İçeriğe atla

Ferenc Fejtő

François Fejtő
Fejtő (2007'de)
DoğumFerenc Fejtő
31 Ağustos 1909
Nagykanizsa, Avusturya-Macaristan
Ölüm2 Haziran 2008
Paris, Fransa (98 yaşında)
Meslekgazeteci, siyaset bilimci

Ferenc Fejtő (31 Ağustos 1909 - 2 Haziran 2008),[1] François Fejtő olarak da bilinen, Macaristan doğumlu bir Fransız gazeteci ve Doğu Avrupa konularında uzmanlaşmış bir siyaset bilimci idi.

Yaşamı

Nagykanizsa'da, hali vakti yerinde bir Macaristan Yahudisi kitapçı ve yayıncı ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Katolik olarak yetiştirildi. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun çöküşü ardından ailesinin birkaç üyesi Yugoslavya, İtalya, Çekoslovakya ve Romanya vatandaşı oldular.

Pécs ve Budapeşte üniversitelerinde Slav, Alman ve İtalyan öğrencilerle birlikte edebiyat okudu. 1932'de Marksist bir çalışma grubu örgütlemek suçundan bir yıl hapis cezasına çarptırıldı. 1934'te Sosyal Demokrat Partiye kaydoldu ve burada günlük Népszava gazetesine ve Szocializmus dergisine katkıda bulundu. 1935'te şair Attila József ve yayıncı Pál Ignotus ile birlikte anti-faşist ve anti-Stalinist edebiyat dergisi Szép Szó'yu kurdu. Bu dergide Sartre, Mounier ve Maritain'in çalışmalarına yer verdi. 1938'de, hükûmetin Almanya yanlısı tutumunu eleştiren bir makale nedeniyle altı ay hapis cezasına çarptırılması üzerine, Fransa'ya gitmek üzere Macaristan'ı terk etti. İkinci Dünya Savaşı sırasında Fransız Direnişinde yer aldı.

1945'te Paris'teki Macaristan Büyükelçiliğinin basın bölümünün başına geçti. Uzun süredir arkadaşı olan László Rajk'ın kınanmasını protesto ederek bu görevinden istifa etti ve Macaristan'la tüm bağlarını kesti. Ülkesine yalnızca bir kez, 1989'da Imre Nagy'nin resmi cenaze törenine katılmak için döndü.

Fejtő, savaştan sonra Raymond Aron, François Bondy ve David Rousset ile birlikte Hürriyetperver aydınlar Kongresi'ne katıldı. 1952'de yayımlanan (on yedi dile çevrilen ve birkaç kez yeniden düzenlenen) Halk Demokrasilerinin Tarihi adlı kitabı Fransız Komünist Partisine yakın bazı aydınların ondan kuşku duymalarına neden oldu.

1955'te Fransa vatandaşı oldu. 1944'ten 1979'a dek Agence France-Presse bünyesinde Doğu Avrupa'daki gelişmeleri yorumlayan gazeteci olarak çalıştı. 1972-1984 arasında Paris Siyasi Bilimler Akademisinde öğretim üyeliği yaptı. 1973'te Raymond Aron başkanlığındaki bir jüri tarafından edebiyat alanındaki katkılarından dolayı Edebiyat Doktorası unvanı verildi.

Fejtő, gazetecilik ve edebiyat alanlarındaki kariyerinin çoğunu Doğu Avrupa rejimlerini incelemeye adadı. Yaşamı boyunca onların doğuşu, gelişmesi, gerilemesi ve çöküşünü gözlemledi.

Ayrıca, Esprit, Arguments, Contre-Point, Commentaire, Le Monde, Le Figaro, La Croix, Il Giornale, La Vanguardia, Magyar Hírlap ve The European Journal of International Affairs dahil, Fransızca ve diğer dillerdeki çok sayıda dergi ve gazeteye katkıda bulundu.

Budapeşte'deki Szent István parkındaki Ferenc Fejtő büstü.

Fejtő, 20. yüzyılın en büyük Avrupalı aydınlarından biridir. Nizan, Mounier ve Camus ile yakın arkadaşlar, Malraux ve Sartre ile eleştiri muhatabı olmuş, Komintern ve Komünist hareketin liderleriyle görüşmüş, Kremlin liderleri, Tito, Castro ve Willy Brandt ile konuşmuş, Charles de Gaulle ve François Mitterrand'ı hem takdir etmiş, hem de eleştirmiştir. Ölümü üzerine Macaristan'da ulusal yas ilan edilmiştir.

Eserleri

Türkçe

  • Herşeye Rağmen Sosyal Demokrasi (Çeviren: Nermin ve Turan Güneş), 1989

İngilizce

  • A History of the People's Democracies: Eastern Europe Since Stalin (Halk Demokrasilerinin Tarihi: Stalin'den Bu Yana Doğu Avrupa), 1971
  • The French Communist Party and the Crisis of International Communism (Fransız Komünist Partisi ve Uluslararası Komünizmin Bunalımı), 1970
  • Behind the Rape of Hungary (Macaristan'ın Tecavüze Uğramasının Gerisi), 1957

Fransızca

  • Histoire des démocraties populaires (Halk Demokrasilerinin Tarihi), 1952
  • Histoire des démocraties populaires après Staline (Stalin Sonrası Halk Demokrasilerinin Tarihi),1969
  • La Tragédie hongroise (Macaristan Trajedisi), 1958
  • Chine/URSS (Çin/SSCB), 1964
  • Le Coup de Prague (Prag Darbesi), 1948
  • La social-démocratie quand même; un demi-siècle d'expériences réformistes (Her Şeye Rağmen Sosyal Demokrasi: Reform Tecrübelerinin Yarım Yüzyılı), 1980
  • Mémoires (Anılar), 1986
  • 1956, Budapest, l'insurrection (1956, Budapeşte, Ayaklanma), 1984
  • La fin des démocraties populaires (Halk Demokrasilerinin Sonu), 1992-1997
  • Le printemps tchécoslovaque 1968 (1968 Çekoslovakya Baharı), 1999

Kaynakça

  • Le passer du siècle, François Fejtő, 1999 (Fransızca)
  1. ^ "Hungarian-born historian, writer Fejto dies in Paris" 12 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Budapest Times, 2 Haziran 2008. Erişim: 5 Haziran 2008.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Albert Camus</span> Fransız yazar ve filozof

Albert Camus, Fransız yazar ve filozof.

<span class="mw-page-title-main">Jacques Attali</span> Fransız ekonomist (d. 1943)

Jacques Attali,, Fransız ekonomist, yazar ve memmurdır. François Mitterrand'ın danışmanlığını yapmış, bu dönemden sonra ön plana çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Alphonse de Lamartine</span> Fransız yazar, şair ve siyasetçi (1790 - 1869)

Alphonse Marie Louise Prat de Lamartine, Fransız yazar, şair ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Lucien Febvre</span> Fransız tarihçi (1878 – 1956)

Lucien Febvre,, Annales Okulu'nun kuruluşunda oynadığı önemli rolle bilinen Fransız tarihçidir.

<span class="mw-page-title-main">Anatole France</span> Fransız yazar (1844 – 1924)

Anatole France, Fransız yazardır.

Turhan Ilgaz Türk gazeteci, yayıncı ve çevirmendir.

<span class="mw-page-title-main">Emmanuel Le Roy Ladurie</span> Fransız tarihçi ve yazar (1929 – 2023)

Emmanuel Le Roy Ladurie, Fransız tarihçi. Çalışmalarını esasen Ancien Régime dönemindeki köylülerin tarihini temel alarak, Languedoc üzerine yoğunlaştırmıştır. Annales Okulu tarih yazıcılığının temsilcilerindendir. Aşağıdan tarih ve mikrotarih alanlarında öncü isimler arasında yer alır.

Médicis Ödülü, Gala Barbisan ile Jean-Pierre Giraudoux'nun 1 Nisan 1958'de başlattıkları bir edebiyat ödülüdür. Ödül, adını yeni duyurmaya başlayan ya da henüz hak ettiği üne kavuşamamış olan yazarların roman, öykü ya da öykü derlemelerini ödüllendirmek amacıyla kurulmuş; zamanla üç ana kola ayrılmıştır:

<span class="mw-page-title-main">Jean-Marie Gustave Le Clézio</span> 2008 Nobel Edebiyat ödülünü alan Fransız yazar ve çevirmen

Jean-Marie Gustave Le Clézio,, Fransız yazar ve çevirmendir. 2008 Nobel Edebiyat Ödülü'nün sahibidir.

<span class="mw-page-title-main">Henry Houssaye</span> Fransız tarihçi (1848 – 1911)

Henry Houssaye, Fransız tarihçi, akademisyen, sanat ve edebiyat eleştirmeni.

<span class="mw-page-title-main">Evariste Lévi-Provençal</span> Fransız tarihçi (1894 – 1956)

Évariste Lévi-Provençal, Fransız Orta Çağ tarihçisi, oryantalist, Arap dili ve edebiyatı uzmanı ve İslam tarihçisi.

Paul Lemerle, Fransız Bizantologdur.

<span class="mw-page-title-main">Jean Jules Jusserand</span> Fransız tarihçi (1855 – 1932)

Jean Adrien Antoine Jules Jusserand, Fransız diplomat, tarihçi ve yazardır.

François-Étienne de La Roche Cenovalı hekim, doğa bilimci, kimyager, botanikçi ve ihtiyolog.

<span class="mw-page-title-main">Paul Nizan</span> Fransız gazeteci, siyasetçi ve yazar (1905-1940)

Paul Nizan Fransız filozof ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">René Boylesve</span> Fransız yazar (1867 – 1926)

René Boylesve Fransız yazar ve edebiyat eleştirmeni.

<span class="mw-page-title-main">Jacques Ellul</span> Fransız sosyolog, teknoloji karşıtı ve Hristiyan anarşist (1912-1994)

Jacques Ellul, Fransız filozof, sosyolog ve amatör ilahiyatçı. Tanınmış bir Hristiyan anarşisti olan Ellul, Bordeaux Üniversitesi'nde kıdemli tarih ve kurum sosyolojisi profesörlüğü yapmıştır. Kariyeri boyunca 60'tan fazla kitap ve 600'dan fazla makale yayınlamıştır. Eserlerinin çoğu propaganda, teknolojinin toplum üzerindeki etkisi ve din ile politikanın etkileşimini konu almaktadır; bunların ana teması teknolojinin insanların özgürlüğü ve din üzerindeki olumsuz etkisi olmuştur. En önemli eserleri Teknoloji Toplumu ve Propaganda'dır. Ellul, teknoloji ve toplum sorununa diyalektik bir bakış açısıyla yaklaşmıştır ve eserlerinde teknoloji tiranlığının insanlığa baskın gelmesini işlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gabon-Türkiye ilişkileri</span>

Gabon-Türkiye ilişkileri, Gabon ve Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye'nin 2012 yılından beri Lİbreville'de Büyükelçiliği bulunmaktadır. Gabon ise 2015 yılında Ankara'da büyükelçilik açtı.

<span class="mw-page-title-main">Claude Cahen</span> Fransız tarihçi (1909 – 1991)

Claude Cahen, Fransız Marksist oryantalist ve tarihçidir. İslami Orta Çağ, Haçlı Seferleri hakkındaki Müslüman kaynakları ve Orta Çağ İslam toplumunun sosyal tarihi üzerinde uzmanlaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Georges Canguilhem</span> Fransız filozof (1904 – 1995)

Georges Canguilhem, epistemoloji ve bilim felsefesi konusunda uzmanlaşmış Fransız filozof ve doktordur.