İçeriğe atla

Ferec Fuda

Ferec Fuda
Doğum20 Ağustos 1945
ez-Zerka, Dimyat, Mısır
Ölüm9 Haziran 1992 (45 yaşında)
Kahire, Mısır
Ölüm sebebiSuikast

Ferec Fuda (Arapça: فرج فوده‎; 20 Ağustos 1945, ez-Zerka – 9 Haziran 1992, Kahire), Mısırlı yazar, köşe yazarı ve insan hakları aktivisti. El-Ezher din adamları komitesi tarafından dine küfrettiği iddiasıyla suçlandıktan sonra, 9 Haziran 1992'de Sünni İslamcı örgüt İslam Cemaati mensupları tarafından öldürüldü.[1] Fuda, Mart 1992-Eylül 1993 tarihleri arasında Mısır'da "politik güdümlü saldırılar" ile öldürülen 202 kişiden biriydi.[2] 1992 yılının Aralık ayında eserleri yasaklandı.[3]

Hayatı

Ferec Fuda, Nil Deltası'nda bulunan Dimyat'a bağlı ez-Zerka'da doğdu. Tarım profesörü olarak çalıştı. Çok sayıda kitap yazdı ve Mısır dergisi Ekim’e köşe yazarı olarak katkıda bulundu. Fuda, İslami canlanma ve İslamcılığın hem şiddetli hem de şiddetsiz nüfuzundaki etkisi sırasında yazdı. İran'da, İslamcılar 1979'da Şah'ı devirmişlerdi. Mısır'da, Marksist aydınlar (Muhammed İmare, Tarık el-Bişri gibi) İslamcılığa doğru kaydılar. Modası geçmiş, sakallar yaygınlaştı ve başörtüsü "üniversiteler ve hükümet" ofislerinde istisna olmaktan çıktı ve yaygın hale geldi. 1980'lerin başlarında, İslami radikaller cumhurbaşkanı Enver Sedat'a suikast düzenlediler ve Kıpti kiliselere ve evlere saldırdılar ve Kıpti Hristiyanlardan cizye gasp ettiler.

Suikast

9 Haziran 1992'de, Fuda, görevinden ayrıldıktan sonra iki suikastçı tarafından vurularak öldürüldü. Saldırıda oğlu ve çevredeki kişiler ağır yaralandı. İslam Cemaati suikastın sorumluluğunu üstlendi. Ölümünden önce, Fuda, El-Ezher tarafından dinden çıkmakla suçlandı. El-Ezher alimi Muhammed el-Gazali, daha sonra mahkemenin önünde Fuda'nın öldürülmesinin yanlış olmadığını ileri sürdü.

Kaynakça

  1. ^ "DOCUMENT - EGYPT: HUMAN RIGHTS ABUSES BY ARMED GROUPS". amnesty.org. Amnesty International. Eylül 1998. 22 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2015. 
  2. ^ Miller, Judith. God Has Ninety-Nine Names: Reporting from a Militant Middle East. Simon and Schuster. s. 26. 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2018. 
  3. ^ de Baets, Antoon. Censorship of Historical Thought: A World Guide, 1945-2000. Greenwood Publishing. s. 196. 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2018. In December 1992 Foda's collected works were banned 

İlgili Araştırma Makaleleri

İslami feminizm, modern düşün hayatında yer bulmaya başlayan melez ideolojilerin bir örneği. İslami paradigma içinde dile getirilen feminist söylem ve uygulamalar bütününe verilen adlandırma. Modern İnsan Hakları bildirgelerinde tüm insanların eşit olduğu söylenirken, İslam dünyasında, gündelik yaşamda geleneksel inanışlar ve dini inanca dayalı, konjonktür ile uyuşmayan kadın-erkek ayrımı ve erkeklerin üstünlüğü söylemine karşı, kadınların eşitliği ve/veya üstünlüğünü savunan bir düşünce sistemiyle İslam düşüncesini harmanlamaya itmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İslamcılık</span> Politik bir akım

İslamcılık, modern devlet ve devletçiklerin anayasal, ekonomik ve yargısal olarak, bu kesimde canlanma ya da otantikliğe dönüş olarak algılanan İslami uygulamalarla yeniden kurulması gerektiğini öne süren siyasi ideolojidir. Bu akımlardaki hakim anlayış Emr-i bi'l ma'rûf ve nehy-i anil münker'in yerine getirilmesidir. Siyasal İslam'ın Seyyid Kutub ve Mevdudî gibi köktendinci öncüleri "Allah'ın sistemi" olarak gördükleri şeriata dayanmayan güç sahipleri olarak tanımladıkları tağuta isyanı tevhidin ön şartı olarak sundular.

<span class="mw-page-title-main">Seyyid Kutub</span> Mısırlı İslamcı ideolog ve komplo teorisyeni

Seyyid İbrahim Hüseyin Kutub, kısaca Seyyid Kutub, Mısır merkezli Müslüman Kardeşler hareketinde etkin rol oynamış ve aynı zamanda fikirleriyle birçok İslamcı grubu etkilemiş köktendinci yazar ve ideolog. 1950 ve 1960'larda Müslüman Kardeşler hareketinin önde gelen isimlerinden biri oldu. 1966'da Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdünnâsır'a suikast planlamaktan suçlu bulundu ve idam edildi. El-Kaide ve IŞİD gibi küresel cihatçı örgütlerin ideolojik köklerinin temelini oluşturan Selefi cihatçılığın babası olarak kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Müslüman Kardeşler</span> uluslararası Sünni İslamcı örgüt

Müslüman Kardeşler Cemiyeti ya da İhvânü'l-Müslimîn, Arap dünyasının en eski, en etkili ve en büyük İslamcı hareketi olmakla birlikte birçok Arap ülkesindeki en geniş siyasi muhalif örgütüdür. Mısır'da 1928 yılında İslam alimi ve okul öğretmeni olan Hasan el-Benna tarafından pan-İslamist, şeriatçı, dinî-siyasi amaçlarla çalışan toplumsal hareket olarak kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İhşîdîler</span> Mısırda kurulup Hicaz ve Levanta doğru genişlemiş bir emirlik

İhşîdîler Hanedanı ya da Akşitler, 935'ten 969'a kadar Mısır ve Levant'ı yöneten bir Türk Memlûk hanedanıydı. Bir Türk Memlûk askeri olan Muhammed bin Toğaç, Abbasi halifesi Râzî tarafından Vali olarak atandı. Hanedan, Abbasiler adına valiler olarak konumlarını yansıtan Arapça "Wāli" unvanını taşıdı. Fâtımî ordusu 969'da Fustat'ı fethettiğinde İhşîdîler sona erdi. Ailenin mezarı Kudüstedir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Musab ez-Zerkavi</span> Irak ve Şam İslam Devletinin (IŞİD) kurucusu Ürdünlü cihatçı terörist

Ebu Musab ez-Zerkavi ya da gerçek adıyla Ahmed Fadıl en-Nazal el-Haleyle, çeşitli İslamcı ve cihatçı silahlı örgütlerin üyeliğini, kuruculuğunu ve liderliğini yapmış Ürdünlüdür. Çeşitli devletler ve uluslararası kuruluşlar tarafından terör örgütü olarak tanımlanan, Tevhit ve Cihat Cemaati ile el-Kaide'ye bağlı ardıl örgütleri Irak el-Kaidesi ve Mücahit Şura Meclisinin kurucu lideri olarak Irak Savaşı'ndaki direnişçi unsurlardan biri olarak faaliyetlerde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Hasan el-Benna</span> Mısırlı İslamcı siyasetçi

Hasan b. Ahmed b. Abdurrahman el-Bennâ, Mısırlı İslamcı aktivist ve siyasetçi. Müslüman Kardeşler adlı köktendinci örgütün kurucusudur. İsviçre'de yaşayan İslamcı yazar Tarık Ramazan'ın dedesidir.

<span class="mw-page-title-main">El-Ezher Üniversitesi</span>

El-Ezher Üniversitesi, 975 yılından itibaren Kahire, Mısır'da İslam İlimleri ve fen bilimleri üzerine eğitim veren üniversite. Mısır'ın en eski lisans veren üniversitesidir ve "Sünni İslam'ın en prestijli üniversitesi" olarak ünlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Eymen ez-Zevahiri</span> El-Kaide lideri (1951–2022)

Eymen ez-Zevahiri, Mısırlı bir ilahiyatçı, genel cerrahi uzmanı ve tıp doktoru. 2011-2022 yılları arasında el-Kaide'nin lideriydi. Daha önceden Mısır İslami Cihadı'nın emiriydi. Eşi ve altı çocuğundan üçü Afganistan'da 11 Eylül saldırılarının ardından, 2001 sonlarında gerçekleşen bir hava saldırısında öldürüldüğü iddia edildi. Ancak öldü haberinden sonra birçok kez konuşmaları ve video kayıtları yayınlandı. 2 Mayıs 2011'de Usame bin Ladin'in ölümüyle birlikte El-Kaide'nin yeni lideri olduğu öne sürülmüş, bu, 16 Haziran günü El-Kaide'den yapılan bir basın bildirisiyle doğrulanmıştı. 11 Eylül saldırılarından sonra ABD Dışişleri Bakanlığı ez-Zevahiri'nin yakalanmasını sağlayacak bilgiyi verene 25 milyon dolar ödül vadetmişti.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Abduh</span> Mısırlı Türk eğitimci, yargıç ve reformcu

Muhammed Abduh tam adıyla Muhammed Abduh bin Hasan Hayrullâh et-Türkmânî el-Mısrî Mısırlı Türk eğitimci, yargıç ve reformcu. Çağdaşlaşmacı İslamcılık'ın kurucusu olarak kabul edilir. İslam ve Özgürlükler gibi son kitaplarında yer alan görüşleri nedeni ile Yeni-Mutezilecilik’in de kurucusu olarak değerlendirildi. Bir Mason Üstadı olan Abduh Bahailik inancı ile de yakın ilişkiler içerisinde olan bir kişilikti.

<span class="mw-page-title-main">Ümmetçilik</span> Müslümanların tek bir İslam devleti altında birliğini veya İslami ilkelere sahip uluslararası bir örgütü savunan siyasi hareket

Ümmetçilik veya Pan-İslamizm, Müslümanları tek bir İslam devleti altında veya İslami prensiplere sahip uluslararası bir örgüt altında birleştirmeyi savunan bir siyasi harekettir. Tarihsel olarak, tüm Osmanlı vatandaşlarının birliğini amaçlayan Osmanlıcılıktan sonra Pan-İslamizm, imparatorluktaki Müslüman halkların bağımsızlık hareketlerini önlemek amacıyla Sultan II. Abdülhamid tarafından 19. yüzyılın son çeyreğinde Osmanlı İmparatorluğu'nda teşvik edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Bakır el-Hekim</span>

Büyük Ayetullah Muhammed Bakır El-Hekim Iraklı Taklit Mercii'dir. 1939'de Irak'ın Necef şehrinde dünyaya geldi. Irak İslam Devrimi Yüksek Konseyi'nin başkanıydı.

Müslüman Kardeşler, Hasan el-Benna tarafından İsmailiye, Mısır'da Mart 1928'de İslamcı bir dinsel, politik ve sosyal hareket olarak kuruldu. Grup diğer nüfusu müslüman olan ülkelere de yayıldı, ancak en geniş veya en geniş olduğu düşünülen yapılanmalarından birisini Mısır'da, yıllar boyunca en kapsamlı, en iyi organize olmuş ve en disiplinli politik muhalefet yapılanmalarından birisi olarak kurdu. 1948, 1954, 1965 yıllarında birbirini takip eden örgüt ve devlet arasında karşılıklı komplo ve suikast suçlamaları ile geçen yılların ardından 2011 yılı devrimi ile İhvan-ı Müslimin yasal olarak tanımlanan bir organizasyon haline geldi. ve 30 Nisan 2011'de Özgürlük ve Adalet Partisi adı ile Mısır'da genel seçimlere katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Şâzelîlik</span> Sünni İslamda Sufi mistik tarikatı

Şâzelîlik, Ebü’l-Hasan eş-Şâzelî tarafından kurulan İslam'ın sûfî bir tarikatıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Ferec el-Libi</span>

Mustafa Ferec Muhammed Muhammed Mesud el-Cedid el-Uzeybi veya tanınan adıyla Ebu Ferec el-Libi, Guantanamo Kampı'nda tutuklu bulunan Libyalı üst düzey el-Kaide yöneticisi. Pakistan'ın ulusal istihbarat teşkilatı Servislerarası İstihbarat (ISI) tarafından 2 Mayıs 2005'te, Merdan'da yakalandı. Haziran 2005'te Amerikalı yetkililere teslim edildi. Önce CIA gizli hapishanelerinde tutuldu, Eylül 2006'da Küba'daki Guantanamo Kampı'na nakledildi. Yetkililerin ifadesine göre el-Libi, Halid Şeyh Muhammed'in 2003'te tutuklanmasıyla kendisinin 2005'te tutuklanması arasında el-Kaide'nin üçüncü kademedeki sorumlusu olarak faaliyet göstermekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Mısır'da peçe</span>

Mısır'da peçe, nüfusun büyük çoğunluğu Müslüman olan Mısır'da kullanılan İslâmî kıyafet olan peçenin giyinilmesidir. Kadınların %90'ı örtülü olan Mısır'da kullanılan bir örtü çeşididir.

Halid Mustafa Halife el-Aruri, bilinen diğer adlarıyla Ebu el-Kassam, Ebu Eşref ya da Ebu Cebel, Filistin kökenli Ürdünlü el-Kaide üyesidir.

Bey'at el-İmam, Zerka, Ürdün'de kurulmuş Selefi bir örgüttü. 1993 yılında Ebu Musab ez-Zerkavi ile Ebu Muhammed el-Makdisi tarafından kurulmuş olan grup, mensuplarının Mart 1994'te tutuklanıp cezaevine gönderilmesiyle dağılmıştı.

Seyfül Adil, gerçek adıyla Muhammed İbrahim Mekkevi ya da bilinen diğer adıyla İbrahim el-Medeni, çeşitli İslamcı örgütler çatısı altında faaliyet göstermiş Mısırlı İslamcıdır. Mısır Kara Kuvvetlerine bağlı eski subaylardan olup önce Mısır İslam Cihadı mensubu olmuş ve 1980'lerin sonunda el-Kaide'ye katılmıştır. Günümüzde ise el-Kaide'nin askerî başkomutanıdır. Bir zamanlar, bizzat Usame bin Ladin'in kişisel korumalarının lideri olan Adl; 1998 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin Nairobi, Kenya ve Darüsselam, Tanzanya'daki büyükelçiliklerine gerçekleştirilen bombalı saldırılarının faillerinden biri olduğu gerekçesiyle Amerika Birleşik Devletleri tarafından aranmaktadır. Eymen ez-Zevahiri'nin ölümünden sonra el-Kaide'nin başına geçmiştir.

Usame bin Ladin 1990'ların sonlarında iki fetva yazdı. İlki Ağustos 1996'da, ikincisi Şubat 1998'de yayınlandı. O zamanlar bin Ladin, memleketi Suudi Arabistan dışında hiçbir ülkede aranan bir adam değildi ve henüz uluslararası terör örgütü El-Kaide'nin lideri olarak bilinmiyordu. Bu nedenle, bu fetva, bin Ladin'in suçlandığı Ağustos 1998 ABD büyükelçiliği bombalamalarından sonrasına kadar nispeten az ilgi gördü. İddianamede ilk fetvadan bahsediliyor ve bin Ladin'in Londra'daki Tavsiye ve Reform Heyeti'nden Halid el-Favvaz'ın basına yapılan iletişime katıldığı iddia ediliyor.