Ferah Tiyatrosu
Ferah Tiyatrosu, Fatih Şehzadebaşı'nda 1924'te kurulan tiyatro.[1]
Kısa ömürlü olmasına rağmen Türk tiyatrosunda kalıcı bir etki yaratmış: etkin olduğu süre ve alınan verim sebebiyle de Ferah Dönemi, Ferah Sezonu veya Türk Tiyatrosunun Rönesansı diye tanımlanmıştır.
Tarihi
Direklerarası'ndaki Ferah Sinemasi uzun süreler tiyatro ve sinema salonu olarak faaliyet göstermişti. Muhsin Ertuğrul İsveç'ten döndükten sonra arkadaşları Behzat Butak ve İsmail Galip Arcan'la beraber bir tiyatro topluluğu kurarak burada gösterimlere başladı. Kurdukları topluluğun adı ise Sabık Darülbedayi Sanatkârları Ertuğrul Muhsin ve Arkadaşları''ydı fakat kısaca Ertuğrul Muhsin ve Arkadaşları diye anılıyordu. Topluluğun kurulmasına sebebiyet veren etkenlerden birisi de Darülbedayi içerisinde yaşanan disiplinsizlikler ve karışıklıklar olmuştur. Kurulan topluluk Behzat Budak'ın bir tanıdığından adlığı borç para ile çalışmalara başlamıştır.[2] Bu tiyatro etkinliği çağdaş ve iyi tiyatro sergilemeyi kendisine misyon olarak yüklemiştir.[3] Ekonomik anlamda zor durumda olmalarına rağmen[4] Türk tiyatrosuna yeni bir hava getirebilmek adına yeni ortaya çıkan akım ve sahne tekniklerinden yararlanmış, o döneme kadar Türk tiyatro seyircisinin görmediği klasik oyunlar ile Avrupa sahnelerinde ilgi toplayan yeni oyunları sahnelemişlerdir. Tiyatronun kurucuları dışında Bedia Muvahhit, Vasfi Rıza Zobu, Neyyire Neyir, Hazım Körmükçü ve Kınar Hanım gibi isimler de tiyatro kadrosunda yer almıştır.[4] Bu isimler genellikle Darülbedayi'den ayrılmış oyunculardı.[1]
Ferah Tiyatrosu 24 Aralık 1924 tarihinde Muhsin Ertuğrul'un Hans Müller'den uyarladığı Renkli Fener adlı oyunla perdelerini açtı. İlerleyen dönemlerde ise Leonid Andreyev'den İhtilal, Lev Tolstoy'un Kreutzer Sonat'ından uyarlama Bir Mumya, Ahmed Vefik Paşa'nın Yorgaki Dandini ve Azarya[5] August Strindberg'den Cehennem, Henry Kistemaeckers'den Kasırga ile William Shakespeare ve Henrik Ibsen'den oyunlar sergilendi. Topluluk yerli yazarlara verdiği önemi göstermek adına da: Faruk Nafiz Çamlıbel'in Canavar, Vedat Nedim Tör'ün İşsizler, Vedat Örfi Bengü'nün Vefa en Ferağ, Sermet Muhtar Alus'un Duvar Aslanı ve Osman Cemal Kaygılı'nın da İstanbul Revüsü adlı eserlerini ortaya koydu.[1]
Kısa sürede birçok oyunu sahneleyen Ferah Tiyatrosu, aynı zamanda da çocuklar için ilk kez indirimli gösteriler düzenledi. Kısa sürede sergiledikleri oyun sayısı dönemsel toplulukların ortaya koyduğu oyunlardan daha fazlaydı. Oyuncular ilk zamanlarda ücret almadan çalışıyordu.[1] İlerleyen dönemlerde ise kazanılan para eşit olarak dağıtılmaya başlandı. 1925 yılının Mayıs ayında Trabzon'a ilk ve son turnelerini gerçekleştirdiler. Topluluğun dağılışı ise Temmuz 1925'te ekonomik sorunlar ve Muhsin Ertuğrul ile Behzat Budak arasındaki tartışmalardan dolayı olmuştur.[6]
Kaynakça
- ^ a b c d Ferah Tiyatrosu (Ana Yayıncılık bas.). AnaBritannica - 8. Cilt. s. 517-18.
- ^ l, Benden Sonra Tufan Olmasın. İstanbul, 1989: Nejat F Eczacıbaşı Vakfı Yayınları. s. 239.
- ^ Efdal Sevinçli. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Sinema’dan Tiyatro’ya Muhsin Ertuğrul. İstanbul, 1987: Broy Yayınları. s. 217.
- ^ a b Özdemir Nutku. "Ferah Tiyatrosu" (PDF). tdk.gov.tr. 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.
- ^ "Ahmed Vefik Paşa". TDV İslam Ansiklopedisi. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.
- ^ Selda Ergün. "Türk Tiyatrosunda Özel Tiyatro Çalışmaları (1923-1960)" (PDF). Ankara Üniversitesi. 22 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.
