İçeriğe atla

Fişleme

Fişleme, bir kişi veya bir insan topluluğu hakkında bir kurumun elindeki yetkileri ve gücü kullanarak kişilerin özel bilgilerini edinmesi, kayıt altına alması ve belirli durumlarda başka kurum ve kuruluşlarla paylaşmasıdır.

Kişi ve insan topluluğu bu işlem neticesinde farklı muamele görebilir. İşlem insanlar hakkında mevkii ve vazifesi sebebiyle bilgi edinmesi mümkün olan kişiler veya kurumlar tarafından yapılabilir.

Fişleme popüler kültürde genelde sosyal medya araçlarında bulunan kişisel bilgiler pazarlanması olarak görülür.[1]

Türkiye'de fişleme tarihi

12 Eylül Darbesi ile 1 milyon 683 bin kişi fişlendi.[2] 2010 yılında Dünya Basketbol Şampiyonası'na katılan dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ı protesto edenlerin de kamera kayıtlarından tespit edilip fişlendikleri iddia edildi.[3] 2012 tarihinde Tunceli'nin Hozat İlçesi'nde jandarma ve polis tarafından ilçede çok sayıda kamu görevlisi ve vatandaşın fişlendiği iddia edildi.[4] 2014 yılında KPSS'ye giren Alevi, Kürt ve ulusalcıların fişlendiği ve bu fişleme listelerinin yazılı sınav sonrası sözlü mülakat ekiplerine dağıtıldığı iddia edildi.[5]

Dünyada fişleme tarihi

Birinci Dünya Savaşı sırasında, İngiliz hükûmeti, 23 Aralık 1915 tarihli konseyde, İngiliz tebaasının tarafsız ülkelerdeki belirli firmalar ve bireylerle ticaret yapmasını yasaklayan bir karara dayalı bir "kara liste" kabul etti; listeler Londra Gazetesi'nde yayınlandı.

Hollywood kara listesi, 1947'de Amerikan Karşıtı Faaliyetler Komitesi tarafından, komünist sempatileri olduğu iddia edilen senaristlerin ve diğer Hollywood profesyonellerinin iş bulmasını engellemek için kuruldu. Bu liste 1960 yılına kadar sürdürüldü.

Kaynakça

  1. ^ "Construction industry workers blacklisted for 20 years". 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2016. 
  2. ^ "12 Eylül'de 1 milyon 683 bin kişi fişlendi". CHP Kahramanmaraş Milletvekili Durdu Özbolat Adalet Bakanı Mehmet Ali Şahin’in yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde 12 Eylül 1980 darbesinde 1 milyon 683 bin kişinin fişlendiğini belirterek “Fişlenen 1 milyon 683 bin kişinin kayıtları hala duruyor mu?” diye sordu. 12 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2021. 
  3. ^ "Protestocular CSI yöntemiyle aranıyor". 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Tunceli'de fişleme skandalı". 11 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Memur adaylarına kafatasçı fişleme". 4 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">12 Eylül Darbesi</span> Türkiyede siyasal şiddet ve istikrarsızlığa karşı yapılan askerî darbe

12 Eylül Darbesi veya 1980 İhtilali, resmî isimlendirmeleriyle 12 Eylül 1980 Harekâtı veya Bayrak Harekâtı, Türk Silahlı Kuvvetlerinin 12 Eylül 1980 günü emir komuta zinciri içinde gerçekleştirdiği askerî darbe. 27 Mayıs Darbesi ve 12 Mart Muhtırası'nın ardından Türkiye Cumhuriyeti tarihinde Silahlı Kuvvetlerin yönetime karşı gerçekleştirdiği üçüncü ve son başarılı açık müdahaledir.

<span class="mw-page-title-main">.ca</span> Kanadanın internet ülke üst düzey alan adı

Kanada'nın internet kod harfleri.

Vlahlar veya Ulahlar, Kuzey Makedonya'da ve Romanya'da yaşayan bir etnik grup.

<span class="mw-page-title-main">Mülteci</span> Yerinden edilmiş kişi

Mülteci, dini, milliyeti, belirli bir toplumsal gruba üyeliği veya siyasi düşünceleri nedeniyle zulüm gören veya göreceği korkusu ve endişesi taşıyan, bu sebeple ülkesinden ayrılan/ayrılmak zorunda bırakılan ve korkusu nedeniyle geri dönemeyen veya dönmek istemeyen, iltica ettiği ülke tarafından endişeleri haklı bulunan kişi.

<span class="mw-page-title-main">Hrant Dink suikastı</span> 2007de Türkiye Ermenisi gazetecinin öldürülmesi

Hrant Dink Suikastı, Agos gazetesinin Türkiye Ermenisi genel yayın yönetmeni Hrant Dink'in 19 Ocak 2007'de 17 yaşındaki silahlı saldırgan Ogün Samast tarafından öldürülmesi olayı. Önceden pek çok tehdit almış olan Dink, Agos'un Halaskârgazi Caddesindeki binasının önünde başının arkasına ateş edilerek öldürüldü. Olay, Türkiye'de derin devlet ve milliyetçilik olgularını gündeme taşıdı. Dink'in cenazesinde on binlerce kişi tarafından cinayete tepki olarak atılan "Hepimiz Hrant'ız, Hepimiz Ermeniyiz" sloganı uzun süre tartışıldı.

<span class="mw-page-title-main">Saraycık, Vezirköprü</span>

Saraycık, Samsun ilinin Vezirköprü ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Hak</span> Kişinin hukuken korunan ve kendisine bu korumadan yararlanma yetkisi veren menfaat

Hak, kişilerin hukuk düzenince korunan menfaatleridir. Kişilerin lehlerine olan bir durumun kanunlar tarafından korunması, bu korumaya uymayan kişilere karşı ise kanuni girişimlerde bulunulması gibi yetkiler verir. Esasen Arapçada hukuk kelimesinin tekil hâli olan bu kelime, zamanla kişilerin hukuken korunan menfaatlerini tanımlamak için kullanılırken, hakların oluşturduğu düzene ise hukuk adı verilmiştir.

Mülkiyet hakkı, kapitalist ekonomik kurallarının hakim olduğu bölge, sistem veya devletlerde; taşınır (menkul) ya da taşınmaz (gayrimenkul) bir eşya üzerinde hak sahibine kullanma (usus), yararlanma (fructus) ve tasarruf (abusus) yetkisi veren, hukuk düzeninin sınırları içinde kullanılabilen, mutlak ve ayni bir haktır. Mülkiyet hakkına sahip kişi (malik) mülkiyetinde olan nesneyi kullanma, başkalarına devretme, tahrip etme, nesnenin ürünlerinden yararlanma yetkisine sahiptir. Bu hak mutlak nitelikte olduğundan herkese karşı ileri sürülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Seyit Rıza</span> Kürt aşiret reisi

Seyit Rıza veya Pir Seyit Rıza, Alevi-Zaza Dersim Vilayeti’ndeki Şeyh Hasanlılar aşiretine mensup 1937–1938 Dersim İsyanı'nın lideri.

<span class="mw-page-title-main">Mac OS X Snow Leopard</span> Appleın desktop ve sunucu işletim sistemi, Mac OS Xin yedinci ana sürümüdür.

Mac OS X Snow Leopard veya Mac OS X 10.6 Snow Leopard, Apple'ın desktop ve sunucu işletim sistemi, Mac OS X'in yedinci ana sürümüdür. Apple CEO'su Steve Jobs, Snow Leopard'ı WWDC 'da 9 Haziran 2008 tarihinde duyurdu ve Yazılım Mühendisliğinden Sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı Bertrand Serlet tarafından geliştiricilere özel olarak gösterildi. İlk genel gösteri, Dünya Çapında Pazarlamadan Sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı Serlet ve Phil Schiller tarafından, WWDC 2009'da sunulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Avustralya pasaportu</span>

Avustralya pasaportu Avustralya Dışişleri ve Ticaret Bakanlığı (DFAT) Avustralya Pasaport Bürosu tarafından Avustralya Pasaport Yasası (2005) uyarınca düzenlenen seyahat belgeleri Avustralya vatandaşlarına verilir. Hem Avustralya'da hem de yurtdışında, pasaport hamilinin uluslararası seyahat etmesini sağlar. Avustralya vatandaşlarının diğer ülkelerden pasaport bulundurmalarına izin verilmektedir. 1988'den bu yana her yıl bir milyondan fazla Avustralya pasaportu çıkarıldı ve 2007'de 1,4 milyona ulaştı ve 2021 yılına kadar yılda 3 milyon öngörülen bir rakama ulaşacaktır.

Ali Haydar Kaytan veya kod adıyla Fuat, PKK kurucu kadrosunda yer alan KCK Yürütme Konseyi üyesiydi.

iOS 8 2014 mobil işletim sistemi

iOS 8 Apple Inc. tarafından iOS 7'nin ardılı olarak tasarlanan mobil işletim sisteminin 8. büyük sürümüdür. Apple'ın 2 Haziran 2014 tarihinde WWDC konferansında ilk kez resmi olarak duyurmuş ve 17 Eylül 2014 tarihinde yayınlamıştır. Apple’ın App Store’un çıkışından sonra en büyük sürüm olarak ifade ettiği iOS 8, önceki sürümden farklı olarak sağlık uygulaması, aile paylaşımı, iCloud Drive, mesajlar, fotoğraflar, yeni klavyenin de aralarında bulunduğu 83 yeni özelliğe sahip oldu. Son kararlı 8.4.1 sürümü 13 Ağustos 2015 tarihinde ileri sürülmüştür.

Otorite kontrolü, bilgi biliminde kütüphanecilikte katalog ve bibliyografik bilgilerin tek ve eşsiz bir ad verilerek düzenlenmesi sürecine verilen isimdir. Otorite kontrolündeki otorite kelimesi, insanların, yerlerin, şeylerin ve kavramların isimlerinin yetkilendirildiği, yani belirli bir biçimde oluşturulduğu fikrinden türemiştir. Farklı adlarla anılan aynı kişinin ya da aynı isme sahip farklı kişilerin tek bir eşsiz numara ile tanımlanarak karışıklıkların önlenmesini amaçlar. Bazı ülke ve kuruluşlar kendilerine özgü otorite kontrol sistemleri geliştirmişlerdir. Bu türünün tek örneği olan başlıklar veya tanımlayıcılar, ilgili otorite dosyasını kullanan kataloglar boyunca tutarlı bir şekilde uygulanır ve bağlantılar ve çapraz referanslar gibi diğer veri düzenleme yöntemleri için uygulanır. Her kontrollü giriş, kapsamı ve kullanımı açısından bir otorite kaydında tanımlanır ve bu düzenleme, kütüphane personelinin kataloğu korumasına ve araştırmacılar için uygun hale getirmesine yardımcı olur.

Bir anının kaynağının yanlış bir şekilde başka bir deneyime atfedilmesi olan kaynak izleme hatası bir çeşit bellek hatasıdır. Örneğin, bireyler henüz yaşanmış bir olayı bir arkadaşlarından öğrenirler, daha sonra bu olayı yerel haberlerde de duydukları zaman, bu olayın kaynağının anısı haberlerden öğrenilmiş gibi yanlış bir kaynağa dayandırılabilir. Bu kaynak izleme hatası, uzun süreli belleğe sınırlı miktarda kaynak bilgisinin kodlanması veya kaynak izlemede kullanılan karar süreçlerinin karışması nedeniyle, normal algısal ve yansıtıcı süreçler kesintiye uğradığında ortaya çıkmaktadır. Depresyon, yüksek stres seviyesi ve beynin sorumlu bölgelerinde meydana gelen hasarlar, bu mekanizmalarda; kesintiye, karışıklığa ve dolayısıyla kaynak izleme hatalarına neden olan faktörlere örnek olarak verilebilir.

Hülya Oran kod adı ile Bese Hozat, PKK'nın en üst düzey liderlerinden biri ve KCK Yürütme Konseyi'nin Cemil Bayık ile birlikte eş başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Apple ID</span>

Apple ID veya Apple Kimliği, böyle iWork, iCloud, iTunes Store ve Apple Store gibi ürünlerin çoğu için sunduğu herhangi bir e-posta sağlayıcısından bir müşterinin mevcut e-posta adresini kullanarak, çeşitli online sistemlere giriş yapmak için kullanılan bir all-in-one kullanıcı hesapıdır. Apple Inc. tarafından yaratılmıştır.

Ortak mülkiyet, bir kuruluşun, işletmenin veya topluluğun varlıklarını, tek tek üyelerin veya üye gruplarının adlarını ortak mülkiyet olarak değil, bölünmez bir şekilde tutmayı ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Steve McQueen (yönetmen)</span>

Sir Steve Rodney McQueen İngiliz film yönetmeni, görsel sanatçı, senarist, film yapımcısı, televizyon yazarı, televizyon yapımcısı ve televizyon yönetmenidir. Solomon Northup'un 1853 tarihli kölelik anılarının uyarlaması olan ödüllü filmi 12 Years a Slave (2013) ile tanınır. Ayrıca 1981 İrlanda açlık grevi hakkında tarihi bir drama olan Açlık (2008), seks bağımlılığıyla mücadele eden bir yönetici hakkında bir drama olan Utanç (2011) ve İngiliz televizyon dizisinin bir uyarlaması olan Widows (2018)'u yönetti ve yazarlarından biriydi. 2020'de, "Londra'da Batı Hint topluluğu içinde 1960'ların sonundan 80'lerin başlarına kadar geçen" beş filmden oluşan bir koleksiyon olan Small Axe’i yayınladı.

Kara listeye almak, bir grup veya otorite tarafından kaçınılması veya güvenilmemesi gereken insanların, ülkelerin veya diğer varlıkların bir karalama listesi oluşturulması eylemidir; eğer insanlar bir karalama listesinde yer alıyorlarsa, yanlış bir şey yaptıkları veya güvenilmez oldukları düşünülür.