İçeriğe atla

Fiji

Koordinatlar: 18°G 179°D / 18°G 179°D / -18; 179
Fiji
Matanitu Tugalala o Viti (Fijice)
Republic of Fiji (İng.)
फ़िजी गणराज्य (Fiji Hindi)
Fiji Adaları Cumhuriyeti
Slogan
Fijice: Rerevaka na Kalou ka Doka na Tui
Fear God and honour the Queen
Millî marş
"God Bless Fiji"
(Türkçe: "Tanrı Fiji'yi Korusun")

Fiji haritadaki konumu
Başkent
ve en büyük şehir
Suva
Resmî dil(ler)İngilizce, Fijice, Fiji Hindi
DemonimFijililer
HükûmetÜniter parlamenter cumhuriyet
• Cumhurbaşkanı
Wiliame Katonivere
• Başbakan
Sitiveni Rabuka
Tarihçe 
• Birleşik Krallık'tan bağımsızlık
10 Ekim 1970
• Cumhuriyetin ilanı
7 Ekim 1987
Yüzölçümü
• Toplam
18.274 km2 (155.)
• Su (%)
önemsiz miktar
Nüfus
• 2018 tahminî
926.276[1] (161..)
• 2017 sayımı
884.887[2]
• Yoğunluk
46,4/km2 (148.)
GSYİH (SAGP)2020 tahminî
• Toplam
10,054 milyar $ (140.)
• Kişi başına
11.175 $[3] (104..)
GSYİH (nominal)2020 tahminî
• Toplam
3,932 milyar $ (152.)
• Kişi başına
4.371 $[3] (97.)
Gini (2013)36.4[4]
orta
İGE (2019)Sabit 0.724[5]
yüksek · 98.
Para birimiFiji doları (FJD)
Zaman dilimiUTC+12
• Yaz (YSU)
UTC+13
Trafik akışısol
Telefon kodu+679
İnternet alan adı.fj

Fiji ya da resmî adıyla Fiji Cumhuriyeti (Fijice: Matanitu Tugalala o Viti, Fiji Hindi: फ़िजी गणराज्य), Okyanusya'da bulunan bir ada ülkesidir. Pasifik okyanusunun güneyinde bulunan bir dizi adadan oluşan ülke, 215'i ıssız olmak üzere toplam 322 adadan ve 522 adacıktan oluşur. İki büyük ada, Viti Levu ve Vanua Levu, yerleşimin %87'sini oluşturur.

Tarihçe

Fiji'de 17. yüzyılda Avrupalı kâşiflerden uzun süre önce de insanlar vardı. Fiji'de yapılan kazılarda küçük yerleşimlerde çanak çömlek türünde eski kalıntılar bulunmuştur. Fiji yerleşim yerlerinde yapılan kazılar sonucu M.Ö. 1000 yıllarına ulaşan buluntulara rastlanmıştır. Ancak büyük Pasifik göçünün sorusuna hâlâ cevap bulunamamıştır. 1643'te Hollanda'li kâşif Abel Tasman'ın, büyük güney kıtasını aramaya giderken Fiji'yi ziyaret ettiği biliniyor.

XIX. yüzyıla kadar Avrupalı yerleşimciler, yerleşimlerine devam etmiştir. Adalar, 1874'te bir sömürge olarak İngiliz kontrolünün altına girdi. İngilizler tarafından adalara Hint işçiler getirildi. 1970'te önce krallık olarak bağımsızlığını ilan etti. Fiji'ye, Hint-Fijili (Hindistan'dan getirilen Hintlere verilen ad) toplumu egemendi. 1987'de gerçekleştirilen müdahale sonucu cumhuriyet ilan edildi ve başarılı iki askerî darbe ile, Fiji'nin hâkimiyetindeki Hint ve Fiji ortaklığı sona erdirildi. Çünkü Hint kökenliler İngiliz egemenliği altında kalmak isterken Fijili yerli halk bağımsızlık taraftarıydı. Bu yüzden askerî darbeler olmuştur. Daha sonra Hint kökenliler Hindistan'a göç etmek zorunda kalmışsa da ülkede kalan Hint kökenliler vardır. Bu göç insan kaybına ve ekonomik durgunluğa neden olmuştur.

Siyasi Hayat

Fiji, bir parlamenter cumhuriyettir. İlk yerli vali Ratu Sir George Cakobau, eski meclis başkanı Ratu Epeli Nailatikau, ülkenin kurucusu Ratu Sir Kamisese Mara gibi ülkenin pek çok önemli siyasi, akademik ve askeri ismi Ratu Cakobau'nın soyundan gelmektedir.

Coğrafya

Fiji, 322 adadan (106'sı ıssız) ve 522 küçük adacıktan oluşur. En önemli adaları, Viti Levu ve Vanua Levu'dur. Adalar, tropikal ormanlarla çevrilidir. Yükseklik 1,300 metreye (4,250 ft) kadar ulaşır. Viti Levu, başkent Suva'ya ev sahipliği yapar. Diğer önemli şehirler, (Uluslararası havaalanının bulunduğu yer) Nadi ve büyük bir şeker değirmenine sahip bir liman kenti olan Lautoka'dır. Vanua Levu'da ana şehirler, Labasa ve Savusavu'dur. Diğer önemli adalar, Taveuni ve Kadavu, (Nadi'nin sadece dışında) Mamanuca grubunu ve popüler turist varış yerleri olan Yasawa grubunu kapsar. En yakın komşusu Tonga'dır. Fiji'de tropikal iklim hakimdir.

Konum: Okyanusya, Güney Pasifik Okyanusunda ada.
Coğrafî konumu: 18 00 Güney derecesi, 175 00 Doğu boylamı
Haritadaki konumu: Okyanusya
Yüzölçümü: 18,270 km²
Sınırları: 0 km
Sahil şeridi: 1,129 km
İklim: Tropikal deniz
Arazi yapısı: Volkanik aktiviteli dağlar çoğunluktadır.
Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Pasifik Okyanusu 0 m; en yüksek noktası: Tomanivi 1,324 m

Doğal kaynakları: Kereste, balık, altın, bakır, amonyak, gümüş, denizde petrol kaynakları, hidro enerji
Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %10
Sürekli ekinler: %4
Otlaklar: %10
Ormanlık arazi: %65
Diğer: %11 (1993 verileri)
Sulanan arazi: 10 km² (1993 verileri)
Doğal afetler: Kasım - Ocak ayları arasında siklonik kasırgalar

İklim

Fiji, tropikal iklime sahiptir. Kasım ve Nisan arası sıcak mevsimdir. Mayıs ve Ekim arası daha serindir. Serin mevsimde hava sıcaklığı ortalaması 22 °C 'dir. Yağış değişkendir ve sıcak sezonda daha çok yağış almaktadır.[6]

Ekonomi

Fiji, ormanlar, mineral ve balık kaynakları açısından zengin bir ülkedir. Pasifik adaları arasında ekonomisi en çok gelişmiş adalardan biridir. Şeker ihracatı ve turizm endüstrisi ülkeye döviz getiren başlıca sektörlerdir. Şeker üretimi sanayi etkinliğinin 3'te 1'ini kapsamaktadır. Her yıl içlerinde Amerikalıların da bulunduğu yaklaşık 300,000 turist ülkeyi ziyaret etmektedir. Fiji, 1960 ve 1970'lerde hızlı bir büyüme periyodu geçirmesine rağmen 1980'lerde durgunlaşma görülmüştür. Başlıca gelir kaynağı turizm ve şeker endüstrisidir. Fiji'deki en yüksek bina, on dört katlı Rezerv Bankası binasıdır.

İletişim

Kullanılan telefon hatları: 72.000 (1997)
Radyo yayın istasyonları: AM 13, FM 40, kısa dalga 0 (1998)
Radyolar: 500.000 (1997)
Televizyonlar: 21.000 (1997)
İnternet servis sağlayıcıları: 2 (2000)
İnternet kullanıcıları: 7.500 (2000)

Demografi

Mültecî oranı: -3.45 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 14.08 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 69.2 yıl
Erkeklerde: 66.74 yıl
Kadınlarda: 71.79 yıl (2004 tahmini)
Ortalama çocuk sayısı: 2.86 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.1 (2003 tahmini)
Ulus: Fijili
Nüfusun etnik dağılımı: Fijili %51, Hint %44, Avrupalı, diğer Pasifik adaları kökenli, Çinli ve diğer %5 (1998 verileri)
Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
Toplam nüfusta: %93.7
Erkekler: %95.5
Kadınlar: %91.9 (2003 tahmini)

Din

Hristiyan %52, Hindu %38, Müslüman %8, diğer %2 (1986)
Diller: İngilizce (resmî dil), Fiji dili, Fiji Hintçesi
(Resmen, Fiji Hintçesi Hindustani olarak adlandırılır.)

Kaynakça

  1. ^ "Fiji Demographics Profile 2019". 11 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Government of Fiji (10 Ocak 2018). "Fiji Bureau of Statistics Releases 2017 Census Results". 3 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2018. 
  3. ^ a b "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2021. 
  4. ^ "Gini Index". World Bank. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2017. 
  5. ^ "Human Development Report 2019" (PDF). United Nations Development Programme. 2019. s. 9. 24 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2019. 
  6. ^ Fiji Government Online Portal: Our Country 23 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved 26 April 2010.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Maldivler</span> Hint Okyanusunda bulunan takımada ülkesi

Maldivler ya da resmî adıyla Maldivler Cumhuriyeti, Hint Okyanusu'nda 1.200 adadan oluşan bir devlettir. Hindistan'ın güneyinde ve Sri Lanka'nın yaklaşık 750 kilometre güneybatısında yer alır. Küresel iklim değişiklikleri yüzünden yüz yıl içerisinde sular altında kalacağı öngörülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Saint Kitts ve Nevis</span> Karayiplerde, iki adadan oluşan federal bir ülke

Saint Kitts ve Nevis ya da resmî adı ile Saint Kitts ve Nevis Federasyonu, Karayipler'dek yer alan Küçük Antiller'in kuzey bölümünde, Rüzgâraltı Adaları olarak isimlendirilen kısımda bulunan ve iki adadan oluşan federal bir ülke. Yüzölçümü ve nüfus bakımından Amerika kıtasının küçük bağımsız devletlerinden biri olan ada ülkesi, Karayipler'in Federasyon ile yönetilen tek ülkesidir. Ülkenin başkenti, ülkenin en büyük adası olan Saint Kitts üzerindeki Basseterre'dir.

<span class="mw-page-title-main">Samoa</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Samoa ya da resmî adı ile Bağımsız Samoa Devleti, Güney Büyük Okyanus'unda, Polinezya'da bulunan, adalar topluluğundan oluşan bir ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Tonga</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Tonga ya da resmî adı ile Tonga Krallığı,, Büyük Okyanus'ta yaklaşık 169 adadan oluşan ada ülkesi. Toplam kara yüzölçümü yaklaşık 700 km2 olan ülke, Güney Pasifik Okyanusu'nun yaklaşık 700.000 km2 büyüklüğünde bir alanı kaplar. 2021 itibarıyla nüfusu 104.494 olan ada ülkesinin nüfusunun %70'i başkent Nuku'alofa'nın bulunduğu Tongatapu adasındadır. Ülke nüfusunun geri kalanı, ülkedeki 35 adada yaşamaktadır. Tonga, kuzebatısında Fiji ile Wallis ve Futuna (Fransa), kuzeydoğusunda Samoa, batısında Yeni Kaledonya (Fransa) ile Vanuatu, doğusunda Niue ve güneybatısında Kermadec ile sınırlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vanuatu</span> Güney Pasifik Okyanusunda yer alan ada devleti

Vanuatu ya da resmî adıyla Vanuatu Cumhuriyeti, Güney Büyük Okyanus'ta yer alan bir ada ülkesidir. Volkanik kökene sahip olan takımada, Avustralya'nın 1750 km doğusunda, Yeni Kaledonya'nın 500 km kuzeyinde, Fiji'nin batısında, Solomon Adaları'nın güneydoğusunda, Yeni Gine adası yakınlarında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Okyanusya</span> coğrafi bölge

Okyanusya, Büyük Okyanus'a dağılmış adaları kapsayan ülkelerden ve Avustralya'dan oluşan coğrafi bölgedir. Asya'nın güney ve güneydoğusunda, Antarktika'nın kuzeyinde ve Büyük Okyanus ile Hint Okyanusu'nun arasında yer alır. Yüzölçümü 8.970.000 km², nüfusu 35.669.267'dir.

<span class="mw-page-title-main">Ekvador</span> Güney Amerikadaki egemen devlet

Ekvador veya resmî adıyla Ekvador Cumhuriyeti, Güney Amerika'da temsilî demokrasi ile yönetilen bir cumhuriyettir. Kuzeyde Kolombiya, doğu ve güneyde Peru ile komşudur ve batısında Büyük Okyanus vardır. Anakaradan 965 kilometre batıda, Büyük Okyanus'ta bulunan Galapagos Adaları da ülkenin sınırları dâhilindedir. Adını aldığı ekvatorla ülke ikiye bölünmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Palau</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Palau, resmî adı ile Palau Cumhuriyeti, Okyanusya'nın batısında bir ada ülkesidir. Mikronezya ile paylaştığı Caroline Adaları'nın batı zincirinde bulunan yaklaşık 340 adadan meydana gelir. Yüzölçümü 466 km²'dir. Koror en kalabalık adadır. Başkent Ngerulmud Koror'un kuzeyinde, Babeldaob adasındaki Melekeok eyaletinde bulunur. Doğuda Mikronezya, güneyde Endonezya ve batıda Filipinler ile deniz sınırı bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Cook Adaları</span> Büyük Okyanusta, Yeni Zelanda ile ilişkili devlet statüsüne sahip ülke

Cook Adaları, Polinezya ada öbeği içerisinde, Büyük Okyanus'un güneyinde yer alan, kendi kendine yöneten, bağımsız bir ülke olan ancak Yeni Zelanda ile ilişkili devlet statüsünde olan Okyanusya ada ülkesi. Cook Adaları'nın başkenti Avarua'dır.

<span class="mw-page-title-main">Niue</span> Büyük Okyanusta, Yeni Zelanda ile ilişkili devlet statüsüne sahip ülke

Niue, Polinezya ada öbeği içerisinde, Büyük Okyanus'un güneyinde yer alan, kendi kendine yöneten, bağımsız bir ülke olan ancak Yeni Zelanda ile ilişkili devlet statüsünde olan Okyanusya ada ülkesi. Niue'nin başkenti Alofi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Hawaii</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Hawaii ya da Havai, Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletlerinden biridir. Büyük Okyanus'da bulunan ve tamamen adalardan oluşan tek eyalettir.

<span class="mw-page-title-main">Bassas da India</span>

Bassas Da India, Güney Afrika'da, Mozambik Kanalı'nın güneyinde, Madagaskar'a yakın yer alan adalar grubu. Ülke 21 30 Güney enlemi, 39 50 Doğu boylamında yer alır. Haritadaki konumu itibarıyla bir Afrika ülkesidir. Toplam yüzölçümü yalnızca 0.2 km² olan ülkenin sahil şeridi uzunluğu da 35.2 km dir. Ülkede Tropikal iklim görülür. Arazisi yalnızca volkanik kayalıklardan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Seru Epenisa Cakobau</span>

Ratu Seru Epenisa Cakobau (1815-1883) Fijili şef ve yerel diktatördür. Ülkesinin savaş halinde olan kabilelerini kendi liderliğinde birleştirmiş ve Tui Viti olarak 5 Haziran 1871'den ülkesini Birleşik Krallık'tan Kraliçe Viktorya'ya 10 Ekim 1874'te bırakana kadar hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Heard Adası ve McDonald Adaları</span>

Heard Adası ve McDonald Adaları, Güney Okyanusu'nda, Avustralya'ya bağlı Subantarktik adalar grubu. Volkanik kökenli Heard Adası 45 km uzunluğunda, 20 km genişliğindedir. Yüzeyin büyük bölümü kar ve buzullarla kaplıdır. McDonald Adaları, Heard Adası'nın 25 mil batısında üzerinde yerleşim bulunmayan kayalık bir ada grubudur. Adaların toplam yüzölçümü 372 km2'dir. Avustralya'nın Perth şehrinin yaklaşık 2.500 mil güneybatısına düşer.

2012 OFC Uluslar Kupası, Okyanusya Futbol Konfederasyonu (OFC) tarafından düzenlenen tarihteki dokuzuncu OFC Erkekler Uluslar Kupası.

<span class="mw-page-title-main">Taveuni</span>

Taveuni, 434 kilometrekarelik toplam arazi alanıyla, Viti Levu ve Vanua Levu'dan sonra Fiji'nin üçüncü büyük adasıdır. Pasifik Okyanusu'nun tabanından yükselen büyük bir kalkan yanardağı olan puro şeklindeki ada, Somosomo Boğazı boyunca Vanua Levu'nun 6,5 kilometre doğusunda yer almaktadır. Vanua Levu Grubu adalarına aittir ve Fiji'nin Kuzey Bölümü içindeki Cakaudrove Eyaletinin bir parçasıdır. 2015 nüfus sayımına göre adanın nüfusu yaklaşık yüzde 75'i yerli Fiji'liler olmak üzere yaklaşık 19.000 kişiydi. Taveuni, bol bitki örtüsüne sahiptir ve 'Fiji'nin Bahçe Adası' olarak bilinir. Popüler bir turizm merkezidir. Turistler, mükemmel dalış fırsatları, verimli kuş yaşamı, yürüyüş yolları ve şelalelerden etkilenir. Adanın orta kesimleri çok yüksek yağış oranları almaktadır. Kökeni volkanik olan Taveuni'nin toprakları, adanın tarihsel olarak en önemli sanayisi olan tarımı desteklemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fiji Krallığı</span> Fijide 1871–1874 arası var olan monarşi

Fiji Krallığı ya da Viti Krallığı, Okyanusya'da Fiji'de monarşi ile yönetilen ve 1871 ile 1874 arası var olan kısa ömürlü bir devlet. Ülkenin kralı Ratu Seru Epenisa Cakobau'du.

Fiji Water, Fiji'de üretilip şişelenen ve dünyaya satılan bir su markasıdır. Suyun üretimi Fiji'nin en büyük adası olan Viti Levu adasındaki artezyen kuyularındaki temiz sudan yapılmaktadır. Sular her ne kadar Fiji'de üretilse de şirketin ana merkezi Los Angeles'ta bulunmaktadır. 330 ml, 500 ml, 700 ml, 1 litre ve 1,5 litre gibi varyasyonları vardır.

Ratu Sir George Kadavulevu Cakobau, 1973'ten 1983'e kadar Fiji'nin Genel Valisiydi. Fiji'nin tüm kabilelerini birleştiren Bau Kralı Ratu Seru Epenisa Cakobau'nun torununun torunu. 1800'lerin ortalarında hükümdarlığı altında olan ve daha sonra 1874'te adaları Birleşik Krallık'a devreden Ratu Sir George, geleneksel Bau Vunivalu ve Tui Levuka unvanlarına sahiptive bu nedenle birçok kişi tarafından Fiji'nin en yüksek rütbeli geleneksel şefi olarak kabul edildi. Ratu Cakobau, 1973 yılında Genel Vali olarak atandı ve Fiji Kraliçesi II. Elizabeth'in genel temsilcisi olarak görev yapan ilk yerli Fijili oldu.

Fijililer, Fiji dili ve İngilizce konuşan ve ortak bir tarih ve kültürü paylaşan, Fiji'ye özgü bir ulus ve etnik gruptur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.