İçeriğe atla

Feliks Dzerjinski Heykeli

Koordinatlar: 55°44′07″K 37°36′33″D / 55.73528°K 37.60917°D / 55.73528; 37.60917
Feliks Dzerjinski Heykeli
Lubyanka Binası önünde, 1991
Koordinatlar55°44′07″K 37°36′33″D / 55.73528°K 37.60917°D / 55.73528; 37.60917{{#coordinates:}}: sayfa başına birden fazla birincil etiket olamaz
KonumMuzeon Sanat Parkı, Moskova
TasarlayanYevgeny Vuchetich
Grigory Zakharov
İnşa eden SSCB
TürHeykel
MalzemeGranit, Çelik
Açılış tarihi20 Aralık 1958
AdandığıFeliks Dzerjinski
Yıkılma tarihi23 Ağustos 1991

Felix Dzerzhinsky Heykeli (Rusça: Памятник Дзержинскому), Bolşevik devrimci ve ilk iki Sovyet devlet güvenliği gizli polis teşkilatı olan Çeka ve OGPU'nun başkanı Felix Dzerzhinsky'yi (1877–1926) adına yapılmıştır. Grigory Zakharov ve Yevgeny Vuchetich'in yaptığı heykel, 1958 yılında Moskova'daki Dzerzhinsky Meydanı'nda Lubyanka Binası'nın önüne dikildi.

1918'de, Lubyanska Meydanı'ndaki binalarda, kurucusu ve ilk başkanı Felix Dzerzhinsky olan ve daha sonra orada bulunan diğer devlet güvenlik gizli polis teşkilatlarına başkanlık eden Tüm Rusya Olağanüstü Komisyonu bulunuyordu. 1926 sonbaharında, Dzerzhinsky'nin ölümünden kısa bir süre sonra, Lubyanka Meydanı, Moskova Kent Konseyi Başkanlığı'nın kararıyla Dzerzhinsky Meydanı olarak yeniden adlandırıldı.[1]

Anıtın inşaatına Temmuz 1958'de Yevgeny Vuchetich tarafından yapılan heykel ve Grigory Zakharov'un genel tasarımıyla başlandı. Anıt, 1958 yılında, Sovyet güvenlik servislerini barındıran Lubyanka Binası önüne dikildi.

22 Ağustos 1991 akşamı, Devlet Acil Durum Komitesi'nin gerçekleştirdiği darbe girişiminin başarısızlıkla sonuçlanmasından kısa bir süre sonra, binlerce kişi Lubyanka Meydanı'ndaki KGB binasının etrafında toplanmaya başladı ve Dzerzhinsky'nin heykelini devirmek için toplandı. İnsanlar kaidenin üzerine "cellat", "deccal", "Feliks'in işi bitti" sözcüklerini ve Rus Ortodoks Kilisesi'nin sembolünü astılar.[2][3][4] Aynı günün akşamı Moskova Kent Konseyi başkan yardımcısı Sergei Stankevich kalabalığa hitap etti ve Moskova Kent Konseyi'ne anıtın kaldırılması yönünde bir karar sundu. Daha sonra bir inşaat vinciyle sökülerek Tretyakov Galerisi'nin yeni binasının yakınındaki çorak araziye götürüldü. 1992 yılında anıt, Sovyet döneminden kalma diğer anıtların toplandığı Muzeon Sanat Parkı'na törensiz bir şekilde yerleştirildi.[5]

Yıllar boyunca, özellikle kendisi de eski bir KGB ajanı olan Vladimir Putin'in 2000 yılında Rusya'nın başkanı olmasından sonra, Dzerzhinsky heykelini Lubyanka Meydanı'na iade edilip edilmeyeceği konusunda tartışmalar yaşandı. Sonunda heykelin bire bir kopyası Rus Dış İstihbarat Teşkilatı karargâhının önüne 11 Eylül 2023'te dikildi.[6]

Kaynakça

  1. ^ "Что известно о дискуссии вокруг памятника на Лубянской площади". ТАСС. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  2. ^ "Памятник Дзержинскому в Москве. Досье". ТАСС. 25 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  3. ^ "Неизвестные факты о памятнике Дзержинскому". www.mk.ru. 24 Haziran 2015. 13 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  4. ^ КАФТАН, Лариса (18 Ağustos 2011). "Сергей Станкевич, советник президента Бориса Ельцина по политическим вопросам: "Над бушующей толпой висел 26-тонный Феликс Дзержинский"". kp.ru. 13 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024. 
  5. ^ Yaffa, Joshua (17 Temmuz 2020). "What the Removal of a K.G.B. Statue Can Teach America". The New Yorker. 20 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2024 – www.newyorker.com vasıtasıyla. 
  6. ^ "Statue of founder of Soviet secret police unveiled in Moscow". theguardian.com. 11 Eylül 2023. 11 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">KGB</span> Sovyetler Birliğinin istihbarat ve gizli servisi

KGB, Devlet Güvenlik Komitesi, Sovyetler Birliği'nin istihbarat ve gizli servisidir. İlk olarak 1918 yılında Çeka adıyla kurulan teşkilat pek çok kez isim değişikliğine maruz kalmış ve son olarak 13 Mart 1954'te KGB adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çeka</span> Sovyet Gizli Polis Birimi

Çeka, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin ilk istihbarat ve güvenlik teşkilatı. Resmî ismi Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyine bağlı Tüm Rusya Karşı-Devrim ve Sabotajla Mücadele Olağanüstü Komisyonu şeklindedir. 1917 Ekim Devrimi'nden sonra 20 Aralık 1917 tarihinde Vladimir Lenin ve daha sonra Feliks Dzerjinski tarafından yayınlanan bir kararname ile kuruldu. 1922'den sonra Çeka birçok kez yeniden yapılanmaya uğradı. Sovyet rejiminin karşı-devrimci faaliyetlerin saldırılarına karşı ayakta kalması için hayati önem arz eden bir siyasi-askerî kuvvet hâline geldi. 1921 yılında Çeka'nın bir parçası olan Cumhuriyetin İç Savunması için Birlikler adıyla kurulan örgüt 200.000 kişiden oluşmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">1991 Sovyetler Birliği darbe girişimi</span> Sovyetler Birliği hükûmeti üyesi bir grup tarafından yapılan başarısız darbe girişimi

1991 Sovyetler Birliği darbe girişimi, Sovyetler Birliği hükûmeti üyesi bir grubun ülkede denetimi Sovyet Cumhurbaşkanı Mihail Gorbaçov'dan alma teşebbüsüdür. Darbeciler Sovyetler Birliği Komünist Partisinin sol kanadında yer almakta ve Gorbaçov'un reform programının çok ileri gittiğini düşünerek yeni imzalanacak olan birlik antlaşmasının ülkenin sonunu getirdiğine kanaat getirmişlerdi. Darbe sadece 3 gün sürdükten sonra Gorbaçov tekrar iktidara dönse de olay Sovyetler Birliği'ndeki dengeleri altüst edecek ve hem ülkenin hem de SBKP'nin sonunu getirecektir.

<span class="mw-page-title-main">Mesrop Maştots Caddesi</span> Erivanda bir cadde

Mesrop Maştots Caddesi ya da kısacası Maştots Caddesi, Ermenistan'ın başkenti Erivan'ın başlıca trafik yollarındandır. Erivan'ın merkez ilçesi olan Kentron'da bulunan Zafer Köprüsü'nün güneyinden Matenadaran yakınlarına kadar geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İlk Kurşun Anıtı</span> İzmir, Türkiyede bir anıt

İlk Kurşun Anıtı, 15 Mayıs 1919'da İzmir'in İşgali sırasında öldürülen gazeteci Hasan Tahsin anısına İzmir'de Konak Meydanı'na 1974 yılında dikilmiş anıttır.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Lenin heykelleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Sovyetler Birliği zamanından beri birçok şehirde Vladimir Lenin'in heykelleri bulunmaktadır. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra heykeltıraşlarından izin almaksızın birçoğu kırılmış ve tahrip edilmiştir. Daha öncelerinde de post-komünizm ülkeleri olan Baltık devletlerindede bu tip olaylar yaşanmıştır. Hâlen daha bazı eski Sovyet ülkelerinde heykeller durmakta ya da yenileri yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet Savaş Anıtı (Treptower Parkı)</span>

Sovyet Savaş Anıtı veya Kurtarıcı Savaşçı Heykeli, Berlin'deki Treptower Parkı'nda yer alan savaş anıtı. Sovyet mimar Yakov Belopolskiy ve Sovyet heykeltıraş Yevgeniy Vuçetiç tarafından tasarlanmış olup elinde birer kılıç ile çocuk tutan, Nazilerin sembolü olan Svastika sembolünün parçalanmış hali üzerinde yer alan bir Sovyet askerini tasvir eder. Yaklaşık 12 m uzunluğunda ve 70 ton ağırlığındaki anıtın bulunduğu meydanda ayrıca Berlin Muharebesi'nde ölen yaklaşık 7 bin Sovyet askerinin mezarları da bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Sarayı</span>

Sovyetler Sarayı, tasarımı Sovyet mimar Boris İofan tarafından hazırlanan ve resmen kabul edilen yapı. 1937 yılında başlanan proje, Nazi Almanyası'nın 1941 yılında Sovyetler Birliği'ne saldırması sebebiyle sonlandırılamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lubyanka Binası</span>

Lubyanka Binası,, Moskova'daki Lubyanka Meydanı'nda bulunan neo-barok tarzında bina. Eskiden KGB Genel Merkezi olarak hizmet vermiş ve KGB ile adı özdeş olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Geri Cephe Anıtı</span> Rusyada bulunan bir kahramanlık anıtı

Geri Cephe Anıtı, Rusya'nın Magnitogorsk kentinde bulunan Stalingrad Muharebesi anısına dikilen anıt. Savaş döneminde bu şehirde verilen kahramanlık mücadelesi anısına ve bu şehirdeki fabrikalarda savaş için lojistik destek sağlayan Sovyet işçilerine atfen dikilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lenin Anıtı (Volga-Don Kanalı)</span>

Volga-Don Kanalı'ndaki Lenin Anıtı, Volga Nehri'ndeki Volga-Don Kanalı'nın girişinde yer alan Sovyetler Birliği'nin kurucusu Vladimir Lenin'e adanılan anıt. Volgograd'da yer alan heykel dünyanın en yüksek heykellerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Uzayın Fethi Anıtı</span>

Uzayın Fethi Anıtı, 1964 yılında Moskova'da Sovyetler Birliği'nin uzay çalışmalarındaki başarıları anısına dikilen anıt. Rusya Fuar Merkezi'nin ana girişinin ileri bölgesinde yer alan ve titanyumdan yapılan anıt 77° eğiminde ve 107 metre yüksekliğindedir. Hemen önünde Kozmonotlar Anıt Müzesi yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Çehov Anıtı</span>

Çehov Anıtı, G. A. Zakharov tarafından tasarlanan, Taganrog'daki Çehov Meydanı'nda yer alan, Anton Çehov anısına dikilemiş anıt. 29 Ocak 1960 tarihinde, yazarın 100. doğum yıldönümü vesilesiyle açılışı gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yuri Dolgoruki Heykeli</span>

Yuri Dolgoruki Heykeli, Moskova'da Vladimir-Suzdal Knezliğinin "şehrin kurucusu Yuri Dolgoruki'nin şerefine" yapılan anıtsal bir heykeldir. 1954'te Tverskaya Meydanı'nda Moskova Belediye Başkanı'nın önünde kurulmuştur. General Skobelev'in binicilik heykelinin yerini alan heykel SSCB ve Moskova'nın simgelerinden biri haline geldi. Bu heykel hakkında yeterince Moskova şehrin folklor hikâyesi var.

Sovyet gizli polis teşkilatlarının zaman içinde devamlılıkları vardı. Ekim Devriminden sonra Vladimir Lenin'in 20 Aralık 1917 tarihli kararıyla oluşturulan ilk gizli polise "Çeka" (ЧК) adı verildi. Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrasında KGB'nin ardılı konumundaki Rusya Federal Güvenlik Servisi'nde çalışanlar hâlâ gayriresmî olarak Çekist olarak adlandırılmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Kryuçkov</span>

Vladimir Aleksandroviç Kryuçkov, Sovyet devlet adamı. Sovyetler Birliği İstihbarat ve Devlet Güvenlik Komitesi KGB'nin 1988-1991 yıllarında görev yapmış başkanı. Politbüro üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Solovetsky Taşı</span> Rusya, Moskova, Lubyanka Meydanındaki anıt

Solovetsky Taşı, Moskova'daki Lubyanka Binası önünde kalan bir anıttır. Anıt, Sovyet Gulag adlı kamplardan bir tanesinin de bulunduğu Solovetsky Adaları'ndan getirilen geniş taşlardan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Tüm-Birlik Devlet Siyasi İdaresi</span>

Tüm-Birlik Devlet Siyasi İdaresi veya resmi adıyla Halk Komiserleri Konseyi Birleşik Devlet Siyasi İdaresi, Obyedinyonnoye gosudarstvennoye politiçeskoye upravleniye pri SNK SSSR; kısaca ОГПУ (OGPU), 1923'ten 1934'e kadar faaliyet yürüten Sovyetler Birliği'nin gizli polis servisi.

<span class="mw-page-title-main">Zurab Tsereteli</span>

Zurab Konstantinoviç Tsereteli, büyük ölçekli ve zaman zaman tartışmalı anıtlarıyla tanınan bir Gürcü-Rus ressam, heykeltıraş ve mimardır. Tsereteli, 1997'den beri Rusya Sanat Akademisi Başkanı olarak görev yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Muzeon Sanat Parkı</span>

Muzeon Sanat Parkı, Moskova'daki Krymsky Val binasının dışında, Tretyakov Galerisi ve Merkezi Sanatçılar Evi'nin modern sanat bölümünde bulunan bir parktır. Park Kultury ile Oktyabrskaya metro istasyonları arasında yer almaktadır. Rusya'nın en büyük açık hava heykel müzesi olup, koleksiyonunda şu anda 1.000'in üzerinde sanat eseri bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.