İçeriğe atla

Fehim Spaho

Fehim Efendi Spaho
6. Reisu-l-uleması
Görev süresi
1938-1942
Yerine geldiğiSalih Safvet Bašić
(Geçici)
Yerine gelenSalih Safvet Bašić
(Geçici)
Kişisel bilgiler
Doğum Fehim Spaho
13 Şubat 1877(1877-02-13)
Saraybosna, Osmanlı İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 14 Şubat 1942 (65 yaşında)
Saraybosna, Hırvatistan Bağımsız Devleti Bağımsız Hırvatistan Devleti
Mesleği Din adamı, Yazar, Çevirmen
Dini İslam

Fehim Efendi Spaho (13 Şubat 1877 – 14 Şubat 1942), Bosnalı bir din adamı, Yugoslavya Reisu-l-uleması. Onun küçük kardeşi siyasetçi Mehmed Spaho oldu.

Hayatı

14 Şubat 1877'de Saraybosna'da doğdu. Babası Mekteb-i Nüvvâb olarak bilinen Yüksek Şeriat-Hâkimlik Okulu'nun müdürü Hacı Hasan Efendi'dir. İlk öğrenimini Saraybosna'da tamamladı. Ardından Mekteb-i Nüvvâb'a girdi ve buradan mezun oldu. 7 Ekim 1895'te vilayet arşivcisi olarak devlet memurluğu görevine başladı. Aralık 1896'da Saraybosna'daki şer‘i mahkemeye tayin edildi. Eylül 1897'deki kadılık sınavını kazandı ve bu arada aynı kurumda resmi Türkçe mütercimi oldu. 1901-1908 yılları arasında Saraybosna'da kadılık yaptı. 1908'de hükûmet katipliğine, 1911'de sekreter yardımcılığına ve 1915'te hükûmet sekreteri görevlerine getirildi. Şubat 1919 - Ekim 1920 tarihleri arasında Belgrad'daki Din İşleri Bakanlığı'nda daire başkanlığı görevini üstlendi. Ardından Saraybosna'ya döndü. 1923 yılına kadar Saraybosna'da hükûmet üst düzey müsteşarı ve din işleri bölümü başkanı olarak görevde bulundu. İki defa siyasi sebeplerle emekliye ayrıldı ve 1936 yılına kadar ilmi çalışmalar ve çevirilerle meşgul oldu. 1936'da İslam Dini Birliği naibliğine getirildi. Aynı yılın nisan ayında Yüksek Şeriat Mahkemesi başkanı oldu. 1937'de Vakıf Kurulu, Reisu-l-ulema Meclisi müşavirliği ve Reisu-l-ulema Seçme Kurulu üyeliklerine seçildi. 20 Nisan 1938 tarihinde reisu-l-ulema oldu. 6 Mayıs 1938'de resmen göreve başladı ve 9 Haziran 1938'de Saraybosna'daki Hünkâr Camii'nde bu münasebetle menşur töreni yapıldı. 13 Şubat 1942'de Saraybosna'da öldü ve Gazi Hüsrev Bey Camii'nde yakınına defnedildi.[1]

İlmi çalışmalarını

Fehim Spaho ilmi çalışmalarını genç yaşlarından itibaren sürdürmüş ve özellikle Türkçe'den Boşnakça'ya çeviriler yapmıştır. İlk yazıları daha on dört yaşında iken Saraybosna'daki Bošnjak adlı dergide yayımlanmış, yine Saraybosna'da Nada adlı dergide bazı yazıları ve çevirileri çıkmıştır. Kurucuları arasında bulunduğu Behar adlı dergide de birçok makalesi ve çevirisi neşredilmiştir. Narodna Uzdanica adlı müslümanlara ait kültür ve eğitim derneğinin 1924-1927 yılları arasında başkan yardımcılığını, 1927-1928 yıllarında başkanlığını yaparak bu derneğin yayımladığı Kalendar Narodne Uzdanice adlı dergide makaleleri çıkmıştır.[1]

Eserleri

İlmi çalışmalarını

  • Turski rudarski zakoni (Saraybosna, 1913)
  • Naši narodni nazivi mjeseci u turskim kalendarima iz XVII Vijeka (Saraybosna, 1930)
  • Staroslovenski crkveni stihovi u arapskom pismu (Saraybosna, 1931)
  • Jedan turski dokumenat o Krbavskoj bitci 1493 (Saraybosna, 1931)
  • Prve kavane su otvorene u našim krajevima (Saraybosna, 1931-1932)
  • Pobune u Tuzlanskom srezu polovicom XVIII Vijeka (Saraybosna, 1933)
  • Još jedan neobjavljen dokumenat iz pokreta Husejn kapetana Gradaščevića (Saraybosna, 1934)
  • Iz javnog i privatnog života u Doba Turaka (Belgrad, 1936)
  • Mješoviti brakovi (Saraybosna, 1938)
  • Arapski, perzijski i turski rukopisi Hrvatskih zemaljskih muzeja u Sarajevu (Saraybosna, 1942)

Çeviriler

  • Hiljadu i jedna Noć (Binbir Gece Masalları) (Saraybosna, 1925)
  • Saliha Hanuma (Halit Ziya Uşaklığil'in Saliha Hanım) (Saraybosna, 1923)
  • Safija (Moralizade Vassaf Kadri'nin Safiya) (Saraybosna, 1923)
  • Grmuša (Reşat Nuri Güntekin'in Çalıkuşu) (Saraybosna, 1923)
  • Kad sunce zalazi (Ercüment Ekrem Talu'nun Gün batarken) (Saraybosna, 1924)
  • Zaboravljena ljubav (Halit Ziya Uşaklığil'in Aşk-i memnu) (Saraybosna, 1924)
  • Zaostale bilješke umrle žene (Güzide Sabri Aygün'nün Olmüs Bir Kadinin Evrak-i Metrukesi) (Saraybosna, 1924)
  • Bolja na srcu (Halide Edip Adıvar'ın Kalp Ağrisi) (Saraybosna, 1927)
  • Handana (Halide Edip Adıvar'ın Handan) (Saraybosna, 1930)

Hikâyelerin çevirileri

  • Trešnje (Reşat Nuri Güntekin'in Kızılcık Dalları) (Saraybosna, 1929-30)
  • Jedna nedužna prevara (Reşat Nuri Güntekin'in Masumane Bir Hile) (Saraybosna, 1929-30)
  • Na oporavak (Reşat Nuri Güntekin'in Nekâhat) (Saraybosna, 1930)
  • Tetka Hava (Reşat Nuri Güntekin'in Havva Teyze) (Saraybosna, 1932)
  • Babur Šahova sedžada (Reşat Nuri Güntekin'in Babür Šah'in Seccadesi) (Saraybosna, 1936)
  • Čigra (Ercüment Ekrem Talu'nun Topac) (Saraybosna, 1938)

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Sjećanja na reisu-uleme: Fehim ef. Spaho". preporod.com. preporod.com. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2016. 

Dış bağlantılar

Hükûmet görevi
Önce gelen:
Salih Safvet Bašić
(Geçici)		Reisu-l-ulema
1938 - 1942 		Sonra gelen:
Salih Safvet Bašić
(Geçici)

İlgili Araştırma Makaleleri

10 Ocak, Miladi takvime göre yılın 10. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 355 gün vardır.

14 Şubat, Miladi takvime göre yılın 45. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 320 gün vardır.

29 Eylül, Miladi takvime göre yılın 272. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 93 gün vardır.

25 Kasım, Miladi takvime göre yılın 329. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 36 gün vardır.

6 Aralık, Miladi takvime göre yılın 340. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 25 gün vardır.

7 Aralık, Miladi takvime göre yılın 341. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 24 gün vardır.

<span class="mw-page-title-main">Reşat Nuri Güntekin</span> Türk roman, öykü ve oyun yazarı

Reşat Nuri Güntekin, Milli Edebiyat Döneminde önemli bir yeri olan Çalıkuşu, Yeşil Gece, Yaprak Dökümü ve Anadolu Notları gibi eserlere imza atmış Türk roman, öykü ve oyun yazarıdır. Müfettişlik görevi ile Anadolu'da gezdiği için Anadolu insanını yakından tanımıştır. Eserlerinde Anadolu'daki yaşamı ve toplumsal sorunları ele almış; insanı insan-çevre ilişkisi içinde yansıtmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Muhsin Ertuğrul</span> Türk oyuncu, yönetmen ve yapımcı (1892–1979)

Muhsin Ertuğrul, Türk tiyatro sanatçısı, yönetmen, oyuncu ve yapımcı.

<span class="mw-page-title-main">Suat Derviş</span> Türk gazeteci ve yazar

Hatice Suat Derviş, Türk gazeteci ve yazardır.

İbrahim Necdet Ayral, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu, tiyatro yönetmeni, seslendirme sanatçısıdır.

<i>Çalıkuşu</i> (roman) Reşat Nuri Güntekinin romanı

Çalıkuşu, Reşat Nuri Güntekin'in ilk defa 1922'de tefrika edilmeye başlanıp 1923'te kitap olarak yayımlanan, 1937'de büyük değişikliklerle tefrika edilen romanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zekeriya Sertel</span> Türk gazeteci ve yayıncı (1890-1980)

Mehmet Zekeriya Sertel, Türk gazeteci ve yayıncı.

<span class="mw-page-title-main">Yüzellilikler</span> Türkiyeden sürgün edilen İtilaf işbirlikçileri

Yüzellilikler, Türk Kurtuluş Savaşı sonrası düşman iş birlikçisi olarak görülen ve Türkiye'den sürgün edilen, hepsi üst düzey makamlarda yer alan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına verilen isimdir.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, Osmanlı İmparatorluğu döneminde (1914) Dârülbedâyi adıyla kurulmuş olan tiyatro 1934 yılında İBB Şehir Tiyatroları adıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi bütçesine bağlanan bir tiyatro kurumudur.

Dersim İsyanı, Dersim'de 1937-1938 yıllarında merkezî Türk Hükûmetiyle bazı Dersim aşiretleri arasında bölgenin hâkimiyeti ile ilgili çıkan anlaşmazlıklar sonucu yaşanan olaylara verilen isim. Dersim'de aşiretlerin isyanı sonucunda mutlak devlet hâkimiyetini sağlamak için Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından aşiretler üzerine Dersim Harekâtı düzenlendi. İsyancıların önemli kesimini 1920'de Sivas'ın Zara ve İmranlı ilçelerinden sığınan isyancılar oluşturuyordu. Harekât neticesinde sayılar hakkında birçok iddia bulunurken yaygın kanı olarak 11.683 kişi göçe tâbi tutulurken, 1.401 kişi öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Džemaludin Čaušević</span> 4 reîsül-uleması

Mehmed Džemaludin Efendi Čaušević ;, Bosnalı bir din adamı, 4. Bosna Hersek İslam Birliği Reisu-l-uleması.

<span class="mw-page-title-main">Husein Kavazović</span> 13 Reisül-ulema

Husein Efendi Kavazović, Bosnalı din adamı ve alîm, 13. Bosna Hersek İslam Birliği Reîsü'l-uleması.

<span class="mw-page-title-main">Reîsü'l-ulema</span> Vikimedya liste maddesi

Reîsü'l-ulema, Bosna Hersek İslam Birliği başkanına verilen unvan.

Senahid Halilović, Bosnalı bir dilbilimci ve akademisyen. Bosna-Hersek Bilim ve Sanat Akademisi üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Derviş Korkut</span>

Derviş Korkut, Bosnalı Müslüman âlim, kütüphaneci, öğretmen, hümanist ve doğubilimci. Kur'an'ı Boşnakçaya çevirmiş Besim Korkut'un kardeşi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.