İçeriğe atla

Ferit Devellioğlu

Ferit Devellioğlu (1906-1985), Türk dil bilgini, sözlük yazarı.

1906 yılında İstanbul'da doğdu. İstanbul Kumkapı Fransız Okulu ve Galatasaray Lisesi'ni bitirdi. Bir dönem Fransız bankalarında tercüman olarak görev yaptı.[]

Devellioğlu, 1933-1974 yılları arasında ise Türk Dil Kurumu'nda Sözlük Kolu uzmanı olarak görev yaptı.

Ferit Devellioğlu, ünlü Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat adlı sözlüğün yazarıdır. İlk baskısı 1962'de yapılan sözlük, Aydın Sami Güneyçal tarafından 1993'te yeniden düzenlenmiş ve genişletilmiştir. 60.000'den fazla sözcüğü kapsayan sözlük eski ve yeni harflerle Osmanlıcada yer alan Arapça ve Farsça kökenli kelimelerin anlamlarından oluşuyor. Sözlük 2010 yılında yine Aydın Sami Güneyçal tarafından (Prof. Dr. Mustafa Çiçekler gözetiminde) ikinci kez gözden geçirilerek düzeltilmiş ve genişletilmiştir. Yeni madde başları, terkip ve deyimler eklenerek izahları yapılmıştır. Kitabın sonuna Arapça alfabetik dizin ilave edilmiştir. Tüm bu çalışmalar sonunda sözlük 535 sayfa daha genişleyerek 1730 sayfaya ulaşmıştır. İki renkli (Osmanlıcalar kırmızı, Türkçeler siyah) ve fihristli olarak basılmıştır.

Eserleri

  • Fransızca-Türkçe Halk tabirleri Sözlüğü (1937)
  • Osmanlıca-Türkçe Küçük Lûgat (1949)
  • Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat (1962)
  • Türk Argosu İnceleme - Sözlük (1941 - 1959)
  • Osmanlıca-Türkçe Okul ve Yazışma Sözlüğü, 1964, 475 S., Ankara.
  • Fransızca-Türkçe Deyimler Sözlüğü, (1973), 351 s.,Ankara

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkçe</span> Türk halkının Oğuz Türkçesi dili

Türkçe ya da Türk dili, Güneydoğu Avrupa ve Batı Asya'da konuşulan, Türk dilleri dil ailesine ait sondan eklemeli bir dildir. Türk dilleri ailesinin Oğuz dilleri grubundan bir Batı Oğuz dili olan Osmanlı Türkçesinin devamını oluşturur. Dil, başta Türkiye olmak üzere Balkanlar, Ege Adaları, Kıbrıs ve Orta Doğu'yu kapsayan eski Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasında konuşulur. Ethnologue'a göre Türkçe, yaklaşık 90 milyon konuşanı ile dünyada en çok konuşulan 18. dildir. Türkçe, Türkiye, Kuzey Kıbrıs ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nde ulusal resmî dil statüsüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Masal</span> kurgusal bir hikaye içeren folklorik fantezi karakterler

Masal ya da erteği esas itibarıyla sözlü anonim halk edebiyatı ürünü, kahramanları arasında olağanüstü kişi veya yaratıkların bulunabildiği, anlatılan olayların tamamen gerçek dışı olduğu, yer ve zaman ögesinin ise daima belirsiz olduğu bir anlatı türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Sözlük</span> dilin veya dillerin kelime haznesini (sözvarlığını), söyleyiş ve yazılış şekilleriyle veren, sözcüğün kökünü esas alarak, bunların başka unsurlarla kurdukları sözleri ve anlamlarını, değişik kullanışlarını gösteren yazılı

Sözlük, bir dilin veya dillerin kelime haznesini (sözvarlığını), söyleyiş ve yazılış şekilleriyle veren, sözcüğün kökünü esas alarak, bunların başka unsurlarla kurdukları sözleri ve anlamlarını, değişik kullanışlarını gösteren yazılı eserdir. Eski dilde lügat, kamus denir. Leksikografi sözlükbilimidir. Sözlükçüye leksikografır denir. Lügatça, sadece bir kitapta geçen terimleri anlatır (glossary).

Dd (de) harfi, Türk alfabesinin 5., Latin alfabesinin 4. harfidir. Sami dillerindeki deltadan geldiği kabul edilir.

Akîde, Akâid veya İtîkâd ; İslam'da inanç olarak bağlanmayı gerekli kıldığına inanılan inanç esaslarının bütünü olarak bilinir. Akîde kelimesi Arapça "a-k-d" (عقد) kökünden gelip, "bağ", "bağlama/bağlanma", "düğümleme/düğümlenme" ve aynı zamanda "bağlılık" ve "sözleşme" anlamlarına da gelir. Terim olarak "inanç" ve "iman" anlamında kullanılmıştır. Benzer bir ifade olan kelâm ise inançla ilgili felsefi tartışmalar için kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Şemseddin Sâmi</span> Arnavut asıllı Osmanlı yazar, filozof ve ansiklopedist

Şemseddin Sami (Fraşiri), Arnavut asıllı Osmanlı yazarı, ansiklopedist ve sözlükçü.

Kamûs-ı Türkî, Şemseddin Sâmi tarafından yazılıp, ilk baskısı 1901 tarihinde İkdâm gazetesi tarafından yapılan Türkçe sözlük.

Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ferit Devellioğlu tarafından yazılan ünlü ve kapsamlı sözlük. İlk baskısı 1962'de yapılan sözlük Aydın Sami Güneyçal tarafından 1993'te yeniden düzenlenmiş ve genişletilmiştir. 60.000'den fazla sözcüğü kapsayan sözlük eski ve yeni harflerle Osmanlıcada yer alan Arapça ve Farsça kökenli kelimelerin anlamlarından oluşuyor.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Ali Ağakay</span>

Mehmet Ali Ağakay,, Türk hekim, dilbilimci, siyasetçi.

Sir James William Redhouse, İngiliz dil bilgini, mütercim ve sözlük yazarı.

Tt, Türk alfabesinin 24. harfidir. Türkçe okunuşu Te’dir. Bazı dillerde dil ucunun ön dişlerin hafifçe ucuna çıkarılması ile oluşturulan bir sestir.

<span class="mw-page-title-main">Paşa</span> Osmanlı sivil ve askeri bürokrasisinde rütbe ve unvan

Paşa, Osmanlı Devleti zamanında yüksek sivil memurlara ve albaydan üstün rütbede bulunan askerlere verilen unvan. Bunun yanında Osmanlı himayesindeki Mısır baş yöneticilerine de paşa unvanı verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Evlad-ı Fatihan</span>

Evlad-ı Fatihan, Osmanlı İmparatorluğu’nda Balkanlar’ın fethine katılan beylerin, fatihlerin soyundan gelenlere verilen addır. O dönemden bugüne kadar Balkan Türkleri için bu tabir de kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlıca</span> Osmanlı İmparatorluğunda kullanılan dil

Osmanlıca veya Osmanlı Türkçesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk anayasası olan 1876 tarihli Kânûn-ı Esâsî'de geçtiği hâliyle Türkçe, 13 ile 20. yüzyıllar arasında Anadolu'da ve Osmanlı Devleti'nin yayıldığı bütün ülkelerde kullanılmış olan, Arapça ve Farsçanın etkisi altında kalan Türk dili. Alfabe olarak çoğunlukla Arap alfabesinin Farsça ve Türkçe için uyarlanmış bir biçimi kullanılmıştır. Halk arasında bazen bu dil dönemi için "Eski Türkçe" de kullanılmaktadır.

Cemîlî, 15. yüzyıl Divan şairi.

Nükte veya epigram, her türlü konuda yazılmış kısa manzumelere verilen addır. Ancak epigramlar daha çok kısa ve özlü eleştiriler için kullanılmıştır. Epigramlar, kısa, keskin zekâ ürünü ve düşündürücü ifadelerdir. Epigram kelimesi Yunanca ἐπίγραμμα epigramma yani "yazıt" kökünden gelmektedir. Yazın tarihinde iki bin yıllık bir geçmişleri vardır. Doğu edebiyatlarının temelini oluşturan selâse-i lisâniyye'de bu terim nükte olarak karşılık bulmuştur. Nükteler yalnızca manzume olarak yazılmamıştır. Nasrettin Hoca fıkralarında olduğu gibi Doğu edebiyatlarına ait birçok mensur nükte örnekleri de vardır. Nükte, Arapçada: ince manalı, zarif ve şakalı söz anlamına gelir. Nükte, fıkra ve şaka kavramlarıyla bağlantılı olup aynı şeyi ifade etmez. Yalnızca bazı fıkra ve şakalar nüktelidir.

Nebi, bir İslam dini terimi. Nebi kelimesi "haberci" "haber alan" anlamına gelir. İslam inancına göre 124.000 veya 200.000'den fazla nebi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Lugat-i Nâcî</span>

Lugat-ı Naci, Muallim Naci tarafından başlanıp onun ölümünden sonra Müstecabizâde İsmet tarafından tamamlanan ve ilk baskısı 1891'de yapılan Osmanlıca sözlük.

Menkıbe, din büyüklerinin veya tarihe geçmiş ünlü kimselerin yaşamları ve olağanüstü davranışlarıyla ilgili hikâye. Menkıbe kavramı ilk olarak hadis kitaplarının bir bölümü olarak dikkati çeker. Konularına göre düzenlenmiş hadis kitaplarında "Kitâbü'lmenâkıb" bölümleri bulunur. Buralarda Muhammed ve ashâbının fazîletlerine dâir hadisler yer alır. Menkıbeleri masal ve efsanelerden ayıran yanı menkıbelerdeki şahısların gerçek hayattan alınmasıdır. Kahramanlık ve dini konuları ele almaktadır.

Türk edebiyatında masal, sözlü edebiyat geleneğinin eski ve en önemli ürünlerinden biridir. 19. yüzyıldan itibaren yazıya geçirilmiştir. "Masal" sözcüğü Arapça "mesel" kelimesinden Türkçeye geçmiştir. Türk masalları ile ilgili en eski eser M. Digéon'un Nouveaux Turc et Arabes (1781) aittir. Bu eserde bulunan beş metinden üçü Türk masalı olup bunlar, Halil, Derviş ve Şirvanlı Tüccar'dır.