İçeriğe atla

Ferdinand von Wrangel

Baron[1] Ferdinand von Wrangel
Savunma Bakanı
Görev süresi
18 May 1855 - 27 Tem 1857
Yerine geldiğiAlexander Menshikov
Yerine gelenNikolay Metlin
Kişisel bilgiler
Doğum 29 Aralık 1797(1797-12-29)
Pskov, Governorate of Pskov, Rusya İmparatorluğu
Ölüm 25 Mayıs 1870 (72 yaşında)
Dorpat, Rusya İmparatorluğu
Milliyeti Alman
Evlilik(ler) Elisabeth Teodora Natalia Karolina de Rossillon
Çocuk(lar) Wilhelm, Peter, Ferdinand, Elisabeth, Eva

Baron Ferdinand Friedrich Georg Ludwig von Wrangel, bir Baltık Alman kâşifi, Rus İmparatorluk Donanması'nda denizci, Saint Petersburg Bilimler Akademisi'nin Onurlu Üyesi ve Rus Coğrafya Derneği'nin kurucusudur. Günümüz Alaska'sındaki Rus yerleşimlerinin valisi olarak bilinir.

İngilizce metinlerde, Wrangel bazen Almanca'daki telaffuzunu daha yakından temsil eden Rusça'dan bir harf çevirisi olan Vrangel veya Wrangell olarak yazılır.

Biyografi

Wrangel, Pskov'da soylu Baltık Alman Wrangel ailesinde doğdu. Bölge generallerinden Friedrich von Wrangel'in yeğeniydi. 1815'te Deniz Harp Okulu'ndan mezun olduktan sonra Vasily Golovnin'in 1817-1819'da Kamçatka gemisiyle yaptığı dünya gezisine katıldı.[2]

Kolymskaya seferi

1820'de Rus kutup denizlerini keşfetmek için Kolymskaya seferine komuta etmek üzere atandı. Petersburg'dan yola çıkarak 2 Kasım 1820'de Nizhnekolymsk'e geldi ve 1821'in başlarında köpeklerin çektiği kızaklarla Shelagskiy Burnu'na gitti. Daha sonra Kolyma Nehri'ne yelken açtı ve Yakutların yaşadığı bölgeden içeri doğru yaklaşık 125 mil ilerledi. 10 Mart 1822'de kuzeye doğru yolculuğuna devam etti ve 46 gün boyunca buz üzerinde seyahat ederek 72° 2' kuzey enlemine ulaştı.

Kolyma Nehri ve Cape Shelagsky'nin kuzeyinde, önceki araştırmalarda düşünüldüğü gibi kara değil, açık bir deniz olduğunu tespit etti. Fyodor Matyushkin ve P. Kuzmin ile birlikte Wrangel, Indigirka Nehri'nden Chukchi Denizi'ndeki Kolyuchinskaya Körfezi'ne kadar Sibirya kıyı şeridini tanımladı. (Bkz. Kuzeydoğu Geçidi) Keşif gezisinde buzulbilim, jeomanyetik ve klimatoloji alanlarında değerli araştırmalar gerçekleştirdi ve aynı zamanda bölgenin doğal kaynakları ve yerli nüfusu hakkında veriler topladı.

Krotky dünya yolculuğu

Komutanlığa terfi eden Wrangel, 1825-1827'de Krotky gemisi ile bir dünya yolculuğuna öncülük etti.

Rus Alaska Valisi

1829'da Rus-Amerikan Şirketi'nin baş müdürü olarak atandı ve Kuzey Amerika'daki (bugünkü Alaska) yerleşimlerin etkin bir şekilde valisi oldu.[3] Rusya'nın Amerikan kolonilerine gitmeden önce, Baron Wilhelm de Rossillon'un kızı Elisabeth Theodora Natalie Karoline de Rossillon ile evlendi.

Amerika'daki görevine 1829 başlarında Sibirya ve Kamçatka yoluyla gitti. İdareyi baştan aşağı reformdan geçirdikten sonra, patates ekimini başlattı ve birkaç madenin işletmesi açtı. Ülkede yollar açtı, köprüler ve hükûmet binaları inşa etti. 1834'te görevinden geri çağrıldı ve Rusya'ya döndü.

Amiral

Wrangel, 1837'de tümamiralliğe terfi etti ve on iki yıl boyunca elinde tuttuğu donanma ofisinde gemi kereste departmanının direktörlüğünü yaptı. 1847'de amiral yardımcısı oldu. Ancak 1849'da istifa etti ve yeniden kurulan Rus-Amerikan Şirketi'nin başkanlığını üstlenmek için donanmayla olan bağlantısını geçici olarak kesti. Wrangel, 1840'tan 1849'a kadar Rus-Amerikan Şirketi'nin yönetim kurulu üyesiydi.[4]

1854'te aktif hizmete yeniden girdi ve donanmanın hidrografik bölümünün baş direktörlüğüne getirildi 1855-1857 yılları arasında Deniz Kuvvetleri Bakanı görevine getirildi.

Emeklilik ve ölüm

Wrangel, 1864'te emekli oldu. 1867'de Alaska'nın Amerika Birleşik Devletleri'ne satışına karşı çıktı. Wrangel, "Sibirya ve Arktik Okyanusu'nun kuzey kıyı şeridinde yolculuk" kitabını ve kuzeybatı Amerika halkları hakkında birçok kitap yazdı.

Son yıllarını Estonya'nın doğusundaki Ruil'de (Estonca'da Roela) geçirdi. Dorpat, Livonia'da öldü.

Wrangel adını alan yerlerin listesi

  • Wrangel Adası, Chukotka'nın kuzeyindeki kutup adası.
  • Wrangell Adası, Alexander Takımadaları'nda, Alaska kıyılarında bir ada
    • Wrangell, Alaska, Wrangell Adası'ndaki bir şehir ve Alaska'daki en eski yerli olmayan yerleşim yerlerinden biri
      • Fort Wrangel, Wrangell'de bir ABD Ordusu üssü, aslen İngiliz kontrolü altındayken Fort Stikine
    • Wrangell Havaalanı, Wrangell, Alaska yakınlarındaki bir havaalanı
    • Wrangell-Petersburg Nüfus Sayımı Alanı, Wrangell Adası'nı içeren bir nüfus sayımı alanı .
  • Wrangell Narrows, Alexander Takımadaları'nda bir sarma kanalı
  • Attu Adası'ndaki Cape Wrangell, Alaska'nın (ve Amerika Birleşik Devletleri'nin) en batı noktası
  • Wrangell Dağı, Alaska'da bir yanardağ
  • Wrangellia, Güneydoğu Alaska'nın jeolojik bir arazisi

Kaynakça

  1. ^ Kişisel isimlerle ilgili: Freiherr eski bir unvandır (Baron olarak da çevrilir). 1919'dan beri Almanya'da aile adlarının bir parçasını oluşturur. Dişil formlar Freifrau ve Freiindir.
  2. ^ Berghoff, Hartmut, (Ed.) (2019). "German Naturalists in the Pacific around 1800: Entanglement, Autonomy, and a Transnational Culture of Expertise". Explorations and Entanglements: Germans in Pacific Worlds from the Early Modern Period to World War I. Berghahn Books. ss. 79-102. 
  3. ^ Alix O'Grady: From the Baltic to Russian America 1829–1836, pp. 21–25.
  4. ^ Richard A. Pierce: Russian America: A Biographical Dictionary, Alaska History no. 33, Limestone Press, Kingston, Ont. and Fairbanks, Alaska, 1990, p. 547.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sibirya</span> Rusyanın, Ural Dağlarından Büyük Okyanusa kadar uzanan toprakları

Sibirya, Rusya'nın, Ural Dağları'ndan Büyük Okyanus'a kadar uzanan topraklarına verilen ad. Sibirya, Kazakistan ve Orta Asya'yı meydana getiren diğer cumhuriyetleri de ihtiva eder. Yaklaşık olarak 13 milyon km²'lik bir yüzölçümüne sahiptir. Sibirya bölgesinde 30 milyon civarında insan yaşar. Kuzeyinde Arktik Okyanusu, doğusunda Pasifik Okyanusu, güneyinde Kazakistan, Moğolistan ve Mançurya ülkeleri bulunur. Batısında ise Ural Dağları bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Bering Denizi</span> deniz

Bering veya İmarpik Denizi, Kuzey Büyük Okyanus'undan, Alaska Yarımadası ve Aleut Adaları'nın ayırdığı büyük su kütlesi. İki milyon km² yüzölçümüne sahiptir. Doğusunda ve kuzeydoğusunda Alaska, batısında Sibirya ve Kamçatka Yarımadası, güneyinde Alaska Yarımadası ve Aleut Adaları ile çevrilidir. Kuzeyindeki Bering Boğazı vasıtasıyla, Arktik Okyanusu'ndaki Çukçi Denizi'nden ayrılır. İsmini, kâşifi Danimarkalı seyrüseferci Vitus Bering'den almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kaldera</span>

Kaldera, volkanik patlama sonucu toprağın çökmesiyle oluşmuş volkanik yer şekli. Bazen volkanik kraterlerle karıştırılmaktadır. Kelime, İspanyolcada ‘caldera’ ve Latincede ‘calderia’ denilen 'pişirilmiş çömlek' anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Wrangell, Alaska</span> Alaska eyaletinde bölge

City and Borough of Wrangell ya da Wrangell City and Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Kızılderili Na-Dene halklarından Tlingitlerce meskun olan bir birleşik şehir-ilçesi. Ana şehri Wrangel'dir.

<span class="mw-page-title-main">Petersburg Census Area</span>

Petersburg Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Kızılderili Na-Dene halklarından Tlingitlerce meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Petersburg'dur.

<span class="mw-page-title-main">Rus Amerikası</span>

Rus Amerikası günümüzde ABD topraklarının Alaska eyaleti, Kaliforniya’nın bir kısmı ile Hawaii’yi içerisine alan ve 1733 – 1867 yılları arasında Rus İmparatorluğuna ait olan sömürge bölgelerinin adıdır. Amerika'nın Ruslar tarafından sömürgeleştirilmesi ile başlayan sürecin resmiyet kazanıp sömürge topraklarının resmî ilhak edilmesi 1799 yılındaki Çarlık ukazı ile olacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Petropavlovsk-Kamçatski</span>

Petropavlovsk-Kamçatski, Rusya'nın doğu ucundaki Kamçatka yönetim biriminin merkezi olan şehirdir. Büyük Okyanusun Kamçatka Yarımadasında oluşturduğu bir girinti olan Avaçinskaya Körfezi kıyısında yer alır. 2020 itibarıyla 179586 kişi yaşamaktadır.Rusya Pasifik Filosu üssü buradadır. Hava ve denizle diğer Rus şehirlerine bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Promışlennik</span>

Promışlennik,, Amerika'nın Ruslar tarafından sömürgeleştirilmesi sürecinde Rus Amerikası'nda deniz kürk ticaretinde sözleşmeli olarak çalışan ve çoğunlukla Rus ve Ruslaşmış Sibirya yerlisi olan işçiler. Bunların büyükçe bir kısmı kürk ticaretinde çalışsa da, diğer kısmını denizci, marangoz ve diğer mesleklerden esnaf oluştururdu. Promışlennikler Alaska'daki ticari operasyonların belkemiğini oluşturur. 1820'lerin başlarında maaşa göre paylaşım sistemine terk edilmiş olsa da bu ad altında anılmaya devam etmişlerdir. Sonra Rus-Amerikan Kumpanyası çalışanları olarak devam etmiş ve kürk toplama faaliyetinde daha az bulunmuşlardır. 1784 yılında Supiklere karşı yapılan Awa’uq Katliamı'nda da aktif rol oynamışlardır. Promışlenniklerin Alaska yerlileri ile yaptıkları evliliklerden doğan çocuklar Kreol (Creoles) olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Deniz kürk ticareti</span>

Deniz kürk ticareti, deniz samuru ve diğer deniz memelilerinin kürklerinin Alaska yerlileri ile Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri tarafından avlanılması yoluyla sürdürülen gemi temelli kürk ticareti sistemidir. Deniz kürk ticareti terimi karadaki kürk ticaretinden ayırt edebilmek için sonradan tarihçilerce türetilmiştir ve döneminde bu adla değil, Kuzey Batı Kıyısı ticareti ya da Kuzey Batı ticareti adlarıyla anılırdı. Bu ticarette elde edilen kürklerin çoğu Çin'e satılırken, ufak bir kısmı da Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'ne ihraç edilmiştir. Çin'e verilen kürkler çay, ipek, porselen ve diğer gözde Çin mallarıyla değiş tokuş edilmiştir. Kürk ticaretinde arz ve talep dengesinde talep kısmını Çinliler, arz kısmını ise uzunca bir süre Rus promışlennikler yerine getirmiştir. Deniz kürk ticaretine öncülük eden Ruslar, Kamçatka'nın doğusundan Aleut Adaları boyunca Alaska'nın güney kıyılarına kadar uzanmışlardır. 1780 lerde bu ticarete dahil olan Britanyalılar ile Amerikalılar ise daha çok Britanya Kolumbiyası Kıyısı'na odaklanmışlardır. 19. yüzyıl başlarında birdenbire patlama yaşanan deniz kürk ticaretindeki düşüş ise 1810'larda yıllara yayılarak devam etmiştir. Kontrolsüz ve aşırı avlanmanın sonucu olarak deniz samuru kolonilerinin acımasızca yokedilmesi nüfuslarını tükenme noktasına getirmiş, ticaret bunun üzerine Pasifik Kuzeybatısı ile Çin'de samur dışı deniz memelilerinin kürküne yönelmiş ve 19. yüzyılın ortalarına kadar sürmüştür. Alaska kıyılarının kontrolü büyük ölçüde Rusların elindeydi. Alaska'nın güney kıyıları ise Britanyalılar ile Amerikalılar arasında rekabete sahne olmuştur. Güneyde faaliyete ilk başlayanlar Britanyalılardır ve 1790 lardan 1830 lara kadar dönemde Amerikan rekabetine karşı koyamamışlardır. 1820 lerde Britanyalı Hudson's Bay Company Amerikalılardan uzak durdular. 1840 larda ise Hudson's Bay Company ile Rus-Amerikan Kumpanyası ticareti yürütmüşlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Wrangell–St. Elias Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi</span>

Wrangell–St. Elias Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi Amerika Birleşik Devletleri Alaska eyaletinde Anchorage şehrinin batı yakınlarında bulunan, 33.682,5 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır. Ulusal park ve koruma bölgesi birlikte 53.320.757 km² alanla, federal büro-daire olan Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen en geniş arazili kuruluştur.

<span class="mw-page-title-main">Nabesna Buzulu</span> Amerikada buzul

Nabesna Buzulu, ABD'nin Alaska Eyaleti'nde yer alan bir buzuldur. Wrangell Dağları'daki karyağışından beslenir, 85 kilometrelik uzunluğuyla Kuzey Amerika'daki ve dünya'daki en uzun buzul vadisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kolima Nehri</span>

Kolima, havzası Yakutistan, Çukotka Özerk Okrugu ve Rusya'nın Magadan Oblastı bölümlerini kapsayan kuzeydoğu Sibirya'da bir nehirdir. Kolima' nın adı dır.

İlk Kamçatka keşif gezisi Aralık 1724'te Pasifik Okyanusunun kuzey kısmını keşfetmek ve Asya ile Amerika arasındaki boğazın varlığını doğrulamak için Rus İmparatoru I. Petro tarafından düzenlendi. Rusların deniz ile ilişkin bilimsel keşif yaptıkları ilk geziydi. 1732 yılında İkinci Kamçatka Seferi yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'da turizm</span>

Rusya'da turizm, Sovyet döneminden bu yana hızlı bir büyüme, önce iç turizm, sonra da uluslararası turizmi görmüştür. Zengin kültürel mirası ve büyük doğal çeşitliliği Rusya'yı dünyanın en popüler turistik yerleri arasında yer almaktadır. Kırım hariç, ülkede 23 UNESCO Dünya Mirası Listesi bulunurken, birçoğu UNESCO'nun geçici listelerinde yer almaktadır.

Vladimir Vasilyeviç Atlasov veya Otlasov, Kamçatka Yarımadası'nın sistematik keşfini organize eden ilk Rus olan Sibiryalı bir Kazaktı. Kamçatka'nın güney ucundaki ıssız bir volkanik ada olan Atlasov Adası ve Atlasova yanardağı onun adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vasili Zavoyko</span>

Vasili Stepanoviç Zavoyko, Rus donanmasında bir amiraldi. Poltava'dan gelen bir donanma doktorunun Ukraynalı asil bir ailesinde doğdu, 1827'de Navarin Deniz Savaşı'na katıldı ve 1835-1838'de iki kez Dünya'nın çevresini dolaştı.

<span class="mw-page-title-main">Vasili Çiçagov</span>

Vasily Yakovleviç Çiçagov, Rus Donanması'nda bir amiral ve bir kaşifti. Reval Muharebesi gibi İsveç'e karşı kazanılan zaferler, onun denizcilik meselelerindeki yüksek yeteneğini gösterdi. Napolyon Savaşları sırasında bir Rus amiral olan Pavel Çiçagov'un babasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Mihail Tebenkov</span>

Mihail Dmitriyeviç Tebenkov, bir Rus hidrograf ve Rus İmparatorluk Donanması'nın koramiraliydi. 1845'ten 1850'ye kadar Rus Amerikan Şirketi'nin müdürü ve Rusya'nın Amerika topraklarının valisi olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Georg Wilhelm Steller</span>

Georg Wilhelm Steller, biyoloji, zooloji ve etnografya alanlarına katkıda bulunan, Almanya doğumlu bir doğa bilimci ve kaşifti. Büyük Kuzey Keşif Gezisi'ne (1733-1743) katıldı ve doğal dünyaya ilişkin gözlemleri, Kuzey Pasifik bölgesinin flora ve faunasının keşfedilmesine ve belgelenmesine yardım etti.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Kuzey Keşif Gezisi</span>

Büyük Kuzey Keşif Gezisi veya İkinci Kamçatka Keşif Gezisi, Sibirya'nın Arktik kıyılarının çoğunu ve Kuzey Amerika kıyı şeridinin belli bölümünü haritalayarak haritalardaki "beyaz alanları" büyük ölçüde azaltan tarihin en büyük keşif girişimlerinden biriydi. Rusya İmparatoru Büyük Petro tarafından tasarlandı, ancak Rus İmparatoriçesi Anna ve Elizabeth tarafından uygulandı. Keşif gezisinin ana organizatörü ve lideri, daha önce Büyük Petro tarafından Birinci Kamçatka Keşif Gezisi'ne liderlik etmek üzere görevlendirilen Vitus Bering'di. İkinci Kamçatka Keşif Gezisi, kabaca 1733'ten 1743'e kadar sürdü ve daha sonra elde ettiği başarılar nedeniyle Büyük Kuzey Keşif Gezisi olarak adlandırıldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.