İçeriğe atla

Feleknas Uca

Feleknas Uca
Uca, 2004
Türkiye Büyük Millet Meclisi
25, 26 ve 27. Dönem Milletvekili
Görev süresi
23 Haziran 2015 - 14 Mayıs 2023
Seçim bölgesiHaziran 2015 - Diyarbakır
Kasım 2015 - Diyarbakır
2018 - Batman
Avrupa Parlamentosu Milletvekili
Görev süresi
13 Haziran 1999 - 7 Haziran 2009
Kişisel bilgiler
Doğum 17 Eylül 1976 (48 yaşında)
Aşağı Saksonya, Celle, Batı Almanya
Partisi Demokratik Sosyalizm Partisi (1999-2007)
Sol Parti (2007-2009)
Halkların Demokratik Partisi (2015-günümüz)
Dini Ezidilik
Resmî site http://www.feleknasuca.de/

Feleknas Uca (d. 17 Eylül 1976),[1] Yezidi asıllı Türk siyasetçidir.[2] 1999'dan 2009'a kadar Almanya'dan Avrupa Parlamentosu üyesiydi ve Die Linke'de görev yaptı. Feleknas Uca, Ocak 2005 Irak parlamento seçimlerine kadar dünyanın tek Yezidi parlamenteriydi. Haziran 2015'te Diyarbakır'dan milletvekili seçildi.[3]

Yaşamı

Feleknas Uca, 17 Eylül 1976'da Batı Almanya'nın Aşağı Saksonya eyaletinin Celle kentinde, aslen Türkiye göçmeni bir Yezidi ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.[1] Doktor asistanı olarak staj yapmadan önce Celle'deki kapsamlı okuldan mezun oldu ve Abitur'unu uzaktan eğitimle tamamladı. 2010 yılında kadın ve çocuk haklarına odaklanan Feleknas Uca Vakfı'nı kurdu. Uca aynı zamanda Terre des Femmes'in yerel sözcülüğünü de üstlenmiştir.[4] Temmuz 2014'e kadar Celle'de yaşayan Feleknas Uca, daha sonra Türkiye, Diyarbakır'a taşınmıştır.

Siyasi kariyeri

Avrupa

1999 yılında 22 yaşındayken Demokratik Sosyalizm Partisinin ulusal listesinde altı sıradan beşinci olarak Avrupa Parlamentosuna seçildi. 5. Avrupa Parlamentosunda (1999-2004) Parlamentonun Kültür, Eğitim ve Medya ve Fırsat Eşitliği komitelerinde yer aldı.[5] Türkiye'deki Kürt yanlısı gruplarla yakın ilişkilerini sürdürdü. AB-Türkiye ortak parlamento komitesinin bir üyesiydi.

PDS'nin 6. Avrupa Parlamentosu (2004-2009) seçimleri için aday belirleme sürecinde Uca, PDS ulusal listesinde yedinci sıraya gerileyerek koltuğunu ciddi bir baskı altında bıraktı. Ancak seçimlerde son başarılı sıradan geri döndü.[6]

Avrupa Parlamentosunda görev yaparken, Kürt yanlısı tutumları nedeniyle Türkiye'de tartışmalara neden oldu. 2005 yılında Demokratik Halk Partisi (DEHAP), Uca'nın Kürtçe yaptığı ve seçim barajının %10'dan düşürülmesi, genel af ilan edilmesi ve tüm askerî eylemlerin askıya alınması çağrısında bulunduğu bir konuşma nedeniyle Türk polisi tarafından soruşturuldu.

Uca 2009 yılında Avrupa Parlamentosundan ayrıldı. 2012 yılında, Türkiye'deki cezaevlerinde bulunan Kürt mahkûmlara çok sayıda B1 vitamini götürmeye çalıştığı için İstanbul Havalimanı'nda gözaltına alındı ve Almanya'ya sınır dışı edildi.[7]

Türkiye

Haziran 2015 Türkiye genel seçimlerinde Diyarbakır'da HDP listesinden milletvekili seçilen Uca, Batman'dan seçilen Ali Atalan ile birlikte TBMM'deki ilk Yezidi milletvekilleri olmuşturlar. Mecliste, Türkçesinin iyi olmaması ve bu yüzden Kürtçe yemin etmek istemesi kamuoyunda tartışma konusu olmuştur.[8] 23 Haziran 2015 tarihinde meclis yeminini Türkçe olarak etmiştir.

Kasım 2015 Diyarbakır ve 2018 genel seçimlerinde Batman milletvekili adayı olmuş ve seçilmiştir.

Siyasi pozisyon

Kürt siyaseti

2015'te Cizre'deki sokağa çıkma yasağı sırasında Cizre'ye yürüyen milletvekili heyetinin bir üyesiydi. Kürt dilinin kullanımını desteklemekte, Kürtçe tiyatro oyunlarının, etkinliklerin yasaklanmasına ve Kürtçe eğitim veren kişilerin gözaltına alınmasına karşı çıkmaktadır.[9] Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) tarafından yönetilen belediyelerde uygulanan eşbaşkanlık sistemini desteklemekte ve BDP'nin seçilmiş belediye başkanları yerine devletin atadığı kayyumların belediye başkan vekili olarak görev yapmasını kınamaktadır.[10]

Dış siyaset

AB-Türkiye ortak heyetinin Türkiye üyesi[11] ve HDP'nin dış ilişkiler eş sözcüsüdür.[12] Suriye Kürdistanı'nda Demokratik Birlik Partisi (PYD) liderliğindeki özerk hükümeti desteklemektedir.[13] Ayrıca Irak'ta IŞİD'e (İD) karşı Yezidileri savundukları için PKK'ya minnettardır.[13]

Yasal kovuşturma

2017 yılında terör propagandası yapmaktan yargılanmıştır.[14] Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Bekir Şahin, 17 Mart 2021 tarihinde Anayasa Mahkemesinde Uca ve diğer 686 HDP'li siyasetçi için beş yıl siyasi faaliyet yasağı talep eden bir dava açtı.[15] Dava, HDP'nin PKK ile örgütsel bağlantısı olduğu iddiasıyla kapatılması talebiyle birlikte açıldı.[15][16]

Kişisel yaşamı

Çok iyi derecede Almanca, Kürtçe ve orta derecede İngilizce bilmektedir.

Kaynakça

  1. ^ a b "Avrupa Parlamentosu resmî sitesi". 19 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2009. 
  2. ^ "Halkların Bahçesi adını yakıştırdığı meclisin ilk Ezidi milletvekili FELEKNAS UCA". cumhuriyet.com.tr. 3 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2020. 
  3. ^ "European Agenda Summit 2008". 2 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2008. 
  4. ^ "Ex-Politikerin Feleknas Uca gründet eigene Stiftung". CZ – Cellesche Zeitung (Almanca). 13 Haziran 2010. 13 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2020. 
  5. ^ "5th parliamentary term | Feleknas UCA | MEPs | European Parliament". www.europarl.europa.eu (İngilizce). 12 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2019. 
  6. ^ "6th parliamentary term | Feleknas UCA | MEPs | European Parliament". www.europarl.europa.eu (İngilizce). 12 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2019. 
  7. ^ "Feleknas Uca sınır dışı edildi". Cumhuriyet. 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2023. 
  8. ^ "Ezidi vekil Uca Türkçe öğreniyor, Milliyet Gazetesi, 6 Haziran 2015". 12 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2015. 
  9. ^ "In protest of ban on Kurdish, HDP deputy reads out same speech in Kurdish and German". Bianet. 13 Aralık 2021. 13 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2021. 
  10. ^ Fornies, David (21 Aralık 2016). ""Either in Parliament or under arrest, I will go on with our struggle"". Nationalia. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2021. 
  11. ^ "Partnerdelegation | Mitglieder | D-TR | Delegationen | Europäisches Parlament". www.europarl.europa.eu (Almanca). 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2019. 
  12. ^ "'İzmir attack is a result of government's criminalization policy against HDP'". Bianet. 18 Haziran 2021. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ a b Bachmann, Anita (1 Nisan 2017). ""Erdogan werden nicht einmal die Gerichte stoppen"". Der Bund (Almanca). ISSN 0774-6156. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2021. 
  14. ^ "Feleknas Uca on trial for Cemil Bayık's comments on ANF". ANF News (İngilizce). 12 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2019. 
  15. ^ a b "HDP indictment seeks political ban for 687 members, including Demirtaş, Buldan and Sancar". Bianet. 29 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021. 
  16. ^ "Turkish prosecutor seeks political ban on 687 pro-Kurdish politicians". www.duvarenglish.com. Gazete Duvar. 18 Mart 2021. 12 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Feleknas Uca ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

Şerafettin Elçi, Kürt avukat ve siyasetçi. Katılımcı Demokrasi Partisi kurucu genel başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Ertuğrul Kürkcü</span> Türk siyasetçi

Ertuğrul Kürkcü, Türk sosyalist aktivist, yayıncı ve yazar. Halkların Demokratik Partisi (HDP) Onursal Başkanı, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Onursal Üyesi ve İlerici Enternasyonal Danışma Kurulu Üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Dengir Mir Mehmet Fırat</span> Türk avukat, çiftçi, ihracatçı ve siyasetçi

Dengir Mir Mehmet Fırat Türk avukat, çiftçi, ihracatçı ve siyasetçidir. 5 dönem milletvekilliği yapmış olan Fırat; DYP ve AK Parti'nin kurucularından, eski genel başkan yardımcılarındandı. DYP'den bir, AK Parti ve HDP'den ikişer dönem milletvekili seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Selim Sadak</span>

Selim Sadak, Kürt asıllı Türk politikacı. Kürt milliyetçi önderlerindendir.

TRT Kurdî, 25 Aralık 2008'de test yayımına başlayan kamusal çok dilli televizyon kanalı. Kanal, 1 Ocak 2009'da Türkiye Radyo Televizyon Kurumuna bağlı olarak normal yayınına başlamıştır. "Türkiye'nin zenginliğini ve renklerini ekrana taşıma" amacıyla kurulmuştur. 10 Ocak 2015 tarihinde ise kuruluş adı olan TRT 6, TRT Kurdî olarak değiştirilmiştir. Kanal, Türkiye'deki Kürt nüfusu tarafından -Hükûmetin propaganda aracı olma suçlamaları da dâhil olmak üzere- çeşitli gerekçelerle çoğunlukla eleştiriyle karşılandı. Kürtlerle 2018'de TRT Kurdî hakkında yapılan bir anket, çoğunluğun (%59) kanala güvenmediğini gösterdi. 1 Ocak 2009 tarihinde TSİ 19:00'da resmi açılışına İstiklâl Marşı başlayan kanalın ilk programında Nilüfer Akbal ve Rojin sunuculuğunu yapmıştır. İlk programda Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kanala ilişkin mesajları Kürtçe dublaj ve Türkçe alt yazıyla yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Kürtleri</span> Türkiyede yaşayan Kürtler

Türkiye Kürtleri, Türkiye sınırları içinde yaşayan ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan en büyük ikinci etnik ve kültürel gruptur. Çeşitli tahminlere göre Kürtler, Türkiye nüfusunun %15 ila %20'sini oluşturmaktadırlar ve toplam sayıları 12,5 milyon ila 15 milyon arasındadır. Yoğun olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde olmakla birlikte, ülkenin çeşitli illerinde Kürtler yaşamaktadır. Bazı Kürtler tarafından bu bölgeler Kuzey Kürdistan olarak adlandırılsa da, bu adlandırma çeşitli tartışmalara sebep olmakta ve resmî olarak kabul edilmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Halkların Demokratik Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Halkların Demokratik Partisi, 15 Ekim 2012 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "HDP" şeklindedir. Simgesi gövde bölümü iki adet elden oluşan ağaç tasviridir. Eş genel başkanları Cahit Kırkkazak ve Sultan Özcan'dır.

<span class="mw-page-title-main">İmam Taşçıer</span> Türk politikacı

İmam Taşçıer, Kürt asıllı Türk siyasetçi ve öğretmen. TBMM 25, 26 ve 27. dönem Diyarbakır milletvekilidir.

<span class="mw-page-title-main">Berdan Öztürk</span> Türk politikacı

Berdan Öztürk, Kürt asıllı Türk avukat ve siyasetçi. TBMM 25, 26, 27 ve 28. dönem milletvekili.

<span class="mw-page-title-main">Dirayet Taşdemir</span> Türk politikacı

Dirayet Taşdemir, Kürt siyasetçi ve Halkların Demokratik Partisi (HDP) milletvekili. 25, 26 ve 27. dönem Ağrı milletvekilidir.

<span class="mw-page-title-main">Ayşe Acar Başaran</span> Türk politikacı

Ayşe Acar Başaran, Kürt asıllı Türk avukat ve siyasetçi. Haziran 2015, Kasım 2015 ve 2018 Türkiye genel seçimlerinde Halkların Demokratik Partisi (HDP) Batman milletvekili olarak meclise girdi. Şubat 2020'deki 4. HDP Parti Konferansı'nda HDP Kadın Meclisi sözcülüğüne getirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Zeydan</span> Van Büyükşehir belediye başkanı

Abdullah Zeydan, Kürt asıllı Türk mimar, siyasetçi, Hakkâri eski milletvekili ve mevcut Van Büyükşehir Belediye başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Hişyar Özsoy</span> Türk politikacı

Hişyar Özsoy, Kürt asıllı Türk akademisyen ve siyasetçi. TBMM 25, 26 ve 27. dönem milletvekilidir.

Türkiye'de Kürtlere yönelik insan hakları ihlâlleri, Türkiye'de yaşayan Kürtlere karşı işlenmiş olan insan hakkı ihlallerini incelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Leyla Güven</span> Kürt asıllı Türk siyasetçi

Leyla Güven, Kürt asıllı Türk siyasetçi.

Musa Farisoğulları, Kürt kökenli Türk siyasetçi. TBMM 27. dönem Diyarbakır milletvekilidir.

<span class="mw-page-title-main">Salihe Aydeniz</span> Türk siyasetçi

Salihe Aydeniz, Kürt asıllı Türk siyasetçi; 27. dönem Diyarbakır, 28. dönem Mardin milletvekilidir.

Semra Güzel, Kürt asıllı Türk doktor ve siyasetçi. TBMM 27. dönem HDP Diyarbakır milletvekiliydi.

<span class="mw-page-title-main">Adnan Selçuk Mızraklı</span> Türk siyasetçi

Adnan Selçuk Mızraklı, Kürt asıllı Türk tıp doktoru ve siyasetçi. TBMM 27. dönem Halkların Demokratik Partisi Diyarbakır milletvekilidir. 2019 seçimlerinde Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi başkanı seçilmiştir seçildikten 5 ay sonra yerine kayyum atanarak görevden alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dersim Dağ</span>

Dersim Dağ, Kürt asıllı Türk siyasetçi ve TBMM 27. dönem Halkların Demokratik Partisi Diyarbakır milletvekilidir. Seçildiğinde 22 yaşındaydı ve en genç milletvekillerinden biriydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.