsyanı</span>

Moro İsyanı, Filipinler'in Mindanao bölgesinde Müslüman Morolar ile Filipinler Ordusu arasındaki çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Isnilon Hapilon</span>

Isnilon Totoni Hapilon, IŞİD'e bağlı Filipinli cihatçıdır.

<span class="mw-page-title-main">Jeepney</span>

Jeepney, Filipinler'de toplu taşıma için kullanılan popüler bir araçtır. Jeepneyler, geniş oturma kapasitesi ile Filipin kültürünün ve sanatının her yerde simgesi haline gelen süslemeleri ile tanınırlar. Sarao jeepney, 1964 New York Dünya Fuarı'ndaki Filipin pavyonunda Filipinliler için ulusal bir sembol olarak sergilenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pasig Nehri</span> Filipinlerde bulunan nehir

Pasig Nehri, Filipinler'de bulunan bir nehirdir. Nehir, 3.2 km uzunluğunda olup Laguna de Bay ve Manila Körfezi'ni birbirine bağlamaktadır ve başkent Manila ve çevresindeki kentsel alanın kuzey ve güney yarım olmak üzere ikiye ayırmaktadır. Nehrin havzası Laguna de Bay da dahil olmak üzere 4,678 km²'dir.

<span class="mw-page-title-main">Filipinler-Türkiye ilişkileri</span>

Filipinler-Türkiye ilişkileri, Filipinler ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir.

<span class="mw-page-title-main">Filipinler-Romanya ilişkileri</span>

Filipinler-Romanya ilişkileri, Filipinler ile Romanya arasındaki dış ilişkilerdir.

2019 Filipinler kızamık salgını 2019'un başlarında başladı. Şubat 2019'da Filipin hükûmeti tarafından Metro Manila da dahil olmak üzere Luzon ve Visayas'taki belirli idari bölgelerde resmi olarak kızamık salgını ilan edildi. Salgın, iddiaya göre Dengvaxia aşı tartışmasının nedeniyle 15 yıl önce %88 olan yüksek aşılama oranlarının %74'e kadar düşmesine bağlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Albert William Herre</span> Amerikalı hayvanbilimci (1868 – 1962)

Albert William Christian Theodore Herre, Amerikalı ihtiyolog ve likenologdur. Herre, 1868'de Toledo, Ohio'da doğdu. 1903'te botanik alanında lisans derecesi aldığı Stanford Üniversitesi'nin bir mezunuydu. Herre ayrıca bir yüksek lisans ve doktora derecesi aldı. 1962'de Santa Cruz, Kaliforniya'da öldü.

<span class="mw-page-title-main">Filipin Topluluğu</span> Eski ABD toprağı

Filipinler Topluluğu 1935'ten 1946'ya kadar Filipinler'i yöneten idari organdı ve 1942'den 1945'e kadar Japonya'nın işgal ettiği II Savaş. Topluluk, ülkenin bağımsızlığının tam olarak elde edilmesine hazırlık yapan bir geçiş yönetimi olarak tasavvur edildi.

<span class="mw-page-title-main">Moro İsyanı (1899-1913)</span>

Moro İsyanı (1899-1913) Filipin-Amerikan Savaşı sırasında Moro halkı ile ABD ordusu arasında yaşanan silahlı bir çatışmadır. Özerk fiilen bağımsız konumdaki Moroların Filippinlerle birlikte, kendi bölgelerinde ABD işgaline uğraması neticesi başlayan bu ayaklanma, ABD ordusunca güç kullanılarak bastırılmış, bölgenin tümden ABD işgaline uğraması ve sonuçta Moroların özerkliklerini ve fiili bağımsızlıklarını tamamen kaybetmesi ile son bulmuştur. "Moro" kelimesi - İspanyolca "Moor" - Mindanao, Jolo ve komşu Sulu Takımadalarını içeren bir bölge olan Güney Filipinler'de yaşayan Müslüman halk için kullanılan bir terimdir. Sulu müslümanları olarak da bilinmektedir. II. Abdülhamid'in halife sıfatıyla Morolara yönelik olarak ABD Büyükelçisinin İstanbul'daki diplomatik faaliyetleri neticesinde, ABD lehine hazırlamış olduğu, sözde dini özgürlüklerine izin verilmiş olmak kayıtlı Abd'ye karşı gelmemelerini belirten fetva da Moroların o sırada ABD'ye karşı mücadele veren Hristiyan Filipinliler ve diğer yerli halk ile birleşmesini de engelleyerek bu isyanın başarısız olmasında önemli rol oynamıştır.

Bates Antlaşması olarak da bilinen Kiram-Bates Antlaşması, Filipin-Amerikan Savaşı sırasında Amerika Birleşik Devletleri ve Sulu Sultanlığı tarafından imzalanan bir antlaşmadır. Antlaşma, Amerika Birleşik Devletleri kuvvetlerini kuzey Luzon'da yoğunlaştırırken Sulu Sultanlığı'nın Filipin-Amerikan Savaşı'na girmesini önleme işlevi gördü.

<span class="mw-page-title-main">Filipin Devrimi</span>

Filipin Devrimi,, Filipinli devrimciler tarafından ülkenin bağımsızlığını kazanmak amacıyla İspanyol sömürge kuvvetlerine karşı yürütülen çatışmalardı.

<span class="mw-page-title-main">Filipinler Cephesi (1941-1942)</span>

Filipinler cephesi, Filipinler Savaşı olarak da bilinir veya Filipinler'in Düşüşü, İkinci Dünya Savaşı sırasında Filipinler'deki Amerika topraklarının Japonya İmparatorluğu tarafından işgal edilmesi ve adaların ABD ve Filipin Orduları tarafından savunulmasıydı.