İçeriğe atla

Ferhat Bey Hamamı

Koordinatlar: 41°34′38″K 27°45′53″D / 41.57722°K 27.76472°D / 41.57722; 27.76472
Ferhat Bey Hamamı
Ferhat Bey Hamamı'nın eski bir fotoğrafı
Harita
Diğer ad(lar)Vize Hamamı, Ağa Hamamı
Genel bilgiler
TürHamam
Mimari tarzOsmanlı mimarisi
KonumVize, Kırklareli, Türkiye
Koordinatlar41°34′38″K 27°45′53″D / 41.57722°K 27.76472°D / 41.57722; 27.76472
Tamamlanma16. yüzyıl sonrası
Teknik ayrıntılar
MalzemeMoloz taş, tuğla

Ferhat Bey Hamamı, Vize Hamamı veya Ağa Hamamı,[1] Kırklareli'nin doğusundaki Vize ilçesinde bulunan tarihi bir Türk hamamıdır.[2] Çifte hamam olarak inşa edilmiş yapı, günümüzde harap durumdadır ve kullanılmamaktadır.[3]

Tarih

Yapının kitabesi olmadığından inşa tarihi hakkında bir bilgi bulunmamaktadır ve hamama yapılmış müdahaleler de inşa tarihinin belirlenmesini zorlaştırmaktadır. Bu sebeple yapının inşa tarihi hakkında farklı görüşler bulunmaktadır. Yapının ve etrafının eski fotoğraflarına göre, hamamın yanında günümüzde mevcut olmayan mescit ve günümüze ulaşmış Ferhat Bey Çeşmesi'nin yapı malzemeleri, hamamın erkekler bölümünün sıcaklık kısmındaki kurnaların palmet ve rumi motifleri ve kubbe geçiş elemenları göz önünde tutulduğunda hamamın 16. yüzyıl sonrasında inşa edildiği düşünülmektedir[4] ancak aynı süslemelerin 14. veya 15. yüzyıllardaki Erken Osmanlı Dönemine tarihlenebileceği de ifade edilmiştir.[1]

Ferhat Bey Hamamı, mevcut tamir levhasına göre 1938 yılında Kazım Dirik tarafından tamir edilmiştir. Bu onarımlar sırasında onarılan yerlerde betonarme kullanılmıştır. Erkekler bölümü 1993 yılına kadar kullanımına devam edilmiş, kadınlar bölümü ise Kurtuluş Savaşı sırasında ambar olarak kullanılmıştır.[1][4]

Ayrıca arşiv belgelerine göre Hicri 25.03.1320 (Miladi 02.07.1902) tarihinde hamamın işletmeciliğini Vize'de mal müdürlüğü yapan Tahir Ağa isimli birinin yaptığı anlaşılmıştır.[4]

Hamamın yanındaki Ferhat Bey Çeşmesi ve günümüze yalnızca temelleri ulaşmış mescit ile beraber Ferhat Bey'in burada bir külliye inşa ettirmiş olabileceği düşünülmektedir.[1]

Hamam günümüzde harap durumdadır ve kullanılmamaktadır.[3]

Mimari

Ferhat Bey Hamamı çifte hamam şeklinde doğu batı yönünde inşa edilmiş bir yapıdır. Kadınlar bölümü kuzeyde, erkekler bölümü güneyde yer almaktadır. Hamamda soyunmalık, soğukluk ve sıcaklık bölümleri olmak üzere üç bölüm bulunmaktadır. Yapının beden duvarlarında moloz taş; kubbe, tonoz ve kemerlerde ise tuğla malzeme kullanılmıştır.[4] Hamamın Osmanlıca yazılı kurnaları günümüze ulaşmıştır.[3]

Erkekler Bölümü

Çifte hamamın güney cephesinde yer almaktadır. Giriş kısmında mermer üzerine Latin harfleriyle kazınmış 1938 yılına ait tamir levhası bulunmaktadır. Kare planlı soyunmalık bölümüne yol ile olan kot farkından dolayı dört basamaklı bir merdivenle geçilmektedir ve bu bölümün ortasında üst örtüyü taşıyan bir kolon bulunmaktadır. Üst örtüsü beton malzemeli düz dam şeklindedir.

Soyunmalıktan yarım daire kemerli bir kapı ile girilen dikdörtgen planlı soğukluk bölümünün üst örtüsü tonoz şeklindedir. Bu tonozun üzerinde altı tane altıgen şekilli fil gözü ile mekanın aydınlatması sağlanmaktadır.[4]:94

Soğukluk bölümünden mekanlarının üzeri kubbelerle örtülü sıcaklık bölümüne geçilmektedir. Sıcaklık mekanının orta mekanının aydınlatması şekizgen kasnaklı kubbesinin üzerindeki filgözleri ile sağlanmaktadır. Sıcaklığın kuzeyindeki sivri kemerli ve üzeri tonozla örtülü eyvan içerisinde mermer bir kurna bulunmaktadır. Bu kurnanın ön yüzünde talik hatla yazılmış silik metnin bir kısmı "...... feulemâ.... tâat...." şeklinde okunabilmiştir.[4]:95

Kadınlar Bölümü

Çifte hamamın kuzey cephesinde yer almaktadır. Yakın zamana kadar samanlık olarak kullanılan kadınlar bölümü harap haldedir. Mimari olarak erkekler bölümü ile aynı özellikleri göstermektedir. Yol ile olan kot farkından ötürü altı basamaklı bir merdivenle soyunmalık bölümüne inilmektedir. Kare planlı soyunmalık bölümü oldukça harap durumdadır ve duvarlarında moloz taş ve dökülen sıvaların izleri görülebilmektedir. Mekanın ortasında üst örtüyü taşıyan beton bir kolon bulunmaktadır.[4]:96

Hamamın batı cephesinde oldukça harap haldeki su deposu ve külhan bölümleri yer almaktadır.[4]:97

Restorasyon

Ferhat Bey Hamamı'nın korunması ve onarılması adına Vakıflar Genel Müdürlüğünce projeleri hazırlanmış, Edirne Koruma Bölge Kurulu tarafından Rölöve, Restitüsyon ve Restorasyon Projeleri onaylanmıştır.[3]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d Özer, Mustafa (2006). "Vize'de Türk Mimarisi". Yöre Aylık Kültür Dergisi. 7 (80). ss. 31-32. 
  2. ^ "Vize - Tarihçe". T.C. Vize Kaymakamlığı. 25 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2024. 
  3. ^ a b c d "Vize Hamamı". 27 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2024. 
  4. ^ a b c d e f g h Bulut, Ö. (2019). Kırklareli ve İlçelerindeki Tarihi Su Yapıları [Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İskenderpaşa Camii (Beykoz)</span>

İskender Paşa Camii, İstanbul'un Beykoz ilçesinde yer alan bir külliyedir. Kanlıca İskelesi'nin önündeki küçük meydanda bulunmaktadır. I. Süleyman (Kanuni) ve II. Selim dönemlerinin devletin ileri gelenlerinden "Mağusa Fatihi" olarak tanınan Gazi İskender Paşa tarafından yaptırılmıştır. Kanlıca Camii olarak da bilinir. İskender Paşa'nın 967/ 1559 tarihli vakfiyesi ile belirtilen bu mescidi, Mimar Sinan'ın tezkirelerinde "Kanlıca'da merhum İskender Paşa" ve "Camii İskender Paşa der Kanlıca" şeklinde kayıtlıdır. Caminin harim kapısı üzerindeki kitabede görülen 967/ 1559-60 tarihi külliyenin tamamlanma tarihi olarak kabul edilebilir. Yapıların tasarımı Mimar Sinan'a aittir.

<span class="mw-page-title-main">Haseki Hamamı</span> Ayasofya ile Sultan Ahmet Camii arasında yer alan XVI. yüzyıl Türk hamamı

Haseki Hamamı, İstanbul'da Ayasofya ile Sultanahmet Camii arasında yer alan tarihi Türk hamamı. Hamam, I. Süleyman'ın eşi Hürrem Sultan tarafından, 1556-1557 yılları arasında, Mimar Sinan'a yaptırılmıştır. Hamamın inşa edildiği yerde daha öncesinde Zeuksippos Banyoları'nın harabeleri bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Cağaloğlu Hamamı</span> hamam

Cağaloğlu Hamamı İstanbul'un en büyük çifte hamamlarındandır. Yerebatan yakınındaki hamam, I. Mahmut döneminde yaptırılmıştır. (1740/1741). Barok üsluptaki yapının soğukluk ve sıcaklık bölümlerinin düzenlenişinde, klasik osmanlı mimarlığından farklı özellikler görülür. Erkek bölümünde, büyük bir kubbeyle örtülü soyunmalıktan, küçük bir kubbe ve yedi tonozla örtülü soğukluğa geçilir. Sıcaklık da sekiz mermer sutünu bağlayan kemerlere oturan büyük bir kubbe ile örtülüdür. Ortada büyük bir göbek taşı, köşelerde kubbeli halvet hücreleri bulunmaktadır. Sultan III. Mustafa tarafından şehrin artan su ve odun ihtiyacı nedeniyle 1768'de büyük hamam yapilmasının yasaklanmasından önce inşa edilen son büyük hamam olması nedeniyle önem taşır.

Türk hamamı, Selçuklu Türkleri'nin 12. yüzyılda Anadolu'yu fethinden sonra ortaya çıkan hamam mimarisi ve hamamlar etrafında şekillenen gelenekleri ifade eder.

Çardaklı Hamam, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan bir hamamdır.

<span class="mw-page-title-main">Söğütlüçeşme Hamamı</span> İstanbul, Kadıköyde yer alan eski bir hamam

Söğütlüçeşme Hamamı ya da Abidin Bey Hamamı, İstanbul'un Kadıköy ilçesindeki eski bir hamamdır. Adını aldığı Söğütlüçeşme semtindeki Taşköprü Caddesi üzerinde, bu cadde ile Kurbağalıdere Caddesi ve İstanbul-Ankara demiryolunun kesişerek sınırlandırdığı alanda konumlanan yapı, günümüzde harap durumda ve işlevsizdir.

<span class="mw-page-title-main">Sahib Ata Külliyesi</span>

Sahip Ata Külliyesi, Konya Karatay ilçesinde bulunan bir külliyedir.

Kulaksız Hamamı, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki bir hamamdır.

Adakale Hamamı, Artvin'in Ardanuç ilçesinde konumlanmış bir hamamdır.

<span class="mw-page-title-main">Eğdemir Hamamı</span>

Eğdemir Hamamı, Eydemir Hamamı ya da Elvan Bey Hamamı, Kütahya'daki bir hamamdır.

<span class="mw-page-title-main">Sasa Bey Hamamı</span>

Sasa Bey Hamamı ya da Şehir Hamamı, Akhisar'daki bir hamamdır. Sasa Bey tarafından 15. yüzyılda yaptırılan hamamın erkekler ve kadınlar bölümü vardı. Günümüzde kadınlar bölümü kısmen yıkılmış olup kullanılmazken erkekler bölümü faaldir.

<span class="mw-page-title-main">Araba Pazarı Hamamı</span>

Araba Pazarı Hamamı ya da Arabapazarı Hamamı, Kastamonu'daki bir hamamdır.

Rüstem Paşa Şifa Hamamı, Konya'nın Ereğli ilçesinde, 15. yüzyılda Karamanoğlu Döneminde İbrahim Bey (1423-1464) tarafından inşa ettirilmiş ve banisi bilinmemektedir. Rüstem Paşa Şifa Hamamı, 2007 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından tescillenmiştir ve günümüzde ise restorasyonu tamamlanmıştır. Konum olarak ilçe merkezinde, Ulu Camii ve Rüstem Paşa Kervansarayı'nın güney doğusunda yer almaktadır. Yıldızvari plan düzenlenmesi ve mimari genel özellikleri bakımından XV. yüzyıl hamamlarında görülen özellikleri ile benzerlik göstermektedir. Yapısı, kuzey-güney istikametinde dikdörtgen şeklinde inşa edilmiştir ve Hamamın kuzeyinde dükkanlar sıralanmaktadır. Hamamın yapısı çifte planlı olmadığı için kadınlar ve erkekler için dönüşümlü olarak kullanılmaktadır. Hamam inşa edilirken kullanılan malzemeler; Kesme taş, moloz taş ve tuğladır. Giriş kısmı güney yönündedir.

<span class="mw-page-title-main">Hızırbey Hamamı</span> Kırklarelide bulunan tarihi Türk Hamamı

Hızırbey Hamamı veya Hızırbey Çifte Hamamı, Kırklareli'de kent merkezinde bulunan tarihi bir Türk hamamıdır. Çifte hamam olarak inşa edilmiş yapı, şehir merkezinin en eski ve günümüze ulaşan tek hamamıdır.

Ferhat Bey Çeşmesi, Ferhat Ağa Çeşmesi veya Cemilzade Mahmut Ağa Çeşmesi, Kırklareli ili Vize ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Hamam (Babaeski)</span> Babaeskideki bir hamam

Babaeski Hamamı veya Fatih Hamamı, Kırklareli ili Babaeski ilçesinde, Fatih Camii'nin karşısında bulunan tarihi bir Türk hamamıdır. Klasik Osmanlı hamam plan şemasında çifte hamam olarak inşa edilen yapının günümüzde yalnızca erkekler bölümü ayaktadır.

Liman Hamamı, Kırklareli ili Vize ilçesi Kıyıköy beldesinde, liman tarafından Kıyıköy surlarının batı giriş kapısı ile burçları arasında kalan alanda bulunan tarihi bir Türk hamamıdır. Günümüzde hamamın büyük bölümü harap durumdadır.

Sokullu Mehmet Paşa Hamamı, Kırklareli'nin güneyindeki Lüleburgaz ilçesinde bulunan tarihi bir Türk hamamıdır. Çifte hamam olarak inşa edilmiş yapı, günümüzde Lüleburgaz İlçe Belediyesi Meclis binası olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bey Hamamı</span> Selanik, Yunanistandaki bir Osmanlı hamamı

Bey Hamamı, Cennet Hamamı, veya Sultan II. Murad Hamamı, Yunanistan'ın kuzeyindeki Selanik kentinde Panagia Chalkeon Kilisesi'nin doğusunda, Egnatia Caddesi üzerinde bulunan bir Osmanlı dönemi hamamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bursa Eski Kaplıca</span>

Bursa Eski Kaplıca, Bursa'nın merkezindeki Çekirge mahallesinde bulunan 14. yüzyılda yapılmış bir çifte hamam.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.