Fenerbahçe Müzesi

Fenerbahçe Müzesi, Fenerbahçe Spor Kulübü tarafından açılan spor müzesi. Fenerbahçe'nin 110 yılı aşkın bir zamanda çeşitli şubelerde kazandığı kupa, şilt ve plaketin 480 tanesi bu müzede sergilenmektedir.^[1][2]

Fenerbahçe Spor Kulübü, tam 35 dalda 100 yıllık başarılarla dolu çalışmalarında çok değerli ödüller ve kupalara sahip olmuştur. Fenerbahçe ilk kupasını 5 Haziran 1910'da İstanbul'un ünlü Rum takımı Strugglers'ı 3-1 yenerek kazandı. Gümüş işlemeli bir kupa ile başlayan bu ilk ödül ile Fenerbahçe müzesinin temelleri de atılmış oldu.

Fenerbahçe Burnu'ndaki sosyal tesislerin açılmasından sonra uzun yıllar kazanılan kupa, şilt ve onurluklar oradaki vitrinlerde sergilenmiştir. Yeni Fenerbahçe Müzesi'nin açılışı, Fenerbahçe Spor Kulübü Müze Tarih ve Arşiv Kurulu Başkanı Sertaç Kayserilioğlu'nun liderliğinde yaklaşık bir yıl süren yoğun çalışmalardan sonra, resmî olarak 19 Ekim 2005 tarihinde yapılmıştır. Aynı tarihten bu yana Fenerbahçe Müzesi'nin müdürlüğünü Fenerbahçe tarihçisi Alp Bacıoğlu yürütmektedir.

6 Mart 2018 tarihi itibari ile Fenerbahçe Efsanesi Stadyum ve Müze Turu adıyla stadyumda turlar düzenlenmeye başlandı. Bir diğer müze ise Türkiye'nin ilk ve tek basketbol müzesi olan Fenerbahçe basketbol müzesidir. Basketbol müzesi Ülker Spor ve Etkinlik Salonu'nda bulunmaktadır.^[3]

Fenerbahçe ilk kupasını 5 Haziran 1910'da İstanbul'un ünlü Rum takımı Strugglers'ı 3-1 yenerek kazandı. Gümüş işlemeli bir kupa ile başlayan bu ilk ödül ile Fenerbahçe müzesinin temelleri de atılmış oldu.

1913 yılında Altıyol ağzındaki lokalde kupa ve heykellerin sayısı 10'a ulaşınca bunlar için küçük bir vitrin satın alındı. 1914 yılında Kuşdili'nde iki katlı ahşap lokale geçildiğinde gitgide zengin bir kimliğe bürünen müze için ikinci katta bir oda ayrıldı. Kazanılan ödülleri koymak için yeni vitrinler yaptırıldı. 1932 yılındaki yangına dek bulununacak Kuşdili lokalinde ödüllere (kupalara) ayrılan bu küçük odanın da bir süre sonra yetmediği, ihtiyacı karşılamadığı görüldü. Kupa, şilt ve vazoların bir kısmı diğer odalara ve alt kattaki büyük salona konmaya başlandı.

Fenerbahçe'nin kupa sayısı 1932 yazı başlarında 150'yi aşmıştı. Ancak kulübün ilk 25 yıllık faaliyetlerinin ve başarısının bir ispatı olan pek çok kupa, şilt ve benzeri ödül 1932 yılının 5 Haziran'ı 6 Haziran'a bağlayan gecesi çıkan bir yangın sonucu kulüp binası ile birlikte yok oldu.

Ancak 1932'den sonra kazanılan her türlü ödülün bugüne değin gelmesi mümkün olmuştur. Fenerbahçe Burnu'ndaki sosyal tesislerin açılmasından sonra uzun yıllar kazanılan kupa, şilt ve onurluklar oradaki vitrinlerde sergilenmiştir. Yeni Fenerbahçe Müzesi'nin açılışı, Fenerbahçe Spor Kulübü Müze Tarih ve Arşiv Kurulu Başkanı Sertaç Kayserilioğlu'nun liderliğinde yaklaşık bir yıl süren yoğun çalışmalardan sonra, resmî olarak 19 Ekim 2005 tarihinde yapılmıştır. Aynı tarihten bu yana Fenerbahçe Müzesi'nin müdürlüğünü Fenerbahçe tarihçisi Alp Bacıoğlu yürütmektedir.

6 Mart 2018 tarihi itibari ile Fenerbahçe Efsanesi Stadyum ve Müze Turu adıyla stadyumda turlar düzenlenmeye başlandı.^[3]

Fenerbahçe Müzesi'nde toplam 13 bölüm vardır:^[1]

• Dünya'da futbolun doğuşu ile ilgili özet belgelerin sunulduğu bir bölüm.
• Fenerbahçe'nin, 1907 yılında Nurizade Ziya Bey başkanlığındaki üç kurucu üye tarafından ilk kuruluş toplantısının gerçekleştirildiği ve mumyalarıyla canlandırıldığı odanın, döneminin eşyaları ile sunulduğu bölüm.
• Fenerbahçe'nin, 1899 tarihindeki "Black Stockings FC" adı altında kuruluş girişimi dahil, günümüze değin her dönemde kullandığı formalar, çoraplar, futbol ayakkabıları, vs. giysi çeşitleri ve meşin topların sergilendiği bölümler.
• Mustafa Kemal Atatürk'ün 3 Mayıs 1918 günü kulübü ziyaretinin ve kulüp şeref defterini imzalama anının (mumyalı olarak) canlandırıldığı bölüm.
• İşgal dönemi sırasında Kurbağalıdere'deki lokalden, cepheye silah kaçırılma anının mumyalarla canlandırdığı bölüm.
• İşgal yıllarında, işgal kuvvetlerine karşı kazanılmış olan ve "Milliyetçi Karşı Çıkış Harekatı"nın ilk simgesi niteliğindeki General Harington Kupası'nın, işgal orduları ile yapılan futbol müsabakalarının orijinal fotoğrafları eşliğinde sergilendiği özel bölüm.
• Fenerbahçe’nin, yeni bulunmuş olan (1329/1913 ve 1339/1923) ilk iki nizamnamesinin asılları ile, Osmanlıca’dan günümüz Türkçesine çevirilerinin sergilendiği özel bölüm.
• Kuruluştan itibaren kulübümüzün tüm şubelerindeki başarılarını simgeleyen kupaların, şiltlerin ve özel madalyaların sergilendiği bölümler.
• Fenerbahçe’nin kuruluşundan itibaren bulunmuş belgelerin, beratların, eski üye kartlarının, eski lisansların ve eski müsabakalardan fotoğrafların tarihi bir sıra içinde sergilendiği bölümler.
• Fenerbahçe ile ilgili, gerek kulüp özel arşivinde yer almış ve gerekse de adları altlarında yazılı özel kişiler tarafından bağışlanmış eski maç biletleri, eski kulüp piyango biletleri ve sair ephemeral materyallerin sunulduğu bölümler.
• Union Club Sahası’ndan Şükrü Saraçoğlu Stadyumu’na kadar, stadın evrelerinin fotoğraf ve maket ile sunulduğu bölüm.
• Eski maç ve gösterilerden filmlerin devamlı olarak sunulduğu "Sinema Odası".
• Kulüp tarihi ile ilgili bilgileri içeren kitapların yer aldığı, "Arşiv ve Kütüphane Bölümü" (Bilgisayar ağı eşliğindeki istatistiki bilgilerin sunulabilmesi için çalışmalar devam etmektedir.)

Fenerbahçe Spor Kulübü Türkiye'de bütün branşlarda en çok kupa kazanan takımlardan biridir.

• Süper Lig (19): 1959, 1960-61, 1963-64, 1964-65, 1967-68, 1969-70, 1973-74, 1974-75, 1977-78, 1982-83, 1984-85, 1988-89, 1995-96, 2000-01, 2003-04, 2004-05, 2006-07, 2010-11, 2013-14
• Türkiye Kupası (7): 1967-68, 1973-74, 1978-79, 1982-83, 2011-12, 2012-13,2022-23
• Süper Kupa (3): 2007, 2009, 2014
• Cumhurbaşkanlığı Kupası (6): 1968, 1973, 1975, 1984, 1985, 1990
• Başbakanlık Kupası (8): 1944-45, 1945-46, 1949-50, 1972-73, 1979-80, 1988-89, 1992-93, 1997-98
• İstanbul Ligleri (16): 1911-12, 1913-14, 1914-15, 1920-21, 1922-23, 1929-30, 1932-33, 1934-35, 1935-36, 1936 -37, 1943-44, 1946-47, 1947-48, 1952-53, 1956-57, 1958-59
• General Harington Kupası (1): 1923
• Millî Küme (6): 1936-37, 1939-40, 1942-43, 1944-45, 1945-46, 1949-50
• Türkiye Futbol Şampiyonası (3): 1933, 1935, 1944
• İstanbul Şildi (4): 1930, 1934, 1938, 1939
• İstanbul Kupası (1): 1945
• Türkiye Spor Yazarları Derneği Kupası (12): 1969, 1973, 1975, 1976, 1978, 1979, 1980, 1982, 1985, 1986, 1994, 1995
• Çalenç Kupası (2): 1976, 1980
• Atatürk Kupası (1964) (1): 1964
• Atatürk Kupası (1998) (1): 1998
• Donanma Kupası (5): 1974,1982, 1983, 1984, 1985
• Spor Toto Kupası (1): 1967
• Balkanlar Kupası (1): 1966-67

• EuroLeague (1): 2016-17
• Türkiye Basketbol Ligi (11): 1990-91, 2006-07, 2007-08, 2009-10, 2010-11, 2013-14, 2015-16, 2016-17, 2017-18, 2021-222023_2024
• Türkiye Basketbol Şampiyonası (3): 1957, 1959, 1964
• Türkiye Kupası (7): 1966-67, 2009-10, 2010-11, 2012-13, 2015-16, 2018-19, 2019-20
• Cumhurbaşkanlığı Kupası (7): 1990, 1991, 1994, 2007, 2013, 2016,2017-18
• İstanbul Erkekler Basketbol Ligi (7): 1954-55, 1955-56, 1956-57, 1962-63, 1963-64, 1964-65, 1965-66
• Basketbol Federasyon Kupası (5): 1954, 1958, 1959, 1960, 1961
• BTGM Kupası (1): 1987-88
• GSGM Kupası (1): 1991-92
• İstanbul İkinci Ligi (2): 1945-46, 1948-49

• Kadınlar EuroLeague (1): 2022-23
• Kadınlar Basketbol Süper Ligi (17): 1998-99, 2001-02, 2003-04, 2005-06, 2006-07, 2007-08, 2008-09, 2009-10, 2010-11, 2011-12, 2012-13, 2015-16, 2017-18, 2018-19, 2020-21, 2021-22, 2022-23
• Kadınlar Türkiye Kupası (basketbol) (13): 1998-99, 1999-00, 2000-01, 2003-04, 2004-05, 2005-06, 2006-07, 2007-08, 2008-09, 2014-15, 2015-16, 2018-19, 2019-20
• Cumhurbaşkanlığı Kupası (12): 1999, 2000, 2001, 2004, 2005, 2007, 2010, 2012, 2013, 2014, 2015, 2019
• Türkiye Şampiyonası (3): 1956, 1957, 1958
• İstanbul Basketbol Ligi: (5): 1955, 1956, 1957, 1958, 1959
• İstanbul Birinci Küme (4): 1981-82, 1984-85, 1988-89, 1989-90
• Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Kupası (1): 1991

• Türkiye Erkekler Voleybol Ligi (5): 2007-08, 2009-10, 2010-11, 2011-12, 2018-19
• Kupa Voley (4): 2007-08, 2011-12, 2016-17, 2018-19
• Voleybol Erkekler Türkiye Süper Kupası (4): 2011, 2012, 2017, 2020
• İstanbul Erkekler Voleybol Ligi (9): 1926-27, 1927-28, 1928-29, 1929-30, 1932-33, 1933-34, 1966-67, 1967-68, 1968-69
• CEV Challenge Kupası (1): 2013-14
• Balkan Kupası (2): 2009-10, 2013-14

• Sultanlar Ligi (6): 2008-09, 2009-10, 2010-11, 2014-15, 2016-17, 2022-23
• İstanbul Kadınlar Voleybol Ligi (10): 1955-56, 1956-57, 1957-1958, 1958-59, 1960-61, 1967-68, 1968-69, 1970-71, 1971-72, 1972-73
• Türkiye Kadınlar Voleybol Şampiyonası (8): 1956, 1957, 1958, 1959, 1960, 1968, 1969, 1972
• Voleybol Kadınlar Türkiye Süper Kupası (4): 2009, 2010, 2015, 2022
• Kupa Voley (4): 2009-10, 2014-15, 2016-17, 2023-24
• CEV Şampiyonlar Ligi (1): 2011-12
• CEV Kupası (1): 2013-14
• Dünya Kulüplerarası Kadınlar Voleybol Şampiyonası (1): 2010

• Türkiye Atletizm Ligi (23): 1987, 1989, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2001, 2003, 2004, 2005, 2006, 2008, 2009, 2012, 2018, 2019, 2020
• Türkiye Kulüplerarası Atletizm Şampiyonası (11): 1952, 1953, 1954, 1957, 1959, 1960, 1961, 1965, 1984, 1985, 1987
• İstanbul Kulüplerarası Atletizm Şampiyonası (24): 1939, 1940, 1943, 1944, 1946, 1947, 1948, 1949, 1950, 1952, 1953, 1954, 1955, 1956, 1957, 1959, 1961, 1962, 1964, 1968, 1984, 1985, 1987, 1988
• Gül Kupası (17): 1939, 1940, 1941, 1944, 1946, 1947, 1949, 1950, 1951, 1952, 1953, 1954, 1955, 1956, 1958, 1959, 1960
• Türkiye Kros Şampiyonası (15): 1954, 1957, 1959, 1963, 1966, 1967, 1972, 1974, 1979, 1980, 1981, 1982, 1983, 1984, 1985
• Türkiye Kros Ligi (3): 1989, 1994, 1995
• İstanbul Kros Şampiyonası (20): 1945, 1954, 1955, 1956, 1957, 1962, 1963, 1965, 1966, 1967, 1968, 1972, 1974, 1979, 1980, 1981, 1982, 1983, 1984, 1985
• Atmalar Ligi (1): 2007
• Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası (3): 1993, 1998, 2009
• Avrupa Genç Erkekler Kros Şampiyonluğu (3): 2009, 2010, 2011

• Türkiye Ligi (9): 1995, 1996, 1997, 1999, 2000, 2009, 2014, 2015, 2020
• Türkiye Şampiyonası (9): 1958, 1959, 1960, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966
• Kros Ligi (2): 1999, 2001
• Türkiye Kros Şampiyonası (1): 1965
• Atmalar Ligi (1): 2007
• İstanbul Şampiyonası (14): 1926, 1956, 1958, 1959, 1960, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1968, 1970
• İstanbul Kros Şampiyonası (3): 1958, 1962, 1965
• Avrupa Genç Bayan Atletizm Şampiyonluğu (2): 2010, 2012

• Türkiye Kulüplerarası Boks Şampiyonası (13): 1987-88, 1989-90, 1994-95, 1996-1997, 1997-98, 1998-99, 2004-05, 2005-06, 2007-08, 2008-09, 2009-10, 2010-11, 2011-12
• Türkiye Şampiyonası (18): 1985-86, 1986-87, 1987-88, 1988-89, 1989-90, 1990-91, 1992-93, 1994-95, 1995-96, 1998-99, 2000-01, 2004-05, 2005-06, 2007-08, 2008-09, 2009-10, 2010-11, 2011-12
• İstanbul Kulüplerarası Boks Şampiyonası (11): 1957-58, 1965-66, 1966-67, 1968-69, 1970-71, 1984-85, 1985-86, 1986-87, 1987-88, 1988-89, 2011-12
• İstanbul Ferdi Boks Şampiyonası Takım Birinciliği (20): 1962-63, 1964-65, 1965-66, 1966-67, 1967-68, 1968-69, 1969-70, 1971-72, 1972-73, 1989-90, 1990-91, 1991-92, 1992-93, 1993-94, 1994-95, 1997-98, 2007-08, 2009-10, 2010-11, 2011-12

• Türkiye Kulüplerarası Boks Birinciliği (3): 2006-07, 2007-08, 2008-09

Wikimedia Commons'ta Fenerbahçe Müzesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Fenerbahçe Spor Kulübü Müzesi 23 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.