İçeriğe atla

Fiatau Penitala Teo

Fiatau Penitala Teo (d. 23 Temmuz 1911 - ö. 25 Kasım 1998), Tuvalulu siyasetçi. Teo, Büyük Okyanus'ta Polinezya ada öbeği içerisinde yer alan Tuvalu'da 1 Ekim 1978 ile 1 Mart 1986 tarihleri arasında ülkenin ilk genel valisi olarak genel vali görevini yürütmüştür.[1]

Britanya kolonisi Ellice Adaları'nın 1978 yılında Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını elde etmesi ile ülkenin ilk genel valisi olarak 1 Ekim 1978 tarihinde makama gelmiştir. Bu görevi 1 Mart 1986 yılına kadar sürdüren Teo, söz konusu tarihte görevi ardılı Tupua Leupena'ya bırakarak makamdan ayrılmıştır.

Teo, 1998 yılında Funafuti'de ölmüştür.

Kaynakça

  1. ^ Brij V. Lal, Kate Fortune: The Pacific Islands: An Encyclopedia. University of Hawaii Press, 2000, Sayfa 282.
Önce gelen
Makam oluşturuldu
Tuvalu Genel Valisi
1978–1986
Sonra gelen
Tupua Leupena

İlgili Araştırma Makaleleri

İngiliz Milletler Topluluğu veya resmî adıyla Milletler Topluluğu, geçmişte Britanya İmparatorluğu'nun, günümüzde de Birleşik Krallık'ın parçası olan devletlerin oluşturduğu uluslararası bir koalisyondur. Üye ülkelerin 16’sı hâlen Britanya Kraliyet Ailesi yönetimindedir. Bu ülkelerde mevcut monark III. Charles; devlet başkanı görev ve yetkilerini, kendi tarafından atanan genel valiler aracılığı ile sürdürür. Kral aynı zamanda İngiliz Milletler Topluluğunun başkanıdır.

Burhan Cahit Bayar, Türk bürokrat ve siyasetçi. Ankara valisi, İstanbul valisi ve İçişleri Bakanı olarak görev yapmıştır.

Mustafa Kalemli,, Türk doktor, siyasetçi, eski Türkiye İçişleri, Orman, Sağlık ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı.

Vali ya da ilbay bir ili ya da federal devletlerde bir eyaleti devlet tüzel kişisini temsilen yöneten en üst düzey idari amirdir. Valiler, yürütme erkinin bir organı olup, devlet hiyerarşisinde devlet başkanının hemen ardından gelir. Belediye başkanı gibi kendi özerk tüzel kişiliği yoktur, onun yerine devlet tüzel kişisine bağlıdır. Bir vali, seçimle ya da atamayla göreve gelebilir. Valilerin yetki alanları ülkeden ülkeye değişiklik gösterir. Bazı valiler, bölgesel hükûmetin tümü üzerinde topyekün kontrole sahipken kimilerinin göreviyse tamamen semboliktir. Kavram olarak eski Türklerdeki İlteber kavramı ile benzerlik göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ünal Çeviköz</span> Türk politikacı

Ahmet Ünal Çeviköz, Türk diplomat ve siyasetçi. Türkiye'yi Azerbaycan, Irak ve Birleşik Krallık nezdinde büyükelçi olarak temsil etmiştir. 2015 yılından bu yana CHP'de siyaset yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pearlette Louisy</span>

Dame Calliopa Pearlette Louisy, Saint Lucialı siyasetçi. Louisy, Karayipler'de Küçük Antiller'in bir parçası konumunda olan ve coğrafi açıdan Orta Amerika'ya dahil edilen Saint Lucia'da 1997 ile 2017 yılları arasında bu makama gelen ilk kadın olarak genel valilik görevini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Claude Gaudin</span> Fransız siyasetçi (1939-2024)

Jean-Claude Gaudin, Fransız siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Gérard Longuet</span> Fransız siyasetçi (d. 1946)

Gérard Longuet, Fransız siyasetçi.

Michel Aurillac Fransız siyasetçi, bürokrat.

<span class="mw-page-title-main">Veerasamy Ringadoo</span> Mauritiuslu siyasetçi

Sir Veerasamy Ringadoo, Mauritiuslu siyasetçi. Ringadoo, Afrika ada ülkesi Mauritius'un bağımsızlığının ardından ilk devlet başkanı olarak makama çıkmıştır.

Mário Fernandes da Graça Machungo, Mozambikli ekonomist ve siyasetçi. Machungo, Afrika ülkesi Mozambik'te 1986 ile 1994 yılları arasında başbakan olarak görev yapmıştır.

Somali başbakanı, Afrika ülkesi Somali'de henüz bağımsızlığın kazanılmadığı 1956 yılından bu yanan hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makam gelen kişiye verilen unvandır.

Sierra Leone başbakanı, Afrika ülkesi Sierra Leone'nin bağımsızlığını henüz kazanmadığı 1954 yılından itibaren hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Ülkenin bağımsızlığını elde ettiği 1961 yılından 1978 yılına kadar kesintisiz olarak makam var olmuş, söz konusu 1978 yılında gerçekleştirilen anayasa referandumu ile kaldırılmıştır. Makam 2018 yılında yeniden oluşturulmuştur. Bu süreçte en üst makamda yer alan kişiler dönem içerisinde himaye bölgesi şef bakanı, himaye bölgesi başbakanı başbakan, askerî cunta başkanı ya da son olarak şef bakan unvanları alsa da hepsi fiilen başbakan görevlerini yürütmüşlerdir. Ülkede bu görevde bulunan kişilerin listesi şu şekildedir:

Sir Edward Victor Luckhoo, Guyanalı siyasetçi. Luckhoo, Amerika kıtasının güneyinde, coğrafi açıdan Güney Amerika olarak adlandırılan kısımda yer alan Guyana'nın bağımsızlık öncesi son genel valisi ve bağımsızlığın ilanının ardından da Guyana'nın ilk başkanı olarak makamda bulunmuştur.

Sir Wilfred Ebenezer Jacobs, Antigua ve Barbudalı siyasetçi. Jacobs, Karayipler'de Küçük Antiller'in bir parçası konumunda olan ve coğrafi açıdan Orta Amerika'ya dahil edilen Antigua ve Barbuda'da bağımsızlığın kazanılmasının ardından, ada ülkesinin ilk genel valisi olarak görev yapmıştır.

Sir John Montague Stow, Barbadoslu siyasetçi. Stow, Karayipler'de Küçük Antiller'in bir parçası konumunda olan ve coğrafi açıdan Orta Amerika'ya dahil edilen Barbados'ta bağımsızlığın kazanılmasının ardından ilk genel vali olarak 30 Kasım 1966 ile 18 Mayıs 1967 yılları arasında makamda bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Carlos S. Camacho</span>

Carlos Sablan Camacho, Kuzey Marianalı siyasetçi. Camacho, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı ancak Amerika Birleşik Devletleri'nin ada bölgeleri'ne dâhil olarak ABD'nin yapısına entegre olmayan sadece siyasi birlik içerisinde olan Kuzey Mariana Adaları'nın ilk valisi olarak 1978-1982 yılları arasında valilik görevinde bulunmuştur.

Sir Toaripi Lauti GCMG, PC, Tuvalulu siyasetçi. Lauti, Büyük Okyanus'ta Polinezya ada öbeği içerisinde yer alan Tuvalu'da ülkesinin ilk başbakanı olarak 1978 yılından 1981 yılına kadar makamda bulunmuştur.

Tomasi Puapua, Tuvalulu siyasetçi. Puapua, Büyük Okyanus'ta Polinezya ada öbeği içerisinde yer alan Tuvalu'da 1981 ile 1989 yılları arasında başbakanlık makamında bulunmuştur. Puapua, 1998-2003 yılları arasında da genel vali olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Feleti Teo</span>

Feleti Penitala Teo, Tuvalulu avukat ve siyasetçi. Teo, Okyanusya ülkesi Tuvalu'nun 14. Başbakanı olarak görev yapmaktadır. 2024 Tuvaluan genel seçimlerinde Tuvalu Parlamentosu'na seçildi. Bu sürecin öncesinde Batı ve Orta Pasifik Balıkçılık Komisyonu'nun (WCPFC) icra direktörüydü.