İçeriğe atla

Feyzullah Hocayev

Feyzullah Ubeydullayeviç Hocayev
Özbekçe: Fayzulla Ubaydulloyevich Xo‘jayev
Rusça: Файзулла́ Губайдулла́евич Ходжа́ев
Farsça: فیض‌الله خواجه
Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti Başkanı
Görev süresi
2 Eylül 1920 - 27 Ekim 1924
Yerine geldiğiYok (Makam oluşturuldu)
Yerine gelenYok (Makam feshedildi)
Özbekistan SSC Halk Komiserliği Konseyi Başkanı
Görev süresi
27 Ekim 1924 - 17 Haziran 1937
Yerine geldiğiYok (Makam oluşturuldu)
Yerine gelenKerimov Abdullah Kerimoviç
SSCB adına Özbekistan SSC Merkez Yürütme Komitesi Başkanı
Görev süresi
21 Mayıs 1925 - 17 Haziran 1937
Yerine geldiğiYok (Makam oluşturuldu)
Yerine gelenYok (Makam Merkez Yürütme Komitesi'nden Yüksek Sovyet'e dönüştürüldü)
Kişisel bilgiler
Doğum 1896
Buhara, Buhara Emirliği, Rus İmparatorluğu
Ölüm 13 Mart 1938
Moskova, Rusya SFSC, SSCB
Partisi Tüm-Birlik Komünist Partisi/Bolşevik
Genç Buharalılar
Mesleği Siyasetçi
Ödülleri

Feyzullah Ubeydullayeviç Hocayev (Özbekçe: Fayzulla Ubaydulloyevich Xo‘jayev, Файзулла Убайдуллоевич Хўжаев; Rusça: Файзулла Убайдуллаевич Ходжаев) (d. Buhara 1896- 13 Mart 1938 Moskova) Özbek politikacı.

Hayatı

Erken dönemler

Ubaydullahoca Kasimhoca oğlu'nun çocuğu olarak Buhara Emirliği döneminde Buhara'da doğdu. 1907 yılında babası tarafından Moskova'ya gönderildi. 1916'da Pan-Türkist Cedid hareketine katıldı ve babasının desteğiyle Genç Buharalılar Partisi'ni kurdu. 1917'deki Büyük Ekim Sosyalist Devrimi'ni bir şans olarak görüp hareketiyle birlikte Bolşevikler'e katılıp Taşkent Sovyeti'ne girdiler. Buhara Emirliği'ni 1917'de güç kullanarak devirmeye çalışsalar da bu girişim başarısız olunca Hocayev Taşkent'ten kaçtı ve bir daha ancak Eylül 1920'de Kızıl Ordu'nun Buhara'yı bombalayıp ele geçirmesiyle geri dönebildi.

İktidar yılları

Haziran-Ağustos 1920'de Rusya Komünist Partisi (Bolşevik)'ne katılmasıyla Eylül 1920'de Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti'nin başına getirildi. Bu dönemde Basmacı Ayaklanması lideri Enver Paşa tarafından suikastten kurtuldu. Sovyet Orta Asyası'nın tekrar şekillenmesi üzerine Hocayev, yeni oluşturulan Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne girdi ve 1923-1924 arasında Özbek milliyetçilerinin temizlenmesinden sonra 5 Kasım 1924 tarihinde Özbek SSC'nin Devrimci Komitesi'nin başkanı oldu. 17 Ocak 1925 tarihinde Halk Komiserliği Konseyi'nin başkanı oldu. 21 Mayıs 1925 tarihinde Özbekistan SSC Merkezi Yürütme Komitesi başkanı oldu ve Özbekistan SSC, resmen SSCB'nin federal bir parçası haline geldi.

Çöküşü

Politik temizleme dalgaları Hocayev'i de vurdu. Özbekistan Komünist Partisi 7. Kongresi'nde parti Hocayev'i halk düşmanı ilan etti. 17 Haziran 1937 tarihinde bütün mevkilerden alınıp 9 Temmuz 1937 tarihinde tutuklandı. Mart 1938'de Anti-Sovyet Sağcılar ve Troçkistler Bloğu Davası'nda Sağcılık ve Troçkistlik suçlamalarından Moskova'da yargılandı. Yargılama sonucu 13 Mart 1938 tarihinde idam edildi.[1] Andrew DW Forbes, Hocayev'in "ölü kardeşini İslami törenlere göre gömmekle suçlandığını" da yazmaktadır.[2]

Mirası

Resmi olarak 1966 yılında onuru iade edilen Hocayev, modern Özbekistan'ın en tartışılan kişilerinden biri oldu. Kimilerine göre vatanını Sovyetlere satmış bir hain, kimilerine göre ise Türkistan'ın özgürlüğü ve modernleşmesi için mücadele vermiş ama kontrolü dışındaki güçlerce durdurulmuş bir idealist olarak görülmüştür.[3]

Kaynakça

  1. ^ Conquest, Robert (1971). The Great Terror. Harmondsworth, Middlesex: Penguin. s. 517. 
  2. ^ Forbes, Andrew D. W. (9 Ekim 1986). Warlords and Muslims in Chinese Central Asia: A Political History of Republican Sinkiang 1911-1949 (İngilizce). ss. 154. ISBN 978-0-521-25514-1. 
  3. ^ Report of Court Proceedings in the Case of the Anti-Soviet "Bloc of Rights and Trotskyites". Moskova: People's Commissariat of Justice of the USSR. 1938. ss. 212-240. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan bayrağı</span> Ulusal bayrak

Özbekistan bayrağı, Özbekistan'ın resmî devlet bayrağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Buharin</span> Bolşevik devrimci ve entelektüel, Sovyet siyasetçi

Nikolay İvanoviç Buharin, Bolşevik devrimci ve entelektüel, Sovyet siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span> Sovyetler Birliğine bağlı özerk devlet

Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, diğer ismiyle Özbekistan SSC, 1917 Ekim Devrimi ile kurulan Sovyetler Birliği'ni oluşturan 15 cumhuriyetten biriydi. Cumhuriyet, 1924 yılında kuruldu. 1991 yılında Özbekistan Cumhuriyeti adıyla bağımsızlığını ilan ederek Sovyetler Birliği'nden ayrıldı.

<span class="mw-page-title-main">Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti veya Türkistan ÖSSC, Rusya SFSC içinde 30 Nisan 1918'de kurulan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti. Orta Asya'da ilk olarak kurulmuş Sovyet devleti, ayrıca "Türkistan" ismiyle kurulmuş SSCB'ye bağlı ilk büyük Türk devletidir. Başkenti Taşkent'tir.

<span class="mw-page-title-main">Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti</span>

Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti, 1920 ile 1924 yılları arasında Sovyetler Birliği himayesinde kurulan bağımsız devlet.

<span class="mw-page-title-main">Ayna Sultanova</span>

Ayna Sultanova, Azeri devrimci. Azerbaycan'ın ilk kadın komünist devrimcilerinden biridir. 'Şark kadını' dergisinin ilk editörüdür. Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinde(ASSC) Yüksek Mahkeme başkanı ve Eğitim, Adalet Komisarlığı gibi yüksek görevlerde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sultanmecid Efendiyev</span>

Sultanmecid Efendiyev ya da Sultan Mecid Efendiyev Azerice: Sultanməcid Əfəndiyev, Rusça: Султан Меджид Эфендиев d. 26 Mayıs 1887-21 Nisan 1938 ö.) Azeri devrimci, devlet adamı, Azerbaycan Komünist Partisi'nin kurucularından.

<span class="mw-page-title-main">Alihaydar Karayev</span>

Alihaydar Ağakerim oğlu Karayev eski Menşevik sonradan Bolşevik devrimci, Azerbaycan'ın sosyalist döneminde Adalet Halk Komiseri ve de Askerî ve Donanma İşleri Halk Komiseri.

Buhara Komünist Partisi, 1918 yılında Rus İmparatorluğu'na bağlı olan Buhara şehrinde kurulan siyasi parti. Cedidizm (terakkiperver) hareketinden yola çıkarak, N. Husainovym, A. Aliyev, N. Kurbanovym, A. Turaevym ve arkadaşlarının öncülüğünde kurulmuştur. Başlangıçta bolşeviklere karşı bir hareket iken, bir süre sonra Sovyet sistemine dahil olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Hamza Hekimzade Niyazi</span>

Hamza Hekimzade Niyazi, Özbek şair, yazar ve edebi çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Hamid Sultanov</span> Azerbaycanlı siyasetçi

Hamid Hasan oğlu Sultanov, Azeri Sovyet siyasetçi, Azerbaycan SSC İç İşleri Halk Komiseri ve sonra Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Mir Beşir Kasımov</span>

Mir Beşir Kasımov, Sovyet Azeri siyasetçi, devrimci. Neriman Nerimanov'un ürettiği siyasetin takipçilerinden biri olan Kasımov Azerbaycan'da ulusal komünizm politikasının uygulayıcısı olarak da bilinir. İki kez Lenin Nişanı ödülünü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Davud Hüseynov</span> Azerbaycanlı politikacı (1894-1938)

Mirzə Davud Hüseyinov — Azerbaycan Devrim Komitesi Başkan Yardımcısı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin 1921 Mayıs-Aralık tarihleri arasında Dış İşleri Bakanı, 1925 yılı içinde Maliye Bakanı. Ayrıca Yüksek İktisat Şûrası Başkanlığı, Transkafkasya SFSC XKS Başkan Yardımcılığı, Transkafkasya SFSC Halk Maliye Komiserliği, Tacikistan Komünist Partisi Merkez Komite Birinci Kâtipliği (1930-1933) görevlerinde de bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Şalva Eliava</span>

Şalva Zuraboviç Eliava Megrel kökenli Gürcü Eski Bolşevik, Orta Asya ve Kafkasya'nın Sovyetleştirilmesinde önemli katkılarda bulunmuş Sovyet devlet adamı. Josef Stalin’in 1936-1938 yılları arasındaki Büyük Temizlik operasyonlarının kurbanlarından biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Buhara Operasyonu (1920)</span>

Buhara Operasyonu (1920), RSFSC ile Genç Buharalılar karşısında Buhara Emirliği arasında askeri çatışma. Savaş 28 Ağustos ile 2 Eylül 1920 tarihleri arasında sürmüştür. Buhara Emirliği'nin yenilgisi ve RSFSC kontrollü Buhara SHC kurulması ile sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Kuruluş Antlaşması</span> Sovyetler Birliğinin kurulduğu 1922 tarihli belge

Sovyetler Birliği Kuruluş Antlaşması, genellikle Sovyetler Birliği olarak bilinen Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin (SSCB) resmi olarak kurulduğu anlaşmadır. De jure birkaç Sovyet cumhuriyetinin birliğini yasalaştırdı ve yeni bir merkezileştirilmiş federal hükûmet kurdu burada anahtar işlevler Moskova'da merkezileştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Georgi Pyatakov</span>

Georgiy Pyatakov, Rus Devrimi sırasında faaliyet gösteren Bolşevik devrimci lider, komünist politikacı. Büyük Temizlik döneminde anti-sovyet eylemleri olduğu iddiasıyla idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet Orta Asyası</span> orta Asyadaki Sovyet Cumhuriyetleri

Sovyet Orta Asyası, Orta Asya'nın bir dönem Sovyetler Birliği tarafından kontrol edilen bölümünü ve Sovyet yönetiminin kontrol sağladığı zaman aralığını ifade eder (1918-1991). Orta Asya Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri (SSC) 1991'de bağımsızlıklarını ilan etti. Bölgesel kullanım açısından, bölgenin adı Rus İmparatorluğu sırasında kullanılan Rus Türkistanı ile neredeyse eş anlamlıdır. Sovyet Orta Asyası, mevcut sınırlar 1920'lerde ve 1930'larda oluşturulmadan önce birçok bölgesel bölünmeden geçti.

<span class="mw-page-title-main">Mihail Tshakaya</span> Sovyet politikacısı (1865-1950)

Mihail Grigoryeviç Tshakaya, diğer adıyla Barsov, Gürcü devrimci ve Eski Bolşevik. Barsov, Gürcistan'daki Bolşevik hareketin üst düzey bir lideriydi ve 1880'den beri devrimci politikada aktifti. Sovyetler Birliği'ni oluşturan belgenin beş imzacısından biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Pamuk Olayı</span>

Pamuk Olayı veya Özbek Olayı, Özbek Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'de Leonid Brejnev'in yönetiminin başlangıcında ve sonraki yıllarında ve 1989'a kadar devam eden yaygın bir yolsuzluk skandalıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.