İçeriğe atla

Fernando Pessoa

Fernando Pessoa, 1914.

Fernando Pessoa (13 Haziran 1888 - 30 Kasım 1935) Portekizli şair ve yazardır.

Lizbon'da doğdu. Beş yaşındayken, müzik eleştirmeni olan babasını kaybetti. Annesi, Portekiz'in Durban konsolosuyla yeniden evlenince yerleştikleri Güney Afrika'da (1896) tam bir İngiliz eğitimi gördü. 1905'te geri döndüğü Lizbon'da yaşamının sonuna kadar kaldı. Geçimini, İngilizce ve Fransızca iş mektupları yazarak kazandı ve yalnız yaşadı.

Portekiz modernizminin öncülerinden olan Pessoa, Milton, Mary Shelley, Keats, Poe, Byron, Whitman, Shakespeare, Baudelaire'den etkilenmiş ve ilk şiirlerini, İngilizce olarak, 1905-1908 yılları arasında yazmıştır. 1912'de, ilk şiirlerini "Portekiz 'Rönesans' " hareketinin yayın organı A Aguia dergisinde yayımladığında, simgeci şiirin ve "saudosismo"nun (geçmişe özlem) etkisi altındaydı. Aynı yıllarda, düzyazı metinler (Fausto, Epithalamium, O Marinheiro, Na Floresta do Alheamento, vd.), eleştiri ve denemeler yazdı. 1913'te, fütürist harekette yer aldı ve Sá-Carneiro ile birlikte Portekiz öncü edebiyatını başlatarak, "paulismo" akımını yarattı. 1914 yılında, her şeyi, olabilecek bütün tarzlarda hissetmek için, kendi içinde gücül olarak bulunan farklı yazar kimliklerini aralarında diyaloğa sokarak, onlara yazı aracılığıyla kurmaca bir gerçeklik kazandırdı. Pessoa'nın farklı yazar kimliklerinin yansıması olan bu kökteş şair ve yazarlar Alberto Caeiro, Alvaro de Campos, Ricardo Reis, Bernardo Soares ve Fernando Pessoa'nın kendisidir. Pessoa'nın kendi şiirleri ve kökteş şairleri aracılığıyla yarattığı şiirler Orpheu, Portugal Futurista, Contemporanea, Atena gibi ancak birkaç sayı çıkan dergilerde yayımlandı. "Vatanım Portekiz dilidir" diyen Pessoa ölümünden bir yıl önce, Portekiz tarihinin Okültist ve simgeci bir yorumu olan "Mensagem" adlı şiiri yazdı ve Ulusal Propaganda Sekreterliği'nin açtığı yarışmada ödül aldı.

Fernando Pessoa 30 Kasım 1935'te, 47 yaşında, Lizbon'da karaciğer hastalığından öldüğünde pek az tanınıyordu. Sağlığında yayımlanan dört kitabından üçü İngilizcedir: 35 Sonnets (1918), English Poems I-II ve English Poems III (1921). Portekizce kitap olarak yayımlanan tek eseri Mensagem'dir (1934). Dergilerde kalmış birçok şiir, deneme vb. yazıları vardır. Ardında bıraktığı elyazması fragman sayısı 25-27 bin arasındadır.

Bütün eserleri 1942'de yayımlanmaya başlanmış ve 26 cilde ulaşmıştır.

Eserleri

  • Poesías de Fernando Pessoa (1942, Fernando Pessoa'nın Şiirleri)
  • Poesías de Alvaro Campos (1944, Alvaro Campos'un Şiirleri)
  • Poemas de Alberto Caeiro (1946, Alberto Caeiro'nun Şiirleri)
  • Odas de Ricardo Reis (1946, Ricardo Reis'in Odları)
  • Páginas de estética y de teoría y crítica literarias (1967 - Estetik ve Edebiyat Kuramı ve Eleştirisi Hakkında Yazılar)
  • Páginas íntimas de autointerpretación (1966, Kişinin Kendi Eserini Yorumlaması Üzerine Özel Yazılar)
  • Textos filosóficos (1968, Felsefe Metinleri)

Türkçeye çevirilen eserleri

  • Şeytanın Saati (Can Yayınları, 2006)
  • Sırların Cebiri (Nisan Yayınları, 1995)
  • Denize Övgü (İyi Şeyler, 1999)
  • Düşsel ve Gerçek (Dünya Kitapları, 2005)
  • Anarşist Banker (Can Yayınları, 2006)
  • Huzursuzluğun Kitabı (Can Yayınları, 2006)
  • Pessoa Pesso' yı Anlatıyor (Kırmızı Kedi Yayınevi, 2012)
  • Gizemli Bir Maske (Kolektif Kitap, 2016)

Yazar hakkındaki eserler

  • Fernando Pessoa: 20nci Yüzyılın Yalnızı (Adnan Özer - Everest Yayınları)
  • Fernando Pessoa ve Şürekası (Yapı Kredi Yayınları - Sergi Kitapçığı)
  • Fernando Pessoa'nın Son Üç Günü (Can Yayınları - Antonio Tabucchi)
  • Pessoa Yaşadı mı?(Jeronimo Pizarro - Alakarga Yayınları)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cemal Süreya</span> Türk şair, yazar ve çevirmen (1931–1990)

Cemal Süreya, kimlik adıyla Cemalettin Seber, Türk şair, yazar ve çevirmen. Türk şiirinde modernist bir hareket olan İkinci Yeni şiirinin öncü şairlerinden biridir. İlk şiir denemelerini ortaokulda eskizlerle, lisede aruzla yapsa da asıl şiir çalışmaları üniversite yıllarında başlamıştır. Üvercinka (1958), Göçebe (1965), Beni Öp Sonra Doğur Beni (1973), Uçurumda Açan (1984), Sıcak Nal (1988), Güz Bitigi (1988) ve Sevda Sözleri (1990) adlarındaki şiir kitaplarının yanı sıra deneme, eleştiri, günlük ve antoloji türlerinde de yazmıştır. Eserlerinde en sık işlediği temalar aşk, kadın, yalnızlık, sosyal ve siyasal eleştiriler, ölüm, tanrı düşüncesi, portreler ve manzum poetikadır. Ayrıca Fransızcadan kırka yakın kitabı Türkçeye çevirmiştir. Onüç Günün Mektupları (1990) dışında hiçbir yazısı veya şiiri, dergi ve gazetede yayımlanmadan kitaba dönüşmemiştir. Sosyalist bir dünya görüşüne sahip olan Süreya, Papirüs dergisini çıkarmış ve bu dergide edebî görüşlerini açıklamasının yanı sıra dergiyi bir aydın olarak fikirlerini ortaya koymak için araç olarak kullanmıştır.

Azad Ziya Eren, Türk şair ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Can Yücel</span> Türk şair

Can Yücel, modern Türk şair ve çevirmendir. Kullandığı kaba ama samimi dil ve bariton sesiyle okuduğu şiirlerle Türk Edebiyatı'nda farklı bir tarz yaratmıştır. 7 yıl süreyle Millî Eğitim Bakanlığı yapan Hasan Âli Yücel'in oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Edip Cansever</span> Türk şair

Edip Cansever, tam adıyla Ömer Edip Cansever,, Türk şairdir. Tam adı Ömer Edip Cansever olsa da, Ömer adını ilk şiirleri ve ilk şiir kitabı dışında hiç kullanmadı.

<span class="mw-page-title-main">José Saramago</span> Nobel ödüllü Portekizli yazar (1922–2010)

José Saramago, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Portekizli yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Seyfi Orhon</span> Türk şair, gazeteci, yazar, yayımcı, siyaset adamı

Orhan Seyfettin Orhon, Türk şair, gazeteci, yazar, yayımcı, siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Álvaro Mutis</span> Kolombiyalı yazar (1923-2013)

Álvaro Mutis Jaramillo, Kolombiyalı yazar, şair, köşe yazarı, yayıncı, film yapımcısı.

Özdemir İnce, Türk şair, yazar, çevirmen ve gazeteci.

Yücel Kayıran, Türk şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Ziya Ortaç</span> Türk yazar

Yusuf Ziyaettin Ortaç, Türk şair, yazar, edebiyat öğretmeni, yayımcı ve siyasetçidir.

Refik Algan,, Türk yazardır.

Ziya Osman Saba, cumhuriyet dönemi şair ve yazarı. Yedi Meşaleciler Hareketi'nin kurucularındandır. Şair olarak ün kazanan edebiyatçı, küçük hikâye türünde de eserler verdi.

<span class="mw-page-title-main">Mario Cesariny</span> Portekizli şair ve ressam

Mario Cesariny de Vasconcelos Portekizli şair ve ressam.

Veysel Çolak, Türk şair, romancı, deneme yazarı, edebiyat eleştirmeni, düşünür.

<span class="mw-page-title-main">Süreyya Berfe</span> Önceleri İkinci Yeninin, sonradan halk şiirinin yolundan giden ve 1960 kuşağı şairleri arasında sayılan Türk şair ve yazar

Süreyya Berfe, Türk şair ve yazar. 1965'e kadar gerçek adı olan Süreyya Kanıpak'ı kullandı. Daha sonra soyadını değiştirmeye karar verdi ve Cemal Süreya'nın önerisiyle Berfe soyadını aldı. Süreyya Berfe adını kullanmaya başladı. Önceleri İkinci Yeni akımı içinde yer aldıysa da, sonradan halk şiirinin yolundan giden başka arayışlara yöneldi. 1960 kuşağı şairleri arasında sayıldı.

<span class="mw-page-title-main">Antonio Tabucchi</span> İtalyan yazar (1943-2012)

Antonio Tabucchi, İtalyan oyun yazarı, çevirmeni ve öğretim üyesi.

Bâki Asiltürk, Türk şair.

Yahya Akengin, Türk şair ve yazardır. Hisarcılar akımının temsilcilerinden biridir.

Uçurumda Açan, Cemal Süreya'nın 1984'te Can Yayınları tarafından yayımlanan Sevda Sözleri içinde yer alan kitabıdır. "Üzerinden Sevişmek", "Oteller Hanlar Hamamlar İçin Sürekli Şiir" ve "Taşıran Damla" adlı üç bölüm ve otuz beş şiirden oluşmaktadır. Yayımlandığı zaman ses getiren bir kitap olmamıştır. Kitaptaki şiirler, 1977-1984 yıllarında Türkiye Yazıları, Oluşum, Yusufçuk, Papirüs, Hürriyet Gösteri, Yaşam İçin Şiir ve Aydan Aya dergilerinde yayımlanmıştır. "Üzerinden Sevişmek" bölümünde aşk şiirleri varken "Oteller Hanlar Hamamlar İçin Sürekli Şiir" bölümündeyse roma rakamlarıyla altı şiir yer almaktadır. Süreya bu bölümdeki seriyi yirmi ila otuz ay sürdürmeyi plânlarken eşi Zühal Tekkanat'a yazdığı mektupta bu seriyle yazmadığı şiirleri telafi edeceğini söylemiştir ve bu serideki şiirler Süreya'nın Ankara anılarını ve izlenimlerini taşımaktadır. "Taşıran Damla" bölümündeyse portre şiirler ağırlıktadır.

Reşit İmrahor, Ahmet Güntan, İzzet Yasar ve Mustafa Irgat'ın ortaklaşa kullandıkları mahlastır. Enis Batur ve Cenk Koyuncu da aynı mahlasla eserler vermiş, İsmail Yerguz bu mahlasla çeviriler yapmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.