İçeriğe atla

Filibeli Sıtkı Dede

Filibeli Sıtkı Dede (1824, Filibe - 10 Temmuz 1933, Konya), 19. yüzyılda Konya'da yaşamış din adamı, hattat ve Mevlâna Dergâhı son mesnevîhânı.[]

İlk öğretimini Filibe'de tamamlayarak İstanbul'a yerleşti. Burada Kadıasker Filibeli Halil Fevzi Efendi'den Arapça ve Farsça öğrendi. Mevleviliğe duyduğu ilgi nedeniyle buradan Konya'ya geldi. Hacı Eyüp Çelebi yerine mesnevîhân oldu. 1885'te Sultan Selim Camii'nde hatiplik yaptı. 1923'ten sonra Mevleviliğin kutbu olarak bilinmiştir.[1]

Sıtkı Dede iyi derecede Arapça ve Farsça bilir, konuşurdu. Nitekim 1906'da Konya'yı ziyarete gelen o zamanki Almanya'nın İran büyükelçisi Friedrich Rosen, babasının Mesnevi tercümesinde Mevlâna dergâhındaki hücre sahibi dervişler arasında yalnız Sıtkı Dede ile rahatça Farsça konuşabildiğini açıklamaktadır. İyi derecede bir hattat olan Sıtkı Dede'nin dergahta üç adet levhası mevcuttur.[2]

Sıtkı Dede 1933'te öldü. Mezarı Konya'da Mevlana Türbesi karşısında bulunan Üçler Mezarlığı'ndadır. Mezar taşında kitabede şunlar yazmaktadır:

Ölmez diridir ölmezden evvel ölenler

İşte biridir sırca bilir anı bilenler
Bilmezsen eğer öğrenegel merd-i hakikat
Dergâh-ı Hünkari'de yetişmiş mürşid-i tarikat
Tahsil-i mearifle Ömrünü kısmen sürmüş
Ta'lim-i edeble yaşayıp yüzon'a girmiş
Hitabetle imamet gibi dini menasıb
Mesnevi-hanlıkla meşhur sahib-i menakıb
Filibe'li Mevlevi Hüseyin Sıdkı Dede
Vuslat-yab-ı Cemal olmuş 1352 Hicride

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Mevlana' dan Sonra Mevlevflik, Abdulbaki Gölpınarlı, İstanbul, 1953, s. 410
  2. ^ http://isamveri.org/pdfdrg/D121780/2003/2003_OZONDERH1.pdf []

İlgili Araştırma Makaleleri

Esrâr Dede, Türk Dîvân edebiyatı şairi; mutasavvıf.

<span class="mw-page-title-main">Şems-i Tebrîzî</span>

Şems-i Tebrîzî, İranlı mutasavvıf. Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin gönül dünyasında büyük değişikliklere sebep olan ve Mevlânâ tarafından yazılan ilâhî aşk şiirlerinden oluşan "Dîvân-ı Şems-î Tebrîzî" adındaki nazım eser sayesinde tanınan Mevlana'nın sohbet şeyhidir.

<span class="mw-page-title-main">Mevlânâ Müzesi</span>

Mevlânâ Müzesi, Konya'da bulunan, eskiden Mevlâna'nın dergâhı olan yapı kompleksinde 1926 yılından beri faaliyet gösteren müzedir. "Mevlana Türbesi" olarak da anılır.

Feridun Nafiz Uzluk, Türk tıp tarihinin öncü isimlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Şeb-i Arûs</span> Mevlevilikte Mevlânâ Celaleddin-i Ruminin öldüğü gece

Şeb-i Arus, Türkçe: Düğün Gecesi,, Mevlevilikte Mevlânâ Celaleddin-i Rumi'nin öldüğü gecedir. Mevlana Celaleddin Rumi, bu geceyi Rabb'ine, sevgiliye kavuşma gecesi olarak düşündüğü Düğün Gecesi olarak adlandırır. Rumi'nin ölüm yıl dönümlerinde 17 Aralık tarihlerine denk gelen haftalarda yapılan ve Vuslat Yıldönümü Uluslararası Anma Törenleri olarak isimlendirilmeye başlanılan törenler, halk arasında "Şeb-i Arus" olarak da anılmaktadır. Arus kelimesi aslında yanlışlıkla Arapçadaki "عروج" (Yükseliş) kelimesinin yerinde kullanılmıştır, yani ölümden sonra ruhun semaya yükselişi anlamına gelmektedir. Şeb-i Arus törenleri ve etkinlikleri Konya Mevlana Kültür Merkezinde yapılmaktadır.

İbrahim Şâhidî, Mevlevi şair ve evliya.

<span class="mw-page-title-main">Mevlevîlik</span>

Mevlevîlik, 13. yüzyılda yaşamış Mevlana Celaleddin Rumi'nin tasavvufî düşünceleri üzerine, kendisinin ölümü ardından gelişen tarikattır.

<span class="mw-page-title-main">Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî</span> Türk tasavvuf âlimi ve şair (1207–1273)

Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî, Celâleddin Muhammed Rumi, ayrıca Celaleddin Muhammed Belhî veya yaygın adlarıyla Mevlânâ veya Rumi, 13. yüzyılda Anadolu'da yaşamış bir Fars tasavvufçu, ilahiyatçı ve Sufi bir mistik şairdir. Mevlana'nın etkisi ulusal sınırları ve etnik ayrımları aşar: onun manevi mirası son yedi yüzyıldır İranlılar, Tacikler, Türkler, Yunanlar, Peştunlar, Orta Asya ve Hint Yarımadası Müslümanları tarafından büyük ölçüde takdir edilmektedir. Şiirleri dünya dillerinin çoğuna geniş çapta çevrilmiş ve çeşitli biçimlere aktarılmıştır. Mevlana, Amerika Birleşik Devletleri'nde "en popüler şair" ve "en çok satan şair" olarak tanımlanmıştır.

İbrahim Gülşeni, mutasavvıf ve şair.

Abdullah Vassaf Efendi Osmanlı şeyhülislamı, divan şairi, ilim adamı ve hattat.

<span class="mw-page-title-main">Sema (tasavvuf)</span>

Sema veya Sama,, sufinin musiki nağmelerini dinlerken sesi ve anlamı işitmesi, vecde gelip hareket etmesi ve kendinden geçip dönmesi anlamında bir tasavvuf terimidir.

Mevlânâ, şu anlamlara da gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Veled Çelebi İzbudak</span> Türk dil ve edebiyat bilgini, şair, milletvekili (1869 - 1950)

Veled Çelebi İzbudak, Mehmet Bahâeddin Veled ya da mahlasıyla Bâhâi, Türk dil ve edebiyat bilgini, şair, milletvekili.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Remzi Akyürek</span>

Ahmet Remzi Akyürek, Türk mutasavvıf ve şair.

Muhammed Sultan Bahaeddin Veled veya kısaca Sultan Veled, Mevlana Celaleddin Rumi'nin oğlu, Mevlevîliğin asıl kurucusu, ikinci piri ve divan şairidir.

Âteşbâz-ı Velî ya da gerçek adıyla Yûsuf bin İzzeddin, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin aşçısı ve Mevleviliğin önemli isimlerinden. 13. yüzyılda adına Konya'da bir türbe yapılmıştır. Ayrıca adına kızıl tuğlalardan bir türbe yaptırılan tarihteki ilk aşçı olarak bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Üçler Mezarlığı</span>

Üçler Mezarlığı, Konya'da bulunan tarihi bir mezarlık.

Menâkıbü'l Ârifîn, Ahmed Eflâkî'nin Mevlana Celaleddin Rumi ve Mevlevilik hakkındaki kitabı.

Hüsameddin Çelebi Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin, Mesnevî’yi yazmasına vesile olan müridi ve halifesi.

Ferîdûn Sipehsâlâr veya tam adıyla Mecdüddîn Ferîdûn b. Ahmed-i Sipehsâlâr Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî ve tarikatı hakkında ilk menâkıbnâmelerden biri sayılan Risâle-i Sipehsâlâr be-Menâkıb-ı Hazret-i Hudâvendigâr’ın yazarı. Eserlerinde Mevlana'nın Ahî Evran'dan haz etmediğini yazar.