İçeriğe atla

Felix Michael Haurowitz

Felix Michael Haurowitz (1 Mart 1896, Prag; † 2 Aralık 1987, Bloomington, Indiana), Çek - Amerikalı biyokimyacıdır.

Yaşamı

Haurowitz 1930'dan itibaren Prag'daki Charles Üniversitesi'nde fizyolojik kimya profesörüydü. 1938'de Münih Anlaşması Hitler'in diplomatik zaferini getirdiğinde Kopenhag'daki Carlsberg Laboratuvarı'nda Albert Fischer ile bulunuyordu. Almanya'ya geçen Haurowitz buradan da askeri doktor olarak görev yaptığı CSR'ye (Çek Slovak Federatif Cumhuriyeti) geri döndü. Ailesi, Avusturya'nın işgali sırasında Yahudilerin yaşadıklarını hatırlayarak her an teyakkuzdalardı. Artık “Alman” olarak bilinen Charles Üniversitesi, 1938 sonbaharında, Haurowitz de dahil olmak üzere, “Aryan olmayan” çok sayıda çalışanını, daha önce alınmış herhangi bir vatanseverlik ödülünü tanımadan işten çıkardı. Prag'ın işgalinden iki hafta sonra Felix Haurowitz ailesi ile birlikte İstanbul'a göç etti. İstanbul Üniversitesi'nde Nisan 1939'da profesör ve Biyolojik ve Tıbbi Kimya Enstitüsü şefi oldu. Haurowitz işine şevkle sarıldı. Yeni bir şeyler yaratarak geçmişi geride bırakmaya kararlıydı. Erken bir aşamada aldığı dil dersleri ve dil yeteneği sayesinde, daha iki sömestr sonra, kendisini can kulağıyla dinleyen öğrencilerine kendi anadillerinde ders verebildi. Ayrıca gerekli ders kitaplarını da ülkenin dilinde yazabildi. 1946'da Regina Haurowitz, çiftin iki çocuklarıyla beraber ABD'ye gitti. Felix Haurowitz, önce konuk profesör olarak ABD'ye gittikten sonra, İstanbul'daki ikinci beş yıllık sözleşmesinin de sona ermesinin ardından, 1948'de Indiana Üniversitesi'nden gelen çağrıyı kabul etti ve 1968 yılında emekli olana kadar bu üniversitede ders verdi.[1]

Protein biyokimyası ve bağışıklık sistemi üzerinde önemli çalışmalar yaptı. Anton Breinl ile birlikte 1930'da bir antikor oluşumu teorisi geliştirdi.

1925'te Max Perutz'un kuzeni Regina Perutz ile evlendi. Haurowitz 1920'lerden beri hemoglobin üzerinde çalışıyordu. 1937'de Perutz ile tanıştığında Haurowitz, Perutz'un hemoglobine daha yakından çalışmasını önerdi.

1956'da Leopoldina'ya kabul edildi ve 1960'ta Paul Ehrlich ve Ludwig Darmstaedter Ödülü'ne layık görüldü. 1970'te Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'ne, 1975'te Ulusal Bilimler Akademisi'ne seçildi .

Eserleri

  • Biochemie des Menschen und der Tiere (1925)
  • Fortschritte der Biochemie (1932)
  • Chemistry and Biology of Proteins (1949)
  • Immunochemistry and the Biosynthesis of Antibodies (1950)
  • Biochemistry: an Introductory Textbook. New York: J. Wiley & Sons, Inc., 1955.

Okuma

  • Lexikon der Naturwissenschaftler. Berlin 2004.

Fazlası

  • Alois Kernbauer: Felix Haurowitz und Zdenko Stary. Zwei aus Altösterreich stammende Biochemiker von Weltrang und deren Wirken an der deutschen Universität in Prag, in der Türkei und in den USA. In: Türk Tip Tarihi Yilligi. Acta Turcica Historiae Medicinae IV: Verhandlungen des Symposions über die Universitätsreform von Atatürk und die Medizin zu dieser Zeit. 25. Oktober 1996. Hrsg. v. Arslan Terzioglu, Erwin Lucius, Istanbul 1997, S. 59–67.
  • Şablon:Munzinger

Dış bağlantılar

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ İstanbul’a Sığınanlar Almanya’ya Renk katanlar, Faruk Şen. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Ord. Prof. Dr. Sedat Alp, Türkiye'nin ilk hititoloğu olan tarihçi ve arkeolog Türk akademisyen ve akademik idareci. 1982-1983 yılları arasında Türk Tarih Kurumu başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Walther Bothe</span> Alman nükleer fizikçi, Nobel Ödülünü Max Born ile paylaştı

Walther Wilhelm Georg Bothe, 1954'te Max Born ile Nobel Fizik Ödülü'nü paylaşan bir Alman nükleer fizikçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Heinrich Mann</span>

Luiz Heinrich Mann Alman yazardır. Eserlerinde toplumsal konuları ele almıştır. Özellikle 2. Wilhelm dönemindeki Alman toplumunun otoriter yapısını sert şekilde eleştirmesiyle tanınmıştır. Thomas Mann'ın ağabeyidir.

<span class="mw-page-title-main">Jurij Brezan</span>

Jurij Brězan Sorb yazar. Sorb dilinin yanı sıra Almanca da yazdığı roman, öykü ve çocuk kitapları toplam 25 dile çevrildi.

<span class="mw-page-title-main">Arif Müfid Mansel</span> Arkeolog

Arif Müfid Mansel Türk arkeolog ve akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Feodor Felix Konrad Lynen</span>

Feodor Felix Konrad Lynen, Alman biyokimyacı.

Bruno Julius Florian Taut, Alman mimar ve şehir plancısı. Türkiye'de Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nin (1937-39), Ankara Atatürk Lisesi'nin (1937-40), Atatürk'ün katafalkının (1938), Trabzon Fen Lisesi (1938) ve Cebeci Ortaokulu'nun (1938-39) planlarını çizen mimardır.

Nasyonal sosyalizm döneminde tehdit altındaki yüzlerce kişi Nazi Almanyası'ndan Türkiye'ye sığınmacı olarak geldi. Naziler tarafından yurttaşlıktan atılanlar veya başka nedenlerle vatansız olanların pasaportlarına kısmen "heimatlos" damgası vuruldu. Bu da sığınmacı statüsüyle eş anlamlıydı ve Türkçeye "haymatlos" terimi olarak girdi.

<span class="mw-page-title-main">Albrecht Kossel</span>

Ludwig Karl Martin Leonhard Albrecht Kossel Alman biyokimyacı ve genetik çalışmalarının öncüsü bilim insanı. Biyolojik hücrelerin genetik materyali olan nükleik asitlerin kimyasal bileşiminin belirlenmesinde yaptığı çalışmalarla 1910 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Konstantin Josef Jireček</span>

Konstantin Josef Jireček, Çek tarihçi, diplomat ve Slavist.

<span class="mw-page-title-main">Walther Kranz</span>

Walther Kranz, Alman klasik filolog ve felsefe tarihçisidir.

Şinasi Tekin, Türk etnolojisi uzmanı, Türkolog ve dilbilimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Karl Mannheim</span>

Karl Mannheim, 20. yüzyılın ilk yarısında çalışmalarını yürütmüş Macar-Alman sosyolog ve düşünür. Bilgi sosyolojisinin kurucularından biri olduğu kadar klasik sosyolojide de kilit bir figürdür. Mannheim en çok, kısmî ve toplam ideolojileri birbirinden ayırdığı, belirli sosyal gruplara özgü kapsamlı dünya görüşlerini ve ayrıca mevcut sosyal düzenlemeler için modası geçmiş destek sağlayan ideolojileri temsil ettiği Ideology and Utopia (1929-1936) adlı kitabıyla tanınır.

Hans Freyer muhafazakâr Alman sosyolog ve filozoftur.

Alfons Maria Schneider Alman arkeologu ve İstanbul tarihi uzmanı.

<span class="mw-page-title-main">Felix Weltsch</span>

Felix Weltsch , Almanca konuşan Yahudi kütüphaneci, filozof, yazar, editör, yayıncı ve gazeteci. Max Brod ve Franz Kafka'nın yakın bir arkadaşı ve Bohemya'daki en önemli Siyonistlerden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Felix Klein</span> Alman matematikçi, Erlangen Programının yazarı (1849-1925)

Christian Felix Klein, grup teorisi, karmaşık analiz, Öklid dışı geometri ve geometri ile grup teorisi arasındaki ilişkiler üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan Alman matematikçi ve matematik eğitimcisi. Klein'ın geometrileri temel simetri gruplarına göre sınıflandıran 1872 Erlangen programı, döneminin matematiğinin büyük kısmının etkili bir senteziydi.

Hans Winterstein, Alman fizyologdur. 1941'den itibaren de Türk vatandaşı olmuştur. 1911'den 1927'ye kadar Rostock'ta, 1927'den 1933'e kadar Breslau'da ve 1934'ten 1953'e kadar Türkiye'de İstanbul Üniversitesi'nde çalıştı. 1956'dan itibaren Münih Üniversitesi'nde misafir profesör olarak bulundu.

Leo Brauner Avusturyalı-Alman bir botanikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Leo Perutz</span>

Leopold Perutz Avusturyalı bir romancı ve matematikçiydi. Prag'da doğdu ve bu nedenle Avusturya-Macaristan İmparatorluğu vatandaşıydı. Filistin'e göç ettiği 1938'deki Nazi Anschluss'una kadar Viyana'da yaşadı.