İçeriğe atla

Ferhad Zeynalov

Ferhad Zeynalov (Azeri: Fərhad Ramazan oğlu Zeynalov, 22 Haziran 1929, Ordubad - 16 Ekim 1984, Bakü), Azerbaycanlı dilbilimci ve Türkologdur. Çağdaş Türkolojinin gelişiminde hizmetleri olan bilim adamlarından biri olarak kabul edilmektedir.[1]

Hayatı

Ferhad Ramazan oğlu Zeynalov, 1929 yılında Azerbaycan SSC'ye bağlı Nahçıvan ÖSSC'nin Ordubad şehrinde dünyaya geldi. 1947 yılında ortaokulu bitirdikten sonra Ordubad Şehir Kültür evinde direktör olarak çalıştı. Azerbaycan Devlet Üniversitesi Filoloji Fakültesi'nde (1948-1953) ve M.Lomonosov adına Moskova Devlet Üniversite'sinde yüksek lisans yapmıştır (1953-1956).[2] Orada onun tez danışmanı ünlü Türkolog N.A.Baskakov olmuştur. Ferhat Zeynalov'un savunduğu konu - "Sözcük türlerinin sınıflandırma prensipleri" olmuştur.

1956 yılında S.M.Kirov adına Azerbaycan Devlet Üniversitesi Filoloji Fakültesi'nde çalışmaya başlamıştır. 1962 yılında bu üniversitede Genel dilcilik bölümü doçenti olmuştur. Aynı üniversitede 1969 yılında Türkoloji bölümünün oluşturulması birebir onun adı ile bağlıdır. O, bu yıldan itibaren bu anabilim dalına başkanlık yapmıştır[3] 1956 yılında filoloji ilimleri adayı, 1966 yılında ilimler doktoru derecesi almıştır.[4] 1984 yılında ölmüş ve Ordubad'da defnedilmiştir.[5]

Çalışmaları

Azerbaycan'da Türkoloji okulunun kurucularından olan Ferhat Zeynalov onun güncel sorunlarına, özellikle Türk dillerinde sözcük türlerinin tasnif ilkelerine, yardımcı kelime çeşitlerine, Yusuf Gedikli tarafından Türkçeye kazandırılan Türk lehçelerinin karşılaştırmalı dilbilgisi, eski Türk yazılı yapılarına ilişkin araştırmaların, 11 monografi, derslik ve eğitim kaynağının yazarıdır.[6] "Türkoloji'nin Esasları" (1981) adlı temel monografisinde o, Türk dillerinin yeni tasnifini vermiştir. ADÜ-de türkoloji fenlerin ve uzmanlık kurslarının ("Türkoloji'ye giriş", "Türk lehçelerinin karşılaştırmalı dilbilgisi", "Eski Türk yazılı abideleri") eğitimi, bu dallar ile ilgili eğitim programlarının hazırlanması onun adı ile bağlıdır. Onun "Türkoloji'nin Esasları" dersliyi SSCB çapında ilk böyle girişim idi. Bu kitabın basılması hayli rezonans doğurdu, öyle ki, o zamanlar Türkoloji henüz yeni-yeni "sovyet karşıtı" bilimleri listesinden çıkıyordu.[7]

Ferhad Zeynalov metinsellik alanında da çalışmış, S.Elizade ile birlikte "Kitab-i Dede Korkut" destanının bilimsel-eleştirel metnini geniş mukaddime ile tertip etmiştir. "Kitap-ı Dede Korkut ve dünya şarkiyat araştırmaları", "Dastani-Ahmedi Herami - Azerbaycan'ın en eski edebi anıtı", "Türk dillerinde analitik yolla yaratılmış fiilin biçimleri" vb. bilimsel eserleri ile Türkoloji'nin en güncel sorunlarına değindi.

Ferhad Zeynalov, 70'in üzerinde bilimsel eserin, aynı zamanda 20'ye yakın monografinin yazarıdır. Eserleri Türkiye, Rusya, Almanya, Fransa ve Macaristan'da basılmıştır.

Eserleri

  • Sözcük türlerinin sınıflandırma prensipleri. Azerbaycan dilinin kaynakları temelinde, SSCB Yüksek Eğitim Bakanlığı, 1957
  • Azerbaycan dilinin grameri, Azerbaycan. SSCB İA yayını, Bakü, 1960
  • Modern Türk dillerinde yardımcı kelimeler, Azerbaycan Devlet Üniversitesinin (ADÜ) Bilimsel eserleri. Dil ve Edebiyat. serisi, 1963.
  • Modern Türk dillerinde ilgeçler, Bakü, 1964
  • Modern Türk dillerinde kipler, ADÜ-in Bilimsel eserleri. Dil ve Edebiyat serisi, 1965
  • Kelime sonlukları dilbilgisel kategori gibi, S.M.Kirov adına ADÜ-nin "Bilimsel tezkireleri", 1966, № 3
  • Türk dillerinde kiplerin kategorisi ve ifade yöntemleri, Sovyet türkologiyası, 1970, № 2
  • Türk dillerinde sıfatın kategorileri, ifade biçimleri, SSCB eğitiminin 50 yıllığına konulu toplantısından tez ve raporlar, 1972
  • Türkologiyaya giriş kursunun programı, Bakü, Azerbaycan Uluslararası Üniversitesi yayını, 1973
  • Türk dillerinin Dilbilimsel terimlerinin karşılaştırmalı sözlüğünün hazırlanmasının gerektiği hakkında, Sovyet türkologiyası, 1973, № 4
  • Türk lehçelerinin karşılaştırmalı dilbilgisi, h. 1-2, Bakü, 1974-75
  • "Destani-Ahmet Harami" - Azerbaycan dilinin en eski edebi anıtı, Sovyet türkologiyası, 1975, № 5
  • "Kitabi-Dede Korkut ve dünya şarkiyat araştırmaları, Eğitim Bakanlığı," Bilimsel eserleri ", 1976
  • Kıpçak diyalektlerinin Özbek edebi dili ile karşılaştırmalı araştırması, Azerbaycan SRİ'nin Ali ve Orta Eğitim Bakanlığı Bilimsel Tezkireleri,1977, № Z
  • Türk dillerinde konuşma parçaları sorunu, Türkologiya Bölümü üzere uzmanlık kursu programları, Bakü, 1978
  • Oğuz-Selçuk anıtları ve Azerbaycan dili, Eğitim Bakanlığı, "Bilimsel eserleri", 1979
  • Eski Türk yazılı abideleri, ADÜ Yayıncılık, 1980
  • Türkologiyanın esasları, Bakü, "Maarif" Yayıncılık, 1981
  • Seyyat Hamza'nın "Yusuf ve Kadın" manzumesi, Bakü, 1982
  • Kitab-ı Dede Korkut, Bakü, "Yazar" Yayınevi, 1983 (http://www.azerizv.az/news/a-3090.html 27 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2011. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2011. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2011. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2011. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2011. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2011. 
  7. ^ http://www.kaspiy.az/articles.php?item_id=20091020065434613[]

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkoloji</span> Türk dili, tarihi, edebiyatı ve halk bilimi araştırmalarını konu edinen bilim dalı

Türkoloji (Osmanlı Türkçesi: Türkiyat [تركيات], İngilizce: Turcology, Fransızca: Turcologie) veya Türklük bilimi; Türk halklarının filolojisi, antropolojisi, edebiyatı ve tarihi başta olmak üzere genel bir somut ve somut olmayan kültürel miraslarını sistematik bir şekilde derleyen, araştıran ve inceleyen bilim dalıdır.

Dilbilgisi ya da gramer, bir dilin ses, biçim ve cümle yapısını inceleyip, kurallarını saptayan bilim dalı. Bir dili seslerinden cümlelere kadar, içerdiği bütün dil birliklerini, geniş bir şekilde anlam ve görevlerini kapsayacak şekilde inceler ve sözcüklerden anlam üretmeyi sağlar. Dilbilgisi kuralları, bir grup tarafından hazırlanmayıp, o dili kullanan insanların zaman içinde gerekli kuralları yaratmaları veya var olan kuralları dilin gelişimine göre değiştirmeleri sonucu oluşur. Bir dili veya bir dilin değişkesini akıcı olarak konuşanlar bu kuralları içselleştirmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Vasili Radlov</span> Alman asıllı Rus doğubilimci ve Türkolog

Vasili Vasilyeviç Radlof veya Wilhelm Radloff, Alman asıllı Rus doğu bilimci ve Türkolojinin kurucusu.

<span class="mw-page-title-main">Bahtiyar Vahapzade</span> Şair

Bahtiyar Vahabzade, Azerbaycanlı şair ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Slav Üniversitesi</span>

Bakü Slavyan Üniversitesi, Azerbaycan'ın Bakü şehrinde kurulmuş olan devlet üniversitesidir. Bakü Slavyan Üniversitesinde eğitim dili Rusça ve Azerbaycanca'dir. Üniversite'de eğitim ücreti 1000-2500 ABD dolarıdır ve bu ücret iki taksit halinde ödenir.

Minahanım Tekleli, Türkoloji profesörü. Azerbaycan Devlet Pedogoji Üniversitesi Filoloji fakültesinde öğretim üyesi; Kafkas Üniversitesi'nde Türkoloji üzere araştırmacı.

<span class="mw-page-title-main">Zümrüd Kuluzade</span>

Zümrüd Kuluzade, Azerbaycan felsefe tarihçisi, felsefe doktoru, filozof, araştırmacı.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan tiyatrosu</span>

Azerbaycan'da tiyatro sanatının kökleri Azeri halkın yaşamı, şenlik ve düğün gelenekleri, ayrıca bakış açısı ile ilgilidir. Tören, ayin ve oyunlardaki gösteri unsurları bağımsız halk tiyatrosunun oluşmasında önemli rol oynamıştır. Azerbaycan halk tiyatrosu realist özellik taşımıştır. Halk tiyatrosunun repertuvarını belirli etik içerikli küçük performanslar, özellikle de fars, teşkil etmiştir. Azerbaycan tiyatrosu geleneksel halk tiyatro ve batı etkisi altında gelişen profesyonel tiyatro olarak ele alınabilir. Ancak Azerbaycan profesyonel tiyatrosunun oluşumunda halk tiyatrosu önemli rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Eldar Guliyev</span>

Eldar Allahyar oğlu Kuliyev, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekili, Azerbaycan Merkezi Kooperatifler Birliği - "Azerittifak"ın Başkanı, Azerbaycan Kooperasyon Üniversitesi Rektörü, iktisat bilimleri doktoru, profesör.

<i>Yedi Oğul İsterim</i>

Yedi Oğul İsterim, 1970 Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti yapımı film. Filmin senaryosu, yönetmen Yusif Samedoglu'nun babası şair Samed Vurgun'nun Azerbaycan'da Sovyet iktidarının kurulması üzerine yazdığı Komsomol Poeması şiire dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Memmed Said Ordubadi</span>

Memmed Said Ordubadi, Azerbaycan yazar, şair, oyun yazarı ve gazeteciydi.

<span class="mw-page-title-main">Kamal Abdulla</span> Azerbaycanlı dilbilimci, edebiyatçı ve yazar

Kamal Abdulla veya Kamal Mehdi oğlu Abdullayev, Azerbaycanlı dilbilimci, edebiyatçı, yazar, Azerbaycan Milli İlimler Akademisinin asil üyesi, Bakü Slav Üniversitesi Rektörü (2000-2014), Azerbaycan Milli İlimler Akademisi İnsani ve Sosyal Bilimler Bölümü Sekreteri (2010-2014), Azerbaycan Cumhuriyeti Milletlerarası, Çok Kültürlülük ve Dinî Konularda Devlet Müşaviri (2014-2017), Azerbaycan Diller Üniversitesi Rektörü, Azerbaycan Milli İlimler Akademisine bağlı "Türkologiya" dergisinin editörü, Azerbaycan Yaratıcılık Vakfı Başkanı; Bakü Uluslararası Multikulturalizm (Çokkültürlülük) Merkezinin Mütevelli Heyet Başkanı, birinci derece devlet müsteşarı.

Anatoli Ryabov - Erzyan dilbilimci, öğretmen, halk figürü, profesör, Latin alfabesine dayanan Erzyan dilinin kurucusu.

<span class="mw-page-title-main">Murtuz Alaskerov</span>

Murtuz Necef oğlu Alaskerov - Bakü Devlet Üniversitesi Rektörü (1993-1996), Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi Başkanı (1996-2005), Hukuk Doktoru, Profesör, Azerbaycan Cumhuriyeti emektar avukatı.

<span class="mw-page-title-main">Hacıbala Abutalibov</span> Bakü Belediye Eski Başkanı

Hacıbala Abutalibov, Bakü Valisi (2001-2018), Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı (2000-2001;2018-2019), Surahanı Kaymakamı (1995-2000).

Yakov Hertek - (1935 doğ.) — Tıva yazarı, Türkolog.

<span class="mw-page-title-main">Ervand Sevortyan</span> Türkolog

Ervand Vladimirovich Sevortyan, Türkoloji alanında çalışmalar yapmış Ermeni asıllı Filoloji doktoru (1957), Türkolog, 1957 Türk Dil Kurumu sorumlu üyesi ve RSFSC'nin Onurlu Bilim Adamı üyesidir. Türk Dilleri etimolojisi adında kapsamlı bir etimoloji sözlüğü vardır.

İsmail Ali oğlu Feyzullabeyli — Azerbaycanlı yazar, ekonomi bilimler doktoru ve profesör. Azerbaycan Eğitim Bakanlığı'nın Bilimsel Konseyi başkanının yardımcılığını yapmıştır.

Birinci Türkoloji Kongresi, 26 Şubat-6 Mart 1926 tarihleri arasında Bakü şehrinde düzenlenen bir kongre olup Sovyetler Birliği sınırları içinde yaşayan Türk halklarının tarihi, edebiyatı, dili, alfabesi, etnografyası ve kültürü ile ilgili önemli kararların alındığı bir etkinliktir. Kongrede Latin alfabesine geçişin bilimsel ve metodolojik prensipleri detaylı bir şekilde ele alındı ve hazırlandı.

<span class="mw-page-title-main">Şefika Zeynalova</span>

Zeynalova Şefika Mikail kızı Azerbaycan SSC'nin emektar mimarı (1976), Moskova Mimarlık Enstitüsü'nü bitiren ilk Azerbaycanlı kadındır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.