İçeriğe atla

Ferağ kaydı

Ferağ kaydı veya bazen “ketebehû” ifadesiyle başlamasından dolayı ketebe kaydı,[1] müstensihler tarafından yazma eserlerin genellikle sonuna konulan ve metnin istinsahının bittiğini belirten kayıttır.

Ferağ, bir işten vazgeçme, çekilme, el çekme, terk etme anlamlarına gelir.[2] Ferağ kaydı, işi bitrdiğinin kaydı anlamındadır. Ketebe kaydı, istinsah kaydı gibi farklı isimlerle de anılır.

Daha çok "kad vekaa'l-ferağ" ibaresiyle başladığından bu adı almıştır. (Ve kad vekaal ferağ min tenmikihi bi avnillahi teala ve hüsnü tevfikihi, yevme´l hamis, fi evahiri cemad-i uhra li sene isneteyn ve selasine ve seba miet, ala yedi müelifihi el abd, ed daif, Davûd b. Muhammed el-Davûd el-Kayserî müvelleden es-Savî muhtedden, ğaferellahu lehu ve livalideyhi ve limen kale amin ve sallallahu aleyhi ve sellem.) Çeşitli şekillerde başlayan bu imza kısımlarının çok kullanılan başlama şekillerinden biri de "ketebehû" kelimesidir ve "o yazdı" anlamına gelir. Ketebe yerinde, nemekahu, eğer yazan kendinden bir söz katıyorsa Harrerehu, harekeli yazılmış ise Rakamehu, tevazu için veya karalama olduğunu ifade için Sevvedehu, bir meşke bakarak yazmış ise veya meşk olduğunu ifade için Meşşakahu, istinsah suretiyle yazılmış ise Nesehahu veya Satarehu, aynen taklid edilmiş ise Kalledehu gibi tabirler kullanılmıştır.[3]

Ferağ kaydı, çoğunlukla istinsah işinin kimin tarafından yapıldığına ve hangi yıl, ay, gün veya gecede, saat kaçta bitirildiğine dair kısa bilgiler verir. Genelde el yazması eserin sonunda olmakla birlikte özellikle çok eski tarihli yazmaların bazen 1a sayfasında da bulunabilir.[4] Ferağ kaydı, genellikle eserin yazıldığı yazı tipinden farklı olarak ve ters üçgen şekli verilerek düşülürdü.[5]

Ferağ kaydı yazma eserlerin yaşını ve müellife yakınlığını tespit hususunda başvurulabilecek en önemli unsurdur; ancak güvenirliğinden şüphe edilmesi gereken bazı özel durumlar da vardır. Mesela bir kısım müstensihler, istinsaha esas aldıkları nüshanın ferağ kaydını kopya ettikten sonra kendi adlarını veya o günün tarihini kaydetmemişlerdir; dolayısıyla istinsahını bitirdikleri nüsha, asıl yazıldığı tarihten çok daha önceye aitmiş gibi görünebilir. Bundan dolayı bir yazma nüshanın yaşını tayinde sadece ferağ kaydı ile yetinmemeli, eserin cilt, kağıt, yazı, mürekkep gibi maddi özelliklerine de dikkat etmelidir.

Kaynakça

  1. ^ "TDV İslam Ansiklopedisi, Ferağ Kaydı". 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2017. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2015. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2015. 
  4. ^ El-Muktedab, Müberred'in Arap gramerine dair eseri.
  5. ^ Selami ECE, Klâsik Türk Edebiyatının Araştırma Yöntemleri, 1. baskı, Fenomen Yayınları, Erzurum, 2007.
 Bu madde bir . Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

İlgili Araştırma Makaleleri

Osmanlı alfabesi, 1928'de Latin tabanlı Türk alfabesi kabul edilinceye dek Osmanlı Türkçesini yazmak için kullanılmış bir Fars-Arap alfabesi uyarlamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kitâb-ı Mukaddes</span> Yahudiliğin ve Hristiyanlığın kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonu

Kitâb-ı Mukaddes, Mukaddes Kitap veya Kutsal Kitap, Eski Ahit ve Yeni Ahit'i kapsayan, Hristiyan inanışının temelini oluşturan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan kitaptır.

<span class="mw-page-title-main">Dîvânu Lugâti't-Türk</span> Kâşgarlı Mahmudun yazdığı Türkçe-Arapça sözlük

Kitâbu Dîvânu Lugâti't-Türk Orta Türkçe döneminde Kâşgarlı Mahmud tarafından Bağdat'ta 1072-1074 yılları arasında yazılan Türkçe-Arapça bir sözlüktür.

<span class="mw-page-title-main">Bibliyografya</span>

Bibliyografya veya bibliyografi, bir konu hakkındaki yayınların tamamı. Eski Yunancada βιβλιογραφία vasıflandırmak anlamına gelen biblios (kitap) ile grapho (yazma) kelimelerinden türemiştir. "Kitaplar hakkında yazı" anlamında kullanılmıştır. Kelimenin iki manası vardır:

  1. Belli bir konuda veya muhtelif konulardaki yayınların listesi. Genellikle bu listede yazar (müellif) ile eserin; tercüme ise mütercimin adı, cilt ve baskı kaydı, basıldığı yer, yıl ve yayıncı ile sayfa adedi hakkında bilgi verilir.
  2. Matbu veya yazma eserlerin listelerinin nasıl yapılacağından, nasıl tanımlanacağı ve sınıflandırılacağı, ayrıca bu işi yaparken uyulması gereken kurallardan bahseden bilimin adı.
<i>Kutadgu Bilig</i> Yusuf Has Hacibin Tabgaç Uluğ Buğra Kara Hana takdim ettiği Orta Türkçe eser

Kutadgu Bilig, 11. yüzyıl Karahanlı Türklerinden Yusuf Has Hacib'in Doğu Karahanlı hükümdarı ve Kaşgar Prensi Tabgaç Uluğ Buğra Kara Han'a atfen yazdığı ve takdim ettiği Orta Türkçe eserdir. Eser, Karahanlıca olarak da isimlendirilen Hakaniye lehçesi ile yazılmıştır.

Faṣlü'l-Maḳâl, İslam filozofu İbn Rüşd tarafından yaklaşık 1179-1180'te yazıldığı düşünülen eser. Genelde kabul gören ve tercih edilen görüşe göre eserin tam ismi Kitabu Fasli'l-makâl ve takriru mâ beyne'ş-şeria ve'l-hikme mine'l-ittisâl'dir.

<i>Dede Korkut Kitabı</i> Oğuz Türklerinin en eski epik destansı hikâyeleri

Dede Korkut Kitabı, Oğuz Türklerinin bilinen en eski epik destansı hikâyeleridir. Hikâyeler, göçebe Türk halklarının sosyal yaşam tarzları ve İslam öncesi inançları için önemli olan ahlak ve değerleri taşır. Kitabın efsanevi anlatımı, başta Türkiye, Azerbaycan ve Türkmenistan olmak üzere Oğuz kökenli halkların kültürel mirasının bir parçasıdır. Aslen sözlü bir edebî ürün olup, 14. veya 15. yüzyılda anonim bir yazar tarafından yazıya geçirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Luka İncili</span> Yeni Ahitin üçüncü bölümü

Luka İncili, Kutsal Kitap dizisine ait olan kanonik bir kitaptır. Yunanca Kutsal Yazıların ya da Yeni Ahdin üçüncü kitabıdır. Bu incilin genellikle Luka adlı havari tarafından yazıldığı kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Mushaf</span> Kuranın yazılı nüshası

Mushaf Kur'an'ın kitap hâlindeki şekline verilen isimdir.

Risâletü'n-Nushiyye, Yunus Emre'nin dinî nasihatler içeren mesnevi türünde Türkçe eseri.

<span class="mw-page-title-main">Sünen-i Tirmîzî</span>

Sünen-i Tirmîzî : İslâm literatüründe en güvenilir hadis kitapları olarak kabul edilen altı kitaptan biridir.

<span class="mw-page-title-main">El yazması</span>

Elyazması ya da el yazması, elle yazılan ve çizimleri yapılan; genellikle edebî, sanatsal ya da tarihî önemi haiz kitap.

Şeyyad Hamza, 13. yüzyılda Akşehir ve Sivrihisar'da yaşamış sufi şairlerden biridir. Şeyyad Hamza, önceleri bir şeyyad iken Ahi zümrelerine intisabı sebebiyle tarikat çevrelerine de girmiş, bu arada halk için şiirler söylemiştir.

Velâyet-nâme-i Hacı Bektâş-ı Velî, Vilâyet-name-i Hacı Bektaş-ı Velî veya Manâkib-ı Hacı Bektâş-ı Velî 15. yüzyılda yazılmış, Hacı Bektaş-ı Veli'nin hayatı hakkında menkıbe türü bir eserdir.

Muhammed bin Ahmed el-Kurtubi,, Eserlerinde Ehl-i Sünnet'i savunan, başta Mu’tezile olmak üzere İmâmiye, Râfiziyye, Kerrâm’îyye gibi fırkaları eleştiren âmelde Malikî, i'tikatta Eş’ari olmakla birlikte, mezhep taassubuna karşı tavır takınan ve taklitçiliği bir metot olarak benimsemediğini dile getiren Endülüslü ve Arap, muhaddis, müfessir, fakih, dilci ve kıraat âlimi.

Mahmud Beyazidi Kürt tarihçisi, İslam âlimi ve Kürdolog.

<span class="mw-page-title-main">Hamdullah Hamdi</span> Türk divan şairi, mutasavvıf (1449 - 1503)

Hamdullah Hamdi (doğumu: 1449, Göynük - ölümü: 1503, Göynük) Türk divan şairi, mutasavvıf. Mesnevileri ile tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Coğrafya El Kitabı</span>

Coğrafya El Kitabı, Batlamyus'un 2. yüzyılda hazırladığı ve ilk atlas olarak kabul edilen eser. Biri Vatikan Gizli Arşivlerinde, diğeri ise Topkapı Sarayı Müzesi Yazma Eserler Kütüphanesinde olmak üzere günümüze ulaşan iki nüshası bulunan eserin her iki nüshası da Bizans İmparatorluğu döneminde istinsah edilen kopyalarıdır. Topkapı Sarayı Müzesinde korunan ve Codex Seragliensis adıyla anılan nüsha uzun bir çalışma neticesinde restore edilmiş ve 2016 yılında eserin tıpkıbasım sürümü satışa çıkarılmıştır.

Bahşayiş Lugati, Eski Anadolu Türkçesi sözlüğü. Eser Süleymaniye Kütüphanesi'nde Fatih 5178 numarada kayıtlıdır. 920 yılında kaleme alınmış, tahminen de 14. yüzyılda istinsah edilmiştir. Eser, Arapça ve Farsça ad soylu sözcükleri içeren tematik bir sözlüktür. Önce bir Arapça sözcük verilmiş, daha sonra da sözcüğün Farsça karşılığı gösterilmiştir. Genel olarak Farsça tercümeye dayalı olarak verilen Türkçe karşılıklar ise bu Arapça ve Farsça sözcüklerin hemen altında, satır aralarında gösterilmiştir.

Birmingham Kur'an el yazması, parşömen bir materyal üzerine el yazısıyla yazılmış, her iki yüzünde de mushaftan ayetler bulunan bir Erken dönem Kur'an el yazması sayfasıdır. 2015 yılında, Birmingham Üniversitesi tarafından sayfa üzerinde yapılan radyokarbon tarihlendirmesinde, sayfanın 568 ile 645 arasında yazılmış olduğu belirlendi. Sayfa, üniversitenin Cadbury Araştırma Kütüphanesi tarafından muhafaza edilen Mingana Orta Doğu El Yazmaları Koleksiyonu'nun bir parçasıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.