İçeriğe atla

Ferhad Meysami

Ferhad Meysami (d. 17 Kasım 1969), İranlı bir doktor, öğretmen ve sivil aktivist. Şiddetsizliğe ve sivil itaatsizliğe inanır.[1] Ağustos 2018 itibarıyla “sistem aleyhine propaganda yapmak” gibi suçlardan beş yıl hapis cezasına çarptırıldı.[2]

Geçmişi

Farhad Meysami, Tahran Üniversitesi Tıp Bilimleri Bölümünden mezun oldu. Daha sonra, 1990'ların sonlarında büyüyen bir yayıncılık şirketi olan Endişe-Sazan'ı kurdu.[3][4] Endişe-Sazan özellikle lise öğrencileri tarafından İran üniversite giriş sınavı (Konkur olarak da bilinir) için yayınlanan sınava hazırlık kitaplarıyla tanınırdı. Büyümesinin zirvesindeyken, Meysami şirketi kapattı ve İran'da insan hakları aktivizmiyle meşgul oldu.[4] 31 Temmuz 2018'de tutuklandı ve 1 Ağustos 2018'den beri açlık grevine başladı.[5]

Gözaltı ve açlık grevi

Meysami, kişisel kütüphanesinde tutuklanarak Tahran'daki Evin Cezaevi'nin 209. koğuşuna nakledildi.[5] 1 Ağustos'ta "haksız suçlamalar, gözaltı sonrasındaki hukuka aykırı prosedür ve bağımsız avukata erişim hakkının engellenmesini" protesto etmek için açlık grevine başladı.[6][7] O güne kadar hücre hapsinde tutulduğu için, grevinin 19. gününden önce açlık grevini kamuoyuna açıklayamadı.[7] Meysami'ye yöneltilen iddia, İran'daki siyasi ve sivil haklar aktivistlerine karşı oldukça yaygın bir suçlama olan[8] ulusal güvenliğe karşı hareket ettiği suçlamasıdır. Görünüşe göre Meysami'nin İran'daki zorunlu başörtüsüne karşı bir dizi protesto gösterisi olan “İnkılab Sokağı'nın Kızları” na verdiği destek, aleyhindeki suçlamaları doğrulamak için kullanılıyor. Güvenlik güçleri, suçlamaya maddi kanıt sağlamak için kütüphanesindeki pin-back düğmelerine el koydu. Pin-back düğmelerinin üzerinde Farsça olarak "Zorunlu başörtüsüne katılmıyorum" yazısı bulunur.[5][7][8][9][10]

Avukata erişim hakkının engellenmesi

Meysami'nin bağımsız bir avukata erişimi engellendi. İranlı avukat Araş Keyhüsrevi, yakın zamanda değiştirilen Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 48. maddesi nedeniyle avukatı olarak kayıt yaptırmaktan men edildi.[7] Önde gelen avukat ve insan hakları aktivisti Nesrin Sutude de dahil olmak üzere birçok İranlı mahkûm 48. maddeden etkilendi.[11] 48. madde, ulusal güvenlik suçlarıyla suçlananların avukatlarını İran yargı sisteminin başkanı tarafından seçilen 20 avukattan oluşan tek bir listeden seçmeleri gerektiğini belirtiyor.[12] İnsan hakları örgütleri bunun, mahkemede siyasi mahkûmları temsil etmesine izin verilen hükûmet tarafından seçilmiş birkaç avukat olduğu anlamına geldiğini savundu. Bu yeni politika, sanıkların haklarını ihlal etmek için daha fazla imkan vermektedir.[5][13]

Nesrin Sutude'nin açlık grevi

Meysami'nin açlık grevinin 25. gününde, tutuklu arkadaşı ve insan hakları aktivisti Nesrin Sutude, Meysami'ye destek için açlık grevine başladı. Nesrin Sutude'nin kocası Rıza Handan Facebook sayfasında karısının grevinin sebebini açıkladığı açık mektubunu yayınladı:[14]

Sevgili hemşehrilerim,

İki ay önce kendim tutuklandıktan sonra, ulusal güvenlik bakanlığı ajanları şimdi de hemşehrimiz Dr. Ferhad Meysami'yi tutukladı. Ayrıca, zorunlu başörtüsüne karşı çıkan rozetleri “bulmak” ve el koymak için akrabalarımın ve arkadaşlarımın evlerinin yanı sıra evimi de aradılar.[…] Şu ana kadar yetkililerle yaptığım hiçbir yazışmadan bir sonuç çıkmadı. Bu nedenle 25 Ağustos'tan itibaren açlık grevine girerek arkadaşlarımın ve ailemin tutuklanmasını ve yargı baskısını protesto etmekten başka bir seçenek göremiyorum.

Sevgili ülkemiz İran'da hukukun ve adaletin tesisi umuduyla.

Uluslararası çağrı

24 Ekim 2018'de Uluslararası Af Örgütü, İran'ı Ferhad Meysami'yi derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakmaya çağırdı. Af Örgütü, Tahran'daki Evin Hapishanesi'ndeki tıbbi klinikte, açlık grevini sona erdirmesi için kendisine baskı yapıldığı ve isteği dışında tutulduğunu doğruladı.[15]

Kasım 2018'in sonlarında, İran'daki insan hakları durumuna ilişkin BM Özel Raportörü Javid Rehman ve diğer dört uzmanın da aralarında bulunduğu bir grup BM insan hakları uzmanı, Ağustos ayından bu yana açlık grevinde olan Meysami'nin durumundan endişe duyuyor.[16]

Aralık 2018'de Devrim Mahkemesi 15. Şubesi Meysami'ye “sistem aleyhine propaganda yapmak” suçlamasıyla beş yıl hapis, bir yıl medeni ve siyasi haklarına kısıtlama ve iki yıl seyahat yasağı cezası verdi.[17] Ağustos 2019'da temyizde cezası onaylandı.[2]

14 Ekim 2020'de COVID-19'a yakalandıktan sonra sekiz gün hücre hapsinde kaldığı bildirildi.[17]

Kaynakça

  1. ^ "فرهاد میثمی", ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد (Farsça), 23 Kasım 2020, erişim tarihi: 24 Kasım 2020 
  2. ^ a b Lipin (7 Ekim 2020). "Source: Iranian Dissident Contracts Coronavirus in Prison". VoA News. 6 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 
  3. ^ "فرهاد میثمی، فعال مدنی و ناشر کتاب‌های کنکور بازداشت شد « سایت خبری تحلیلی کلمه". www.kaleme.com (Farsça). 1 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2018. 
  4. ^ a b "ماموران وزارت اطلاعات دنبال پیکسل‌های اعتراض به حجاب اجباری می‌گردند". IranWire | خانه. 26 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2018. 
  5. ^ a b c d "Heavy Charges Against a Civil Activist for Protesting Compulsory Hijab". www.iranhr.net. 28 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2018. 
  6. ^ "Reza Khandan". www.facebook.com. 5 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2018. 
  7. ^ a b c d "Imprisoned Civil Rights Activist Farhad Meysami on Hunger Strike". Hrana - News Agancy. 22 Ağustos 2018. 28 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2018. 
  8. ^ a b "AmnestyInternational on Twitter". Twitter. 8 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2018. 
  9. ^ "Mother of Detained Activist Hears Her Son Being Beaten Over the Phone – Center for Human Rights in Iran". iranhumanrights.org. 15 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2018. 
  10. ^ "Heavy Charges Against a Civil Activist for Protesting Compulsory Hijab". Iran HRM. 23 Ağustos 2018. 27 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2018. 
  11. ^ "Nasrin Sotoudeh's open letter on her refusal to attend court". NCRI Women's Committee. 28 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2018. 
  12. ^ "Want to Choose Your Lawyer? Good Luck in Iran". Human Rights Watch. 5 Haziran 2018. 29 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2018. 
  13. ^ "Lowering The Bar: Tehran 'White List' Excludes Most Lawyers From Politically Charged Cases". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 7 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2018. 
  14. ^ "نسرین ستوده، وکیل زندانی، دست به اعتصاب غذا زد". صدای آمریکا (Farsça). 27 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2018. 
  15. ^ "Iranian prisoner of conscience pressured to end his hunger strike". www.amnesty.org (İngilizce). 24 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2019. 
  16. ^ "UN Experts Call On Iran To Guarantee Rights Of Detained Activists". 2 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2022. 
  17. ^ a b "Farhad Meysami Hrd, Teacher, Doctor". Frontline Defenders. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İran</span> Batı Asyada bir ülke

İran (Farsça:

<span class="mw-page-title-main">Abbas Lisani</span> Erdebil doğumlu aktivist ve düşünce mahkûmu

Abbas Lisani, İran Azerisi millî kültür aktivisti, düşünce mahkûmu, şair ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">İran'da LGBT hakları</span>

İran'da eşcinsellik toplum tarafından tabulaştırılır ve eşcinsel ilişkiler yasa dışıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şadi Sadr</span>

Şadi Sadr Avukat, insan hakları aktivisti, deneme yazarı, gazeteci ve LGBT insan hakları savunucusu. Shadi Sadr İran Adalet Genel Müdürlüğünün kurucusu ve İcra Direktörüdür (JFI). Eserleri ünya çapında yayınladı ve ders verdi. 1965 Uluslararası Mahkemesinde hakim olarak görev yapıyor.

<span class="mw-page-title-main">Semih Özakça</span>

Semih Özakça, Türk öğretmen ve aktivist.

İran'da din, CIA World Factbook'a göre, İranlıların yaklaşık %90-95'i kendilerini resmî devlet mezhebi olan Şiilik ile yaklaşık %5-10'u ise Sünnilik ile ilişkilendiriyor. Geri kalan %0,6'sı kendilerini Bahailik, Sâbiîlik, Ehl-i Hak, Zerdüştlük, Yahudilik ve Hristiyanlık dahil İslam dışı dinsel azınlıklarla ilişkilendirmektedir. Son üç azınlık dini resmen tanınmış ve korunmuş ve İran parlamentosunda sandalyeleri bulunmaktadır. Zerdüştlük bir zamanlar çoğunluk diniydi, oysa bugün Zerdüştler sadece on binlerce kişiden oluşmaktadırlar. İran, İslam dünyası ve Orta Doğu'daki en büyük ikinci Yahudi cemaatine ev sahipliği yapıyor. İran'ın ikinci en büyük gayrimüslim dini azınlığı olan Bahailik, resmen tanınmadı ve İran'daki varlığı boyunca zulüm gördü.

<span class="mw-page-title-main">Nesrin Sutude</span> İranlı insan hakları avukatı

Nesrin Sutude İranlı insan hakları avukatı. Haziran 2009'da yapılan tartışmalı İran cumhurbaşkanlığı seçimlerini ve hapsedilen İranlı muhalefet aktivistlerini temsil etti. Müvekkilleri arasında gazeteci Isa Saharkhiz, Nobel Barış Ödülü sahibi Shirin Ebadi ve yasaklı muhalefet grubunun İran Demokratik Cephesi başkanı Heshmat Tabarzadi yer alıyor. Sutude, Eylül 2010'da propaganda yapmak ve devlet güvenliğine zarar vermekle suçlanarak tutuklandı ve evin hapishanesinde tek başına hapsedildi. Ocak 2011'de İran yetkili makamları Sutude'yi 11 yıl hapis cezasına çarptırdı, aynı zamanda 20 yıl boyunca avukatlık yapmaktan ve ülke dışına çıkmaktan men edildi. Bir temyiz mahkemesi, daha sonra Sutude'nin hapis cezasını altı yıla düşürdü ve avukatlıktan men yasağını 10 yıla indirdi.

<span class="mw-page-title-main">Ferhad Mecidi</span>

Ferhad Mecidi, forvet pozisyonunda görev yapmış İranlı millî futbolcudur.

<span class="mw-page-title-main">Luceyn el-Hezlul</span> Suudi Arabistanlı kadın hakları aktivisti

Luceyn el-Hezlul, Suudi kadın hakları aktivisti, sosyal medya figürü ve siyasi tutuklu. Suudi Arabistan'da kadınların araba kullanmasına yönelik yasağı ihlal ettiği için birkaç kez tutuklandı ve serbest bırakıldı ve Mayıs 2018'de birkaç tanınmış kadın hakları savunucusuyla birlikte krallığı istikrarsızlaştırmak suçundan tekrar tutuklandı. Top 100 En Güçlü Arap Kadınları 2015 listesinde 3. sırada yer aldı. Eğitimini Britanya Kolumbiyası Üniversitesi Fransız Edebiyatı Bölümü'nde tamamladı.

İran'da kadın hakları, devleti yöneten rejimin şekline göre değişmiştir. Her rejimin yükselişiyle birlikte, kadın haklarına yönelik bir dizi zorunluluk ortaya çıktı ve oy haklarından kıyafet kurallarına kadar geniş bir yelpazedeki sorunları etkiledi.

<span class="mw-page-title-main">Nur Ali Tabende</span>

Nur Ali Tabende bilinen adıyla; Meczub Ali Şah, İran'daki en büyük Sufi hareketi olan İran Nimetullahi Gonabadi Tarikatı manevi lideri ya da "Kutb"u ve insan hakları aktivisti.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Reisi</span> 8. İran cumhurbaşkanı

Seyyid İbrahim Reisülsedati yaygın olarak bilinen adıyla İbrahim Reisi, İranlı muhafazakâr politikacı, hukukçu ve İran'ın eski cumhurbaşkanıydı. İlkeci ve Müslüman bir hukukçu olarak 2021 seçimlerinden sonra cumhurbaşkanı olmuştu. 19 Mayıs 2024 tarihinde, Azerbaycan sınırındaki Culfa kasabasına yakın bir bölgede geçirdiği helikopter kazasında ölmüştür.

Ebru Timtik, adil yargılanma amacıyla açlık grevine girdikten sonra ölen Kürt-Türk insan hakları avukatıydı. Eylül 2017'de tutuklanan Türk hükûmetini eleştiren müvekkillerini temsil ettiği bilinen 18 avukattan birisiydi. Savcı Mehmet Selim Kiraz'ın makam odasında DHKP-C'li teröristlerce şehit edilmesinin ardından başlatılan operasyon kapsamında, DHKP-C'nin Türkiye sorumlularından Kamile Kayır'la aynı bölmede yakalanmış ve cezaevine atılmıştı.

İran Şehinşah Devleti'nde (1925-1979), İran İslam Cumhuriyeti döneminde, hükûmetin İran vatandaşlarının haklarına yönelik muamelesi İranlılar, uluslararası insan hakları aktivistleri, yazarlar, STK'lar ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından eleştirilmişti. Şahların yönetimi altındaki monarşi, çoğu Batılı örgüt tarafından berbat bir insan hakları siciline sahip olduğu için geniş çapta saldırıya uğrasa da, ondan sonra gelen İslam Cumhuriyeti hükûmeti birçokları tarafından daha da kötü kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Ahlak Polisi (İran)</span>

İrşad Devriyesi, aynı zamanda Moda Polisi veya Ahlak Polisi olarak da bilinir, çoğunlukla kılık kıyafet kurallarına göre "uygunsuz" giyinen kadınları tutuklamak amacıyla 2005 yılında kurulan İran İslam Cumhuriyeti Kolluk Kuvvetleri'nde bir tür yardımcı ekiptir.

<span class="mw-page-title-main">Mesih Alinejad</span>

Masume Alinejad-Kumi veya bilinen adıyla Mesih Alinejad İranlı-Amerikalı gazeteci, yazar ve kadın hakları aktivisti. Alinejad şu anda VOA Farsça Servisi'nde sunucu/yapımcı, Radio Farda'da muhabir, Manoto televizyonuna ve IranWire'a katkıda bulunan bir editör olarak çalışıyor.

<span class="mw-page-title-main">Mehsa Emini protestoları</span> 2022de İran genelinde başlayan hükûmet karşıtı tepkiler

Mehsa Emini protestoları, 16 Eylül 2022'de İran'da başlayan ve 2023'e kadar devam eden sivil huzursuzluk ve protesto hareketleridir. Protestolar, 1979'daki İslam Devrimi'nden bu yana "ülkenin daha önce gördüğü hiçbir şeye benzemeyen", hükûmete karşı "en büyük meydan okuma" ve "en yaygın isyan" olarak tanımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Nergis Muhammedi</span> İranlı insan hakları savunucusu

Nergis Safiye Muhammedi,, İran Azerisi insan hakları aktivisti ve gazeteci. Nobel Barış Ödülü sahibi Şirin Ebadi'nin başkanlığını yaptığı İnsan Hakları Savunucuları Merkezi'nin başkan yardımcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">İran'da tesettür</span>

Müslüman kadınların yüzyıllardır tevazu amacıyla giydiği geleneksel örtü olan tesettür, İran'da son dönemde tartışmalara konu oluyor. 1920'lerde birkaç kadın örtüsüz görünmeye başladı. Rıza Şah döneminde örtünmeden caydırılmaya çalışıldı ve 1936'da beş yıl süreyle yasaklandı. Rıza Şah'ın halefi Muhammed Rıza Pehlevi döneminde başörtüsü "geriye dönük" olarak görülüyordu ve üst ve orta sınıf insanlar tarafından nadiren giyiliyordu. Sonuç olarak, 1970'li yıllarda Şah'a karşı muhalefetin sembolü haline geldi ve daha önce başörtüsüz olan kadınlar tarafından giyildi.

<span class="mw-page-title-main">İran'da örtünmenin yasaklanması</span>

8 Ocak 1936'da İran Şahı Rıza Şah, Keşf-i hicab olarak bilinen ve tüm İslami örtüleri yasaklayan bir ferman yayınladı; bu ferman hızla ve güçlü bir şekilde uygulandı. Hükûmet ayrıca birçok geleneksel erkek giyim türünü de yasakladı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.