İçeriğe atla

Ferenc Erkel

Maddede ad soyadı sırasıyla yazılmaktadır. Macar geleneğine göre Erkel Ferenc olarak yazılır.
Ferenc Erkel
Ferenc Erkel
Doğum7 Kasım 1810
Gyula, Macaristan
Ölüm15 Haziran 1893
Budapeşte
Diğer ad(lar)ıFranz Erkel
MeslekMüzisyen, Besteci, Piyanist, Eğitmen, Orkestra şefi

Ferenc Erkel (Almanca: Franz Erkel) (7 Kasım 1810 "Gyula", Macaristan – 15 Haziran 1893, Budapeşte) zamanının Avusturya-Macaristan İmparatorluğu idaresi altında yaşamış bir Macar opera besteci, piyanist, öğretmen ve orkestra şefidir. Erkel Macar tarihsel temaları olan Macar grand-opera janrının babası sayılmaktadır. Opera eserleri Macaristan'da seyircinin büyük sevgisi ile hala çok kere yapımlanıp sahnelenmektedir. 1844de Macaristan milli marşı olarak kabul edilen "Himnusz" adlı marşın müziğinin de bestecisidir.

Yaşamı

Erkel Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun hüküm ettiği Transilvanya-Macaristan sınırına yakın Gyula adlı bir taşra şehrinde Swabialı Alman asıllı bir müzisyen olan Joseph Erkel ve Macar asıllı karısının oğlu olarak 1810'da doğdu. Müziğe yeteneği çok genç iken anlaşıldı; org çalıcıları olan büyükbabası ve babası tarafından ilk müzik eğitimi sağlandı ve piyano dersleri aldı. İlk piyano konserini Gyula'da 11 yaşında iken verdi. Sonra müzik eğitimini önce lise ayarında eğitim veren (şimdi Romanya'da bulunan]] Oradea'da ve sonra da daha ileri müzik eğitimi sağlayan (şimdi Slovakya başkenti olan) Bratislava)da devam etti. Bu şehirde iyi bir müzik eğitim görerek ve 17 yaşında iken öğrenimini tamamladı. Özellikle piyano virtüözü olmaya hedeflendi ve ilk beştelerini bu sıralarda yaptı. Sonra 1827de piyano öğretmeni olarak ve bir konser bandosunu şefliğini yapmak üzere (şimdi Romanya'da bulunan) Cluj (Macarca: Kolosvar ve Almanca:Klausenburg) şehrine geçti.

1834de Budapeşte'nin Peşte kısmında ilk konserini vererek buraya yerleşti. Üç yıl konser piyanisti olarak ve burada bulunan tiyatro orkestralarında şeflik yaparak çalıştı. 1838'de Milli Tiyatro Opera orkestrası şefliğine atandı ve 1851'de ölümüne kadar bu görevde bulundu. 1853'te kurulan "Budapeşte Filarmonik Orkestrası" baş orkestra şefliği de üzerine aldı. 1886'ya kadar da Franz Lizst Macar Müzik Akademisi'nde piyano öğretmenliği ve sonra da Akademi Başkanlığı yaptı. 1884'te açılan "Macaristan Devlet Opera Evi"'nin müzik direktörlüğünü de yaptı.

Bu arada besteleri ile de uğraştı ve bestelediği operalarla tanındı. İlk operası 1840da "Bátori Mária" oldu. Bu eserinin ve sonraki 3 opera eserlerinin librettoları "Béni Eğressy" tarafından hazırlanmıştır. Operalar yanında piyano ve koro için müziksel besteler yapmıştır. "Fatival Uvertürü" adlı eseri de iyi bilinmektedir. Hector Berlioz'un La damnation de Faust operasında meşhur ettiği "Rákóczi March" melodisi Erkel tarafından hazırlanmıştır. 1844'te bir filarmonik orkestra konser için hazırladığı "Ket pisztoly the Himnusz (Tanrı Macarları Takdis Etsin" adlı parça Macaristan Milli Marşı olarak kabul edildi.

Erkel uluslararası ünü olan bir satrançcı olarak da bilinmektedir.

Eserleri

Operalar

Tarih Isim Perde sayisi Promiyer Libretto
1840 Bátori Mária2 8 Ağustos 1840, BudapeşteBéni Egressy Kaynak:András Duganics
1841/1843 Hunyadi László4 27 Ocak 1844, Peşte, National-theater Béni Egressy Kaynak:Lőrinc Tóth, Két László adli oyun
1857 Erzsébet (Elizabet) (Ikinci perde bestesi Ferenc Erkel, II. ve II. perdelerin bestecileri "Franz Doppler" ve "Karl Doppler") 3 6 Mayıs 1857, Budapeşte Béni Egressy
1851-1860 Bánk bán3 9 Mart 1861, Budapeşte
1861-1862 Sarolta3 26 Haziran 1862, Budapeşte József Czanyuga
1864-1866 Dózsa György5 6 Nisan, 1867, Budapeşte Ede Szigligeti ve Mór Jókai
1868-1872 Brankovics György (Richard Wagner eserlerinden büyük etkili) 4 20 Mayıs 1874, Budapeşte Lehel Ódry ve Ferenc Ormail. Kaynak:Károly Obernyik
1875-1879 Névtelen hösök (İsimsiz Kahramanlar)4 30 Kasım 1880, Budapeşte Ede Tóth
1874/1884 István király (Kral İstvan)4 14 Mart 1885, Budapeşte Antal Várady Kaynak:Lajos Dobsa
? Kemény SimonTaslak 3 perde Parçalar halinde bulunmakta

Orkestra için eserler

  • 1844 Himnusz - Macaristan Milli Mars, Koro ve orkestra için - Metin:Ferenc Kölcsey (1790-1838)
  • 1845 "Hunyadi László" operası için uvertur orkestra için

Konser eserleri

  • Bem-Petőfi Marsi
  • Fest Musik
  • Hunyadi-induló (Operadan bir marş)
  • Magyar himnusz (Macaristan milli marşı)
  • Palotás

Piyano için eserler

  • Rákóczi Marşı (1840)

Dipnotlar

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Ferenc Erkel ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Opera</span> Müzikli tiyatro eseri

Opera, genellikle konusunu tarihten, mitolojiden, efsanelerden veya güncel olaylardan alan, sözlerinin tümü veya birçoğu müzikle bestelenmiş, içinde güzel sanatların tümünü barındırabilen, teatral formda bir sahne eseridir.

<span class="mw-page-title-main">Richard Wagner</span>

Richard Wagner, Alman opera bestecisi, tiyatro direktörü, müzik teorisyeni ve yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Béla Bartók</span> Macar besteci, piyanist ve Doğu Avrupa halk müziği derleyicisi (1881-1945)

Béla Viktor János Bartók Macar besteci, piyanist ve Doğu Avrupa halk müziği derleyicisi.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Adnan Saygun</span> Türk Beşleri arasındaki klasik müzik bestecisi, müzik eğitimcisi ve etnomüzikolog

Ahmed Adnan Saygun, Türk Beşleri arasında yer alan Klasik müzik bestecisi, müzik eğitimcisi ve etnomüzikologdur.

<span class="mw-page-title-main">Franz Liszt</span> Macar besteci ve piyanist

Franz Liszt, Macar müzisyen, besteci, piyanist, orkestra şefi, müzik öğretmeni. 19. yüzyılın en önemli piyanistlerinden birisi, senfonik şiir tarzının yaratıcısı olan bestecidir.

<span class="mw-page-title-main">Giuseppe Verdi</span>

Giuseppe Verdi, 19. yüzyıl İtalyan operası ekolünden gelen en ünlü İtalyan besteci. Tüm dünyada eserleri en çok sahnelenen opera bestecilerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Nevit Kodallı</span>

Mehmet Nevid Kodallı, Türk besteci, eğitimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Himnusz</span> Macaristanın millî marşı

Macaristan Milli Marşı, Ferenc Kölcsey adlı yazarın eseridir. Eser Macar halkının fırtınalı yüzyıllarından alıntılar oluşturmaktadır. Aynı zamanda Macaristan anayasasınca da kabul görmüştür. “Himnusz” şairin 1823'te szatmarcseke adlı yerleşim biriminin yalnızlığında bir şafak vakti yazdığı en etkili şiiridir. Şiir, romantizmin ayırt edici özelliklerini taşır.

Türk Beşleri özellikle Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş döneminde eserleriyle kendilerinden söz ettirmiş aşağıdaki beş Klasik Batı Müziği bestecisini bir arada tarif etmek için kullanılan uluslararası bir deyimdir. Türk müziği için çok önemlidirler. Bu kişiler:

Dr. Okan Demiriş, Türk besteci ve orkestra şefidir.

<span class="mw-page-title-main">Viyana Filarmoni Orkestrası</span>

Viyana Filarmoni Orkestrası, Avusturya'da bulunan ve dünyanın en iyi senfonik müzik topluluğu olarak bilinen orkestradır.

İbrahim Yazıcı Türk piyanist ve orkestra şefidir.

Orhan Şallıel Türk orkestra şefi.

Aydın Karlıbel, Türk besteci ve piyanisttir.

<span class="mw-page-title-main">Gustave Charpentier</span> Fransız besteci (1860 – 1956)

Gustave Charpentier, Fransız bestecidir.

<span class="mw-page-title-main">Aribert Reimann</span>

Aribert Reimann, Alman modern batı müziği ve opera bestecisi piyanisti ve müzik öğretmenidir.

<span class="mw-page-title-main">György Ligeti</span> Macar besteci

György Ligeti. Modern Romanya'da Transilvanya'da Macar asıllı bir ailenin çocuğu olarak doğan; Romanya ve Macaristan'da müzik eğitimi yapan; sonra Avusturya'ya göç edip o ülke vatandaşı olan modern batı müziği bestecisi ve müzik öğretmeni.

Dan Ettinger, İsrailli orkestra şefi. 2009/2010 sezonundan beri Mannheim Milli Tiyatro'nun genel müzik direktörlüğünü, ayrıca 2010 yılının Nisan ayından itibaren Tokyo Filarmoni Orkestrası'nın daimi şefliğini ve 2005'ten beri İsrail Senfoni Orkestrasi'nin şefliğini yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bujor Hoinic</span>

Bujor Hoinic, Rumen piyanist, orkestra şefi, opera bestecisi.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Devlet Opera Binası</span> Budapeştede konak

Macaristan Devlet Opera Binası, Budapeşte'nin merkezindeki Andrássy út üzerinde bulunan, Neo-Rönesans mimariye sahip bir opera binasıdır. Eski adı Macar Kraliyet Opera Binası olan bina, 19. yüzyıl Macar mimarisinin önemli isimlerinden Miklós Ybl tarafından tasarlandı. Budapeşte Şehir İdaresi ve Avusturya-Macaristan İmparatoru I. Franz Joseph tarafından finanse edilen inşaat 1875'te başladı ve bina 27 Eylül 1884'te hizmete açıldı. Budapeşte'deki "Népszínház" kapanmadan önce şehrin üçüncü büyük opera binasıydı. Günümüzde Budapeşte'nin ve Macaristan'ın en büyük ikinci opera binasıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.