İçeriğe atla

Ferenc Szálasi

Ferenc Szálasi
Szalasi 1941 yılında
Doğum6 Ocak 1897(1897-01-06)
Košice, Macaristan Krallığı
Ölüm12 Mart 1946 (49 yaşında)
Budapeşte, İkinci Macaristan Cumhuriyeti
Ölüm nedeniAsılarak idam
TanınmaOk Haç Partisi lideri
Suçlama(lar)Savaş suçları
Mahkûmiyetİdam cezası
CezaAsılarak idam edildi
Kurbanlar65-70 bin

Ferenc Szálasi /ˈfɛrɛnt͡s ˈsaːlɒʃi/ (6 Ocak 1897, Košice, Macaristan Krallığı - 12 Mart 1946 Budapeşte, İkinci Macaristan Cumhuriyeti) Macar faşist örgütlenme olan Ok Haç Partisi kurucusu ve lideriydi. II. Dünya Savaşı'nın son dönemlerinde ülkedeki Miklós Horthy rejiminin Müttefik Devletlerle barış görüşmesi için temas halinde olduğunun ortaya çıkması üzerine Naziler tarafından düzenlenen Panzerfaust Harekâtı sonrasında Ok Haç Partisi iktidarı almış, Szálasi ise fiilen ülkenin tek lideri konumuna yükselmiştir. Kısa süren Ok Haç Partisi iktidarı sırasında binlerce rejim karşıtı, komünist ve Yahudi toplama kamplarına sürülmüş ve katledilmiştir. Kızıl Ordu'nun Macaristan'ı kurtarmasının ardından yakalanmış, mahkemeye çıkartılmış ve insanlığa karşı işlediği suçlardan hüküm giyerek idam edilmiştir.

Gençliği

Szalasi'nin baba tarafı Ermeniydi. Büyük büyük babası Ferenc (1758-?) hala Szalosjan soyadını kullanıyordu, ancak oğlu Antal (1829-1916) soyadını Macarcaya çevirerek Szalasi olarak kullanmaya başlamıştır. Onun oğlu ve Ferenc Szalasi'nin dedesi 1848 Devrimleri sırasında Viyana'dan bir Alman kadınla evlenmiş, oğulları Ferenc (1866-1940) Bratislava'ya yerleşmiş ve orduda subay olarak hizmet etmiştir. Ferenc'in dört oğlu da asker olmuştur.[a] Ferenc Szalasi'nin annesi Erzsébet Szakmár (1874–1963) ise oldukça dindar bir Slovak asıllı Rutenyalıdır, oğlunun tanrı inancına sahip olmasında büyük rolü vardır.

Hem ailesinin maddi zorluk içinde olması hem de aile geleneği olması yüzünden orduya girdi. İlk eğitimlerini memleketi olan Kassa'da aldıktan sonra Köszeg ve Targu Mureş'deki askeri akademiye devam etti. Çok başarılı bir genç subay olarak 1915 yılında teğmen rütbesiyle Viyana'daki Maria Theresa Askeri Akademisi'nden mezun oldu. O mezun olduğu sırada I. Dünya Savaşı tüm şiddetiyle sürmekteydi. Derhal cephe görevi verilen Szalasi 36 ay boyunca cephede savaştı. Savaşın sonunda elit Tirol Muhafız Birliğindeydi ve üsteğmen olmuştu. Verdun Muharebesi başta olmak üzere katıldığı muharebelerde gösterdiği cesaretten dolayı Kaiserlicher Orden der Eisernen Krone nişanına layık görülmüştür.

Askerî kariyeri

Savaşın son dönemlerinde Macaristan'da bulunan Szalasi savaşın sonundaki kaos ortamında Dışişleri Bakanlığı personeli kapsamında kuryelik görevini yerine getirdi. Yıldızpatı Devrimi'ni, takip eden süreçte ülkenin Béla Kun önderliğinde kurulan Macaristan Sovyet Cumhuriyeti ve Fransa önderliğinde kurulan Küçük Antanta bağlı Romanya kuvvetleri tarafından bu rejimin alaşağı edilmesi, sonrasında Amiral Miklós Horthy yönetiminin başa getirilmesi süreçlerinde aktif olarak yer almadı, takip etmeyi tercih etti.

1920-21 döneminde Hajmáscér'de askeri eğitimine devam ettikten sonra 1923 yılında Ludovika'daki askeri akademiye girdi. 1925 yılında kurmay subay olarak mezun oldu. Zorunlu hizmetini Debrecen'deki 11. Piyade Alayında yaptı. 1926-29 döneminde Genelkurmay Başkanlığı bünyesinde Eğitim ve Personel Dairesinde çalıştı, bu kapsamda yurtdışı seyahatler gerçekleştirdi, daha sonra bu tanıdıkların çok faydasını gördü. Askerî hiyearşide yükselirken siyasal fikirleri de şekilleniyordu, artık politik konularda yazılar yazmaya başladı. 1930'lu yıllarda dönemin Savaş Bakanı Gyula Gömbös kendisinden övgüyle söz ediyor ve onu selefi olarak gösterecek kadar beğeniyordu. 1933 yılında 36 yılında general oldu.

Aynı yıl 46 sayfalık Macar Devletinin Yapılandırılması için Plan adlı bir broşür yayınladı. Yüksek komutadaki subayların siyasetle ilgilenmemesi geleneğini çiğnediği için kamuoyunda büyük bir rahatsızlık kaynağı olan olaydan sonra 20 gün hapis cezasına çarptırıldı ve kurmaylığı alındı. Eger'deki 14. Piyade Alayına döndü, 1934 yılı Ekim ayında emekliliğini istedi ve 1935 yılı Mart ayında emekli edildi.

Siyasi hayatı

Szalasi, askerlikten emekli olduktan sonra siyasete atıldı.İlk girişimleri Arpad Taby tarafından kurulmuş olan aşırı-sağcı ve ırkçı Magyar Élet Szövetség[b] içinde oldu. Bu grubun fikirleirni benimsemiş ve sözcüleri haline gelmişti. Artık yavaş yavaş fikirleri olgunlaşmış ve Macarcılık adını verdiği bir ideolojiye dönüşmekteydi, tüm toplumsal sorunların çözümü buradaydı.

Tanımlamaya çalıştığı tezlerine göre tüm ulusu birlik içerisinde bir araya getirecek olan şey tanrı inancı, dayanışma ve milliyetçiliktir. Bu bakış açısıyla ülke Trianon Antlaşması öncesindeki topraklarını geri alacak ve Birleşik Macar Devletleri kurulacaktır. Tüm bu fikileri askerlik görevinden emekli olduktan sonra kaleme almış ve Macarcılık olarak ifade etmiştir. Bu ideolojinin öne çıkan yanlarından birisi koyu Yahudi karşıtlığı, bir nebze düşük seviyede de olsa Çingene düşmanlığıdır, bu düşmanlık hem ırksal hem de dinsel olarak tanımlanır. Ayrıca Macarlar Turan olarak tanımlanır ve Aryanlarla eşit ırk olarak tanımlanır.

4 Mart 1935 tarihinde Ulusal İrade Partisi (Macarca: Nemzet Akaratának Pártja, NAP) kurulur. Daha sonra ok ve haç işaretlerinin kullanıldığı ve faşizmi temsil ettiği ilk örnek bu siyasi partide kullanılmıştır. Bu parti Szalasi ve Macarcılık ideolojisinin ilk siyasi örgütüdür. NAP kuruluşunda oldukça merkezî bir yapı kuran Szalasi, üyelerin sadece tek kademe alt ve üstlerini tanıdıkları bir gizli yapı inşa etti. Kendisiyle çalışan sadık adamlarından oluşan ekip haricinde kimseyle temas etmemekteydi. 1941 yılına gelindiğinde örgüt ülkenin 19 farklı bölgesinde varlığını geliştirmiş, 100 bin kişilik bir desteğe ulaşmış ve 2 bin firmanın mali yardımını sağlamış durumdaydı. 1937 yılı bahar aylarında Yeni Macar İşçi (Macarca: Új Magyar Munkás) yayın hayatına başlamıştır. Ancak güçlenmeye başlayan parti, hükûmet tarafından tehlikeli olarak görüldüğü için 16 Nisan 1937 günü kapatılır. Partisi kapatılan Szalasi tutuklanmış ve mahkeme sürecini propaganda olanağı olarak değerlendirmiştir. Kapatılan partisinin ardından tüm faşist grupları tek çatı altında toplayan Macar Nasyonal Sosyalist Partisi (Macarca: Magyar Nemzeti Szocialista Párt) kurulur. Bu dönemde Szalasi, kendi dışında gelişen parti kapatma ve kurulumlarına müdahale ederek en son 15 Mart 1939 Genel Seçimlerinde Ok Haç Partisi adı altında 31 milletvekilliği kazanıp ana muhalefet partisi olduğu seçimlerde büyük başarı kazanır.

Horthy tarafından ilan edilen af sonrasında hüküm giydiği suçtan hapse girmeden kurtulan Szalasi'nin siyasete aktif şekilde dönüşü coşkuyla karşılansa da partisi yeni döneme güç kaybederek girmiştir. II. Dünya Savaşı'nın başlamış olması savunma sanayiini canlandırmış ve işsizliği azaltmıştır. Ayrıca parti içinde László Baky ve Fidél Pálffy'nin ayrılarak başka bir faşist oluşumda yer almaları partiyi zayıflatmıştır. Szalasi azalan desteği artırmak için ülke çapında ziyaretler düzenlese de 1943 yılı sonunda üye sayısı 100 binin altına düşmüştür.

Macarcılık

Panzerfaust Harekâtı sırasında Nazi birlikleri

Szalasi'nin faşizm eksenindeki ideolojisi Nazizmden farklıydı. Nazizmin ideologu Alfred Rosenberg ve eseri Mythos Szalasi tarafından şiddetli şekilde eleştirilmiştir. Szalasi Nazizmdeki ırkçı teoriye katılmamakla beraber Yahudi karşıtlığında benzer şekilde düşünmekteydi. Ancak sürmekte olan II. Dünya Savaşında Hitler'in mucize silahı sayesinde zafer kazanacağından emindi, Führer'in de Rosenberg gibi düşünmediğini ileri sürmekteydi.

Naziler, ideolojik olarak güvenilir bulmadıkları Szalasi hareketine destek vermek yerine genel olarak ülkedeki sağcı faşist çevrelerin tamamının eş güdüm halinde hareket etmelerini sağlamaya çalıştılar. Ülke Alman işgaline uğradığı dönemde kurulmaya çalışılan geniş çaplı faşist hükûmete Szalasi hareketi, liderliğin kendilerine verilmediği gerekçesiyle katılmamıştır. Naziler 1944 yılı Ağustos ayında Horthy rejiminin Müttefik Devletlerle gizli pazarlıklara giriştiğinin anlaşılması üzerine Szalasi ile devam etme kararı alır. Horthy rejimi Panzerfaust Harekâtıyla devrilir. Eylül ayıyla beraber Ok Haç Partisi Nazilerin tam desteğini arkasına alarak kendi rejimini kurmaya başlar. 4 Ekimde yemin ederek göreve başlayan Szalasi ülkede tam bir diktatörlük kurar. Ülkenin tüm kaynakları yaklaşmakta olan Sovyet Kızıl Ordusuna karşı verilen savaşa aktarılmaktadır.

Savaşın sonu

Budapeşte Muharebesi sırasında yıkılan zincirli köprü

Ok Haç Partisi ve Nazilerin egmenliğindeki Macar topraklarında Yahudiler, çalışmaya gönderildiklerini düşünürken kendilerini imha kamplarında buluyordu. Genel olarak kentlerdeki gettolar ve kırsal bölgelerde girişilen toplu katliamlar ve tehcir sırasında yapılan infazlarda toplam 65-70 bin Yahudinin katledildiği düşünülmektedir. Bu dönemde Kızıl Ordu tarafından kuşatılan başkent Budapeşte'de kanlı bir savaş sürerken, Szalasi 1944 sonlarında yönetim merkezini batıya kaydırır; önce Farkasgyepű, sonra Brennbergbánya ve son olarak Kőszeg. Yenilgiyi kabul edemeyen ve hala zafer hayalleri kuran Szalasi 29 Nisan 1945'te sekreteri Lutz Gizella ile evlenmiş, 5 Mayıs günü de Avusturya cephesinde ABD askerleri tarafından ele geçirilmiştir.

Mahkeme süreci

Szalasi (en solda) mahkeme sürecinde (Şubat 1946)

Avrupa'da savaşın sona ermesiyle beraber Amerikalıların elindeki Szalasi Ekim ayında Macaristan'a iade edilir. Savaş sırasında işlediği suçlara istinaden mahkemeye verilir ve 5 Şubat günü davasının görülmesine başlanır. 1 Mart günü suçlu bulunarak hüküm giyen Szalasi 12 Mart günü idam edilir.

Etkileri

Szalasi'nin işlediği savaş suçları ve gerçekleştirdiği katliamlar ortada olmasına rağmen özellikle son dönemde iktidarda olduğu dönemde oldukça başarılı bir idare kurduğuna dair revizyonist çalışmalar mevcuttur.[1]

Szalasi'nin ölümü, liderliği yaptığı hareketin veya genel olarak Macar faşizminin sonunu getirmemiştir. Sosyalist rejimin inşa edildiği Macaristan Halk Cumhuriyeti'nde 1956 sürecinde ve Doğu Blokunun yıkılmasının ardından bu akımlar yeniden güçlenmiştir. Sürgündeki eski tüfek Macar faşistlerinin dönemi 1995 yılında ölen Imre Tatár ile sona ermiş kabul edilmektedir. Günümüzde Pax Hungarica adlı hareket bu faşist geleneği sürdürmüş, liderliğini Endre János Domokos'un yaptığı hareket 2017 yılında kapanmıştır.

Notlar

  1. ^ Ferenc, Béla (1898–1944, Cluj-Napoca'ya yapılan hava saldırısında ölmüştür), Károly (1901–2002) ve Rudolf (1900–1998)
  2. ^ Macar Yaşam Derneği

Kaynakça

  1. ^ Prof. Laszlo Karsai hakkında bilgi içeren Holokost Müzesi sitesi 30 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 30 Eylül 2021 tarihinde erişilmiştir

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Macaristan tarihi</span> Macaristan ülkesinin tarihi

Macaristan tarihi, Macarların ya da Avrupa'da bilinen adları ile Hungarların kökenine ilişkin genel olarak kabul edilen görüş belirsiz ve tartışmalı olmasına karşın; onların milattan sonra 9. yüzyıla kadar Avrasya'nın ovalarında yaşayan göçebe topluluklar oldukları yönündedir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Halk Cumhuriyeti</span> 1949-1989 yılları arasında Macaristanda hüküm sürmüş eski komünist devlet.

Macaristan Halk Cumhuriyeti, Macaristan'ın 1949'dan 1989 yılına kadar yani Sovyetler Birliği'nin rehberliğindeki komünist dönemde kullanılan resmi ismiydi. Komünizme karşıt geniş hareketin yapıldığı ilk yer Macaristan Halk Cumhuriyeti'dir. Bu hareketteki Macarlar özgürlük, demokrasi ve politik baskıya son verilmesini talep ediyorlardı. Kızıl Ordu'nun ülkeye müdahalesi ile hareketin liderleri öldürüldüler. Devlet, 1989 yılına kadar varlığını sürdürdü. 1989 yılında rejime karşı güçler birleşerek komünist rejime son verilmesine zorladılar. Macaristan Halk Cumhuriyeti kendini Macar Sovyet Cumhuriyeti'nin vârisi olarak görmekteydi. Macar Sovyet Cumhuriyeti 1919'da kurulan ve Sovyet Rusya'dan sonraki ikinci komünist devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Budapeşte Muharebesi</span> Kuşatma

Budapeşte Muharebesi, Sovyet kuvvetlerinin II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru sınırı geçerek Macaristan'ın başkenti Budapeşte'ye yönelen genel taarruzlarının devamında kentin kuşatılması ve alınması sırasında yaşanan çatışmalardır. Macar ve Alman birliklerince savunulan kent, 29 Kasım 1944 tarihinde Kızıl Ordu'ya bağlı birlikler ve artık Sovyetler Birliği'nin müttefiki olan ve Almanya'ya savaş ilan etmiş bulunan Rumen ordusu tarafından kuşatıldı. Kuşatma, kenti savunan kuvvetlerin 13 Şubat 1945 tarihinde kayıtsız şartsız teslim olmasıyla sona erdi. Kenti kuşatan Sovyet güçleri, Rodion Malinovski'nin 2. Ukrayna Cephesi'ne bağlı birliklerdir. Savunmadaki kuvvetler, Alman Waffen-SS birlikleri ile Macar Ordusu'dur. Budapeşte kuşatması II. Dünya Savaşı boyunca yaşanan en kanlı kuşatmalardan biri oldu.

<span class="mw-page-title-main">Panzerfaust Harekâtı</span> Wehrmachtın Macaristanı işgal planı

Panzerfaust Harekâtı, Wehrmacht'ın II. Dünya Savaşı sonlarında 15-16 Ekim 1944'te Macaristan'ı işgal için giriştiği bir harekâttır. Adolf Hitler, Macaristan Kral Naibi Amiral Miklós Horthy'nin, Kızıl Ordu birliklerinin ilerlemesi karşısında, ülkesinin teslim olması konusunda Sovyetler Birliği ile gizlice görüşmeler yaptığını öğrenince, bu gidişata engel olması için Waffen-SS komando Binbaşı Otto Skorzeny'i görevlendirdi. Romanya zaten kısa bir süre önce Sovyetler ile birleşmiş ve Almanya'ya savaş ilan etmişti. Hitler, Macarların teslim olması durumunda güney kanadının bütünüyle korumasız kalacağından, hâlen Sovyet ilerlemesine karşı Balkanlar'da çarpışmakta olan bir milyon askerinin durumunun da tehlikeye gireceğinden endişe etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Miklós Horthy</span> Macar asker ve siyasetçi (1868–1957)

Miklós Horthy de Nagybánya, Macar asker ve siyasetçi. 1 Mart 1920 - 15 Ekim 1944 tarihleri arasında Macaristan Kral Naibi olarak görev yaptı.

İtalyan faşizmi, Ulusal Faşist Parti'nin 1922 ile 1943 yıllarında içerisinde yönettiği İtalya Krallığı'nda, 1943 ile 1945 yılları arasında ise İtalya'nın kuzeyinde kurulan İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin resmî ideolojisi olarak uygulanmış yönetim sistemidir. "İtalyan faşizmi" kavramı, Benito Mussolini'nin kurucusu olduğu faşizmin İtalya'da uygulandığı dönemi tanımlayıp nazizm, falanjizm ve daha pek çok faşist hareketten ayırmak için kullanılmaktadır.

Macaristan Ulusal Ayaklanması, Macaristan'ı işgal eden Nazi Almanyası'nı ülkeden kovmak ve onların hükûmete atadığı Ok Haç Partisi rejimi devirerek demokratik Macaristan'ı kurmaktır.

<span class="mw-page-title-main">István Dobi</span> Macar siyasetçi

István Dobi, Macar politikacı. 1948-1952 yılları arası Macaristan Başbakanı oldu. 1949'da ülkenin tam kontrolünü ele aldıktan kısa bir süre sonra partiye katılarak göreve gelen ilk komünistti.

<span class="mw-page-title-main">Béla Miklós</span> Macar general ve siyasetçi (1890-1948)

Vitéz Béla Miklós de Dálnok, Macar asker ve siyasetçi. 1944'ten 1945'e kadar Macaristan Başbakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Ferenc Keresztes-Fischer</span> Macar siyasetçi

Ferenc Keresztes-Fischer, Macar avukat ve siyasetçi. Macar Pécsi Takarékpénztár Rt. bankasının danışmanlığını yapmıştır. 1921-1931 arasında Baranya valiliği, 1925-1931 arasında Somogy valiliği yapmıştır. 1931-1935 ile 1938-1944 arasında olmak üzere iki kere Macaristan içişleri bakanı olarak atanmıştır. Hem solcu hem de sağcı siyasi hareketlere uygulanan polis terörünü yönetti. 12 Eylül 1938'de OMIKE'nin eylemlerini artırmasına izin verdi. II. Dünya Savaşı sırasında Kral Naibi Amiral Miklós Horthy'nin etkin bir destekçisiydi. Pál Teleki'nin ölümünden sonra 3 Nisan 1941'de vekâleten başbakan oldu. Bir yıl sonra 7 Mart 1942'de başbakan Bárdossy, Naip Horthy tarafından zorla istifa ettirilince içişleri bakanı olan Ferenc-Keresztes bir kere daha vekâleten başbakan oldu ve 9 Mart'ta Miklós Kállay başbakanlığa atanana kadar görevde kaldı.

<span class="mw-page-title-main">István Bethlen</span> Macaristan başbakanı (1874-1946; hd. 1921-1931)

Kont István Bethlen de Bethlen Macar aristokrat ve siyasetçi. 1921 ila 1931 yılları arasında Macaristan başbakanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kálmán Darányi</span> Macar siyasetçi

Kálmán Darányi de Pusztaszentgyörgy et Tetétlen Macar siyasetçi. 1936 ila 1938 yılları arasında Macaristan başbakanı olarak görev yapmıştır. Ayrıca 5 Aralık 1938'den 12 haziran 1939'a ve 15 Haziran 1939'dan 1 Kasım 1939'a kadar Macaristan Ulusal Meclisi başkanlığı da yapmıştır. Darányi Macar siyasetinde radikal sağ ile ilişkilendirilir. Macar faşistlerine karşı sempatik olmadığından yurt içinde gittikçe artan otoriter bir siyaset izlemiş ancak yurt dışında Almanya ve İtalya'nın faşist güçleriyle ittifak yoluna gitmiştir.

<span class="mw-page-title-main">János Kádár</span> Macaristan başbakanı (1912-1989, hd. 1956-1958 & 1961-1965)

János Kádár, Macar devlet adamı, politikacı, Macar Sosyalist İşçi Partisi Genel Sekreteri, 1956 yılından, emekli olduğu 1988 tarihine kadar 32 yıl boyunca Macaristan'a Başkanlık yapmış komünist lider. İlerlemiş yaşı ve buna bağlı sağlık problemleri yüzünden 1988 yılında emekli olmak zorunda kalıncaya kadar Parti Genel Sekreterliği görevini sürdürdü ve görevini daha genç reformcu kadrolara devretti.

20. yüzyıl Macaristan tarihi, özellikle büyük ölçekli süreçler ve uzun vadeli önemi olan sosyal, politik, kültürel ve ekonomik olaylar açısından, Macaristan'da 1900'den 1999 sonuna kadarki yüz yıllık dönemde meydana gelen olaylara işaret eder. Bu süre zarfında, sonuçları çok önemli ve etkisi bugüne kadar süren birçok radikal bir değişiklik meydana geldi; Macaristan'da birçok farklı rejim iktidara gelmiştir; ülkenin sınırları büyük ölçüde değişmiştir; iki dünya savaşı ve çeşitli devrimler yaşamıştır; zaman zaman muhafazakâr-milliyetçi dünya görüşü liberal, solcu ideolojilerle rekabet etti; Bundan sonra ise Macar halkı, çoğu kez Macaristan'da yaşayan milletler, dini gruplar ve sınıflar arasındaki gerilimlerle gündeme geldi. Macaristan, işgal altında yüzyılın azımsanmayacak bir bölümünü geçirdi, ülkede yaklaşık elli yıl komünizm bayrağı dalgalanmıştır; yüzyılın son bölümlerinde ise ulusal bağımsızlığını ve aynı zamanda istikrarlı, demokratik bir sistem elde etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Faşist İtalya (1922-1943)</span> İtalya Krallığının faşist yönetim altında olduğu dönem

Faşist İtalya (1922-1943) Benito Mussolini'nin İtalya Krallığı Başbakanı olduğu 1922-1943 yılları arasında Ulusal Faşist Parti iktidarı altındaki dönemi anlatır. Totaliter bir rejim kuran İtalyan faşizmi ekonomik kalkınma modeli benimsemişse de siyasal muhalefeti ortadan tamamen kaldıracak hamlelerde bulunmuş, geleneksel muhafazakâr değer yargılarını savunmuş Katolik Kilisesi'yle yakın işbirliği yapmıştır. Çeşitli farklı dönemlerden geçen rejim özellikle gerçekleştirdiği emperyalist hamlelerle II. İtalya-Habeşistan Savaşını çıkarmış, Milletler Cemiyeti'nden atılmıştır. Ayrıca Sovyetler Birliği'nde karşı Çelik Pakt'a katılmış, II. Dünya Savaşı'na gidişi hızlandıran hamlelerde bulunmuştur. Dahil olduğu Mihver Devletlerinin II. Dünya Savaşı'nda mağlup olması sürecinde alaşağı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ok Haç Partisi</span>

Ok Haç Partisi, Macaristan'da II. Dünya Savaşı öncesi ve sırasında etkili olmuş, Ferenc Szálasi önderliğinde aşırı sağcı bir partiydi. 15 Ekim 1944 - 28 Mart 1945 arasında iktidarda olan hareket Nazilerle iş birliği halinde oldu. İktidarı sırasında özellikle solcular, Yahudiler ve Romanlara karşı işledikleri yargısız infazlarda binlerce kişiyi katletmiştir. Ayrıca yaklaşık 80 bin Macar vatandaşı da Nazi toplama kamplarına gönderilmiştir. Savaşın ardından parti ve lider kadrosu Macar mahkemelerinde savaş suçlusu olarak yargılanmış ve hüküm giymiştir.

<span class="mw-page-title-main">László Ferenczy</span>

László Ferenczy, Macar Kraliyet Jandarması'nda bir yarbaydı ve II. Dünya Savaşı ve Holokost sırasında "Merkezi Yahudisizleştirme Birimi"nin üyesiydi.

István Tóth-Potya, Macar eski millî futbolcudur.

Faşist sembolizm, faşizmin yönlerini temsil etmek için tasarlanmış belirli imge ve sembollerin kullanılmasıdır. Bunlar, tarihsel öneme sahip ulusal sembolleri, amaçları ve siyasi politikaları içerir. En bilinenleri faşizmin orijinal sembolü olan fasces ve Nazizm'in gamalı haçlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Béla Imrédy</span>

Béla vitéz Imrédy de Ómoravicza, 1938'den 1939'a kadar Macaristan Başbakanıydı.