İçeriğe atla

Feyhaman Duran

Feyhaman Duran
Feyhaman Duran'ın otoportresi (1959)
Genel bilgiler
Doğum1886
Osmanlı İmparatorluğu Kadıköy, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm6 Mayıs 1970
Türkiye İstanbul, Türkiye
Defin yeriEdirnekapı Şehitliği, İstanbul
Evlilik(ler)iGüzin Duran
AlanıResim ve hat sanatı
Etkilendikleriİzlenimcilik

Feyhaman Duran (17 Eylül 1886, Kadıköy - 6 Mayıs 1970, İstanbul), Türk ressam ve hattat.[1][2][3] Türk Resim Sanatı'nda, portre sanatının ilk ve en önemli temsilcisi sayılır. 1914 Çallı Kuşağı ressamlarındandır. Özellikle Atatürk ve İnönü portreleriyle ünlenmiştir.[1]

Yaşamı

1886'da İstanbul'da dünyaya geldi. Babası, Rüsamet Emaneti (Gümrükler memur) Süleyman Hayri Bey'dir. Annesini genç yaşta kaybetti. Babası, eşinin vasiyetini yerine getirerek oğlunu 1895 yılında, günümüzdeki adı Galatasaray Lisesi olan, Galata Sarayı Humayun Mektebi'ne kaydettirdi. Burada, ressam Şevket Dağ, Tevfik Fikret ve Viçen Arslanyan Efendi'nin öğrencisi oldu. Okulda tarama kalem ve çini mürekkebiyle, daha sonra da yağlı boya resimleriyle dikkat çekti ve özellikle Hüsn-ü Hat, yani Güzel Yazı dersinde başarılı oldu.[3]

1908 yılında okulu bitirir bitirmez Bab-ı Ali'ye kâtip olarak girdi. Aynı yıl Hüsn-ü Hat öğretmeni olarak, mezun olduğu Galata Sarayı Humayun Mektebi'ne atandı ve hocası hattat Tahsin Bey'in yerine bu dersi verdi. Mısırlı prens Abbas Halim Paşa'nın, güzel sanatların çeşitli bölümlerinde başarı gösterenler arasından yaptığı seçimle Avrupa'ya gönderdiği öğrenci grubuna girerek Paris'e gitti.[4]

Konu ile ilgili bir rastlantıyı kendi ifadesiyle şöyle aktarmıştır:

“

Galatasaray Lisesi’nde resim öğretmeniydim, bir gün tanıdığım bir hanımefendiye resmini yapmayı teklif ettim. Bana: ‘ben yaşlıyım ne olacak resmimi yapıp ta? Onun yerine şu küçük kız çocuğunun resmini yap!’ diyerek çantasından küçük bir kız çocuğunun resmini çıkarıp verdi. Bu resmi bir portre hâline getirdim. Çocuğu tanımıyordum. Sonradan bunun zamanın ünlü kişilerinden Prens Abbas Halim Paşa’nın dördüncü kızları olduğunu öğrendim. Paşa, bu resim üzerine öteki beş kızının ve bazı tanıdıklarının daha resmini yaptırdı, takdirlerini kazandım, böylece kendileri tarafından ve bütün masraflarım karşılanarak Paris’e öğrenime gönderildim. Bu vesileyle hayatımda mutlu bir dönüm noktası olmuştur.[5]

„

1911 ile 1913 yıllarında Paris'te sanat eğitimi gören Feyhaman Duran, o yıllarda aynı amaçla Paris'te olan genç Türk ressamlarının da devam ettiği Academie Julian’da Jean Paul Laurens Atölyesi’ne kaydoldu. Bu sıralarda ortaya çıkan İzlenimcilik akımına yakınlık duydu.[3]

I. Dünya Savaşı başlayınca yurda döndü. 1916’dan itibaren Galatasaray Sergileri'ne her yıl düzenli katıldı. Osmanlı Ressamlar Cemiyeti'nın sergilerinde yer aldı. Harp Mecmuası’nda çalışarak, savaş resimleri yaptı. Birinci Galatasaray Sergisi’nde Prof. Dr. Akil Muhtar adlı portresi ile "Gümüş Madalya" ve "Zikr-i Cemil Ödülü"'nü aldı.[3]

Feyhaman Duran’ın Yıldız Çiçekli Natürmort’u TÜYB 41x33 İstanbul Üni. Koleksiyonu
Edirnekapı Sakızağacı Şehitliği'ndeki kabri

1919 yılında İnas Sanayi-i Nefise Mektebi'ne (Kız Güzel Sanatlar Akademisi) "Usul-ü Tersimé öğretmenliğine getirildi. Ömer Adil Bey'den sonra bu okulda müdürlük yaptı.

1922 yılında öğrencisi Güzin Hanım'la evlendi. 1923'te Türk Ressamlar Cemiyeti'nin yönetim kurulu üyeliğine seçildi. 1926'da Sanayi-i Nefise Birliği, 1929'da Güzel Sanatlar Birliği adlarını alan dernekte yöneticiliği ömrünün sonuna kadar sürdürdü.

Kız ve Erkek Sanayi-i Nefise Mekteplerinin birleştirilmesi sonucu İnas Sanayi-i Nefise Mektebi kapanınca, artık karma eğitim veren Sanayi Nefise Mektebi'nde 1927’de Usul-ü Tersim, 1933’te ise “Resim Atölyesi” öğretmenliğine atandı.

Cumhuriyet Halk Partisi'nin düzenlediği yurt gezileri kapsamında 1938 yılında Gaziantep'e gönderildi. Buradan on yapıtla dönen Feyhaman Duran 1939 Ocak ayında İbrahim Çallı ve Ayetüllah Sümer birlikte İsmet İnönü'nün portresini yapmak üzere Ankara'ya çağrıldı.

Kurulduğu dönemde İstanbul Deniz Müzesi'nin siparişi üzerine Topkapı Sarayı Müzesi koleksiyonundaki minyatürleri tuvale aktarmış olan sanatçı[6] 1940’larda eşi ile birlikte Topkapı Sarayı'nda çalışıp sarayın iç ve dış mekanlarını tuvale aktarma olanağı buldu. II. Dünya Savaşı nedeniyle 1943-1947'de müze koleksiyonun bir kısmı önlem olarak Niğde'ye taşınmış ve saray ziyarete kapatılmıştı.[7] Bu dönemde izin alarak sarayda çalıştı, müzedeki pek çok eseri yakından inceleme fırsatı oldu.

Duran, arkadaşı Sami Yetik’in "Ressamlarımız" adlı üç ciltlik kitap kapağı tasarladı. İbrahim Çallı ve Sami Yetik ile Vezneciler'de Zühal Kırtasiye Mağazası'ndaki atölyede resim dersleri verdi.

1951 yılında emekli oldu. Emekliliğinde çalışmalarını sürdürdüğü Beyazıt'taki evini müze olarak İstanbul Üniversitesi'ne bağışladı.

6 Mayıs 1970'te İstanbul'da öldü ve Edirnekapı Sakızağacı Şehitliği'nde defnedildi.

Kaynakça

  1. ^ a b Boğaziçi Üniversitesi Atatürk Enstitüsü, Ata.boun.edu.tr websitesi arşivinden "Feyhaman Duran" maddesi. Online:[1] Erişim: 21.9.2008)
  2. ^ Özsezgin, Kaya, " Feyhaman Duran (1886-1970), Felsefeekibi.net websitesi [2] 8 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (Erişim:10.12.0212)
  3. ^ a b c d Kuzucular, Şahameddin (2012) "Feyhaman Duran Hayatı Sanatı ve Tabloları" Edebi Yad ve Sanat Akademisi websitesi. [www.edebiyatvesanatakademisi.com/turk-ressamlar./feyhaman-duran-hayati-sanati-ve-tablolari-20]
  4. ^ Dusunmekvepaylasmak.blogspot.com websitesi "Feyhaman Duran" maddesi. Online:[3] 22 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ Saim Kutsav. "Feyhaman Duran". Ankara Sanat 1966, S.5, s.13. 20 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2008. 
  6. ^ "Feyhaman Duran – İki Dünya Arasında". www.mimdap.org. Mimdap.org sitesi, 27 Nisan 2017. 16 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2017. 
  7. ^ Selin, İpek (Ekim-Kasım 2017). "Ressam Feyhaman Duran'ın Topkapı Sarayı'ndaki tabloları". Atlas Tarih, 49. s. 22-25. 

Dış bağlantılar

  • Kutsav, Saim (1966) "Feyhaman Duran", Ankara Sanat Sayı:5, sayfa:13.
  • Sabancı Üniversitesi Sakip Sabancı Müzesi'nde Feyhaman Duran - Between Two Worlds adlı 12 Șubat 2017-13 Agğustos 2017 döneminden açık olan resim sergisinin İngilizce katalogunda biyografisi ve seçilmiş sanat resimleri. Online:[4] 16 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Çallı</span> Türk ressam

İbrahim Çallı, Türk ressam.

<span class="mw-page-title-main">Sanâyi-i Nefîse Mektebi</span> Osmanlı güzel sanatlar yüksek okulu

Sanayi-i Nefise Mektebi, güzel sanatlar alanında eğitim vermek üzere II. Abdülhamit döneminde İstanbul’da 1882’de kurulmuş bir yüksekokuldur.

Fatma Nazlı Ecevit, Türk ressam. TBMM VII. ve VIII. dönem Milletvekili Fahri Ecevit'in eşi ve 16. Türkiye Başbakanı Bülent Ecevit'in annesidir.

Mehmet Ruhi Arel,, Türk ressam.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Avni Lifij</span> Çerkes asıllı Türk vatandaşı ressam

Hüseyin Avni Lifij, Çerkes asıllı Türk vatandaşı ressam.

Elif Naci, Türk ressam, yazar ve müzeci. D Grubu'nun kurucularındandır.

Ömer Adil, Türk ressam, öğretmen.

<span class="mw-page-title-main">Şevket Dağ</span>

Şevket Dağ, Türk ressam ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Hikmet Onat</span> Türk ressam

Hikmet Onat, Türk ressam.

Mihri Rasim ya da bilinen ismiyle Mihri Müşfik Hanım, Türk ressam.

<span class="mw-page-title-main">Sami Yetik</span> Türk ressam

Sami Yetik, Türk ressam.

Çallı Kuşağı, 1914 Kuşağı veya Türk İzlenimciler, Sanayi-i Nefise Mektebi tarafından düzenlenen Avrupa sınavını kazanarak Paris'e gönderilen, İbrahim Çallı ve kendi olanakları ile giden Namık İsmail, Hüseyin Avni Lifij, Nazmi Ziya Güran gibi ressamlar I. Dünya Savaşı'nın başlaması ile birlikte 1914'te ülkeye geri döndüler. Türk resim tarihinde "1914 Kuşağı", "Çallı Kuşağı" veya "Türk İzlenimcileri" diye adlandırılan bu grubun başlıca üyeleri, İbrahim Çallı, Ruhi Arel, Feyhaman Duran, Hikmet Onat, Hüseyin Avni Lifij, Nazmi Ziya Güran, Namık İsmail, Sami Yetik ve Ali Sami Boyar ve Hasan Vecih Bereketoğlu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Ressamlar Cemiyeti</span> Osmanlı ressamlar derneği

Osmanlı Ressamlar Cemiyeti, dönemin sanat ve sanatçı sorunlarına çözüm bulmak üzere Osmanlı Devleti'nde 1909-1919 yılları arasında faaliyet gösteren bağımsız bir ressam örgütüdür.

<span class="mw-page-title-main">Ali Sami Boyar</span> Osmanlı Türkü ressam

Ali Sami Boyar, Türk ressam ve müzeci.

<span class="mw-page-title-main">İnas Sanâyi-i Nefîse Mektebi</span> Osmanlı güzel sanatlar üniversitesi

İnas Sanayi-i Nefise Mektebi, kadınlara güzel sanatlar eğitimi vermek için İstanbul'da 1914 yılında kurulan ve 1920’lerde kız-erkek ayrımının kalkmasına kadar hizmet veren okuldur.

Belkıs Mustafa İlk Türk kadın ressamlardan biri ve aynı zamanda İnas Sanâyi-i Nefîse Mektebi'nden diploma alan ilk Türk kadını. İnas Sanâyi-i Nefîse Mektebi'nin 3 numaralı öğrencisi olan Belkıs Mustafa aslen Makedonya kökenli bir aileden gelmektedir. 1896 yılında İstanbul'da doğmuştur ve 1914'te girdiği güzel sanatlar okulundan 1917'de diploma alan ilk Türk kadını olma özelliğine sahiptir. Başarılı ve yetenekli bir öğrenci olmasından dolayı mezun olduğu yıl Maarif Vekâleti tarafından Almanya'ya eğitim için gönderilmiştir. Burada Berlin Güzel Sanatlar Akademisi resim bölümünü tamamlamış ve dönemin önemli isimlerinden Lovis Corinth'in atölyesinde çalışmıştır. İlerleyen dönemlerinde Münih, Amsterdam, Floransa, Roma ve Venedik gibi şehirlerde kalarak Avrupa sanatını yakından incelemiş; Hollandalı Rembrandt'a büyük ilgi duymuştur.

Güzin Duran, Türk ressam ve hattat.

Bedia Güleryüz; Silistre'den İstanbul'a göç eden bir ayan ailesinin kızı olarak 1903 tarihinde İstanbul'da doğmuş ve 1991 yılında 88 yaşındayken ölmüştür. İlk Türk kadın ressamlardan olan Bedia Hanım; kuşaklardır hat sanatına ilgi duymuş ve icra etmiş olan bir aileden geliyor olmasına rağmen resim sanatına yönelmiş ve İnas Sanayi-i Nefise Mektebi’ne kayıt olarak Feyhaman Duran’dan desen ve pentür, Ahmet Haşim'den sanat tarihi ve Nurettin Ali Bey'den anatomi dersleri almıştır. Burada, izlenimcilik akımında uzmanlaşarak mezun olmuş ve okuldan sonra iki yılı Berlin'de, bir yılı da New York'ta olmak üzere toplam üç sene yurt dışında kalarak incelemelerde bulunmuştur. Berlin’de kaldığı süreç boyunca Arthur Kampf ile çalışan Güleryüz, Türkiye'de ise Güzel Sanatlar Birliği’nin son dönemlerinde Nazlı Ecevit'le beraber sergilere katılmıştır. Bir açık hava ressamı olan Bedia Hanım eserlerine doğada başlayıp ve doğada bitirmiş; Ankara Resim Sergisi'nin 49. yılındaki gösterimine " Boğaziçi Çubuklu", " Eski İstanbul - Zeyrek", " Natürmort" ve " Çiçekler" isimli eserleriyle katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Harika Lifij</span> Türk ressam

Harika Hanım, Türk ressam.

Müzdan Arel, Osmanlı ve cumhuriyet döneminin ilk kadın ressamlarındandır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.