İçeriğe atla

Fidel Castro'ya yönelik suikast girişimleri

Fidel Castro, 1959'daki Küba Devrimi'nden kısa bir süre sonra Washington DC'ye yaptığı ziyaret sırasında.

Amerika Birleşik Devletleri Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA), Küba lideri Fidel Castro'ya yönelik çok sayıda başarısız suikast girişiminde bulundu. Kübalı sürgünlerin bazen CIA ile işbirliği içinde girişimleri de oldu. 1975 Kilise Komitesi, 1960 ile 1965 yılları arasında CIA'in kanıtlanmış sekiz suikast girişiminde bulunduğunu iddia etti. 1976'da Başkan Gerald Ford, siyasi suikastları yasaklayan bir Başkanlık Kararnamesi yayınladı. 2006 yılında, Küba'nın eski karşı istihbarat şefi Fabián Escalante, 634 suikast planı veya girişiminin gerçekleştiğini belirtti. Castro'ya yönelik bilinen son suikast 2000 yılında Kübalı sürgünler tarafından gerçekleştirilmişti.

Arka plan

Castro, Roma Katolik yatılı okuluna gitti [1] ve siyasi kariyerine Havana Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde başladı. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Amerika Birleşik Devletleri, yabancı liderlere yönelik uluslararası siyasi suikast girişimlerine gizlice dahil oldu. Bu program Birleşmiş Milletler Tüzüğü'ne aykırıydı ve ABD'li yetkililer programın varlığını yalanladı. 5 Mart 1972'de Merkezi İstihbarat Direktörü Richard Helms, "hiçbir personelimiz tarafından bu tür bir faaliyet veya operasyonun üstlenilmediğini, yardım edilmediğini veya önerilmediğini" açıkladı.[2] 1975 yılında ABD Senatosu, Senatör Frank Church'ün başkanlığında İstihbarat Faaliyetleri Açısından Hükümet Operasyonlarını İncelemek üzere Senato Seçilmiş Komitesini topladı. Kilise Komitesi, CIA ve diğer kurumların, suikastlarla ilgili karar alma sırasında makul bir inkar taktiği uyguladığını, CIA astlarının bilgi saklayarak üst düzey yetkilileri sorumluluktan koruduğunu tespit etti. Hükûmet çalışanları iletişimde örtmeceler kullanarak zımni onay alıyordu.[3] Fidel Castro 2016 yılında 90 yaşında öldü.

Bazı girişimler

  • CIA’in Castro’ya yönelik ilk planlarından biri, 1960 tarihliydi. Amaç, BM Genel Kurulu’nda konuşma yapmak için New York’ta bulunan Küba liderinin botlarına zehirli toz doldurmak ve konuşma sırasında sakallarının dökülmesine, böylece küçük düşmesine yol açmaktı. CIA başarısız oldu.
  • Castro’ya LSD içeren puro vererek bir televizyon söyleşisinde kahkahalara boğulmasına yol açıp imajını zedelemekti. Plan hayata geçirilemedi.
  • CIA’in Botulin adlı zehrin enjekte edildiği bir puroyla Küba liderini öldürmek istediği yönündedir. Ancak bu iş için görevlendirilen ajanın son anda plandan vazgeçtiği belirtilir.
  • Castro’nun dalış zevkini çok iyi bilen CIA, ‘suikastçı’ bir deniz kabuğu tasarlamaya da kalkışmıştı. Fikir şuydu: İçine patlayıcı sığacak büyüklükte bir deniz kabuğu bulmak, onu deniz altındayken Castro’nun ilgisini çekecek şekilde boyamak. Bill Clinton döneminde kamuoyuna açıklanan gizli belgelere göre, bu plan hayata geçirilmedi.
  • Castro’nun dalgıç kıyafetine bulaştırılacak mantarla kronik bir deri hastalığına yakalanması sağlanacaktı. Ancak ABD’nin başarısız Domuzlar Körfezi çıkarmasında esir alınan karşıdevrimci Kübalıların serbest kalmasını müzakere etmek üzere Havana’ya gidecek olan Amerikalı yargıç James B. Donovan, Castro’ya dalgıç kıyafeti hediye etmeyi reddetti.
  • Devrimden önce Küba’da Amerikan denetiminden muaf bir biçimde kumarhane işleten mafya üyeleri Salvatore Giancana ve Santos Trafficant, CIA’in 1961’de verdiği görevi kabul etti. Castro, çok sevdiği çikolatalı milk shakeleri satan eski Hilton Oteli’nde zehirlenecekti. Ancak zehir buzdolabına yapıştı ve ‘suikastçı garson’ onu çıkarmaya çalışırken kullanılamaz hale geldi.
  • CIA, Castro’nun eski sevgililerinden Marita Lorenz’i onu öldürmeye ikna etti. ABD’den Küba’ya geri dönen Lorenz Castro’yu zehirleyecekti. Ancak rivayete göre, Castro bunu anlayınca Lorenz’in eline silahı verip onu öldürmesini söyledi ama kadın tetiğe basamadı. Lorenz’in anlatımına göre Castro, “Beni öldürmeye mi geldin?” diyerek purosundan bir nefes alıp gözlerini kapatmıştı.[4]

Kaynakça

  1. ^ "Fidel Castro | Biography, Cause of Death, Brother, & Facts | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 2 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2022. 
  2. ^ Pape, Matthew S. (2002). "Can We Put the Leaders of the "Axis of Evil" in the Crosshairs?". Parameters, US Army War College Quarterly. XXXII (3): 64. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2024. 
  3. ^ "Alleged Plots Involving Foreign Leaders", U.S. Senate, Select Committee to Study Governmental Operations with Respect to Intelligence Activities, S. Rep. No. 755, 94th Cong., 2d sess. PDF Webarşiv şablonunda hata: |url= value. Boş.
  4. ^ "Zehirli purodan, patlayan deniz kabuğuna; Castro'ya yönelik suikast planları - Dünya - T24". web.archive.org. 27 Kasım 2016. 27 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Küba</span> Karayiplerde bir ada ülkesi

Küba, resmî olarak Küba Cumhuriyeti (

<span class="mw-page-title-main">Fidel Castro</span> 1959dan 2008e kadar Kübanın lideri

Fidel Alejandro Castro Ruz ( söylenişi), Kübalı Marksist-Leninist devrimci ve Küba Devrimi'nin önderi. Yaşamı boyunca ve ölümünden sonra çeşitli liderler ve muhalif kesimlerce diktatör olarak da nitelendirilmiştir. Devrim sonrasında, 1959-76 arasında Küba başbakanlığı, 1976-2008 arasında da Küba devlet başkanlığı yaptı. 1961 ile 2011 yılları arasında da Küba Komünist Partisi Birinci Sekreterliği görevini yürüttü. Uluslararası alanda ise 1979-1983 ve 2006-2008 yılları arasında Bağlantısızlar Hareketi'nin Genel Sekreterliğini yaptı. Lakabı İspanyolcada At anlamına gelen "El Caballo"dur.

<span class="mw-page-title-main">John F. Kennedy</span> 35. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1961–1963)

John Fitzgerald Kennedy veya kısaca JFK, 1961'den 1963'teki suikastına kadar 35. Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak görev yapan Amerikalı siyasetçi. Başkan seçilen en genç kişiydi. Kennedy, Soğuk Savaş'ın en yoğun olduğu dönemde görev yaptı ve dış politikasının büyük bölümü Sovyetler Birliği ve Küba ile ilişkilerle ilgiliydi. Demokrat olan Kennedy, başkanlığından önce Birleşik Devletler Kongresi'nin her iki kanadında da Massachusetts'i temsil etti.

<span class="mw-page-title-main">Küba Füze Krizi</span> Küresel kriz

Küba Füze Krizi, ABD’nin Türkiye ve İtalya'ya, SSCB’nin ise Küba’ya nükleer başlıklı füze yerleştirmesi ile başlayan; Ekim 1962’de dönemin iki süper gücünü karşı karşıya getiren ve dünyayı nükleer savaş tehdidi altında bırakan bunalımdır.

<span class="mw-page-title-main">Küba Devrimi</span> Diktatör Fulgencio Batista rejiminin yıkılarak Fidel Castro liderliğinde bir Küba Hükümeti kurulmasıyla sonuçlanan devrim

Küba Devrimi, 1952 ile 1959 yılları arasında Küba devlet başkanı olarak hüküm süren Fulgencio Batista'nın diktatörlüğünü devirmeye yönelik askeri ve siyasi bir girişimdir. Eski devlet başkanı ve general Fulgencio Batista'nın yeni doğmakta olan Küba demokrasisini yıkıp iktidarı pekiştirdiği 1952 Küba darbesinin ardından başladı. Darbeye karşı çıkanlar arasında, o zamanlar acemi bir avukat olan ve Küba yargısı aracılığıyla darbeye itiraz etmeye çalışan Fidel Castro da vardı. Bu çabaların sonuçsuz kalması üzerine Fidel Castro ve kardeşi Raúl, 26 Temmuz 1953'te Küba ordusunun Moncada Kışlası'na silahlı bir saldırı düzenledi. Saldırının başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Fidel Castro ve suç ortakları tutuklandı ve gözaltındayken 26 Temmuz Hareketi'ni (M-26-7) kurdular. Duruşmasında Fidel Castro, Batista diktatörlüğüne karşı şikayetlerini ortaya koyarken kendisine ulusal ün kazandıran iki saatlik bir konuşma yaptı. Batista, halkın onayını kazanmak amacıyla Moncada Kışlası saldırganlarından hayatta kalanlara af çıkardı ve Castrolar sürgüne kaçtı. Castrolar sürgün sırasında Meksika'daki stratejilerini pekiştirdiler ve daha sonra 1956'da Meksika'da bulundukları sırada tanıştıkları Che Guevara eşliğinde Küba'ya yeniden girdiler.

<span class="mw-page-title-main">Camilo Cienfuegos</span> Kübalı devrimci

Camilo Cienfuegos Gorriarán Calabazar de Sagua`da dünyaya gelen Kübalı devrimci. Fulgencio Batista başkanlığını devirmek için birçok yer altı aktiviteye katıldı ve Küba Devrimi`nde önemli bir rol oynadı. Fidel Castro, Raúl Castro ve Che Guevara ile birlikte devrimin önemli liderlerinden biridir. Geçirdiği uçak kazasında ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Domuzlar Körfezi Çıkarması</span> ABD´nin desteğini arkasına alan sürgündeki Kübalıların, Fidel Castro rejimini yıkmak için gerçekleştirdikleri başarısız işgal girişimi

Domuzlar Körfezi Çıkarması, 1961 yılında ABD´nin desteğini arkasına alan sürgündeki Kübalıların, Fidel Castro rejimini yıkmak için gerçekleştirdikleri başarısız işgal girişimi. Adını, çıkarmanın yapıldığı körfez olan Playa Giron'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">William Alexander Morgan</span>

William Alexander Morgan, Amerikalı Küba Devrimi'nin ilk yıllarında yer almış gerilla savaşçısıydı.

<span class="mw-page-title-main">Che Guevara</span> Arjantinli Marksist devrimci (1928–1967)

Ernesto "Che" Guevara Arjantinli Marksist devrimci, doktor, yazar, gerilla lideri, diplomat ve askerî teorisyendir. Küba Devrimi'nin önemli bir figürü olarak kendisi, popüler kültürde her yerde bulunan bir karşı kültürel isyan simgesi ve küresel bir sembol hâline geldi.

Küba İstihbarat Teşkilatı (İspanyolcası: Dirección de Inteligencia, DI), Küba hükûmetinin asıl istihabarat birimidir. DI, 1959 Küba Devrimi'nden sonra 1961 yılında Küba İçişleri Bakanlığının bünyesinde kurulmuştur. Teşkilat tüm yabancı istihbaratın toplanmasından sorumludur ve iki bölüme ayrılmıştır; Operasyon Bölümü ve Destek Bölümü. Teşkilatın ilk başkanı Manuel Piñeiro olmuştu. Teşkilatın önemli başkanlarından birisi de 1989 yılında yaşanan Ochoa Olayından sonraki tasfiye sonucu Ordu İstihbaratının başındayken Küba İstihbarat Teşkilatı başkanlığına getirilen General Jesus Bermudez Cutiño'dur. Teşkilatın başında şu anda General Eduardo Delgado Rodriguez bulunmaktadır.

Arnaldo T. Ochoa Sánchez, Kübalı general, 1989 yılında vatana ihanet suçundan suçlu bulunarak kurşuna dizilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Juan Almeida Bosque</span>

Juan Almeida Bosque Kübalı komünist siyasetçi ve bestecidir. Küba Devlet Konseyi'nin en kıdemli üçüncü üyesi ve Konsey Başkan Yardımcısıdır. Küba Devrimi'ni gerçekleştiren askeri komutanlardan bir tanesidir. Küba Cumhuriyeti Kahramanı ödülünü alan az sayıdaki kişilerden birisidir. Küba Devrimi Gazileri Derneğinin başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">2506. Tugay</span>

2506. Tugay 1960 yılında, Fidel Castro yönetimindeki Küba hükûmetini devirmek için CIA desteğiyle Kübalı sürgünler tarafından kurulan birlik. Birlik 17 Nisan 1961 günü başarısız Domuzlar Körfezi Çıkarmasını gerçekleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mongoose Operasyonu</span>

Mongoose (Firavunfaresi) Operasyonu, ABD Başkanı John Kennedy döneminde CIA tarafından örtülü olarak başlatılan operasyon. Başarısız Domuzlar Körfezi Çıkarmasından sonra 30 Kasım 1961 tarihinde Küba’daki Fidel Castro yönetimine karşı örtülü saldırılara Kennedy tarafından onay verilmiştir. Operasyona Hava Kuvvetleri Generali Edward Lasdale komuta ediyordu.

Barış içinde bir arada yaşama, Soğuk Savaş döneminde Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği tarafından geliştirilmiş teoridir. Buna göre nükleer silahlara sahip Sovyetler Birliği ve sosyalist ülkeler ile kapitalist devletler bir arada barışçıl bir şekilde varlıklarını devam ettirebilirler. Bu teori sosyalizm ile kapitalizmin uzlaşmaz çelişki içinde olduklarından bir arada yaşayamayacaklarını söyleyen marksizmin genel söylemiyle çelişmektedir. Teori Sovyetler Birliği ve Varşova Paktı ülkeleri tarafından ABD ve NATO örgütüne üye ülkeleriyle olan ilişkilerinde bir dönem hakim olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Manuel Urrutia Lleó</span>

Manuel Urrutia Lleó, Kübalı avukat ve siyasetçi. 1950'li yıllarda Gerardo Machado hükûmetini devirerek diktatör olan Fulgencio Batista'ya karşı kampanyalar yürüttü. Bu kampanyalar 1959'da ilk devrimci hükûmetin başkanı olana kadar sürdü. Sadece altı ay sonra Küba Devrimi önderi Fidel Castro ile yaşadığı bir dizi görüş ayrılığı nedeniyle görevinden istifa etti ve kısa bir süre sonra ABD'ye göç etti.

<i>Che</i> (film, 2008)

Che, Steven Soderbergh'in yönettiği ve Benicio del Toro'nun başrolünde yer aldığı, Ernesto "Che" Guevara'yı konu alan 2008 yapımı biyografik sinema filmidir. Film, standart bir kronolojik sırayı izlemekten ziyade genel zaman çizelgesi boyunca serpiştirilmiş anları oblik seriler halinde sunuyor. Arjantinli adlı birinci bölümü Fidel Castro, Guevara ve diğer devrimcilerin Küba'ya ulaşmalarından iki yıl sonra Fulgencio Batista diktatörlüğünü başarıyla devirmelerine kadarki süreçte Küba Devrimi üzerine odaklanmaktadır. Gerilla adlı ikinci bölümde, Guevara'nın devrimi Bolivya'ya getirme girişimleri ve hazin sonu üzerinde duruluyor. Her iki bölüm cinéma vérité tarzında çekilse de çizgisel anlatım, kamera kullanımı ve görsel açıdan farklı yaklaşımlar barıdırıyor.

<i>Tarih beni beraat ettirecektir</i> Ünlü bir söz

Tarih beni beraat ettirecektir veya Tarih beni aklayacaktır, Kübalı devrimci lider Fidel Castro'nun 16 Ekim 1953 günü mahkemede yaptığı ünlü konuşmanın son cümlesi ve sonradan basılan konuşma metninin başlığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Vilma Espín</span>

Vilma Lucila Espín Guillois Kübalı devrimci, feminist ve kimya mühendisi. Halihazırdaki Küba Devlet Başkanı Raul Castro'nun eşiydi.

<span class="mw-page-title-main">Huber Matos</span> Kübalı devrimci

Huber Matos, Fulgencio Batista rejiminin devrilmesi için mücadele eden Kübalı devrimci. Yoğunlukla Sierra Maestra'da faaliyet gösteren Fidel Castro'nun 26 Temmuz Hareketinin komutanlarındandı. İktidarın alınmasından sonra oluşan hükûmetin marksist ilkeleri benimsemesini protesto ettiği için tasfiye edilmiş ve 20 yıl (1959-1979) hapis kalmıştır. 1979 yılında salıverildikten sonra ABD'ye gitmiş ve Küba hükûmetine karşı olan muhalefete katılmıştır.