İçeriğe atla

Faşizme ölüm, halka hürriyet

Yugoslav Partizanlarından Stjepan Filipović, Valjevo'da idamından saniyeler öncesinde son sözü olan "Faşizme ölüm, halka hürriyet" sözünü söylerken.
Split şehrinde "Faşizme ölüm, halka hürriyet" yazan duvar yazısı, Eylül 1943.

"Faşizme ölüm, halka hürriyet" (Sırp-Hırvatça: Smrt fašizmu, sloboda narodu; Смрт фашизму, слобода народу, Slovence: Smrt fašizmu, svoboda narodu, Makedonca: Смрт на фашизмот, слобода на народот, Arnavutça: Vdekje fashizmit, liri popullit), II. Dünya Savaşı kapsamındaki Yugoslavya Halk Kurtuluş Savaşı sırasında özellikle Yugoslav Partizanları olmak üzere Yugoslavya'daki tüm direniş hareketinin resmi sloganı olarak bilinen slogan. Bu slogan savaş sonrasında Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nde ve dünya komünist hareketi tarihinde önemli bir yere sahip olmuştur.

Savaş ve savaş sonrası yıllarda Partizan direniş hareketi üyelerince resmî veya gayri resmî yazışmalarda veya konuşmalarda Sırp-Hırvatça orijinalinden kısaltma "SFSN" olarak son not veya tebrik sözü olarak kullanılırdı. İkili konuşmalarda bir kişi Smrt fašizmu dediğinde diğer kişi yanıt olarak Sloboda narodu diye karşılık verirdi.[]

Tarihi

Slogan Yugoslav partizanı Stjepan Filipović'in 22 Mayıs 1942'deki idamından hemen önce bu sözü söylemesinden sonra popüler hale gelmiştir. Filipović, idam edilmek üzere halat boynuna geçirildiğinde iki elini yumruk haline getirip Faşizme ölüm, halka hürriyet diye bağırmıştır. Filipović'in bu anı birçok yerde betimlenmiş ve heykeli yapılmıştır.[1]

Savaş yıllarında partizan direniş hareketinin başlıca yayını olan Hırvat gazetesi Vjesnik Ağustos 1941 tarihli sayısında bu sözü manşet olarak kullanmıştır.

Yugoslavya Komünist Partisi Yugoslavyayı işgal eden Nazi Almanyası ordularına karşı seferberlik ilan etmiş, 1941 Yugoslav halkına bu sloganla hitap ederek direniş hareketleri oluşturma çağrısı yapmıştır. Partizan Yüksek Karargâh Bülteni, 16 Ağustos 1941 tarihli ilk sayısında bu sözü kullanmıştır.[2] Slogan bu tarihten itibaren partinin resmi sloganı olmuştur.[3]

Türkiye'de kullanımı

Slogan Türkiye'de 1970’li yıllardan itibaren Halkın Kurtuluşu, Yurtsever Devrimci Gençlik Dernekleri/Federasyonu, Türkiye Genç Komünistler Birliği (TGKB) ve Türkiye Devrimci Komünist Partisi (TDKP) tarafından çeşitli eylem ve etkinliklerde kullanılmıştır.

1996 yılından sonra da slogan Emek Partisi'nin parti sloganlarından birisi olarak kullanılmaktadır.[4]

Slogan Türkiye'de de çeşitli eylem ve etkinliklerde kullanılmaktadır.[5][6][7][8]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Sinclair, Upton; Sagarin, Edward; Teichnerhe, Albert; Cry for Justice: An Anthology of the Literature of Social Protest s. 438; L. Stuart, 1963.
  2. ^ Zbornik dokumenata i podataka o narodno-oslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda. T. 2, kn. 1, Vojnoistoriski Institut, Beograd 1949, OCLC Number: 837183093, s. 17-18
  3. ^ Jon C. Hopwood. IMDB Mini Biography for Josip Broz Tito 2 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 1 Eylül 2016.
  4. ^ Barbarlığa Karşı İşçi Sınıfı ve Halklar Kazanacak 13 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 22 Aralık 2014, Erişim tarihi: 1 Eylül 2016.
  5. ^ Çorum Katliamı anıldı: ‘faşizme ölüm, halka hürriyet’ 18 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 4 Temmuz 2015, Erişim tarihi: 1 Eylül 2016.
  6. ^ Sancar, N. [1], Erişim tarihi: 1 Eylül 2016.
  7. ^ Evrensel: Van’dan direnişe destek “Faşizme ölüm, halka hürriyet” 21 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2 Haziran 2013, Erişim tarihi: 1 Eylül 2016.
  8. ^ Faşizme Ölüm,Halka Hürriyet!, 14 Ocak 2012, Erişim tarihi: 1 Eylül 2016.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Josip Broz Tito</span> Yugoslav devrimci ve devlet adamı, 2. Yugoslavya Devlet Başkanı

Josip Broz Tito, Marksist-Leninist görüşlere sahip Yugoslav devlet ve siyaset adamı. Fikirleri Titoizm olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti</span> 1945-1992 yıllarında Balkanlarda bulunan sosyalist federal cumhuriyet

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti, Balkanlar'da II. Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan ve 1992 yılına kadar hüküm süren sosyalist federal cumhuriyet. Devletin bulunduğu alanda bugün Bosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan, Kuzey Makedonya, Karadağ, Slovenya ve Kosova bulunur.

Slovenya tarihi bugünkü Slovenya Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<i>Vjesnik</i>

Vjesnik; Hırvatistan'da yayınlanan ve merkezi Zagreb'te bulunan günlük bir gazetedir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslav Partizanları</span>

Yugoslav Partizanları ya da Ulusal Kurtuluş Ordusu, resmi adıyla Ulusal Kurtuluş Ordusu ve Yugoslavya'nın Partizan Müfrezeleri, komünist olmayan otonomik bir yapıda olan Leh direniş hareketiyle karşılaştırılan Avrupa'nın en etkili Anti-Nazi direniş hareketiydi. Yugoslav Direnişi II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya Komünist Partisi önderliğinde sürdürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Edvard Kardelj</span> Yugoslav siyaset adamı

Edvard Kardelj, Yugoslav siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Bulgar direniş hareketi</span>

Bulgar direniş hareketi, Bulgaristan'ın müttefiki Nazi Almanyası'nın Sovyetler Birliği'ni işgal etmesine tepki gösteren komünistlerin oluşturduğu direniş hareketi. Bazı bölgelerde Rus göçmenlerde bu harekete katıldı.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda Arnavut direnişi</span>

Arnavut direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında komünist hareketinin Mihver Devletler'ine karşı vermiş olduğu mücadeledir. İlk mücadele İtalyanlar'a karşı verildi. İtalyanlar çıkarıldıktan sonra Almanlar geldi. Partizan hareketi Alman kuvvetlerine karşı verdikleri mücadele başarıya ulaştı. Komünistler aynı zamanda işbirlikçilere karşı mücadele vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Stjepan Filipović</span>

Stjepan Filipović, Yugoslav Ulusal Kurtuluş Ordusu'nun bir üyesi ve Yugoslavya Halk Kahramanı. Sırbistan'nın Valjevo kasabasına, II. Dünya Savaşı sırasında idamı ve ikonik fotoğrafıyla ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavizm</span>

Yugoslavizm Yugoslavya Krallığı döneminde bir Slav birleştirmeciliği olarak düşünülen, ardından kurulan Yugoslavya SFC'de sosyalist vatanseverlik anlamına getirilen terim.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Komünistler Birliği</span> Bir Yugoslav Partisi

Yugoslavya Komünistler Birliği, 1952'den önce Yugoslavya Komünist Partisi, 1919 yılında Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'nda Yugoslavya Komünist Partisi adıyla kurulan parti, 1945-1990 yılları arasında Yugoslavya'nın tek yasal siyasi partisi olarak ülkeyi yönetti.

Üniter Ulusal Kurtuluş Cephesi, Ulusal Kurtuluş Cephesi ya da Halk Kurtuluş Cephesi, II. Dünya Savaşı yıllarında Yugoslavya Cephesi'ne ait anti-faşist politik ve askeri cephe.

18 ilâ 21. yüzyıllarda üretilen siyasi sloganların başlıcalarının listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Meclisi</span>

Sırbistan Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Meclisi, II. Dünya Savaşı sırasında 1942 yılında Sırbistan Askeri Bölge Komutanlığı'nda kurulan anti-faşist hareketin yönetim organı. Yugoslav direniş hareketinin bir parçasıydı. Örgütsel olarak Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin bir parçası idi.

Devlet Karadağ ve Boka Ulusal Kurtuluş Konseyi veya kısaca ZAVNOCGB, Yugoslavya Krallığı'na bağlı Karadağ'daki antifaşist direniş hareketinin en yüksek yönetim organı. Örgütsel olarak Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin bir parçası idi.

<span class="mw-page-title-main">Sloven Ulusal Kurtuluş Komitesi</span> Sol görüşlü anti-faşist örgüt

Sloven Ulusal Kurtuluş Komitesi veya kısaca SNOS, II. Dünya Savaşı sırasında Slovenya'da anti-faşist hareketin en yüksek yönetim organı. Başkanı Josip Vidmar idi. Yugoslav direniş hareketinin bir parçasıydı. Örgütsel olarak Yugoslavya Anti-faşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'nin bir parçası idi.

<span class="mw-page-title-main">Rada Vranješević</span>

Rada Vranješević, II. Dünya Savaşı sırasında Bosna'da faaliyet yürüten Yugoslav politikacı, siyasi aktivist, partizan ve direniş lideri.

<span class="mw-page-title-main">Božidarka Kika Damjanović-Marković</span> Yugoslavyada faaliyet yürüten siyasi aktivist, Yugoslav Partizanları komutan, direnişçi, ulusal kahraman (1920-1996)

Božidarka Damjanović-Marković veya takma ismiyle Kika, II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya'da faaliyet yürüten siyasi aktivist, Yugoslav Partizanları komutan, direnişçi, ulusal kahraman. Savaş sonrası pek çok görev aldı, Federal Meclis ve Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti Ulusal Meclisinde parlamento yardımcısı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Cephesi</span>

Yugoslavya Cephesi, II. Dünya Savaşı'nın cephelerinden biridir. Cephe, Nisan 1941'de Yugoslavya'nın işgali ile açılmış ve bölgenin Partizanlarca geri alınmasıyla kapanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lepa Radić</span>

Lepa Svetozara Radić, İkinci Dünya Savaşı'nda Mihver güçlerine karşı direniş hareketindeki rolü nedeniyle 1951'de Halk Kahramanı Nişanı'na layık görülen Sırp kökenli bir Yugoslav Partizan ve komünistti. 17 yaşındayken Alman birliklerine ateş açtığı için idam edildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.